Antybiotyki

Chemioterapeutyki to związki obce organizmowi człowieka lub zwierzęcia, uszkadzające lub niszczące drobnoustroje (bakterie,grzyby,wirusy), pasożyty lub komórki nowotworowe.

Antybiotyk- z organizmów pozyskane, biologiczne pochodzenie (bakterie,grzyby –wytwarzaja)

Chemioterapeutyki obejmują

- antybiotyki (współcześnie stosowane w leczeniu zakażeń bakteryjnych)

-leki syntetyczne np. sulfonamidy

Działanie chemioterapeutyku ocenia się charakteryzując jego:

-zakres

-typ

-siłę

-mechanizm

Zakres działania= hipotetyczna wartość mówiąca o skuteczności terapeutycznej chemioterapeutyku w zakażeniach bakteryjnych (określana In vitro)

Wąski-lepszy lub szeroki-np. tetracykliny, makrolidy

Oporność drobnoustrojów- mówimy o niej ,gdy średnie stężenia hamujące populację drobnoustrojów In vitro są większe niż In vivo.

Oporność naturalna- niewrażliwość danego gatunku na chemioterapeutyk

Oporność nabyta

• Pierwotna

- powstaje na skutek spontanicznej mutacji

- może się pojawić bez kontaktu z chemioterapeutykiem(przed rozpoczęciem leczenia,przypadkiem)

- zakodowana genetycznie w chromosomach(oporność chromosomalna)

- nie jest przekazywana na inne gatunki

-występuje stosunkowo rzadko

- nasz układ immunologiczny dobrze sobie radzi z tym typem oporności

• Wtórna

-rozwija się zawsze w warunkach kontaktu drobnoustroju z chemioterapeutykiem

-mechanizmy mają 2 składowe:

• Genetyczną (przeniesienie oporności0

• Biochemiczną (sposoby jej realizowania)

- mechanizm genetyczny ma charakter pozachromosomalny (oporność pozachromosomalna)

• Plazmidy(episomy)

• Transposomy

- przekazywanie plazmidów odbywa się głownie na drodze koniugacji ( u G(-)najczęściej i transdukcji (pośrednio przez fagi)

Mechanizmy biochemiczne (świadczą o tym jak oporność jest realizowana)

-enzymatyczne unieczynnienie chemioterapeutyków np. wytwarzanie B-laktamaz,wytwarzanie enzymów unieczynniających typu acetylacja

- spadek przenikania chemioterapeutyku przez błonę kom. Mikroorganizmu

- zmiany w ilości lub konformacji receptora chemioterapeutyku (a także jego otocznienia)

- wady układów enzymatycznych kom. Bakteryjnych ( np. antybiotyk zadziała ale kom. Bakteryjna nie ulegnie lizie)

-czynne „wypompowywanie” chemioterapeutyku z kom. Bakteryjnej tzw. efflux

W zależności od szybkości rozwoju oporności wyróżnia się typy:

1. Jednostopniowy- oporność przy 1 ekspozycji na antybiotyk np. na Streptomycynę czyli typ streptomycyn owy

2. Wielostopniowy- powoli rozwija się oporność po wielokrotnej ekspozycji czyli typ penicylinowy (ogólnie gdy osoba faszerowana jest jednym typem antybiotyku)

Oporność krzyżowa- chemioterapeutyk może powodować oporność na inne chemioterapeutyki tej samej grupy. Typy:

• Częściowa (tylko na niektóre chemioterapeutyki w obrębie danej grupy)

• Całkowita (na wszystkie w obrębie danej grupy)

Oporność równoległa- chemioterapeutyk może powodować oporność na chemioterapeutyki o zbliżonym mechanizmie działania

Oporność bierze się z nadużywania antybiotyków (prócz 1-stopniowej)

Stale rośnie liczba szczepów opornych na antybiotyki:

