1. Normą jest wszelka wypowiedź, dotycząca tego, co „powinno być”. W

szczególności wyraża wskazanie, zalecenie czy dyrektywę określonego sposobu postępowania w określonej sytuacji.

1. Normy moralne:

1. Reguły zachowania, postępowania skonstruowane na podstawie zasad

moralnych

1. Moralność to ogol uznawanych w danym społeczeństwie ocen ludzkiego

postępowania, norm określonych powinność ludzi, wzorów, ideałów regulujących postępowanie jednostek i grup społecznych względem siebie oraz całość wyobrażeń i przekonań dotyczących tego, co dobre i złe.

1. Cechy norm moralnych:

• Są tworzone przez społeczeństwo

• Regulują postępowanie grup społecznych i ich członków

• Treść ocen i norm moralnych jest zjawiskiem dynamicznym i zmiennym

1. Normy prawne – to ogólna reguła postępowania, ustanowiona przez

upoważniony organ państwa, którego realizacja zabezpieczona jest możliwością użycia legitymowanej siły państwa (przymusem państwa). Norma prawna wskazuje sposób postępowania adresata i konsekwencje wynikające z zachowania sprzecznego z nakazem, zakazem czy z dozwoleniem w niej zawartym.

1. Normy polityczne – to reguła postępowania odnosząca się do działania

politycznego. Norma polityczna wskazuje sposób postępowania adresatów, jednostek, grup, instytucji oraz konsekwencje naruszenia nakazów, zakazów i powinności w sferze działań politycznych.

1. Typologia norm politycznych

1. Normy polityczne najczęściej sprzężone z normami prawnymi, np. w prawie

konstytucyjnym. Zawierają ogólne dyrektywy, nakazy, zakazy odnoszące się do fundamentalnych instytucji państwa, zasad, ich funkcjonowania, podstawowych praw i obowiązków obywateli. Ich naruszenie powoduje określone sankcje.

1. Normy polityczne jako reguły działania politycznego, wynikające z ideologii,

doktryny lub programu politycznego, mające charakter norm niepisanych, niesformalizowanych. Ich akceptowanie: stosowanie jest warunkiem stabilności systemu politycznego, a naruszenie oznacza odpowiedzialność polityczna, np. utratę wpływów, władzy.

1. Normy polityczne jako reguła zachowania, których adresatami SA podmioty

polityki (np. partie). Za naruszenie statutu grozi wykluczenie z partii.

1. Normy polityczne regulujące zachowania prowadzące do określonego,

zamierzonego celu. Akcent pada na skuteczność działania i maksymalizacje użyteczności.

1. Normy polityczne regulujące postępowania podmiotów w sferze

międzynarodowych stosunków politycznych. Zakres ich regulacji wynika z prawa międzynarodowego, przyjętych konwencji, umów międzynarodowych, protokółu dyplomatycznego. Adresatami norm są państwa, rządy, organizacje międzynarodowe, jednostki. Sankcje to np. zarwanie umowy, stosunków dyplomatycznych.

1. Normy moralne a polityczne (moralność a polityka)

1. amoralizm – moralność i polityka są jakościowo odmienne. Przedmiotem

moralności są stosunki miedzy jednostkami, a polityki stosunki miedzy organizacjami społecznymi, jak narody i państwa

1. moralizm – zakłada jedność polityki z moralnością

2. makiawelizm – zakłada przeciwstawność moralności polityki. To czego

zakazuje moralność jest nakazem polityki, albowiem gdyby ta ostatnia liczyła się z wymogami moralności, nigdy nie osiągnęłaby zamierzonych celów.

1. realizm polityczny – zakłada, iż w sytuacjach konfliktowych należy kierować

się zasada mniejszego zła.

1. Normy prawne a polityczne

Norma prawna:

• ma obligatoryjny i przymusowy charakter

• obowiązuje terytorialnie w czasie ściśle określonym, ale zasięg norm prawnych

nie musi być ograniczony normami państwa

• jest sformalizowana (przepisy, język prawniczy)

• reguluje wszystkie dziedziny życia społeczeństwa

Norma polityczna

• wiąże z reguły uczestników życia politycznego, sankcja nie ma często

sformalizowanej postaci, jest rożna, dyskusyjna

• na tym samym terytorium obowiązują rożne normy dla rożnych podmiotów,

ich zasięg nie jest ograniczony granicami państwa, a względami instytucjonalnymi i posiadaniem władzy politycznej

• występuje w statutach, świadomości i działalności praktycznej

• reguluje zachowanie w sferze działań politycznych