Jaruzelski referat prezentacja

Wojciech Witold Jaruzelski urodził się 6 lipca 1923 roku w Kurowie, dzisiejsze województwo lubelskie (Lublin). Pochodzi z ziemiańskiej rodziny szlacheckiej o znacznych tradycjach wojskowych i niepodległościowych. Jej historia sięga XV wieku, kiedy to przodkowie Jaruzelskiego osiedlili się w wiosce Sokoły – Ruś Stara, w dzisiejszym województwie podlaskim (Białystok).

-------------------

Dziadek Jaruzelskiego – Wojciech Jaruzelski senior brał czynny udział w powstaniu styczniowym (1863r, zabór rosyjski). Na jego cześć nadano imię wnukowi.

-------------------

Ojciec – Władysław Mieczysław Jaruzelski uczęszczał do rosyjskiego gimnazjum w Łomży, lecz gdy po 1905 roku utworzono szkoły polskie zapisał się do gimnazjum w Warszawie. Po maturze, zagrożony obowiązkiem służby w wojsku rosyjskim wyjechał do stryja do Galicji, skąd trafił do czeskiej akademii rolniczej w Taborze. W 1920 roku wziął udział jako ochotnik w wojnie z bolszewikami. Po wojnie osiadł w Kurowie, gdzie w 1922 roku poślubił Wandę Zarembę.

----------------

Mały Wojciech wychowywał się w Trzecinie, kilkanaście kilometrów od Starej Rusi. Do roku dziesiątego roku życia pobierał nauki od prywatnych nauczycieli domowych.

--------------------------

W 1933 rodzice wysłali go do Gimnazjum Ojców Marianów na Bielanach w Warszawie. Szkoła ta słynęła z wychowywania młodzieży w duchu katolickim i w polskiej tradycji. Kolegium mieściło się w byłym klasztorze Ojców Kamedułów. W budynku nie było elektryczności, bieżącej wody, ani kanalizacji. W internacie wychowawcami byli księża marianie.

Nauczyciele wspominali, że Wojciech był bardzo zdolnym uczniem w przedmiotach humanistycznych. Bardzo dobre oceny miał również z religii, m. in. dlatego, bo był ministrantem.

15 września 1935 roku wstąpił do Związku Harcerstwa Polskiego. Był młodzieńcem ułożonym, zorganizowanym i pełnym uniesień patriotycznych, co wynika m. in. z jego artykułu napisanego dla szkolnej gazetki „Jedniodniówka” pt. „Służba Polsce”, gdzie odwoływał się do bohaterskiej spuścizny Orląt Lwowskich i harcerzy poległych w 1920 roku. Pisał – „w obronie kraju przed czerwonym najeźdźcą”. W 1939 roku ukończył czwartą klasę, uzyskując tym samym małą maturę. Na wakacje wrócił do domu po czym z racji wybuchu wojny nie wrócił już do szkoły.

-------------

Po wybuchu wojny rodzina Jaruzelskich postanowiła uciekać przed Niemcami na wschód, gdzie 17 września, będąc w województwie nowogródzkim, dowiedzieli się, że na Polskę uderzyła Armia Czerwona. Postanowili więc zawrócić w stronę rodzinnych okolic, lecz tym razem podróż była bardziej niebezpieczna, ponieważ ludność na kresach była w większości zadowolona z przyjazdu sowietów i z ich strony groziło Polakom duże niebezpieczeństwo. Rodzina udała się na Litwę, skąd po włączeniu Litwy do ZSRR zaczęli uciekać w kierunku terenów okupowanych przez Niemcy. Pod wpływem matki Wojciecha, która obawiała się rozdzielenia rodziny przy próbie przejścia przez granicę postanowili zostać i czekać na to co przyniesie los.

