WYKŁAD 4 25.10.12r.

Hinduizm

• Subkontynent Indyjski: w tym Indie, Pakistan, Bangladesz

• Makrotożsamość składa się z mikrotożsamości(właściwa): bengalska,pakistańska

• Wyznawany jest również w Indonezji, Malezji, Birmie, Ameryce połud- Surima, Wielka Brytania

• Powstał w XV w p.n.e.

• Ariowie: rozpowszechnili hinduizm, hodowla bydła, czcili konie i krowy

• Drawidowie: bardzo rozwinięta cywilizacja, rolnicy, czcili słonie, krokodyle, węże i tygrysy; rozwinęli kult ofiar, składano ziemi np. Złota Gałąź, kopano dół w nim była krew świni w niej zanurzano głowę ofiary i tak umierał, później odcinano mu głowę i wrzucano do dołu, resztę ciała ludzie odcinali i zabierali do siebie do domu i zakopywali jako amulety

• Pendżab(Kaszmir) w Pakistanie pierwsze miejskie ośrodki

• Hinduizm= Drawidowie(czarni)+ Ariowie(biali) zderzenie tych dwóch kultur

• Kompleks skóry- im jaśniejsza skóra tym wyższa pozycja społeczna

• Rygweda 1 księga hinduizmu- wiedza o krowach, wiedza o hymnach(ryczeniu)

• Wedy- księgi hinduizmu- formułowały zaklęcia, mity, w nich pierwsi bogowie hinduscy: najważniejszy Djaus (Zeus- bóg nieba), żona Prythiwi (ziemia), Surja(słońce), Czandramas (księżyc), Agni(ogień), Uszas(brzask), Indra(piorun)- bogowie to personifikacja sił przyrody np. trzęsienie ziemi- wyjaśnienie tego zjawiska

Wedy:

• Rygweda –hymny skierowane do określonych bóstw

• Samaweda- wiedza o śpiewie

• Jadzurweda- wiedza formuł ofiarnych

• Athrabaweda- wiedza o zaklęciach, za ich pomocą można zmienić świat

Etapy powstawania hinduizmu

I etap: Henoteizm

- z wielu bogów jeden jest najważniejszy, potem nastała koncepcja że wszyscy bogowie są jego reinkarnacją (tego jednego) problem tylko o którego z bogów chodzi najprawdopodobniej o Indra

• Bogowie są ograniczeni- ogranicza ich prawo kosmosu, Ryt (rytuał-słow.) mechanizm rządzący światem, z Ryt wyłonili się bogowie-to najważniejsza, główna zasada rządząca światem

II etap: Hinduizm- Branimizm 1000 r. p.n.e.

• kształtowanie się kast(kasty wynikają z podziału pracy)

  1. Bramini(kapłani)- odpowiedzialni za doskonalenie ludzi, składanie ofiar, posiadają pas bramiński który dostają w wieku 12 lat ma on święty charakter kasty

  2. Kszatrija- wojownicy, rycerze, władcy, macharadza to potomek kszatrij aryjskie

  3. Wajśja- kupcy, rzemieślnicy

  4. Siudrowie- początkowo niewolnicy wywodzący się z Drawidów, byli służącymi, na północy całkowicie podporządkowani

  5. Dalitowie- niedotykalni, pochodzili z arystokracji

• 5 w p.n.e. cementowanie się kast (wcześniej można było mieszać kasty) trwał do 1945r., kiedy M. Ghandi zakazał systemu kastowego, nieoficjalnie system ten istnieje do dziś

• System kastowy polega na tym że przedstawiciele odpowiednich kast mają prawo do wykonywania określonych zawodów: bramini np. lekarze, kapłani, przygotowanie posagu; kszatrija- wojskowi, politycy, menagerowie; wajśja- biznesmani; siudrowie- klasa robotnicza; dalitowie- chowanie zmarłych, sprzątanie latryn, segregowanie i zbieranie śmieci, w przeszłości nie posługiwali się talerzami, widelcami, mieli dzwoneczek jak owcy, można było ich zabijać bez żadnych konsekwencji, gdy umrze krowa zajmowali się nią dalitowie, mieszakli na obrzeżach miast, często przechodzili na islam lub chrześcijaństwo

