Wiedza Okrętowa

Dr. Inż. Piotr Lizakowski

Konsultacje – Środa 10-12

Wyposażenie pokładowe statku handlowego 1982 Orszulok/Wiewiórski

Skrypty AM Więckiewicz

Jakieś wydanie Więckiewicz

Liny okrętowe zastosowanie

-Urządzenia przeładunkowe

-Hole, cumy

-Olinowanie stałe/ruchome

-Sieci

-Prace nurkowe wydobycie statków

-Oceanotechnika

Stalowe

Włókienne

-sztuczne

-naturalne

Specjalne

Konstrukcja:

Skręcane

Splatane

Mieszane

BUDOWA LINY

Elementy konstrukcyjne

-druty/ stalówki

-włókienne/ włókiennicze

Z włókien poprzez skręcanie tworzy się nitki, z nitek/drutów tworzy się pokrętki/splotki, z pokrętek splata/skręca się linę.

CECHY LINY

-Materiał

-Konstrukcja

-Ilość pokrętek

-Skręt liny

-Skok

-Średnica

-Wytrzymałość

-Masa jednostkowa

LINY STALOWE

Materiał-walcówka ze stali węglowej

Dodatki chromu i miedzi zwiększają odporność na korozje

Drut pokrywany jest cynkową powłoką ochronną.

BUDOWA

-rdzeń włókienny

-splotka liny

-drut rdzeniowy-centralny splotki

-druty splotki

Rdzeń liny- włókienny lub stalowy

Rdzeń pełni rolę podpory splotek. Jest też zbiornikiem smaru- odpowiada za kształt liny.

Rdzenie włókienne- mogą być z włókien roślinnych, sizalowych lub bawełnianych oraz włókien sztucznych polipropylenowych.

Rdzenie stalowe- najczęściej wykonywane są w postaci liby/splotu tej samej konstrukcji co sploty liny zbudowane w postaci liny.

Rdzenie stalowe są o wiele gorsze niż włókienne.

Kierunki splotu/zwicia

Z-prawo

S-lewo

Zwicie zwykłe- kierunek związania drutów/ splotka zewnętrzna jest przeciwna, co do głównego splotu.

Zwicie Langa- kierunek związania splotki i liny jest taki sam.

z- elementarne

Z- cała lina

zZ- prawo/lewo

sZ- lewo/prawo

zS- prawo/prawo

sS- lewno/lewo

Jeśli nie opiszesz charakterystyki liny to dostaniesz zwykłą prawo skrętną sZ

Langa- są elastyczne i maja dużą wytrzymałość zmęczeniową

Jeśli są obciążone ciężarem rozkręcają się a zluzowane tworzą pętle

Nadaje się do urządzeń ze stałym obciążeniem a podnoszony ciężar jest w prowadnicach np. wyciągarki/ windy

Liny odporne na skręcanie są zbudowane z co najmniej dwóch warstw splotek gdzie warstwa wewnętrzna skręcona jest w kierunku przeciwnym do kierunku skręcenia splotów zewnętrznych.

Splotki o równoległym zwiciu drutów,

Wzajemnie ułożenie jest liniowe/ stykają się wzdłużnie/ na długości

Splotki o zwiciu krzyżowym

Minimum z dwóch drutów- tworzą się wtedy gdy stykają się punktowo.

Skok zwicia- odległość dla jakiej pojawia się ta sama splotka

Średnica nominalna[mm]- teoretyczna wartość(niemierzalna, całkowita) wykorzystywana w specyfikacjach i opisie lin/ zapytania ofertowego.

Średnica rzeczywista[mm]- rzeczywista/mierzona (średni pomiar- 2 pomiary w dwóch płaszczyznach)

Masa nominalna 1m[kg]- teoretyczna wartość dot. 1metra

Masa rzeczywista[kg]- masa otrzymana w wyniku pomiaru 1metra.

Minimalna siła zrywająca[kg]

-wielkość odpowiadająca gwarantowanej sile zrywającej

-klasa wytrzymałości [MPa] –mega Pascal- poziom wymaganej wytrzymałości dla którego wyznaczony jest MSZ

Oznakowanie lin stalowych

-Wymiar-średnica nominalna

-Stan powłoki drutów NAT- bez powłoki ZBB- ocynkowany drut

-Typ konstrukcji

Liny jedno zwite- splotki

1x7 od wew do zew.

Liny dwu zwite

6x7

-Rdzenie

FC -z włókien Nat/Sztu.

