STRES - stan wewnętrzny organizmu, reakcja na sytuacje trudne, które zakłócają lub zaburzają procesy samoregulacji; zjawisko powstające z konfrontacji wymagań zewnętrznych z wyobrażeniem niemożliwości poradzenia sobie z nimi; subiektywna reakcja człowieka na działanie czynników nieobojętnych; stan mobilizacji sił organizmu będący reakcją na stresory mogące doprowadzić do zaburzeń czynnościowych a nawet schorzeń organicznych.

EUSTRES - dobry stres - stymuluje do bycia aktywnym, siły mogące zdziałać coś dobrego,

DYSTRES - pociąga negatywne dla jednostki skutki.

Skutki zbyt niskiego stresu - nudy:

-poczucie znudzenia, bezużyteczności,

-odpływ energii,

-depresja,

-przekonanie, że wszystko jest bez sensu,

-urastanie prostych prac do dużych problemów,

Skutki eustresu:

-odprężenie fizyczne,

-przypływ energii,

-wyostrzona uwaga, zainteresowanie,

-świadomość w dobrej formie,

-wiara w siebie,

-szybki refleks,

-łatwość realizacji zadań,

OZNAKI STRESU:

Fizjologiczne: bladość, pocenie, dyszenie, szybsza akcja serca, zmiana RR, suchość w ustach, częstomocz bóle mięśni, bezsenność, niestrawność.

Sprawność myślenia: luki w pamięci, zapomnienie, brak koncentracji, ogólny brak zainteresowań, bezradność, obsesyjne trzymanie się pewnych pomysłów,

Emocje: rozdrażnienie, depresja, lęk, zamykanie się w sobie, nerwowość, złość, zakłopotanie,

Zachowania: trudności w mówieniu, drżenie, impulsywność, tiki nerwowe, wysoki i nerwowy śmiech ,zgrzytanie zębami, palenie papierosów leki, błędy w wykonywanych czynnościach.

KONSEKWENCJE SILNEGO STRESU:

- Serce: zawał, nadciśnienie, częstoskurcz,

- Przewód trawienny: zaburzenia trawienia, choroba wrzodowa, podrażnienie j. grubego,

- narządy płciowe:

-kobieta-blokada owulacji, zaburzenia menstruacji, bezpłodność

-mężczyzna-utrudnienie erekcji, przedwczesny wytrysk,

- skóra: pokrzywka, łuszczyca, trądzik,

- zapalenie pęcherza moczowego, częstomocz, moczenie się,

-bóle: głowy, karku, krzyża, mięśni, stawów, paraliż konwersyjny, nerwice, uzależnienia.

Niewyciszony stres -> powoli wzrasta i wzbudza jeszcze silniejszy.

Niewyhamowany stres-> nabiera własnej dynamiki i zaczyna niszczyć psychikę, ciało człowieka i może stać się siłą nie do opanowania.

O tym czy sytuację określamy jako stresową decydują:

a) HISTORIA ŻYCIA CZŁOWIEKA ( przewaga złych zdarzeń nad dobrymi),

b) OBRAZ ŚWIATA (ograniczony zasób informacji=zniekształcenie),

c) OBRAZ SIEBIE (rozbieżność między oceną otoczenia a własną),

d) RODZAJ I SIŁA MOTYWACJI (np. zbyt wiele nierealnych),

e) SYSTEM PRZYJĘTYCH WARTOŚCI (im coś ważniejsze tym bardziej naraża na stres),

f) AKTUALNY STAN PSYCHICZNY (zmęczenie zaostrza stres),

g) OSOBOWOŚĆ:

-perfekcjonizm,

-brak umiejętności podziału zadań,

-brak krytycyzmu wobec siebie,

-wiara tylko w siebie,

-zamkniecie się w sobie,

-szukanie szczęścia za wszelką cenę,

-brak samoorganizacji,

h) WYSOKIE NATĘŻENIE STRESU, DŁUGI CZAS JEGO DZIAŁANIA,

i) NIE DAJĄCE SIĘ USUNĄĆ STRESORY,

j) STOWANIE NIEODPOWIEDNICH TECHNIK WALKI ZE STRESEM:

-alkohol, papierosy, narkotyki itp.,

-agresja,

-samooszukiwanie się,

TECHNIKI SKUTECZNEJ RELAKCACJI:

a) Ćwiczenia: punkt, świeca, czarna kropka, oddychanie przeponą, OM MANI PADME UM

b) inne: muzyka śmiech, hydroterapia, piękno przyrody, trening neuromięśniowy, autogenny.

