W ramach przygotowań do Światowego Szczytu Zrównoważonego Rozwoju

W ramach przygotowań do Światowego Szczytu Zrównoważonego Rozwoju, Sekretarz Generalny Narodów Zjednoczonych, Kofi Annan, opublikował 63-stronicowy raport na temat dotychczasowego przebiegu wdrażania Agendy 21, globalnego planu działań na rzecz zrównoważonego rozwoju, który został przyjęty na Szczycie Ziemi w 1992 roku w Rio de Janeiro. Raport podsumowuje gospodarcze, społeczne i ekologiczne osiągnięcia ubiegłej dekady i sugeruje międzynarodowej społeczności, w jakim kierunku powinny pójść jej starania, aby zrealizować cele określone w Agendzie 21. Niniejsza informacja stanowi skrótowe omówienie raportu.

Agenda 21 i zrównoważony rozwój - dobry plan, kiepska realizacja

Środowisko naturalne w skali globalnej jest nadal zagrożone, a istniejące środki jego ochrony spełniają swoje zadanie tylko w niewielkim stopniu. W ciągu ostatniej dekady nastąpił zaledwie nieznaczny postęp w sferze ograniczania ubóstwa w krajach rozwijających się, a globalizacja, jako taka, nie przyniosła korzyści większości mieszkańców Ziemi.

Podejmowane w ostatnim dziesięcioleciu próby wspierania rozwoju społecznego i powstrzymania degradacji środowiska naturalnego okazały się, ogólnie rzecz biorąc, nieskuteczne. Niedostatek zasobów, brak politycznej woli, wycinkowe i nieskoordynowane podejście oraz utrzymujące się nieracjonalne wzorce produkcji i konsumpcji to czynniki, które sprzysięgły się, by zdławić wysiłki na rzecz zrównoważonego rozwoju, czyli rozwoju, utrzymującego równowagę pomiędzy ekonomicznymi i społecznymi potrzebami ludzi a wykorzystaniem zasobów i ekosystemów by zaspokoić bieżące i przyszłe oczekiwania.

Pomimo mało zadowalających rezultatów ostatniej dekady, Agenda 21 - porozumienie przyjęte jednogłośnie na Szczycie Ziemi w 1992 roku w Rio de Janeiro - pozostaje aktualną, sugestywną i długookresową wizją rozwoju. W ciągu dziesięciu lat, jakie upłynęły od konferencji w Rio na świecie zaszły istotne zmiany. Najpoważniejsze z ich są związane z nowymi wymaganiami i wyzwaniami, jakie stwarza globalizacja, transformacją rynku przekazu informacji i łączności oraz rozprzestrzenianiem się epidemii HIV/AIDS. Zrównoważony rozwój jest jednak nadal rozsądną alternatywą dla obecnego, tradycyjnego podejścia do rozwoju.

Na świecie zachodzą wydarzenia, które sprzyjają zrównoważonemu rozwojowi. Światowa Organizacja Handlu uczyniła z kwestii rozwoju główny przedmiot zainteresowania uczestników konferencji w Doha, a w marcu 2002 roku przedstawiciele rządów spotkali się w Monterrey na Międzynarodowej Konferencji na temat Finansowania Rozwoju. Jednym z głównych celów tej konferencji było skupienie uwagi świata finansów na problemach rozwoju.

W sierpniu szefowie rządów wraz z przedstawicielami wszystkich grup społecznych zbiorą się w Johannesburgu na Światowym Szczycie Zrównoważonego Rozwoju. Delegaci na Szczyt skupią się na odnowieniu politycznych zobowiązań i potwierdzeniu determinacji w realizacji planu działań na rzecz zrównoważonego rozwoju poprzez powołanie nowych praktycznych inicjatyw, które będą oparte na partnerskich porozumieniach.

