TYPY ODDECHÓW:

1.SPOCZYNKOWY -> oddech charakterystyczny dla odpoczynku, relaksu, snu; wdech i wydech mniej więcej trwają tyle samo, oddech krótki
2.DYNAMICZNY -> oddech charakterystyczny dla działania, mowy, wdech krótki, energiczny, bezszelestny, wydech możliwie jak najdłuższy

TORY ODDECHOWE:
1.SZCZYTOWY -> uruchomiona górna partia płuc, charakterystyczne uniesienie ramion w górę przy wdechu, w wyniku czego następuje usztywnienie mięśni karku, szyi, klatki piersiowej, krtani (zupełnie nie ma pracy przepony)
2.PIERSIOWY-> powietrze napełnia tylko górne części płuc, znaczne uniesienie klatki piersiowej, charakterystyczne dla kobiet (praca przepony nikła)
3.ŻEBROWY -> płuca napełnione w większej części powietrzem, widoczne uniesienie żeber do góry, a nie na boki (praca przepony umiarkowana)
4.BRZUSZNY -> obserwuje się duże wysunięcie powłok brzusznych do przodu, rozszerzenie żeber bardzo małe (przepona pracuje znacznie)
5.FIZJOLOGICZNY, MOWNY, CAŁOŚCIOWY, BRZUSZNOŻEBROWY, PRZEPONOWY -> prawidłowy – praca żadnego toru nie przeważa nad pracą innego toru

PODPARCIE ODDECHOWE – świadome zwolnienie fazy oddechowej w następstwie tego następuje wydech w bardzo zwolnionym tempie, powietrze przewartościowane na dźwięk.
PRZEPONA – mięsień w kształcie kopuły, ułożony poprzecznie, oddzielający klatkę piersiową od jamy brzusznej, nie posiada głębokiego czucia mięśniowego i z tego powodu nie odczuwamy jej ruchów i dlatego nie możemy bezpośrednio wpłynąć na jej pracę, pośrednio przez pracę mięśni żeber i brzucha.

Na co dzień nie zastanawiamy się nad oddychaniem, robimy to mimowolnie jako ODRUCH WRODZONY(potrzebny do życia),czyli: krótki wdech-długa pauza-krótki wydech-długa pauza. Takie spoczynkowe oddychanie nazywamy STATYCZNYM. Natomiast, jeżeli dążymy do prawidłowego wydobycia głosu, musimy nauczyć się oddechu doskonałego (tzn. NABYTEGO) czyli DYNAMICZNEGO.

W emisji głosu wyróżniamy 4 typy oddychania w zależności od przewagi udziału danych mięśni, ale tylko jeden z nich jest prawidłowy:

1. ODDECH SZCZYTOWY(częściej spotykany u kobiet),uczestniczy w nim głównie górna część klatki piersiowej, usztywnienie szyi, unoszenie barków, zaciskanie ramion.

Rezultat-płytki oddech i zniekształcona, mało swobodna sylwetka.

Absolutnie nie do polecania i do szybkiego wyeliminowania!

2. ODDECH ŻEBROWY- głównie bierze udział praca mięśni dolno-żebrowych, mięśnie brzucha w znikomym stopniu . Stosowany jako półoddech, przydatny jedynie wtedy, kiedy nie ma czasu na prawidłowy(całościowy).
3. ODDECH PRZEPONOWY- głównie praca mięśni przepony wspomaganej przez tłocznię brzuszną. Powoduje widoczne wypinanie się brzucha i znaczne usztywnienie jego ścianek. Jest mało efektywny.
4. ODDECH PRZEPONOWO - ŻEBROWY- najkorzystniejszy i dla zdrowia i dla poprawy warunków głosowych. Biorą w nim udział zarówno żebra jak i mięśnie brzucha z przeponą, obydwie części (górna i dolna) dróg oddechowych. Taki typ oddechu jest najbardziej naturalny i właściwy, pozwala na wykorzystanie dłuższej frazy na jednym wydechu.

Podczas tego typu oddychania głośnia robi się otwarta, przepona obniża się na ok.2cm, jest aktywna przy emitowaniu głosu, reguluje siłę wydechową.

Podczas nauki emisji głosu należy opanować ten typ oddychania i poprzez systematyczny trening utrwalać w podświadomości, by naturalnie wszedł nam w nawyk.

Podczas STATYCZNEGO oddychania czas wdechu i wydechu jest prawie równy. Zużycie powietrza jest małe. Natomiast przy oddychaniu DYNAMICZNYM następuje szybki i głęboki wdech, a powolny wydech. Faza wydechu jest bardzo wydłużona. Zużycie powietrza jest duże, w zależności od długości frazy. Dynamiczne różni się od statycznego przede wszystkim rytmem, długością wydechu i jego głębokością, zużyciem powietrza. Opanowanie i regulacja oraz zrozumienie różnic miedzy oddychaniem statycznym i dynamicznym, to nic innego jak zrozumienie różnic nie jakościowych, ale ilościowych. Piękne brzmienie głosu nie będzie zależeć od ilości zaczerpniętego i wydychanego powietrza, ale od sposobu OPEROWANIA ODDECHEM.