--------------------

14 czerwca 1941 roku deportowano całą rodzinę na Syberię. Ojca od razu odłączono od rodziny i umieszczono w innym wagonie. Ojca wywieziono do łagrów w Krasnojarskim Kraju. Wojciecha z matką i siostrą skierowano do osady leśnej Turczak (w Tajdze) w górach Ałtaj na południu Syberii. Po drodze na chorobę reumatyczną zachorowała matka Wojciecha - Wanda. Osiemnastoletni Wojciech został jedynym żywicielem rodziny, pracując przy karczowaniu lasów przy czym nabawił się ślepoty śnieżnej, która trwale uszkodziła mu wzrok (oparzenie siatkówki).

----------------------

30 lipca 1941 podpisany został układ Sikorski – Majski między Polską a ZSRR, przywracający stosunki dyplomatyczne między tymi krajami oraz pozwalający na wstępowanie do formującej się na terenach ZSRR Armii Polskiej pod dowództwem generała Władysława Andersa.

Od lewej: Władysław Sikorski (premier rządu polskiego na uchodztwie), Antony Eden (minister spraw zagr. Wielkiej Brytanii), Winston Churchill (premier GB), Iwan Majski (ambasador ZSRR w GB); podpisane w Londynie.

Jesienią tego roku zwolniono z łagru ojca Wojciecha – Władysława, który postanowił odnaleźć rodzinę. Dociera do Bijska, gdzie zapisuje siebie i syna do armii gen. Andersa. Do Wojciecha nie dotarły jednak informacje o układzie Sikorski – Majski, przez co pozostał w Tajdze do stycznia 1942 roku. Wtedy to postanawia uciec z rodziną do Bijska, gdzie spotkał się z ojcem, który niedługo potem - 4 czerwca – umiera.

------------------

W maju 1943 roku stawił się jako ochotnik do służby w Pierwszej Dywizji Piechoty im. Tadeusza Kościuszki w Sielcach nad rzeką Oką w ZSRR. Rząd Polski oficjalnie uznał, że dywizja ta nie należy do Wojska Polskiego, jej żołnierze są żołnierzami sowieckimi i posiadają oni sowieckie obywatelstwo. Podczas ślubowania żołnierze przysięgali wierność Armii Czerwonej.

----------------

W Sielcach uznano, że Jaruzelski ma predyspozycje intelektualne na oficera i wysłano go do Szkoły Oficerskiej w Riazaniu.

1 września oficjalnie zaczyna szkolenie, a

-------------------

11 listopada składa przysięgę wojskową. Na szkoleniach mimo ambicji i wytrwałości nie osiągał najlepszych wyników. Wśród absolwentów plasował się w okolicach setnego miejsca i awansowano go tylko do stopnia chorążego. Po tym zostaje dowódcą 8. plutonu zwiadu kompani piechoty. Całą służbę na froncie drugiej wojny spędził w 5. pułku piechoty 2. dywizji im. Gen. Jana Henryka Dąbrowskiego. Brał udział w walkach nad Wisłą, o Warszawę, o przełamanie Wału Pomorskiego, a także nad Bałtykiem, Odrą i Łabą. Podczas swoich działań zwiadowczych składał Sowietom meldunki na temat żołnierzy Armii Krajowej oraz jej współpracowników. W Listach do matki i siostry nazywał żołnierzy polskich nie Polakami, tylko przeciwnikami. Wtedy to zwrócił na siebie uwagę swoich przełożonych jako człowieka chcącego ściśle współpracować ze stroną sowiecką. Wojnę ukończył na stopniu porucznika. Został odznaczony Krzyżem Virtuti Militari V klasy, dwukrotnie Krzyżem Walecznych i trzykrotnie Srebrnym Medalem „Zasłużony na Polu Chwały”. W latach 60’ otrzymał medal „ Za udział w walkach o Berlin” chociaż 2. dywizja nie brała w nich udziału.