• Aspekty kast: podział pracy i wybór małżonka/partnera(małżeństwa są aranżowane, brak wolnego wyboru, najczęściej z tej samej kasty i tego samego regionu, ważne jest czym zajmują się rodzice)

• Ważne księgi:

*brahman- komentarze do Wed, dotyczą kultu ofiarnego, legitymizuje to że bramini są najważniejszą grupą w społeczeństwie, zaklęcia ofiarne, wpływanie na bieg wydarzeń, ma charakter liturgiczny, poza południem siudrowie pełnili funkcje odgrywanie roli boga odwrócenie systemu kastowego

*upaniszady- czas początku część brama nu, ma charakter ezoteryczny, mistyczny, początkowo opisywał cykl życia bramina:

1.cykl kształcenia się u mistrza- zdobywanie wiedzy, m.in. joga

2.założenie rodziny- należy utrzymać ją, aby byłą bogata, znalezienie żony

3.wyjście z domu- następuje gdy dzieci są dorosłe, należy udać się do pustelni(można zabrać żonę są tam też inni bramini)

4.skrajnu ascetyzm- bramin powinien żyć sam, rezygnuje z wygód np. sen w łóżku, jeść jak najmniej z tego co się uzbiera, powinien wędrować to aśramy

Braman tworzy wiele światów (wdech- wciąga świat, wydech-powstaje świat). Braman– absolutyzm, Atman– to co jest w nas. Połączenie Bramana i Atmana następuje podczas jogi

Prawo Karman- prawo przyczyny i skutku, duch łączy się z materią, uczynki dobre i złe są odnotowywane w karmnie. W zależności od tego jak się zachowywaliśmy to karman przyjmuje dobrą lub złą formę- koncepcja reinkarnacji(pochodzi od Drawidów). Koło egzystencji- San Sara, każdy w nim uczestniczy, dobry karman odradza się jako ludzie albo bogowie(maja skończony charakter, żyją w kosmosie na własnych planetach), zły karman przyjmuje postać zwierząt i roślin np. dużo jesz-świnia, porywczy-tygrys, złodziej- niedźwiedź

Moksza- po wyjściu z San Sary (koła egzystencji) połączenie Bramana i Atmana, forma nirwany

III etap eposów rycerskich VI w p.n.e.- III w n.e.

1.Hanabharata- najważniejsza księga Bahawagita- hymn błogosławionych, objawienie się Kryszny Arjuna, Arjuna walka przeciw wujowi, brat Kryszny mówił o uprawianiu jogi tzw. bhakt joga (poświęcania się, miłości). Pojawiają się nowi bogowie m.in. Kryszna, Wisznu, Raman- reinkarnacja Bramana, stworzył 10 istnień siebie

2.Ramajana

Ważną role odgrywa filozofia siankrawy VIII/IX w n.e.

Dzinizm

• VI w p.n.e.

• Podobny do budyzmu

• Mahawira- twórca, wielki mistrz, Tirthankara- zwycięzca= twórca mostu między światem ludzi a światem doskonałym

1. Koncepcja świata- góra Mer

2. Świat nie był stworzony przez boga- nie ma końca, bogowie pojawili się potem

3. 2 substancje nieduchowne 3 odmiany etenu: pustka, medium ruchu, medium spoczynku, czas i materia……… łączenie się materii…….. dusza…. Stanie się Tirthankara

Tantryzm

• Zachodni Bengal

• ruchy sekciarskie- kult siły, przekraczanie norm społecznych np. mieszkanie na cmentarzu

• kult bogini Kali- pewien rodzaj liturgii w postaci stosunku , upijanie się, stosowanie praktyk cielesnych

• niższe hinduskie klasy społeczne

Czym różnią się religie wschodu od zachodu ?............