1. Jaka jest różnica między zasklepem prostym a zasklepem złożonym?

Zasklep prosty- `składa się wyłącznie z tkanki korkowej. Zasklep taki można obserwować np. na powierzchni przekroju bulwy ziemniaka ,na której już po kilku godzinach po przekrojeniu powstaje warstwa korka.

Zasklep złożony-za pomocą tego zasklepu goją się większe rany na zdrewniałych pędach roślin drzewiastych. Zasklep taki tylko w początkach swego rozwoju utworzony jest z jednej tkanki ,mianowicie z miękiszu drzewnego, która jednak później różnicuje się stopniowo na tkanki spotkane w normalnym narządzie .Tkanka zasklepu złożonego wytwarza się na brzegach rany pnia lub gałęzi w takiej obfitości, że przyjmuje postać wału ”zalewającego” stopniowo powierzchnie rany.

1. Jaki patogen wywołuje holenderską chorobę wiązów? Jakie są jej objawy?

Patogeny: Ophiostoma ulmi(Buisman) Nannf., Ophiostoma Novo-ulmi Brasier

Objawy: Pierwszy patogen powoduje chorobę o przebiegu przewlekłym (kilkanaście lat), a drugi- o przebiegu ostrym(śmierć drzewa następuje po 1-2 latach). Więdnięcie najmłodszych liści i pędów, zamieranie gałęzi, konarów i całych drzew, a na przekroju porażonych gałęzi brunatne przebrawienia najmłodszych naczyn w formie plamek na przekroju poprzecznym, a smug na przekroju podłużnym.

1. Podaj definicję rany.

Rany są następstwem przerwania ciągłości tkanek ,które może mieć miejsce albo jako skutek chorobowych procesów przeciwdziałających spoistości tych tkanek procesy rozpadu bądź dezintegracji),albo jako efekt działania czynników mechanicznych.

1. Co to jest rak drzewny?

Są to według Zaleskiego „złożone obrazy chorobowe na żywych łodygach zdrewniałych ,na których łącza się ze sobą objawy ran, nekroz i wykruszania się tkanek oraz zabliźniania się ran ,wiążącego się zwykle z wybujałościami”

1. Podaj definicję nekrozy.

Zbrązowienie tkanki roślinnej spowodowane zamieraniem plazmy komórkowej przy zachowaniu ścian komórkowych (w przeciwieństwie do zgnilizny ,przy której także ściany komórkowe zostają rozłożone np. zgnilizna drewna)Aktywne ognisko nekrozy np. rozszerzaniu się infekcji grzyba ,ma nieostre brzegi ,a w stanie spoczynku ostre.

1. Jaki patogen wywołuje wiosenną osnutkę sosny? Jakie są jej objawy?

Patogeny: Lophodermium seditiosum Minter, Staley et Millar

Lophodermium pinastri (Schrad.) Chevall. I inne Lophodermium spp.

Objawy: Jeżeli przyczyną choroby jest grzyb Lophodermium pinas tri, to już we wrześniu mogą wystąpić żółte poprzeczne kreski, obejmujące obwód igieł: później na zamarłych już igłach kreski te czernieją. Przy zakażeniu przez L. seditiosum kreski nie występują. Również od wrzesnia całe igły mogą się zacząc przebarwiać na kolor żółtobrunatny do brązowego z czerwonymi odcieniami. Podczas jesieni i zimy igły brunatnieją i pojawiają się na nich małe czarne punkty- piknidia. W kwietniu i maju opada większość porażonych igieł podwójnych, a wiec występujących na sosnach dwuletnich i starszych- a reszta w ciągu lata. Na jednorocznych siewkach porażone igły po zamarciu nie opadają na wiosnę, ani niekiedy i w lecie, lecz wyginają się w róznych kierunkach, co czyni siewkę nastroszoną, po czym się wykruszają. Po utracie igieł siewki z reguły wytwarzają igły zastępcze. Śmierć sadzonek następuje dopiero po drugim lub następnych silnych porażeniach, jeżeli zakażenia powtarzają się co roku. Porażone swuletnie siewki mogą być o ponad połowę niższe od zdrowych. Po opadnięciu Igiel podwójnych na ziemię, a na siewkach jednorocznych na pozostałych na nich porażonych igłach ukazują się na ich powierzchni nieco wypukłe, matowo lśniące, czarne, owalne plamki, długości około 0,7-1,5mm- miseczki patogena, w których tworzą się worki z zarodnikami workowymi.