• MRSA szczepy S.aureus oporne na metycylinę

• PRSP pneumokoki oporne na penicylinę

• VRE enterokoki oporne na wankomycynę

• GISA szczepy gronkowca złocistego o pośredniej oporności na antybiotyki glikopeptydowe (wankomycyna/teikoplanina)

• VISA szczepy gronkowca złocistego o pośredniej oporności na wankomycynę

• VRSA gronkowiec złocisty oporny na wankomycynę

Przetrwalność drobnoustrojów –drobnoustrój, który generalnie jest wrażliwy na chemioterapeutyk, nie jest niszczony w wyniku terapii, bo jest w stanie uśpienia, a taki zastosowany antybiotyk działa na fazę wzrostu.

Biofilm- rodzaj oporności wytwarzanej przez drobnoustroje.Lepka, śluzowata struktura wytwarzana prze drobnoustroje, polisacharydy+ białka. Sztuczne zastawki serca- na nich bakterie mogą tworzyć biofilm, a tam do wnętrza nie dotrze antybiotyk.

Siła działania: najmniejsze stężenie hamujące (MIC) lub najmniejsze stężenie bakteriobójcze (MBC)

MIC

Okiem nieuzbrojonym nie stwierdza się jeszcze wzrostu bakterii.Najmniejsze stężenie w serii kolejnych rozcieńczeń chemioterapeutyku, w którym okiem nieuzbrojonym nie stwierdza się jeszcze wzrostu bakterii

MBC

Najmniejsze stężenie chemioterapeutyku przy którym dochodzi do lizy komórek bakteryjnych.

Typy działań p/bakteryjnego In vivo:

Bakteriostatyczne- nie działa na bakterie w fazie spoczynku

Bakteriobójcze- niszczy drobnoustroje ,działa w fazie namnażania i w fazie spoczynku

Efekt poantybiotykowy (PAE)- działanie p/bakteryjne utrzymuje się przez określony, charakterystyczny dla danego leku czas, pomimo braku mierzalnych jego stężeń w surowicy krwi ( lub miejscu działania).

Za PAE odpowiedzialnyu jest wzór aktywności żernej leukocytów pod wpływem chemioterapeutyku

Względnie długi PAE: aminoglikozydy, fluorochinolony= mniejszcze dawki, rzadsze podania

! mechanizm działania i podział antybiotyków:

• Hamujące budowę ściany kom.: B-laktamy, bacytracyna, cykloseryna, wankomycyna, tejkolpanina

• Hamujące czynność błony kom. : polimyksyny, niektóre amino glikozydy, niektóre p/grzybicze (nystatyna, amfoteryczna B)

• Hamujące biosyntezę białek: amino glikozydy, makrolity, tetracykliny, chloramfenikol, linkozamidy, gryzeofulwina, niektóre antyb. p/nowotworowe

(działanie zachodzi na różnych etapach syntezy)

• Hamujace biosyntezę kw. Nukleinowych (więc i białek) : rifamycyny ( gł. Są p/gruźlicze),Sulfonamidy

Farmakokinetyka

• Antybiotyk stosowany ogólnie musi się dobrze wchłaniać z przewodu pokarmowego , im antybiotyk gorzej się wchłania, tym bardziej niszczy bakterie saprofityczne

• Antybiotyk stosowany miejscowo ma się źle wchłaniać np. nystatyna

• Gdy zapalenie opon mózgowych- chcemy by antybiotyk przechodził do płynu mózgowo-rdzeniowego (być może iniekcja)

• NIE w czopkach doodbytniczych, bo trudne ustalenie dawki (u niektórych będzie za mało- opornośc)

Działania niepożądane

• Zależne od budowy chemicznej i zakresu działania

• Niezależne od dawki reakcje nadwrażliwości i uczuleniowe

• Zależne od dawki objawy toksyczne (uszkodzenia szpiku po chloramfenikolu, słuchu po aminoglikozydach, nefro- i neurotoksyczne polimyksyny

• Następstwa zmiany flory bakteryjnej ( zwłaszcza przy stosowaniu antybiotyków o szerokim spektrum działania, zwłaszcza te działające na bakterie beztlenowe wymagające uzupełnienia flory)

• Następstwa uwalniania dużej ilości toksyn z rozpadających się bakterii (odczyn Herxheimera)

! postać leku ma znaczenie

Estolan erytromycyny może powodować żółtaczkę cholestatyczną (zastoinową)i uszkodzenie wątroby a sama erytromycyna generalnie ok.