------------------

Po wojnie bierze udział w walkach z Ukraińską Powstańczą Armią za co przyznano mu Srebrny Krzyż Zasługi. Później zostaje wysłany do Piotrkowa Trybunalskiego, gdzie jego zadaniem było, jak sam mówił „niszczenie grup bandyckich”. Tymi bandyckimi grupami były wojska polskie walczące o niepodległość.

------------------

W marcu 1947 roku Wojciecha Jaruzelskiego skierowano do Centrum Wyszkolenia Piechoty w Rembertowie, którą kończy tego samego roku z wyróżnieniem. W swojej karierze spędził ok. 25 miesięcy na nauce w szkołach wojskowych o różnym stopniu natężenia, czyli ½ okresu edukacji w późniejszych Wyższych Szkołach Oficerskich. W czerwcu 1947 roku Jaruzelski wstępuje do Polskiej Partii Robotniczej, a w listopadzie zaczyna pracę wykładowcy w Centrum Wyszkolenia Piechoty.

Jego kariera w wojsku sowieckim nabrała tempa. Głównymi zaletami Jaruzelskiego był brak jednoznacznych poglądów ideowych i kręgosłupa moralnego oraz dobre kontakty z radziecką Informacją Wojskową, czyli kontrwywiadem wojskowym.

------------

Mówi się o niej, że przewyższała gestapo o klasę, a ludzie którzy tam byli, modlili się o to, aby trafić do UB. Pracowali tam wyjątkowi sadyści i mordercy. Wedle zachowanych dokumentów Wojciech Jaruzelski został pozyskany do współpracy z Informacją Wojskową 23 marca 1946 roku. Posługiwał się pseudonimem „Wolski”.

---------------

Wykładając w Centrum Wyszkolenia Piechoty został zauważony przez sowieckiego generała Stanisława Popławskiego, który z marszu zabrał go do Dowództwa Wojsk Lądowych, gdzie nadzorował szkolnictwo wojskowe.

Będąc szefem Wydziału Szkół i Kursów Oficerów Zawodowych Głównego Zarządu Wyszkolenia Bojowego w ciągu roku ukończył podległą mu Akademię Sztabu Generalnego. W normalnym trybie studiowało się 3 lata. Można się domyślać jak przykładał się do studiów będąc przełożonym uczelni. To pokazuje, że Jaruzelski tak naprawdę nigdy nie został wyszkolony na dowódcę wojska.

--------

Pod skrzydłami generała Popławskiego Jaruzelski pnie się po szczeblach kariery wojskowej. 14 lipca 1956 roku mając 33 lata zostaje jednym z najmłodszych generałów w Ludowym Wojsku Polskim. Zostaje dowódcą 12 dywizji zmechanizowanej w Szczecinie, a cztery lata później awansował na stopień generała dywizji. Podczas wojny prowadził grupą ok. 15 osób, a w 1956 roku bez potrzebnego przygotowania stanął na czele dywizji liczącej ok. 12 tysięcy osób. Nie mając pojęcia o dowodzeniu dywizją Jaruzelski zrzucił większość obowiązków dowódczych na ówczesnego szefa sztabu tej dywizji płk. Dodika, a sam zajął się tym na czym się znał, czyli szkoleniem.

Był surowym nauczycielem, bardzo cenił sobie dyscyplinę. Postawił na jak sam mówił „humanizm socjalistyczny” rozwijając m.in. działalność bibliotek wojskowych i organizując konkursy czytelnicze.

Po wysłaniu Jaruzelskiego do Szczecina zastępcą szefa Zarządu Wyszkolenia Bojowego został jego bliski kolega płk. Michał Sadykiewicz, który zawsze informował Jaruzelskiego o planowanych wizytacjach w Szczecinie. To powodowało, że zawsze przygotowany generał za każdym razem otrzymywał dobre opinie inspekcji. Tym sposobem pod jego rządami w ciągu dwóch lat najgorsza dywizja zostaje najlepszą w Polsce.