1. Co to są przebarwienia?

To wszelkie odchylenia w barwie jakichkolwiek miejsc na powierzchni bądź wewnątrz chorej rośliny w porównaniu z zabarwieniem rośliny zdrowej. Ze względu na ogromną różnorodność przebarwień dzieli się je zwykle na szereg grup. Jeżeli przebarwienia są następstwem obumarcia tkanek (zwykle chodzi w tym wypadku o plamy ciemne: brązowe ,brunatne,czarne itp.)nazywamy je nekrotycznymi , a jeżeli następstwem nagromadzenia się na powierzchni lub we wnętrzu rośliny narządów sprawcy choroby-przebarwieniami etiologicznymi.

1. Jakie są warunki sprzyjające siniźnie?

Chorobie sprzyjają:

- okaleczenia odsłaniające drewno, a przede wszystkim pewien spadek wilgotności drewna, mianowicie do ok. 30-80%.

- ciepło (20-25^oC)

- wilgoć

- korniki raniące drzewa i zarazem przenoszące materiał zakaźny

- zamrożone drewno, zarówno w postaci litej, jak i rozdrobnionej

- gatunkowa przynależność drzew, np. za wybitnie podatne na siniznę uchodzi drewno Pinus strobus.

1. Podaj rodzaje przebarwień.

Niekształtne –jeżeli przebarwienia mją postac jednolitych ,z reguły na jednym narządzie niepowtarzających się plam ,które przeważnie mają niewyraźne brzegi oraz wykazują tendencję do stałego powiększania się ,Az do ogarnięcia całej powierzchni porażonego narządu .

Kształtne- przebarwienia wystepują na chorym narządzie z reguły wielokrotnie (powtarzają się0 i po dojściu do określonych rozmiarów już się dalej nie powiększają ,ich kontury zaś są wyraźne,

• Jednorodnie kształtne –jeżeli takie plamy są mniej więcej jednakowego kształtu i wielkości

• Niejednorodnie kształtne- przeciwieństwo do jednorodnie kształtnych

Powierzchniowe-gdy przebarwienie dotyczy tylko powierzchni narządu lub obejmuje najwyżej także tkankę okrywającą (skórkę, korek) .gdy natomiast ogarnia także głębiej leżące tkanki ,mamy do czynienia z przebarwieniami Plastycznymi albo Wgłębnymi.

Przebarwienia wgłębne w zależności od położenia ich powierzchni w stosunku do powierzchni sąsiednich zdrowych części roslin-gospodarza dzielimy na :

• Plastyczno-zykłe (obydwie powierzchnie na jednym poziomie)

• Plastyczno-wklęsłe( powierzchnia przebarwiona leży niżej niż nie przebarwiona)

• Plastyczno-wypukłe(powierzchnia przebarwiona leży wyżej niż nie przebarwiona)

Jednobarwne –np.tylko białe lub tylko żółte itp.

Dwu-Wielobarwne

Pod względem występowania w stosunku do siebie :

Przebarwienia (kształtne) mogą być oddzielne(pojedyncze) lub zlewne( łączne) tzn. łączące się brzegami.

1. W jaki sposób ochrania się drzewa przed holenderską chorobą wiązów?

Ochrona przed chorobą polega na usuwaniu chorych oraz zamarłych drzew albo ogławianiu młodych niezbyt silnie porażonych egzemplarzy. Należy zapobiegać infekcji przez zwalczanie ogłodków(chemicznie albo przez pozostawianie tzw. Drzew pułapkowych, które koruje się przed wylotem chrząszczy, niszcząc tym sposobem potencjalne wektory).
11) Podział raków drzewnych.

Możemy podzielić na :

Otwarte(typowe)-towarzyszy mu występowanie szerokiej rany

• Prawidłowe –mniej lub więcej wybujałe miejsce na łodydze zdrewniałej o stale otwartej ranie, z widocznymi(na tej ranie) współśrodkowo ułożonymi resztkami po częściowo zabitych i wykruszonych pierścieniach zasklepowych

• Nieprawidłowe –rózni się od prawidłowego brakiem regularnego tzn. koncentrycznego układu pierścieni zasklepowanych na powierzchni rany

Zamknięte( nietypowe)-towarzyszy mu występowanie ran wąskich( szczelinowych)

12) Rodzaje nekroz.

Całkowita-jeżeli w skutek choroby obumiera cała roślina

Częściowa-jeżeli w skutek choroby obumierają tylko niektóre narządy rośliny

Lokalna- obumiera tylko cześć narządu
13) Jak powstają oospory u pływkowców?

Oospory wytwarzane są na drodze heterogamii, po połączeniu ze sobą dwóch odrębnych organelli płciowych: lęgni = oogonium (żeński) oraz plemni = antheridium (męski), z których każdy powstaje na innej strzępce.