Gdy zniszczymy florę saprofityczną, to nadważenia najczęściej grzybicze p. pokarmowego i moczowo-płciowego układu, rzekomo błoniaste zapalenie jelita grubego- Clostridium difficile rozwija się w sposób uprzywilejowany, niekontrolowany;często po klindamycynie; również po tetracyklinie,ampicylinie (rzadko tu),cefalosporynie,amoksycylinie.

Odczyn Herxheimera- dotyczy danej bakterii(nie antybiotyku) np. przy leczeniu kiły, duru brzusznego, chloramfenikol, benzylopenicylina w kile.

Zachodzi, kiedy z zabitych antybiotykiem bakterii zostaje wydzielona toksyna. Toksyna jest stopniowo wydalana przez wątrobę lub nerki, a objawy reakcji Herxheimera pojawiają się, gdy narządy nie nadążają z wydaleniem toksyny. Objawami reakcji może być gorączka, bóle głowy, dreszcze, bóle mięśniowe i kostne ,świąd, nudności i wymioty oraz wysypki skórne.

Ogólne zasady chemioterapii:

• Stosowanie chemioterapii ukierunkowanej (wybiórczej) tj. podanie chemioterapeutyku o udowodnionej skuteczności na podsta. Antybiogram; swoiście skierowanego przeciwko wywołującemu zakażenie drobnoustrojowi. Chemioterapeutyk można stosować tylko w przypadku istniejących dlań wskazań (nie dla chorób wirusowych!!!) ewentualnie przy nagłym zachorowaniu podajemy chemioterapeutyk „na czuja”

• Należy konsekwentnie przeprowadzać chemioterapię (długo!) (wykonać antybiogram)

• Stosować aktualnie najskuteczniejszy i najkorzystniejszy w danej chorobie ( tzw. Lek z wyboru albo z pierwszego wyboru)

• Chemioterapeutyk musi być odpowiednio dawkowany, a czas jego stosowania powinien być odpowiednio długi

• Lek musi być podawany odpowiednia drogą

• Stosowanie chemioterapeutyków w celach profilaktycznych jest dopuszczalne tylko w wyjątkowych przypadkach

• Zapobieganie rozwojowi zapalenia opn mózgowych u dzieci (gdy znaleziono w przedszkolu 1 przypadek)

• Płonica

• Gruźlica (gdy mamy w rodzinie 1 osobę prątkującą)

• Zimnica-prze wyjazdem do krajów gdzie występuje malaria (doksycyklina)

• Zapobieganie nawrotowi: np. choroba reumatyczna wywołana przez paciorkowce???, po ich wybiciu jeszcze profilaktycznie

• Odmiedniczkowe zapalenie nerek

• Gruźlicę leczymy do 2-chlat, nawet gdy nie ma już

• Przed operacja w obrębie serca, jamy brzusznej

• Skojarzone podawanie chemioterapeutyków należy ograniczyć do wyjątkowych przypadków

• By zapobiec oporności przy długim leczeniu np. w gruźlicy

• W ciężkich zapaleniach trudno poddających się leczeniu np. zapalenie wsierdzia

• Wymiana na antybiotyk równie skuteczny a mniej toksyczny

• Gdy nie mamy jeszcze wyników antybiogramu, asekuracyjnie

• W zakażeniach mieszaną florą bakteryjną np. zapalenie otrzewnej po zabiegu chirurgicznym

• Przy zmieniającym się patogenie np. rany parzone

Skojarzone antybiotyki powinny działać synergicznie, tj. mieś: ten sam typ działania (oba bakteriobójcze) lub ten sam skutek , przy różnych typach działania (1 na 50s, 2 na 30 s)

