Bezpieczeństwo międzynarodowe – bezpieczeństwo ogólnoświatowe, zapewniają je między innymi NATO i ONZ. Unikanie i likwidowanie zagrożeń, utrzymanie pokoju i unikanie wojen. Zakaz ius ad bellum[prawo do wojny – do 1945 było uważane za suwerenną funkcję państwa, zakazane po II wojnie światowej], respektowane ius in bello[prawo w czasie wojny – przestrzeganie zasad prowadzenia działań zbrojnych].

1964 – pierwsza konferencja Czerwonego Krzyża.

1768 – deklaracja petersburska, zakaz używania pocisków spłaszczających i rozszerzających.

1897,1907 – konferencje haskie.

Struktura bezpieczeństwa: ONZ organizacja regionalne i pakty militarne [bilateralne i multilateralne]

1. Geneza NATO:

NATO powstało w okresie tzw. zimnej wojny i miało stworzyć w Europie przeciwwagę dla bloku państw wschodnich. Prawną podstawą NATO jest pakt północnoatlantycki podpisany w kwietniu 1949 r. w Waszyngtonie przez 12 państw: Francję, Wlk. Brytanię, Belgię, Holandię, Luksemburg, Danię, Islandię, Norwegię, Włochy, Portugalię Kanadę i USA.W następnych latach sojusz uległ rozszerzeniu w 1952 r. przyjęto: Turcję i Grecję, w 1955 RFN, w 1982 Hiszpanię, w 1999 Polskę, Czechy i Węgry, w 2004 Bułgarię, Estonię Litwę, Łotwę, Rumunię, Słowację i Słowenię a w 2009 Albanię i Chorwację. Zamierza dołączyć Gruzja Kwatera główna NATO znajduje się w Brukseli.

Uczestnicy Planu Działań na Rzecz Członkostwa [MAP] – obecnie jest Macedonia.

Porozumienia o szczególnym partnerstwie – podpisane ma NATO z Rosją i Ukrainą.

Są jeszcze sojusznicy i partnerzy.

Podstawowe zasady sojuszu:

• Solidarności wobec napaści - zobowiązanie do wystąpienia wraz z innymi państwami sojuszniczymi w obronie napadniętego bez względu na to, jak daleko od własnego kraju leży napadnięte państwo

• Użycia siły zbrojnej w obronie napadniętego

• Zasada zgodności reakcji, wymagająca zareagowania na agresję stosownie do jej rozmiarów

Cele i zadania sojuszu:

• Współpraca i rozwijanie przyjaznych stosunków międzynarodowych

• Rozwiązywanie sporów międzynarodowych metodami pokojowymi

• Wzmacnianie potencjału obronnego państw członkowskich

• Koordynacja polityki wojskowej i obronnej państw członkowskich

Struktura wewnętrzna NATO:

1. Bezpieczeństwo z/bez USA

Struktura bezpieczeństwa Europy: Europa Bez USA [EWO i UZE], z USA [UZ +USA, NATO]

Europejska Wspólnota Obronna – następna wspólnota miała być to po Europejskiej Wspólnoty Węgla i Stali, ale Francja nigdy nie dokonała ratyfikacji, istniała tylko na papierze. Inicjatywa ta opierała się na zapewnieniu bezpieczeństwa Europejskiego bez USA.

1. System brukselsko- waszyngtoński:

Traktat Brukselski– składająca się z 10 artykułów umowa międzynarodowa, podpisana 17 marca1948 przez Wielką Brytanię, Belgię, Francję, Holandię i Luksemburg.

Był to pierwszy pakt w Europie po 1945 dotyczący kwestii obronności - przetarł on ścieżki dla powstałej rok później Organizacji Paktu Północnoatlantyckiego NATO. Oprócz spraw związanych z bezpieczeństwem traktat poruszał kwestie ekonomiczne oraz socjalne. Stanowił rozwinięcie traktatu z Dunkierki, podpisanego 4 marca1947 między Francją a Wielką Brytanią w świetle rosnącego zagrożenia ze strony Związku Radzieckiego oraz odradzających się Niemiec. Po puczu w Pradze w lutym 1948 sygnatariusze Paktu Dunkierskiego uznali, że ich umowę należy rozszerzyć o kraje Beneluksu.

Na mocy Traktatu brukselskiego powstała Unia Zachodnia.

Unia Zachodnia - sojusz wojskowy powstały na mocy Traktatu brukselskiego z 17 marca 1948 roku. Był rozwinięciem podpisanego rok wcześniej traktatu z Dunkierki (Francja, Wielka Brytania) o kraje Beneluksu.