14) Jakie są przyczyny powstawania ran?

Warunki atmosferyczne (np. wiatr, ciężki śnieg), zwierzęta (np. spałowanie przez jelenie, obgryzanie sadzonek przez gryzonie) oraz owady.

15) Jaki patogen wywołuje rdzę złotawą świerka? Jakie są jej objawy?

Patogen: Chrysomyxa abietis.

Objawy: na igłach tegorocznych pędów świerkowych ukazują się od końca czerwca najpierw matowe, potem świecące żółte, szerokie paski. Przy silnym porażeniu całe drzewostany przybierają z dala widoczny złotożółty odcień. W maju następnego roku na przebarwionych miejscach igieł pojawiają się pomarańczowoczerwone wypukłe plamy (telia), o długości kilku mm. Wkrótce potem igły żółkną i przedwcześnie opadają.

16) Jaki patogen wywołuje brązową plamistość igieł sosny? Jakie są jej objawy?

Patogen: Mycosphaerella pini

Objawy: Pierwsze objawy choroby pojawiają się na igłach w postaci żółtych plam, które następnie rozszerzają się i tworzą widoczne i wyraźnie odgraniczone nekrotyczne paski. Nekrozy powiększają się, a pasek otacza całą igłę. Porażone igły często charakteryzują się uszkodzeniami lub nekrozami w jej centralnej części oraz zieloną podstawą igły. Typowe, brązowe paski otaczają igłę i wykazują wyraźne, często ceglasto-czerwone zabarwienie pasków wokół osi igły. Zarówno w czerwono, jak i brązowo zabarwionych martwych częściach igły pod epidermą rozwija się czarna stroma, która jest widoczna w postaci okrągłych, czarnych plam. Następnie epiderma otwiera się jedną lub dwiema szparami. Poważnie porażone igły stają się brązowe i przedwcześnie opadają, najpierw opadają starsze igły. Opadanie igieł w przypadku słabego porażenia może zostać opóźnione rok lub dwa lata.

17) Jaki patogen wywołuje antraknozę platana? Jakie są jej objawy?

Patogen: Apiognomonia errabunda.

Objawy: na wiosnę na młodych liściach pojawiają się początkowo mało wyraźne, zielonożółte przebarwienia, przechodzące stopniowo w brunatne, na spodniej stronie zwykle jaśniejsze. Obejmuje nerwy i przyległe do nich części blaszki liściowej. Na ogonkach liściowych występują ciemnobrunatne wydłużone plamy, obejmujące niekiedy cały ich obwód. Plamy mają skłonność do rozszerzania się i zlewania ze sobą. W końcu liście zamierają i przedwcześnie opadają, niekiedy już pod koniec wiosny i na początku lata.

18) Jaki patogen wywołuje smołowatą plamistość klonu i wierzby? Jakie są jej objawy u klona i wierzby?

Patogen: Rhytisma acerinum u klona i Rhytisma salicinum u wierzby

Objawy: dla klonu i dla wierzby są takie same. W czerwcu lub lipcu na liściach na ich górnej powierzchni ukazują się bladozielone plamy, które stopniowo powiększają się i żółkną. Kiedy ich średnica osiągnie kilka mm pojawiają się w ich środku czarne punkty, które zlewają się ze sobą, tworząc coraz większą jednolitą, smolistoczarną plamę, otoczonę żółtą obwódką. Po osiągnięciu przez te plamy średnicy ok. 1-1,5 cm ich wzrost ustaje. Liczba takich plam na jednym liściu może się wahać od jednej do bardzo wielu. Plamy te mogą się także ze sobą zlewać. W peryferycznej części plama ulega pomarszczeniu, co jest związane z tworzeniem się miseczek grzyba. Następnie liście opadają tuż przed lub razem ze zdrowymi liśćmi na jesień.

19) Jaki patogen wywołuje raka modrzewia? Jakie są jego objawy?