W Anginie najlepsza jest specyficzna: benzylopenicylina podawana w iniekcjach

Synergizm, brak wpływu, względnie antagonizm pomiędzy dwoma chemioterapeutykami –oceniamy przy pomocy dwóch metod:

1. Wskaźnik FIC

2. Porównanie szybkości występowania działania bakteriobójczego

-jeśli skojarzenie działa szybciej niż każdy z leków osobno to występuje synergizm

NIE należy kojarzyć chemioterapeutyków:

-Na które występuje oporność krzyżowa

- o zbliżonych obawach toksycznych (na ten sam narząd)

-wykonujących antagonizm (bakteriobójcze i statyczne) np. B-laktamowe i chemioter. Bakteriostatyczne

Następstwa nieprzestrzegania ogólnych zasad chemioterapii:

• Szybki wzrost oporności pierwotnej i wtórnej

• Powstawanie u chorych uczuleń uniemożliwiających dalsze stosowanie leku

• Groźne i niekiedy trudno poddające się leczeniu nadważenia

• Maskowanie zakażeń niebezpiecznych dla chorego, a prze to utrudnienia ustalenia rozpoznania i stosowania celowanej i wybiórczej terapii

• Ryzyko uszkodzenia (nieodwracalnego) narządów lub tkanek w skutek toksycznego działania chemioterapeutyku

ANTYBIOTYKI β-LAKTAMOWE

1. PENICYLINY

2. CEFALOSPORYNY

3. KARBAPENEMY

4. MONOBAKTAMY

Mechanizm działania B-laktamów

Kwas N-acetylomuraminowy

+

N-acetyloglukozamoina antybiotyki B-laktamowe

Transpeptydaza

Muramina

-Plusy-

- B-laktamy unieczynniają transpeptydazę

-zmieniają aktywność co najmniej dwóch innych enzymów: karboksypeptydazy, endopeptydazy

-unieczynniają inhibitory hydrolaz

- szybko zabijają, rozkład kom. Bakteryjnych

-minus-

Jak dużo to może dojść do zatrucia tymi rozpadniętymi bakteriami

Oporność

• B-laktamazy

• Penicylinazy

• Cefalosporynazy produkują te enzymy-specyficzne rozłożenie pierśnienia b- l laktamowego

• Karbapenamazy

• B-laktamazy o rozszerzonym zakresie destrukcyjnego działania (tzw. ESBL)

Antybiotyki

1.Penicyliny

2. Cefalosporyny

3. Karbapenemy

4. Monobaktamy

Penicyliny

W 1959 r. wyizolowano kwas 6-aminopenicylinowy (6-APK, 6-APA)

Sam kwas nie ma działania p/bakteryjnego dopiero jego pochodne a na ogół trudno rozpuszczlane w wodzie. Dobrze rozpuszczalne są sole sodowe, potasowe, sole organiczne. Sole organiczne o złożonej budowie słabo się rozpuszczają.

Podział:

1. Benzylopenicylina

2. Penicyliny podawane doustnie o zakresie działania zbliżonym do benzylopenicyliny

3. Penicyliny oporne na penicylinazy gronkowcowe

4. Penicyliny o poszerzonym zakresie działania

5. Penicyliny działające na pałeczkę ropy błękitnej

6. Penicyliny oporne na B-laktamazy wytwarzane przez bakterie G(-)

Ad 1.Benzylopenicylina

- penicylina naturalna, nie toksyczna, duża skuteczność

- bakterie G(+) niezbyt szeroki zakres działania

• Gronkowce (za wyjątkiem wytwarzających penicylinazę)

• Paciorkowce (z wyjątkiem enterokoków-S.faecalis, S. faecium)

• Dwoinki zapalenia płuc (S. peneumoniae)

• Maczugowiec błonicy (Corynebacterium diphthariae)

• Laseczka wąglika ( Bacillus anthracis)