----------------

1 czerwca 1960 został Szefem Głównego Zarządu Politycznego Ludowego Wojska Polskiego, gdzie odpowiadał za tzw. Marksistowsko-Leninowską czystość ideologiczną w szeregach Ludowego Wojska Polskiego. Mając duże możliwości działania zaczął, m. in. prześladować kościół. Brał uczniów seminariów do wojska i kierował ich do najcięższej służby. Rozprzestrzeniał mit o wielkiej przyjaźni Polsko-Radzieckiej oraz upolitycznił wojsko. Robił wszystko, żeby mieć dobrą opinię w ZSRR.

-------------

Tego samego roku Jaruzelski ożenił się z Barbarą Jaskólską. Poznał ją w Szczecinie, gdzie był dowódcą 12 dywizji zmechanizowanej, a ona artystką wojskowego zespołu pieśni i tańca. Z czasem ukończyła studia i doktorat z filologii germańskiej.

W czerwcu 1962 roku został wiceministrem obrony narodowej, w 63’ rodzi mu się córka Monika, a w 64’ zostaje wybrany na członka Komitetu Centralnego PZPR.

------------------

5 marca 1965 roku Jaruzelski zostaje Szefem Sztabu Generalnego Ludowego Wojska Polskiego i praktycznie przejmuje kontrolę nad całym polskim wojskiem. Dwa lata później – 10 czerwca 1967 roku ZSRR w reakcji na wojnę Arabsko-Izraelską zrywa stosunki dyplomatyczne z Izraelem. Dwa dni później to samo robi to PRL. W związku z tym na polecenie sowietów Jaruzelski przeprowadza w wojsku czystkę antysemicką, degradując Żydów z wyższych stopni do szeregowca. Wśród nich byli m. in. płk Sadykiewicz i płk Dodik, którzy to wcześniej bardzo pomogli Jaruzelskiemu i bez nich nie zaszedłby tak daleko. Takie czystki robiły wówczas na polecenie z Moskwy prawie wszystkie kraje socjalistyczne w europie.

--------------

13 kwietnia 1968 roku, tuż po wydarzeniach marcowych i po dymisji Mariana Spychalskiego Jaruzelski zostaje przy pełnej aprobacie Moskwy Ministrem Obrony Narodowej. Pierwszym zadaniem nowego ministra było przygotowanie Ludowego Wojska Polskiego do inwazji na Czechosłowację (dowódca gen Siwicki). Była ona reakcją Moskwy na liberalne reformy w Czechosłowacji. Wraz z Polakami w akcji wzięły udział Węgry, Bułgaria i Związek Radziecki. Z Polski wyjechało 27 tys. żołnierz. Sam generał nie pojawił się jednak w Czechosłowacji. Zachowane listy Jaruzelskiego do Breżniewa pokazują jego uniżony i poddańczy ton w relacji z Moskwą. W nagrodę za wierną służbę Moskwie dostał w 1967 roku sowiecki order Lenina, który był wówczas najwyższym odznaczeniem w ZSRR.

---------------

W grudniu 1970 miały miejsce protesty na wybrzeżu. Były one wynikiem podniesienia cen 45 grup podstawowych artykułów żywnościowych. W tym czasie wojsko nie mogło zrobić żadnego ruchu bez zgody generała Jaruzelskiego. Był on wówczas wraz z m.in. Kanią i Szlachcicem w ekipie tzw. Gierkowiczów, którzy dążyli do przejęcia władzy przez Edwarda Gierka. Chcąc wciąż być na świeczniku władzy był gotów na wszystko. Gdy podczas zamieszek Gomułka rozkazał strzelać do robotników Jaruzelski nie protestował, a wręcz wyraził na to zgodę. Gdy okazało się, że w Trójmieście, Szczecinie i w Elblągu zginęło łącznie 41 osób, a ponad 1100 zostało rannych, gen. Jaruzelski nakazał ściągnąć do Warszawy całą dokumentację wojsk operacyjnych z Trójmiasta, po czym wszystkie te dokumenty zniszczył, tym samym oczyszczając się z jakichkolwiek przyszłych zarzutów. Po masakrze wybrzeża Komitet Centralny Komunistycznej Partii ZSRR wyraził wotum nieufności dla Gomułki. Wtedy urealnił się plan zmiany pierwszego sekretarza. Dążąc do obalenia Gomułki generał okłamał go mówiąc, że nie ma na tyle wojska, aby zabezpieczyć m. in. Kraków i Warszawę, które szykowały się już do protestów. Tym sposobem liczył na pogłębienie kryzysu i zmianę władzy. Na wszelki wypadek, gdyby operacja odsunięcia Gomułki miała się nie udać, Jaruzelski sprowadził do Warszawy grupę oficerów, którzy mieli w razie potrzeby aresztować ekipę rządzącą i dokonać tym samym zamachu stanu. Akcja jednak się udała i Gierek został 20 grudnia pierwszym sekretarzem.