Głównym powodem zawiązania sojuszu była obawa przed remilitaryzacją Niemiec. Pakt ustanawiający Unię przewidywał pomoc w odbudowie Europy z powojennych zniszczeń oraz współpracę gospodarczą i kulturalną.

Dowódcą struktur wojskowych sojuszu został brytyjski marszałek Bernard Law Montgomery. Polityka wojskowa miała być zintegrowana i koordynowana przez sztab "Obrony Zachodu" z siedzibą w Fontainebleau

W 1954 roku Unię Zachodnią przekształcono w Unię Zachodnioeuropejską.

1. Unia Zachodnioeuropejska:

Została utworzona w 1954 r. przez Francję, Holandię, Belgię, Luksemburg, Wlk. Brytanię, RFN i Włochy. Organizacja miała charakter obronny. Jej celem było utrwalanie pokoju i bezpieczeństwa oraz wzajemna pomoc w razie napaści. Do polowy lat 80. Rola polityczna i wojskowa UZE była bardzo ograniczona. Główną organizacją gwarantującą bezpieczeństwo w Europie Zachodniej było NATO. W latach 80. Jej znaczenie zaczęło wzrastać. JAE zapowiadał dążenie państw Wspólnot do zwiększania roli UZE w związku z planami utworzenia UE. W Traktacie z Maastricht zapisano, ze UZE będzie odpowiadać za politykę obronną Unii, lecz w Traktacie nicejskim nie znalazł się już podobny zapis. W marcu 2010 przywódcy państw UZE podjęli decyzję o jej likwidacji.

1. Wojna i siła w stosunkach międzynarodowych:

Konflikt zbrojny - rodzaj przemocy zbrojnej polegającej na dążeniu do osiągnięcia celów państwa (koalicji, grupy społecznej) przez wzajemne działanie przy użyciu sił zbrojnych lub zorganizowanych i uzbrojonych grup.

• co najmniej po jednej stronie z walczących stron biorą udział regularne od­działy wojskowe lub formacje policyjno-wojskowe, np. żandarmeria, karabinie­rzy, Gwardia Narodowa,

• strony pozostające w konflikcie są zorganizowane i prowadzą planowe dzia­łania, chociaż poziom tej organizacji oraz stopień synchronizacji nie musi być wysoki,

• działania zbrojne muszą się toczyć przez pewien czas, tworząc tzw. chrono­logię konfliktu, co pozwala wyróżnić w jego przebiegu pewne etapy bądź fazy

Przyczyny:

1. polityka

2. różnice ekonomiczne

3. różnice kulturowe

4. religia

Wojna- zorganizowany konflikt zbrojny między państwami, narodami lub grupami etnicznymi i społecznymi.

Wojna jest zjawiskiem społeczno-politycznym i jako takie jest obecna w historii człowieka od początków jego społecznej organizacji. Zasięg wojny jest zależny od stopnia rozwoju technologicznego.

Użycie siły- jest pojęciem o zasięgu szerszym niż „wojna” i „konflikt zbrojny” .Obejmuje ono bowiem nie tylko przypadki, w których ma miejsce starcie się sił zbrojnych dwóch lub więcej przeciwników, ale także akcje zbrojne, które nie napotykają zbrojnego oporu, jak to ma miejsce często przy interwencjach zbrojnych, demonstracjach o charakterze wojennym. Określeniem „użycie siły” posługuje się Karta NZ. Jest możliwe w ramach samoobrony, paktu militarnego i Rady Bezpieczeństwa ONZ.

Przykłady ONZ: Wojna w Zatoce Perskiej, Bałkany

Przykłady NATO: Kosowo, Afganistan

1. Kształtowanie zasad prowadzenia wojen:

Prawo konfliktów zbrojnych(ius in bello), nazywane też międzynarodowym prawem humanitarnym lub prawem wojennym – zbiór przepisów zaakceptowanych przez społeczność międzynarodową dotyczących sposobów prowadzenia konfliktów zbrojnych, ochrony ich ofiar oraz uczestników.

Jego normy określają:

• sposób wszczynania i kończenia konfliktów zbrojnych;

• wymogi stawiane członkom sił zbrojnych i ich sytuację prawną;

• kwestie związane z okupacją nieprzyjacielskiego terytorium;

• ochronę osób cywilnych w tym ludności nieprzyjacielskiego państwa;

• formy ochrony chorych i rannych;

• środki i metody prowadzenia walki;

• prawne następstwa stanu wojny w sferze stosunków międzynarodowych.

Prawo konfliktów zbrojnych zostało skodyfikowane przede wszystkim w szeregu konwencji genewskich i haskich.