• Laseczka tężca ( Clostridium tetani)

- Bakterie G(-)

• Dwoinka zapalenia opon mózgowych (neissera meningitidis)

• Dwoinka rzeżączki (Neissera gonorhoeae)

- Inne

• Krętek blady (Treponema pallidum)

Oporność Benzylopenicyliny

2 mechanizmy

• Enzymatyczny rozkład penicyliny przez penicylinazy wytwarzane przez bakterie G(+) (głównie gronkowce) lub G(-) np. Proteus

• Wada enzymów autolitycznych (gdy zmienią swoją budowę to antybiotyk nie może ich unieczynnić)

Gronkowce są łatwo unieczynnione

Paciorkowce całkiem wrażliwe

Farmakokinetyka

-podanie tylko pozajelitowe

-biologiczny okres póltrwania w surowicy wynosi ok. 40 min.

- po podaniu domięśniowym max. Stęż. W surowicy występuje po 30-60 min. od podania

- źle przenika do kości, stawów, tkanki mięśniowej, do jamy opłucnej i osierdzia

-źle przenika do płynu mózgowo-rdzeniowego (ale w zapaleniu opon mózgowych bardzo małe stężenie w płynie tych bakterii- duże stężenie antybiotyku dożylnie się podaje)

-przenikanie do krążenia płodowego i wód płodowych jest ograniczone (ok. 25% stęż. W surowicy matki)

-znacznie lepiej przenika do nerek ,wątroby, płuc,skóry i błon śluzowych

-w minimalnym stopniu metabolizowane

-wydalana niemal w całości przez nerki

Działania niepożadane:

• drgawki

Gdy duże dawki dożylnie lub przy podaniu dokanałowym, bo hamowanie przekaźnictwa GABA-ergicznego w OUN. Wystepuje rzadko , u osób z obniżonym progiem drgawkowym p/wskazane w padaczce i przy niewydolności nerek- bo kumulacja leków w organizmie.

• hiperkaliemia

Stosowana w postaci soli potasowej, dlatego Działanie Niepożądane. Stosujemy sól sodową lub mieszanine sodowej i potasowej- w celu zmniejszenia ryzyka.

• nadwrażliwość

Może być wstrząs anafilaktyczny ( śmiertelność 10%). Śmierć po 15 do 30 min, po podaniu antybiotyku. Sam wstrząs występuje u 0,00015% czyli bardzo mało.

Benzylopenicylina jest stosowana raczej przez szpitale. Aby uniknąć reakcji nadwrażliwości stosujemy próbę nadwrażliwości na benzylopenicylię test-arpen (pochodna lizynowa benzylopenicyliny lub benzylopenicylina krystaliczna. Gdy w rodzinie występowały objawy alergii to wykonujemy test na podstawie wywiadu.

Reakcja nadwrażliwości zależy od drogi podania – bardzo silnie uczula przy podaniu na skórę (dlatego nie stosujemy w tej formie).

Benzylopenicylina może być podawana w postaci prokainowej, aby przedłużyć czas jej działania. Sama prokaina jako lek miejscowo znieczula, przy czym sama w sobie również może dawać uczulnia, dlatego należy wykonywać testy.

• Odczyn Herxheimera

wydzielanie toksyn przy lizie bakterii. Gorączka, wstrząs. Wynika z mechanizmu działania np. w kile.

• Zespół Hoigone’a

po zastosowaniu benzylopenicyliny prokainowej(domięśniowo). Skutkiem jest powstawanie mikrokatorów w naczyniach włosowatych- głównie tętniczych płuc, czasem mózgu. Jak trafi do krążenia ogólnego - wytrącają się kryształki- mikro zaburzenia widzenia, szum w uszach, omamy, lęk przed śmiercią, splątanie- mózg ; ból, kołatanie serca.