-------------

Po grudniu 70’ Jaruzelski awansuje do ścisłego kierownictwa PZPR. Już wtedy zaczął wraz z Kanią spiskować przeciwko Gierkowi. Siedział jednak cicho i czekał na następną okazję do dojścia do władzy.

Pod rządami Gierka dostaje on o wiele więcej pieniędzy na wojsko niż to było za Gomułki. Wzięło się to między innymi stąd, że Gomułka liczył pieniądze które daje, przypatrywał się wojsku i temu na co wydaje ono pieniądze. Gierek za to był szczodry i leniwy. Nie przychodził na posiedzenia Komitetu Obrony Kraju, na którym m. in. zapadały decyzje o zakupie sprzętu, broni i licencji na produkcję. Gdy Jaruzelski chciał coś kupić, szedł z tym do Gierka, a ten mu nie odmawiał. W tym czasie trwało wiele akcji społecznych budowania dróg, mostów, kolei, wałów i tym podobnych rzeczy, które na pierwszy rzut oka miały służyć obywatelom. Wszystko to było jednak na potrzeby wojska i to z polecenia Moskwy. Polskę przygotowywano na miejsce walki podczas planowanej na przyszłość ekspansji komunizmu na zachód. Dla ZSRR ważne było, aby tereny polskie były należycie przygotowane na przejazd radzieckich wojsk i ewentualne starcia z wrogiem. Jaruzelski doskonale wiedział, że w czasie wojny tereny Rzeczpospolitej będą głównym miejscem walki i w razie ataków atomowych nie zostałoby z Polski nic. Dla niego ważniejsza jednak była służba ZSRR.

-----------------

W lipcu 1980 roku odnotowano pierwsze strajki robotnicze. W sierpniu wybuchły strajki w stoczni im. Lenina w Gdańsku i rozprzestrzeniły się na inne zakłady wybrzeża. Z czasem łatwiej było policzyć zakłady, które nie strajkują, niż te, które strajkują. Myśl o zdławieniu ruchu solidarności pojawiła się w PZPR już podczas samych strajków. W ministerstwie spraw wewnętrznych powstała specjalna grupa operacyjna, która miała przygotować plany siłowego przerwania strajków. Już w sierpniu 80’ generał Florian Siwicki dostał polecenie rozpoczęcia prac nad przygotowaniem stanu wojennego. Strajki 80’ pozwoliły na ściągnięciu z posady Edwarda Gierka, którego zastąpił Stanisław Kania, który od lat odpowiedzialny był za bezpiekę. Razem z Jaruzelskim stanowili duet, który zdaniem Moskwy miał pozbyć się Solidarności i zaprowadzić porządek w kraju.

Jaruzelski wiedział, że nie ma tyle wojska, aby spacyfikować 10-cio milionowy tłum robotników. Co więcej, w Moskwie stwierdzono, że gdyby ZSRR dokonał inwazji na Polskę, jak wcześniej Polska na Czechosłowację, to Polacy stanęliby do walki, a to skończyło by się rozlewem krwi. Postanowiono więc pójść na ugody z tłumem, a działania podjąć później.