Oddychanie zaczynamy od nabierania powietrza przez nos. Jest to najbardziej prawidłowa, fizjologiczna rzecz. Ale UWAGA!!! Mowa tu tylko o ćwiczeniach. W śpiewie czy przy dynamicznym ustawieniu głosu nie jest możliwe nabieranie wdechu przez nos. Dlatego tak ważne są same ćwiczenia oddechowe, by nauczyć i przyzwyczaić nasz organizm do prawidłowego nabierania wdechu przez nos.
Natomiast zupełnie inaczej rzecz się ma w ustawianiu głosu czy w śpiewie. Otóż nabieranie powietrza tylko przez nos między fazami głębokiego oddechu jest prawie NIEMOŻLIWE!!!
W długiej fazie, między frazami muzycznymi, nie zdążymy nabrać oddechu nosem, jednak większość nauczycieli emisji głosu nakazuje OTWARCIE UST przy braniu oddechu nosem.
Jeszcze raz powtórzę, jest to wdech najbardziej higieniczny i prawidłowy, ale wręcz niemożliwy przy śpiewaniu. Dlatego w pracy z młodzieżą, najpierw zaczynam od ćwiczeń przez nos, potem przez nos przy otwartych ustach. I tak długo ćwiczymy, aż opanujemy to w sposób naturalny i swobodny, bez większego wysiłku.

Gdy już opanujemy pobieranie powietrza przez nos przy otwarciu ust, dołączamy wówczas serię ćwiczeń emisyjnych pobierania powietrza przez usta.POBIERANIE, gdyż oddech powinien być pobierany czyli ŁAPANY A NIE WCIĄGANY. Wciąganie powoduje oddech szczytowy. Zaciska się klatka piersiowa, usztywnia szyja, kompletnie nie zostaje wykorzystana naturalna praca przepony.
ŁAPIEMY oddech w śpiewie, a NIE WCIĄGAMY !!!

Drugim błędem najczęściej popełnianym przy oddychaniu jest skłonność do nabierania powietrza w zbyt dużych ilościach. Wynika to z obawy, że może go zabraknąć przy śpiewaniu kolejnej frazy. Takie „napompowanie” powoduje usztywnianie klatki piersiowej i szyi, brak elastyczności oddechu, co w znacznym stopniu utrudnia pracę przepony. Nabieranie powietrza nie powinno być słyszalne, za to powinno być chwytane(patrz: łapane).

Najczęściej jednak spotykanym błędem u większości jest tzw. LENISTWO ODDECHOWE, tj. zbyt płytkie nabieranie oddechu, spowodowane brakiem chęci i mobilizacji organizmu do wykonania wysiłku fizycznego.
Jak widać w oddychaniu ważna jest nie tylko ilość ale przede wszystkim ZASADA EKONOMII ODDECHU czyli umiejętnego i swobodnego operowania nim - świadomego użycia.

BUDOWA UKŁADU ODDECHOWEGO:
1.NOS ZEWNĘTRZNY/ JAMA NOSOWA – pierwszy odcinek dróg oddechowych, następuje nawilżenie, ogrzanie i oczyszczenie powietrza, umożliwia to silnie ukrwiona, pokryta licznymi włoskami błona śluzowa
2.GARDŁO- odcinek gdzie krzyżują się drogi pokarmowe i oddechowe oraz do którego uchodzą ujścia trąbek słuchowych (Eustachiusza)
3.KRTAŃ – fragment dróg oddechowych łączących gardło z tchawicą, jest także narządem służącym do wydawania dźwięków (główny generator dźwięków – tonu podstawowego), pełni funkcję obronną – zamyka ona ujście do tchawicy w czasie połykania pokarmów i płynów
4.TCHAWICA- sprężysty przewód zbudowany z chrząstek podkowiastego kształtu, od wewnątrz wyścielona jest błoną śluzową z nabłonkiem migawkowym
5.OSKRZELA- silnie rozgałęzione kanały z coraz mniejszej średnicy, którymi to powietrze dociera do płuc
6.PŁUCA- kształt stożkowaty, których podstawa jest oparta na przeponie, lewe płuco ma dwa płaty, prawe posiada 3 płaty.
7.PĘCHERZYKI PŁUCNE- cienkościenne, elastyczne woreczki powleczone gęstą siecią naczyń włosowatych.

BUDOWA KRTANI:
KRTAŃ – narząd położony w środkowej części szyi, długości od 4 do 6 cm, składający się z 9 chrząstek, mięśni zewnętrznych odpowiedzialnych za ruchy krtani i mięśni wewnętrznych biorących udział w tworzeniu się głosu, składa się także z wiązadeł głosowych.