Na ogół objawy ustępują samorzutnie po 1-1,5h

• Zespół Nicolai

Po zastosowaniu benzylopenicyliny prokainowej u niemowląt i małych dzieci- dlatego niepowinno się jej stosować (w wielu krajach zakazane). Może się dostać do drobnych tętnic w kończynach dolnych i powodować zatory w naczyniach, rozerwanie mięśnia przy szybkim podaniu domięśniowym .

Benzylopenicyline można dożylnie, ale prokainową tylko domięśniowo!

Benzylopenicylina prokainowa ma słupkowaty kształt-łatwość trafienia w mięsień i rozerwanie go, rozerwanie naczyń etc.

Gdy wolno wstrzykujemy może zatkać się igła i jak wtedy popchamy to można do tętnicy-zgorzel mnogi.

Dawokowanie:

Dawka w jednostkach międzynarodowych (j.m)

1j.m= 0,6 mikrogram soli sodowej penicyliny benzylopenicylinowej

1µg soli sodowej benzylopenicyliny=1,67 j.m

4-100 mln j.m/dobę- dorośli (dawki podzielone co 4-6h)

Krótkotrwałe wlewy dożyle benzylopenicyliny. Albo domięśniowo preparaty o przedłużonym działaniu np.

Benzylopenicylina prokainowa (max. Odstępu miedzy dawkami [h] – 24)

Benzylopenicylina klenizolowa (72)

Benzylopenicylina benzatynow ( 2-4tyg.) (kiła, rzeżączka)

Ad.2 Penicylinapodawana doustnie o zakresie działąnia zbliżonym do benzylopenicylina.

-Fenoksymetylopenicylina

-propicylina

-cyklocylina

-azidocylina oporność krzyżowa z benzylopenicyliną wykazują częściowa

-femetycylina oporność krzyżowa z amino penicylinami

Muszą być podawane na czczo bo wchłanianie z przewodu pokarmowego 50-60%.

Zastosowanie:

Paciorkowce hemolizujące grupy β np.angina, ch. Reumatyczna, płonica i róża.

Lekiem z wyboru w tych anginach powinna być benzylopenicylina, ale jak są jakieś problemy w jej podawaniu to wtedy fenoksymetylopenicylina. Lecznie przynajmniej 10 dni aby skutecznie usunąć paciorkowce ponieważ:

• Uszkadzają zastawki

• Powodują zmiany w sercu

• Uszkadzają stawy

Ad3. Penicyliny oporne na penicylinazy gronkowcowe.

Zakażenie gronkowcami wytwarzającymi penicylinazę stanowi również jedyne uzasadnienie wskazane kliniczne dla tej grupy penicylin.

Słabiej od benzylopenicyliny. Ja mam zdecydowanie silniej od BP.

-penicyliny izoksazolowe:

• Kloksacylina

• Oksacylina

• Flukloksacylina

• Dikloksacylina

Wady:

• Są dużo mniej skuteczne przeciw innym bakteriom niż gronkowce.

• Jest ograniczone wchłaniania przez pokarm więc lepiej na czczo. Nie później niż 1 h przed i 2 po.

• Potrafią indukować wytwarzanie penicylinaz, przy czym jeżeli później zastosujemy inne antybiotyki to mogą okazać się one nieskuteczne.

Działania niepożądane:

• Preferowane podanie doustnie, ponieważ podanie:

  • pozajelitowe działa miejscowo drażniąco,

  • domięśniowo bolesne,

  • dożylne-zakrzepowe zapalenie żył.

• Silnie łączą się z białkami więc wymagają dużych dawek.

• Pełna oporność krzyżowa w obrębie grupy. W zakażeniach gronkowcami-oporność na wszystkie B-laktamy.

Szczepy szpitalne a zwłaszcza szczepy MRSA- oporne na wszystkie antybiotyki β-laktamowe czyli również na izooksazolowe.

Działania niepożądane inne od innych:

• Sporadyczne szkodzenie szpiku,

• Śródmiąższowe zapalenie nerek,

• reakcje nadwrażliwości-rzadko (lżejsze niż benzylopenicyliny)

Skuteczność:

• w ciężkich zapaleniach gronkowcami,

• posocznicach,

• zapaleniach opon mózgowych.