----------------

Jaruzelski był bardzo zmotywowany do wprowadzenia stanu wojennego. On osobiście bardzo tego chciał. W tym czasie nie mógł liczyć na pomoc ZSRR, ponieważ ci walczyli wówczas w Afganistanie i tam mieli sporo problemów, a poza tym sowieci byli wówczas uzależnieni od eksportu ropy i gazu oraz importu zboża ze stanów zjednoczonych. Sowieci wiedzieli, że siłowa pacyfikacja Polski spowoduje reakcje zachodu i liczne embarga na radzieckie produkty. To byłaby katastrofa dla całego bloku sowieckiego, tak więc ZSRR nie miał zamiaru interweniować w Polsce.

------------------

W lecie 81’ na Kremlu dopuszczono możliwość dogadania się PZPR z Solidarnością i przeprowadzenia reform kapitalistycznych w Polsce, tyle, że gdyby Polska przestała być w pełni socjalistyczna to musiałaby ponieść wszystkie tego konsekwencje, czyli zmianę stosunków z ZSRR, a co za tym idzie m. in. wzrostu ceny rosyjskiego gazu i ropy. Nie było to oczywiście wielkim zagrożeniem dla Polski, bo otwierały się nowe perspektywy współpracy z zachodem, ale Jaruzelski jako sowiecki patriota postanowił pozostać wielkim przyjacielem ZSRR i wprowadzić stan wojenny.

---------------

11 lutego 1981 roku Jaruzelski został premierem PRL. 9 kwietnia tego samego roku generał wraz z Kanią spotkali się w Brześciu ze stroną sowiecką, na którym to spotkaniu Jaruzelski prosi Rosjan o zwolnienie z funkcji premiera. Dostaje odpowiedź negatywną. W Polsce Moskwa stawiała już tylko na wojskowych. Jaruzelski zagroził Kani, że jeśli nie zacznie przygotowań do stanu wojennego, to zaczną go przygotowywać za jego plecami i, że poniesie tego osobiste konsekwencje. 18 października 1981r. Kania dostał informację, że w Rosji wszyscy twierdzą, iż Jaruzelski powinien go zastąpić. W ten sposób generał został pierwszym sekretarzem KC PZPR. ZSRR uznał, że tylko on jest w stanie wprowadzić w Polsce stan wojenny.

Zaczęły się przygotowania. Generał wyprowadził w teren tzw. terenowe grupy operacyjne złożone z oficerów wojskowych. Oficjalnie zaczęli oni sprawdzać czy dobrze działa kanalizacja, radio, czy ulice są czyste. Odwiedzali oni również sklepy i zakłady pracy. Ogólnie akcja widziana była jako pozytywna troska generała. W rzeczywistości było to rozeznanie oficerów w terenie, na którym mieli wprowadzić stan wojenny.

---------------

13 grudnia 1981 roku Jaruzelski wprowadził w Polsce stan wojenny. Zrobił to na własną rękę, mając pewność, że strona radziecka nie pomoże w akcji i nie wyśle swoich wojsk. Gdy okazało się, że wyprowadzenie wojska na ulice nie spowodowało większych zamieszek i agresywnej reakcji cywilów do Jaruzelskiego zaczęły spływać wielkie gratulacje i pochwały z Moskwy i innych stolic krajów socjalistycznych.

Generał miał wówczas wokół siebie samych zaufanych ludzi z kręgu wojskowych. Ministrem spraw wewnętrznych był gen. Kiszczak, obrony narodowej gen, Siwicki, szefem kancelarii gen. Janiszewski, na wielu innych stanowiskach w PZPR byli również wojskowi. W ten sposób zapewnił sobie pełne poparcie wśród podwładnych oraz za sprawą Kiszczaka w służbach bezpieczeństwa. Dzięki temu nie musiał się obawiać opozycji w obozie rządzącym. Była to tzw. dekada rządów mundurowych.