TYPY REAKCJI NA DIAGNOZĘ:

1) pacjent korzysta z kilku porad. Próbuje wybrać taką diagnozę która mu odpowiada.

2) Boi się diagnozy. Odrzuca ją, nie poddaje się badaniom w określonym terminie.

3) Targowanie. Obiecuje sobie i Bogu, że się zmieni, zrobi to i tamto, jeśli choroba nie stanie się zagrożeniem.

4) Stara się być zajęty. Szuka pracy aby nie mieć czasu na problemy.

5) Bagatelizuje symptomy.

6) Usiłuje zdobyć jak najwięcej wiedzy ale nie wykorzystuje jej.

7) Ma najczarniejsze przeczucia. Pogrąża się w rozpaczy, pesymista. Rezygnuje z tego co ma nadejść.

CHOROBA wg Lipowskiego to dla pacjenta:

- PRZESZKODA - wyzwanie wróg - chce ją pokonać,

- STRATA(KARA) - występuje przygnębienie, rezygnacja,

- ULGA - usprawiedliwienie wobec siebie, zwolnienie z obowiązków,

- STRATEGIA - sposób na zdobycie uczuć, wzbudzenie zainteresowań.

- WARTOŚĆ - może zmienić człowieka wytwarzając dystans wobec spraw, problemów, skłonić do rewizji celów życiowych, postaw i postępowania.

SPOSOBY ZMAGAŃ : WALKA / PRZECIWSTAWIANIE IULEGANIE / REZYGNACJA

ZDROWY psychicznie to wg J. Sowy:

- nie ma objawów choroby psychicznej,

- jest taki jak większość ludzi,

- przystosowany do tradycji,

- potrafi realizować własne cele życiowe,

- nie ma defektów w strukturze psychicznej.

KATASTROFA - wydarzenie powodujące tragiczne skutki, nagłe nieprzewidziane w czasie i skutkach. Pociąga wielkie straty i ofiary.

Obejmuje obciążeniem psychicznym:

- ofiary, rodziny,

- świadków,

- ratowników.

CZYNNIKI WPŁYWAJĄCE NA UCZESTNIKÓW ZDARZENIA I DETERMINUJĄCE ICH REAKCJE:

- doznane obrażenia,

- nieznajomość miejsca,

- strach przed dalszym rozwojem sytuacji,

- śmierć i urazy innych,

- brak pomocy i chaos.

Typową reakcją występującą u uczestników (70%) zdarzeń masowych jest ostra

reakcja na stres (ORS), trwa 2-3 dni.

OSZOŁOMIENIE - powoduje poczucie nierealności sytuacji, zawężenie pola świadomości, osłabienie kontaktu z otoczeniem, odrętwienie psychiczne.

BURZLIWE OBJAWY WEGETATYWNE,

DEZORIENTACJA - dotyczy czasu i przestrzeni, po kilku minutach może występować zjawisko niekontrolowanej hiperaktywności lub odwrotnie co uniemożliwia podjęcie działań.

DEPRESJA - ofiara zaczyna zdawać sobie sprawę z siły ciosu i spostrzegać straty jakie poniosła; trwa kilka dni.

GNIEW - złość, wściekłość, agresja, chęć odwetu szczególnie w stosunku do człowieka. Utrzymanie się gniewu i depresji ponad pół roku świadczy o przejściu z reakcji posttraumatycznych w zaburzenia posttraumatyczne - PTSD