Ad 4. Penicyliny o poszerzonym zakresie działania:

1. aminopenicyliny

2. amidynopenicyliny

3. karboksypenicyliny

4. ureidopenicyliny

Wszystkie mają ten sam zakres co benzylopenicylina ale rozszerzony o inne G(+) i G(-).

Ad a) Aminopenicyliny

• Ampicylina jedna z pierwszych i bardzo ważna

• Amoksycylina jedna z najczęściej stosowanych

Zakres działania:

Taki sam jak benzylopenicylina przy czym dodatkowo poszerzony u obu o:

• G(+):

  • enterokoki,

• G(-):

  • Salmonella,

  • Shigella,

  • E-coli,

  • H. influenzae!!!

  • Bordetella pertusis,

  • Proteus mirabilis.

Wrażliwe na H. influenzae

Szczepy oporne na Ampicylinę coraz częściej. Częściowa oporność krzyżowa z benzylopenicyliną i doustne o zakresie benzylopenicyliny, z karboksypenicyliną i cefalosporynami.

Wszystkie bakterie wytwarzające penicylinazy-oporne na te antybiotyki.

Ampicylina

• powoli wchłania się z p.pokarmowego, dużo lepiej wchłaniają się jej estry:

  • Bakampicylina,

  • Pifampicylina,

  • Talampicylina,

  • Lenampicylina.

Amoksycylina

• lepiej wchłania się z p. pokarmowego

• w niewielkim stopniu wiąże się z białkami osocza.

• czas połowicznego rozpadu 90min dlatego wystarczy 2x/dobę.

• eliminacja głównie przez nerki, ale duże stężenie również stwierdza się w żółci (więcej niż we krwi).

• część wchłaniana zwrotnie z jelit.

Wszystkie amino penicyliny są mało toksyczne.

Działania niepożądane:

• Odczyny skórne,

• nadkażania w obrębie p. pok.

• Po pozajelitowym podaniu duże stęż w moczu, dlatego mogą być podawane w zakażeniach dróg moczowych zwłaszcza wywołane przez E.coli, P. mirabilit, Enterokoki.

Wskazania:

• również w ch. ukł. oddechowego.

• szerokie spektrum działania więc stosowane w zakażeniach o nieznanej etiologii.

• skuteczne także w H. pylori- terapia skojarzona.

Jedyne przeciwwskazanie: udowodnione uczulenie na penicylinę

Są Nielicznymi antybiotykami, które mogą być stosowane w ciąży (ale nie dotyczy to antybiotyków z kwasem klawulonowym) Musi być czysta bez inhibitorów.

Ad b) Amidynopenicyliny

• Mecillinam

• Bakmecillinam

• Piwmecillinam estry Mecillinamu

• Są szczególnie aktywne przeciw E.coli.

• Estry lepiej się wchłaniają niż mecylinam

Ogólnie grupa ta jest failowa i praktycznie nie spotykamy się z nią.

Ad. 5 Działające na pałeczkę ropy błękitnej

Należą także do penicylin o poszerzonym zakresie działania!

-karboksypenicyliny

-ureidopenicyliny

Karboksypenicyliny

• Karbenicylina – nie wchłania się z p.pok.- podawana pozajelitowo

• Karfecylina- ester, można doustnie

• tikarcylina– nie wchłania się z p.pok.- podawana pozajelitowo

Zastosowanie ogranicza się do zakażeń wywołanych prze P. aeruginosa i gatunki Proteus, głównie w zakażeniach dróg moczowych, rzadziej d. oddechowych, d. żółciowych, zapaleń opon mózgowych i posocznic.

Są to dość drogie antybiotyki,a na dodatek w zapaleniu opon mózgowych czy posocznicach potrzebne są duże dawki.

Probenecit-zahamowanie kanalikowego przesączania.