Przepisy stanu wojennego ograniczały podstawowe prawa obywatelskie, wprowadziły godzinę milicyjną, zawiesiły działalność organizacji społecznych i rozwiązały Solidarność. Zmilitaryzowano główne działy gospodarki, zakazano zmian miejsca pobytu i wprowadzono cenzurę korespondencji. Działaczy Solidarności, opozycji politycznej oraz kilkunastu reprezentantów władzy sprzed sierpnia 1980 internowano. Łącznie internowano ok. 10 tys. osób. Wobec pogarszającej się sytuacji gospodarczej i presji międzynarodowej opinii publicznej stan wojenny został zawieszony 31 grudnia 1982, zniesiony 22 lipca 1983r.

-------

6 listopada 1985 Jaruzelski zmienił stanowisko premiera na przewodniczącego rady państwa, czyli faktyczną głowę państwa. Po roku 86 Jaruzelski zaczął bać się tego co dzieje się w ZSRR. Wtedy zdał sobie sprawę z tego, że bez podzielenia władzy z opozycją, może przyjść moment, gdzie stracą oni władzę, tytuły, majątek i pozycję społeczną jaką mieli dotychczas. Zaczęły się plany okrągłego stołu. Dzięki takiemu zabiegowi komuniści zachowali twarze, część z nich pozostała przy władzy, jak np. Kwaśniewski, ale przede wszystkim na opozycje spadła odpowiedzialność wielkiej reformy gospodarczej.

Po okrągłym stole 19 lipca 1989 Jaruzelski został wybrany prezydentem PRL, a 31 grudnia prezydentem III RP. Po wyborach prezydenckich w 1990 roku wycofał się z życia politycznego. Jako były prezydent jest pod stałą ochroną Biura Ochrony Rządu, przysługuje mu również emerytura prezydencka, choć nie pobiera jej, bo otrzymuje wciąż pensje generalską. W marcu 2011 u Wojciecha Jaruzelskiego zdiagnozowano złośliwy nowotwór po tym, jak dwa tygodnie wcześniej trafił do szpitala z powodu infekcji układu oddechowego i wysokiej gorączki.


Wyszukiwarka

Podobne podstrony:
referat2, Referaty i prezentacje z fizjoterapii (studia)
referacik, Weterynaria UP lublin, I rok, Materiały, Ochrona środowiska, referaty prezentacje
jakby miq zapomniał -REFERAT, prezentacja dla marty
1086 - Zagadnienia i cele profilaktyki, Referaty, prezentacje, materiały, projekty [itp]
Odory referat i prezentacja Referat i
drewno refereat dlaczego drewno jest surowcem ekologicznym najbardziej, Referaty i prezentacje
Referat cieplolecznictwo, Referaty i prezentacje z fizjoterapii (studia)
oczyszczanie wody lublin z, Weterynaria UP lublin, I rok, Materiały, Ochrona środowiska, referaty pr
TURYSTYKA referat, Prezentacje, Materiały z Podstaw Tur
istota karier pracowniczych, Referaty, prezentacje, materiały, projekty [itp]
Wody powierzchniowe, Weterynaria UP lublin, I rok, Materiały, Ochrona środowiska, referaty prezentac
POP ART-referat, prezentacje
referat1, Referaty i prezentacje z fizjoterapii (studia)
prawo pracy przykładowe pyt na egz, Referaty, prezentacje, materiały, projekty [itp]
Psychologia pracy - zagadnienia, Referaty, prezentacje, materiały, projekty [itp]
Czym zajmuje się Antropologia kulturowa, Referaty, prezentacje, materiały, projekty [itp]
Referat magnetostymulacja, Referaty i prezentacje z fizjoterapii (studia)
DZIURA OZONOWA, Weterynaria UP lublin, I rok, Materiały, Ochrona środowiska, referaty prezentacje

więcej podobnych podstron