Bieżące trendy

Gospodarka

Ludność i ubóstwo

Ochrona ekosystemów

W trosce o trwałe rezultaty Światowego Szczytu Zrównoważonego Rozwoju: dziesięciopunktowy plan działań

Z uwagi na bieżącą sytuację światową, zarysowujące się trendy i zjawisko globalizacji, promocja zagadnień dyskutowanych podczas Szczytu wymagają podjęcia praktycznych inicjatyw. Zgodnie z oczekiwaniami Światowy Szczyt Zrównoważonego Rozwoju nie powinien zajmować się ustalaniem ani renegocjacją zasad działania. Powinien raczej stać się forum, na którym różni partnerzy reprezentujący poszczególne sektory społeczeństwa określą programy działań i zaplanują przedsięwzięcia służące osiąganiu realistycznych celów w racjonalnie określonych ramach czasowych. W celu ukierunkowania starań na realizację osiągalnych celów, Sekretarz Generalny zaproponował w swoim raporcie następujący, dziesięciopunktowy plan działań:

Gospodarka odpadami na tle czystego środowiska dla Europy

              Ochrona naturalnego środowiska jest splotem zadań ponadustrojowych. Potwierdziła to 5 lat temu szwajcarska konferencja ministrów ochrony środowiska naszego kontynentu - "O czyste środowisko dla Europy" (Lucerna, 28-30 kwietnia 1993 r.). Na konferencji w Lucernie przyjęto "Program działań na rzecz ochrony środowiska dla Europy Środkowej i Wschodniej". Program ów dotyczy Albanii, Bułgarii, Chorwacji, Czech, Estonii, Litwy, Łotwy, Polski, Rosji, Rumunii, Słowacji, Słowenii, Ukrainy i Węgier. W Programie czytamy m.in.: "Każdy kraj Europy Środkowej i Wschodniej powinien teraz opracować program działań na rzecz ochrony środowiska, dostosowany do własnych potrzeb i zagrożeń środowiska u siebie. Proces ten należy rozpocząć od jasnego uzgodnienia priorytetów pomiędzy zainteresowanymi stronami w danym kraju. Następnie należy skoncentrować wysiłki na znalezieniu ekonomicznego sposobu osiągania określonych celów w ramach posiadanych możliwości finansowych i instytucjonalnych."

            W cytowanym Programie podkreśla się, że jednym z priorytetów jest właściwe postępowanie z odpadami. Odpady bowiem są nader ważnym czynnikiem wpływającym na zanieczyszczanie środowiska.

            Postanowienia konferencji w Lucernie współbrzmiały z założeniami "Ochrony Dziedzictwa Przyrodniczego Europy", zaproponowanymi w Deklaracji z Maastricht przez Radę Europy. W dokumencie tym stwierdza się, że:

Ą Ochrona europejskiego dziedzictwa przyrodniczego jest konieczna dla zrównoważonego rozwoju (ekorozwoju) naszego kontynentu.

Ą Jest to wspólny obowiązek wszystkich krajów i regionów, a zadania z nim związane mogą być wykonane tylko w skali ogólnoeuropejskiej.

Ą Zrównoważone gospodarowanie środowiskiem przyrodniczym jako zasobem gospodarczym jest warunkiem wstępnym dla stałego rozwoju gospodarczego i społecznego oraz dobrobytu Europy.

Ą Pogarszanie stanu środowiska przyrodniczego w Europie spowodowane jest przez działalność gospodarczą i produkcyjną, tak więc zintegrowanie przedsięwzięć ochrony z polityką społeczno - gospodarczą jest warunkiem wstępnym przywrócenia i utrzymania różnorodności biologicznej i krajobrazowej.

Ą Przyrodnicza różnorodność Europy zmniejsza się - jest to bardzo szybki i stały proces. Cenne i unikatowe siedliska występujące na obszarze naszego kontynentu ponoszą znaczne szkody, co prowadzi do zmniejszenia różnorodności, liczby i zasięgu występowania gatunków, siedlisk i krajobrazów.

Ą Różnorodność biologiczna i krajobrazowa Europy jest jednym z jej największych bogactw. Stanowi ona przekazane nam dziedzictwo tysięcy lat, związane z innymi ekosystemami świata. Ponosimy zbiorową odpowiedzialność za zachowanie tej spuścizny przyszłym pokoleniom w stanie zróżnicowania i zrównoważenia.