Karbenicylinę można skojarzyć z gentamycyną.

Wydalane głównie przez nerki. Stęż. w moczu wielokrotnie większe niż we krwi.

Działania niepożądane:

• Przy zastosowaniu dużych dawek lub przy niewydolności nerek:

  • trombocytopenia,

  • zaburzenia krzepliwości-skaza krwotoczna

  • hipernatremia- przy niewydolności nerek. Podaje się je co 6-8 h.

Ureidopenicyliny

• Azlocylina

• Mezlocylina

• Pipercylina

Aktywne przeciwko:

• Enterobacteriaceae,

• beztlenowce

• P. aeruginosa – skuteczniejsze od karboksypenicylin

Wrażliwość na Β-laktamazy:

• Gronkowcowe – bardzo wrażliwe

• G(-) nieco mniej

Nietrwałe w roztworach.

Bardzo wrażliwe na niskie pH, dlatego nie można stosować ich doustnie.

Podajemy pozajelitowo.

Zastosowanie:

• Zakażenie P.aeruginosa,

• zapalenie dróg oddechowych, żółciowych,moczowych,

• zapalenie kości i tkanek miękkich,

• posocznica-wywołane przez G(-) lub florę mieszaną.

Silne antybiotyki na poważne zakażenia.

Wskazane także w rzeżączce opornej na BP i ampicylinę.

Przy ciężkich stanach łącznie z penicylinami izooksazolowymi lub amino glikozydami.

Działania niepożądane:

• Odczyny skórne,

• czasem nudności, wymioty,

• leukocytopenia - rzadko

Najczęściej domięśniowe, dożylne-co 8h.

Ad.6 Penicyliny oporne na B-laktamy wytwarzane przez bakterie G(-)

• Foramidocylina

• Temocylina

Foramidocylina:

• Nie działają na G(+) i beztlenowce.

• Działają silniej na:

  • Enterobacteriaceae,

  • niefermentujące G(-) np. P.aeruginosa.

Oporne na B-laktamazy G(-) –Enterobacter kloacae, Klebsiella, P.aeriginosa.

Temocylina

• pochodna Tikarcyliny

• bardzo aktywna przeciwko :

  • Enterobacteriaceae,

  • H.influenzae,

  • Nisseria

  • Moraxella

• Nie działa na

  • większość β-laktamaz

  • P. aeriginosa,

  • beztlenowce.

• Temocylina nie wchłania się p. pok.

• jest podawana najczęściej dożylnie lub domięśniowo.

• Ma długo okres półtrwania-ok. 5h.

• Wydalana głównie z moczem

• Dobrze tolerowana w zwykle stosowanych dawkach.

Ad. Inne antybiotyki B-laktamowe

Same z siebie działają słabo przeciwbakteryjnie, dlatego łączone są z inhibitorami β-laktamaz:

Inhibitory B-laktamaz

• kwas klawulonowy

• kwas Halopenicylinowy

• sulbatam

• tazobaktam

Stosowane w połączeniu

-amionpenicylinami

-karboksypenicylinami

-ureidopenicylinami

Kwas klawulanowy

• naturalny antybiotyk

• od penicylin różni się atomem siarki (zamiast tlenu)

• działa bardzo słabo przeciw bakteryjnie, dlatego sam nie wystarcza do działania klinicznego, natomiast jest bardzo silnym inhibitorem β-laktamaz

• bardzo dobrze wchłania się z przewodu pokarmowego

• wydala się w 40% w postaci niezmienionej

Działania niepożądane (rzadko)

• zaburzenia żołądkowo-jelitowe

• drożdżyca pochodzenia ????

• żółtaczka cholestatyczna

• uszkadza wątrobę

• sporadyczne odczyny skórne i inne odczyny alergiczne

• dodatni odczyn Coombsa

Sulbaktam

• naturalny antybiotyk

• jedyne jego samodzielne działanie przeciwko N.gonorhoae

• nie wchłania się z przewodu pokarmowego, ale jego estry tak