NF - naturalne

SF – sztuczna

IWR –liny stalowe

IWS- w postaci splotki stalowej

-Klasa wytrzymałości [N/mm^2]

Np. 1570/1770/1960

-Kierunek zwicia

-Minimalne obciążenie niszczące [DOR]

Liny kompaktowe- w procesie produkcji poddawane są w operacji zagniatywania/ produkcja splotu kompaktowego polega na przeciąganiu splotki przez kompaktownik.

Cechy

-wyższa siła zrywająca

-większa elastyczność

-lepsze warunki kontaktu pomiędzy liną a rowkami bębnów i kół przewojonych.

-są mniej podatne na wydłużenie

-z powodu grubych drutów zew. I zaniknięcia szczelin są bardziej odporne na korcie.

KONSERWACJA

Odwijanie liny powinno odbywać się z kręgu/bębna.

Smarowanie liny trzy krotnie zwiększa żywotność liny

-znacznie obniża postęp korozji

-obniżenie się tarcia w wyniku przecierania się liny

-ograniczenie procesu butwienia rdzenia liny

OZNAKOWANIE LIN STALOWYCH

-średnica bębna

-długość i rodzaj

-wymagania/zalecenia

Bębny metalowe

Bębny drewniane

Liny krążkowe- folia/papier suchy/parafinowy

Szpule metalowe

MAGAZYNOWANIE LIN STALOWYCH

-Temp nie powinna być większa niż 40 stopni Celsjusza bo inaczej smar może się wytopić

-Co 12 miesięcy przewijać tę linę, smarujemy.

-Pomieszczenie odporne na wodę itd.

LINY WŁÓKIENE

Konstrukcja ta sama

Liny skręcane są bardziej wytrzymałe, większe wydłużenie przy zerwaniu.

Wykończenia lin

-zaplatanie

-zaploty lin bez końca

-wprawiane komponenty –metalowe, plastikowe, stabilizujące termicznie

Sztuczne

Nylon(poliamidowe)

Polipropylen

Poliester

Kevlar(ar amidowe)

Polys(poliolodinowe

Pes(poliestrowe)

Naturalne

Bawełna

Sizal

Konopie

Lem

Juta

Manila

Kokosowe

Polipropylenowe

-przeciętna odporność na ścieranie

-dobra wytrzymałość

-dobra odporność na UV

-unoszą się na wodzie

-zerowa nasiąkliwość

-zachowuję zdolności izolacyjne

-temp w pracy otoczenia do 80 stopni C

-temp mięknięcia 140/ topnienia 170.

Nylon

-nie unoszą się na wodzie

-absorbują wilgoć

-zdolność pochłaniania obciążeń dynamicznych

-wyższa odporność na temp

-temp pracy otoczenia do 100 stopni C

-temp mięknięcia 170/ topnienia 215.

Poliestrowe

-odporność na warunki klimatyczne

-odporne na ścieranie

-nie unoszą się na wodzie

-odporne na UV

-temp pracy otoczenia do 150 stopni C

-temp mięknięcia 225/ topnienia 260.

-odporne na chemikalia

Liny poliestrowe zastosowanie

-cumowanie/holowanie/podnośne i opuszczające

-uprzężowe

-systemy rolkowe

-do manipulacji z ładunkami

WYKONANIE –JAK WCZEŚNIEJ

Liny kevlarowe

Bardzo duża wytrzymałość na zrywanie/rozciąganie/tarcie

4x większa wytrzymałość od wytrzymałości liny stalowej o tej samej wadze.

Zastosowanie

Cumowanie/holowanie

Szerokie zastosowanie w oceanotechnice

Liny z włókien naturalnych

Stosowane do produkcji lin stalowych

Podstawowe właściwości

-nie są odporne na kwasy

-dobra odporność na zasady i rozpuszczalniki

-niska odporność na UV

-szorstkie w dotyku

-materiał biodegradalny

OSPRZĘT POKŁADOWY

-Bloki/Haki różne rodzaje

Jednostronny z zamknięciem sprężynowym, hak bez zabezpieczenia, hak skręcany z zamknięciem, hak dwu różny, hak obrotowy zwykły itd.

-Szakle

-Ściągacze śrubowe – elementy stoperów, ściskacze lashbarów

-Krętliki-kotwiczny sprzęt

-Kausza- na koniec liny plastikowe/metalowe oczko liny

-Marspikiel- rożek do szplajsów.

-Zawiesia – Stropy - dwie kausze, pętla kausza, dwie pętle

-Zawiesia wielościągowe- jak wyżej

-Knaga

Wskaźnik wyposażenia

Liczba lin itd. Na statku

Nc=D2/s+2Bxh+0,1A

D= wyporność statku przy zanurzeniu do letniej wodnicy.