            Tak więc ochrona naturalnego środowiska nie jest wymysłem grupy zapaleńców, ani nie zależy tylko od dobrej woli ludzi (producentów dóbr i usług, samorządów regionalnych, elit rządzących). Wynika zarówno z powinności moralnych, uzasadnionych ekohumanistycznymi ideałami, jak i z obowiązków prawnych. W Unii Europejskiej tworzone są, jak wiadomo, akty prawne z zakresu ochrony środowiska, zwane dyrektywami. Uchwalono już ponad trzysta dyrektyw, wydanych także w języku polskim. Mają one służyć wdrażaniu idei zrównoważonego rozwoju, przyjętej na konferencji ONZ w Rio de Janeiro w 1992 r., w dokumencie Agenda 21, podpisanym także przez Polskę. Przez zrównoważony rozwój należy rozumieć taki rozwój społeczno - gospodarczy, w którym w celu zrównoważenia szans dostępu do środowiska poszczególnych społeczeństw lub ich obywateli - zarówno współczesnego, jak i przyszłych pokoleń - następuje proces integrowania działań politycznych, gospodarczych i społecznych z zachowaniem równowagi przyrodniczej oraz trwałości podstawowych procesów przyrodniczych. Aby tak sformułowana idea nie była tylko "zapisem" dobrej woli lub pustą deklaracją, w dyrektywach UE i ustawach państw europejskich uznaje się za niezbędne:

ϒ        ustanowienie środków prawnych zapewniających użytkowanie środowiska zgodnie z interesem publicznym;

ϒ        określenie obowiązków organów państwowych, samorządowych, przedsiębiorców i innych jednostek organizacyjnych, a także organizacji społecznych i zawodowych;

ϒ        ochronę środowiska przez każdego obywatela oraz rozwijanie świadomości społecznej w celu powszechnego wypełniania tego obowiązku.

  GOSPODARKA ODPADAMI TENDENCJE ŚWIATOWE I EUROPEJSKIE

            W Polsce obserwujemy od kilku lat proces harmonizacji polskiego prawa z prawem Unii Europejskiej. Nie chodzi, rzecz jasna, o mechaniczne przenoszenie tekstów dyrektyw, ale o osiągnięcie celów przewidzianych w aktach prawnych Unii.

            Wraz z nastaniem współczesnej cywilizacji i gospodarki rynkowej pojawiły się odpady nieorganiczne. Wśród nich tzw. wyroby z tworzyw sztucznych zajmują coraz więcej miejsca. Wszystkie społeczeństwa konsumpcyjne sporo śmiecą. Niektóre z nich, w krajach rozwiniętych, dopracowały się programów postępowania ze swoimi odpadami, nazywanych gospodarką odpadami. Światowe tendencje gospodarki odpadami polegają przede wszystkim na:

ϒ        ograniczaniu ilości odpadów u źródeł ich powstawania;

ϒ        tworzeniu strategii zarządzania odpadami (w szerokim znaczeniu tego pojęcia) w skali gminnej, regionalnej, krajowej i globalnej (europejskiej);

ϒ        kształtowaniu takich warunków, aby odpady nie powodowały zanieczyszczeń środowiska innych, niż to wynika z niedoskonałości techniki;

ϒ        nieograniczaniu wyboru rodzaju technologii zastosowanej do degradacji odpadów do stanu odpadów inertnych, pod warunkiem nie powodowania szkody ekologicznej oraz spełniania innych wymagań wynikających z aktów prawnych o zagospodarowaniu przestrzennym, prawa budowlanego, prawa wodnego, o dopuszczalnych emisjach do atmosfery itp.;

ϒ        rozszerzaniu zakresu recyklingu;

ϒ        dążeniu do tego, aby deponowaniu podlegały jedynie odpady inertne, pochodzące z urządzeń do degradacji i unieszkodliwiania (rozdrobnione, przetworzone termicznie itp.);

ϒ        wprowadzeniu obowiązku uzyskiwania przez podmioty gospodarcze zezwoleń (licencji, koncesji) na gromadzenie odpadów, transportowanie, składowanie, pozyskiwanie surowców wtórnych i innych czynności w ramach szeroko rozumianej gospodarki odpadami;

ϒ        kształtowaniu przekonań o osobistej odpowiedzialności każdego obywatela za ochronę środowiska i jego zasobów w miejscu pracy, zamieszkania i wypoczynku;

ϒ        tworzeniu systemu prawnego, któremu patronować będzie zasada: zanieczyszczający płaci, kreująca powyżej wymienione tendencje.

            Opracowane w krajach Unii Europejskiej zasady gospodarki odpadami uwzględniają powyższe tendencje światowe. Odpowiednie regulacje prawne i bodźce ekonomiczne przyczyniają się do ich upowszechniania w państwach członkowskich. Zasady polityki ekologicznej zostały wyszczególnione w Jednolitym Akcie Europejskim. Art.130 R tego Aktu określa trzy naczelne zasady polityki ekologicznej:

a) prewencję,

b) naprawianie szkód u źródeł ich powstawania,

c) ponoszenie kosztów przez zanieczyszczającego środowisko.