Patogen: Lachnellula willkommii(Hartig) Dennis

Objawy: Gdy choroba atakuje grubsze gałęzie I starsze pnie, zaatakowane miejsce zapada się nieco I ciemnieje. Na zapadniętych i bezpośrednio do nich przyległych partiach korowiny zaczynają się ukazywać szczeliny zapełniające się wyciekającą żywicą, która z czasem utlenia się i ciemnieje. Później porażona kora łuszczy się, zaczynając od środka, i odpada, odsłaniając powierzchnię drewna. Powstała w ten sposób rana co roku się powiększa, a na jej prawie czarnej od uletnionej żywicy powierzchni widać mniej więcej regularne, koncentryczne strefy(z czasem coraz liczniejsze), złożone z martwych resztek pierścieni zasklepowych z ubiegłych lat. Porażenie chorobowe obejmuje w pewnym stopniu(znacznie mniejszym niż miękisz korowy) także drewno, które wtedy zmienia barwę na ciemnobrunatną. Ze szczelin martwej już kory wyłaniają się małe białe kłębki grzybni, rozwijające się w miseczki o średnicy 3-6mm. Są one z zewnątrz kredowobiałe i włochate, a wewnątrz pomarańczowo różowawe. Starsze pnie rzadko zamierają, ale choroba oslabia je mechanicznie, narażając na złamanie przez wichury. Powoduje też znaczne obniżenie wartości drewna(de centryczny przyrost na grubość) i ułatwia wnikanie do pnia przez rakowate rany grzybom powodującym zgnilizny drewna.

20) U jakich gatunków występuje rak gruzełkowaty drzew liściastych?

Bardzo często u drzew owocowych, szczególnie u jabłoni; wśród drzew leśnych przede wszystkim na Bk i obu Db, ale także na klonach, jesionach, olszach, topolach i innych gatunkach.

21) Jakie są warunki sprzyjające powstawaniu raka gruzełkowatego drzew liściastych?

- susza

- stanowiska zmrozowiskowe i połączone z nimi uszkodzenia mrozowe

- okaleczenia drzew itp.

- czynniki obniżające żywotność drzew

22) Jaki patogen wywołuje raka gruzełkowatego drzew liściastych? Jakie są jego objawy?

Patogen: Nectria spp.

Objawy: obumarcie (nekroza) i zapadnięcie się pewnej części kory, z kolei jej wykruszenie się, czyli powstanie otwartej rany, której brzegi silnie nabrzmiewają. Tkanka zasklepowa na brzegach rany przeważnie zamiera i częściowo się wykrusza, a brzeg rany przesuwa się dalej na zewnątrz, znowu silnie nabrzmiewając wskutek kolejnego procesu zasklepiania. w ten sposób powstaje otwarta rana rakowata z widocznymi na niej koncentrycznymi strefami resztek po pierścieniach zasklepowych. czasami tkanka zasklepowa jest tak duża, że udaje jej się zagoić powstałą ranę. Cieńsze pędy ulegają w miejscu porażenia wrzecionowatemu zgrubieniu, które później z jednej strony przeważnie się otwiera, z drugiej zaś jeszcze bardziej nabrzmiewa. Liście w części korony powyżej rakowatych ran bywają zwykle mniejsze i bledsze. Na martwej korze i na powierzchni rany ukazują się tu i ówdzie drobne, kremowobiałe skupienia grzybni.

23) W jaki sposób zwalcza się raka gruzełkowatego drzew liściastych?

Unikanie ranienia drzew, opatrywanie świeżych ran, usuwanie z lasu drzew silnie porażonych, ewentualnie chirurgiczne usuwanie z pni miejsc rakowatych, dbanie o dobre warunki rozwoju drzew.

24) Jaki patogen wywołuje raka jodły? Jakie są jego objawy?

Patogen: Melampsorella caryophyllacearum 

Objawy: Zakażone na wiosnę miejsca na młodych pędach jodły na jesień nieco grubieją, a z biegiem lat zamieniają się w rakowate guzy. Znajdujące się w obrębie porażonych partii kory pączki rozwijają się w następnym roku po zakażeniu w chorobliwie nabrzmiałe pędy, które rosną pionowo w górę. Na nich tworzą się krótkie igły, w przekroju kolistawe, jasnozielone i w układzie okołopędowym. Na przełomie czerwca i lipca pojawiają się na takich igłach liczne, żółto zabarwione, czarkowate ecja. W następnych latach pędy te rozgałęziają się pionowo, tworząc czarcią miotłę. Porażone rdzą igły na jesień opadają, a na wiosnę wyrastają szybciej niż normalnie. Czasem na jednej koronie można naliczyć kilkadziesiąt takich mioteł. Ponieważ zakażenie pędów jodły następuje często w okółkach i to nieraz w znacznej bliskości pnia, chore miejsca na pędach wrastają łatwo w nieprzerwanie grubiejący pień, w którym następnie tworzą się w ciągu kilku lat pokaźnych rozmiarów raki drzewne o silnie i głęboko spękanej korze, a nawet dużej, otwartej ranie. Stanowią one bramę wpadową (wrota infekcji) dla grzybów rozkładających drewno, ułatwiając przez to łamanie się porażonych pni. W lipcu ukazują się na drugich gospodarzach jasnobrunatne plamki (uredia), a później ciemniejsze (telia).