            Dyrektywa Rady Wspólnot Europejskich nr 75/442, zwana dyrektywą ramową dla zarządzania odpadami, zobowiązuje państwa członkowskie do:

            Wiele dyrektyw dotyczy kwestii szczegółowych. Wymienimy je tutaj jedynie dla przykładu: Dyrektywa Rady nr 89/369 w sprawie zapobiegania zanieczyszczaniu powietrza przez nowe spalarnie odpadów komunalnych, Dyrektywa Rady nr 75/439 o pozbywaniu się zużytych olejów, Dyrektywa Rady nr 76/403 ustalająca surowe warunki kontroli i unieszkodliwiania polichloropochodnych bifenylu (PCB) i polichloropochodnych terpenylu (PCT), Rozporządzenie Rady nr 250/93 i Dyrektywa Rady nr 84/631 dotyczące nadzoru i kontroli transportowania odpadów w granicach i poza granice Unii.

  

Rada Europy, wraz z organizacjami rządowymi i pozarządowymi, podjęła inicjatywę uczynienia z ochrony różnorodności biologicznej i krajobrazowej przedmiotu wspólnej odpowiedzialności. W tym celu została stworzona Paneuropejska Strategia Różnorodności Biologicznej i Krajobrazowej, zatwierdzona w trakcie konferencji ministerialnej „Środowisko dla Europy" w Sofii, w październiku 1995 roku, Jak każda inna strategia, określa ona zbiór skoordynowanych działań, prowadzących do osiągnięcia zasadniczego celu. Zasady strategii są stosowane dla określenia i osiągnięcia celów priorytetowych dla różnych obszarów życia społecznego i ekonomicznego.

Zasadniczy cel Strategii

Długoterminowym celem Strategii jest zachowanie biologicznej i krajobrazowej różnorodności w Europie i jej regionach, w ramach zrównoważonego rozwoju.

Wymaga to:

Zasady Strategii

Strategia oparta jest na zastosowaniu określonych zasad, które musza być przestrzegane we wszystkich dziedzinach aktywności wykorzystującej lub mającej wpływ na zasoby przyrody. Takie zasady jak: zasada przezorności, kompensacji i integralności ekologicznej, najlepszej dostępnej technologii, najlepszej praktyki ekologicznej, udziału społeczeństwa i jego dostępu do informacji oraz zasada „trujący płaci", muszą określać kształt działań w ramach Strategii i zapewniać ich spójność.

Organizacje pozarządowe


Wyszukiwarka

Podobne podstrony:
Światowy Szczyt Zrównoważonego Rozwoju
Harmonogram zaliczania materiału z języka polskiego w ramach przygotowań do egzaminu gimnazjalnego u
zmiany klimatu Cwicz do dania, Studia, 1-stopień, inżynierka, Ochrona Środowiska, Zagrożenia cywiliz
Drużbicki Nauka o przygotowaniu sie do swiatobliwej smierci
Rozwój siły mięśniowej i koordynacji ruchowej w przygotowaniu do rzutów la, Lekkoatletyka(2)
Rozdział 1 - Przygotowanie do pracy podstawowe pojęcia i metody, Psychologia rozwojowa, Helen Bee
opisy do architektura, studia, ochrona środowiska UJ, zagrożenia cywilizacyjne i zrównoważony rozwój
Obszary ekol zagroz do dania, Studia, 1-stopień, inżynierka, Ochrona Środowiska, Zagrożenia cywiliza
Zrownowazony rozwoj - opracowanie, Zrownowazony rozwoj - do wydruku, Zrównoważony rozwój (inaczej ek
zmiany klimatu Cwicz do dania, Studia, 1-stopień, inżynierka, Ochrona Środowiska, Zagrożenia cywiliz
Globalna oligarchia w drodze do zrównoważonego rozwoju który jest unicestwieniem człowieka
Drużbicki Nauka o przygotowaniu sie do swiatobliwej smierci
O Tadeusz Rydzyk na seminarium poświęconym klimatowi, zrównoważonemu rozwojowi i odnawialnej energii
Strategia zrównoważonego rozwoju
Problemy zrównoważonego rozwoju w Polsce i Unii Europejskiej
Problemy zrownowazonego rozwoju UKG 2013
Zrównoważoy rozwój a proces wytwarzania i stosowania elementów z betonu komórkowego

więcej podobnych podstron