B= szerokość statku

h= rzeczywista wysokość zmierzona od letniej wodnicy do górnej krawędzi nadbudowy szerszej niż 0,25B(m)

A= pole bocznego rzutu kadłuba powyżej letniej wodnicy oraz nadbudówki o szerokości większej niż 0,25B w obrębie długości L(m^2)

KONIEC WYKŁADU, PONIŻEJ ĆWICZENIA NIE WCHODZĄCE W SKŁAD ZALICZENIA

Wyposażenie kotwiczne

Wademecum Nawigatora obrazki cały system

Rodzaje kotwicy

Łańcuch:

Przęsło kotwiczne

Przęsło pośrednie 25-27,5 m

Przęsło końcowe

Przęsło kotwiczne- szakla końcowa, ogniwo końcowe, ogniwo rozpórkowe duże, krętlik, ogniwo rozpórkowe duże, ogniwo rozpórkowe zwykłe

Przęsło pośrednie- ogniwo rozpórkowe zwykłe

Przęsło końcowe- szakla końcowa, ogniwo końcowe, ogniwo rozpórkowe duże, ogniwo rozpórkowe zwykłe.

Połączenie przęseł- łącznik kentera

Długość łańcucha

Stosunek długości wyrzuconego łańcucha do głębokości wody powinien wynosić 5-8, najgłębsze miejsce kotwiczenia wynosi około 60m.

Siła trzymania kotwicy

Tk=0.87Ggk[N]

G- masa kotwicy

g- przyśpieszenie ziemskie

k- współczynnik siły trzymania kotwicy

0,87- współczynnik uwzględniający wyporność kotwicy

Siła trzymania łańcucha

Tk=0,87ldqgf[N]

Id- długość łańcucha spoczywającego na dnie

q- masa jednostkowa łańcucha[kg/m]

g- przyśpieszenie ziemskie

f- współczynnik tarcia łańcucha o dno koło 0,5 średnica wartości.

II WYKŁAD

Wyposażenie ratunkowe

Zbiorowe środki ratunkowe

-tratwy ratunkowe

-łodzie ratunkowe

-morskie systemy ratunkowe

-Łodzie ratownicze

1 Tratwy ratunkowe

Wyposażenie:

-reflektor radarowy, podstawowa apteczka, racje żywnościowe, dryf kotwa

Zwolnienie haka odrzutnego

Wyciąganie falenia

Wyrzut do wody

Pociągnąć faleń

Otwarcie tratwy

(pamiętać o przywiązaniu falenia do burty)

Każda tratwa posiada zwalniak hydrostatyczny. Atest co 12 miesięcy

2 Łodzie ratunkowe

Łodzie slipowe

Łodzie opuszczane grawitacyjnie z burty

(zakryte, w pół zakryte, całkowicie otwarte)

Wyposażenie:

-reflektor radarowy, podstawowa apteczka, racje żywnościowe

Realise huk-zwalniak

3 Morskie systemy ewakuacyjne- drogi umożliwiające dostanie się do środków ratunkowych.

-rękawy ewakuacyjne + podstawy

4 Łodzie ratownicze

Służą do ratowania ludzi z wody (człowiek za burtą itd.)

Stałe elementy- life linka

WYPOSAŻENIE PRZEŁADUNKOWE

Drobnicowce- żurawie bomowe lekkie i ciężkie żurawie pokładowe

Semi kontenerowce- żurawie bomowe lekkie i ciężkie żurawie pokładowe

Kontenerowce komorowe- suwnice bramowe- mogą posiadać(rzadkość)

RO-RO(poziomego ładowania)- wózki widłowe, naczepy

Barkowce- suwnice bramowe, podnośniki i wózki hydrauliczne

Masowce- w większości bez własnych urządzeń przeładunkowych/ mniejsze mogą posiadać suwnice bramowe.

Zbiornikowce olejowe- pompy ładunkowe główne, resztkowe, rurociągi, zawory

Chemikaliowce- pompy ładunkowe głębinowe z rurociągami i zaworami dla każdej ładowni oddzielnie (odporne na chemikalia)

Gazowce- pompy ładunkowe głębinowe z rurociągami i zaworami dla każdego zbiornika oddzielnie podłączone do magistrali( odporne na niskie temperatury).

Podział

-Żurawie bomowe

-Żurawie pokładowe

-Suwnice bramowe

Żuraw bomowy- Urządzenie ładunkowe dźwigowe utrzymujące i przemieszczające ładunek za pomocą bomu i systemu lin oraz bloków zamocowanych do masztów, kolumn, pokładów itp., w skład żurawi bomowych wchodzą wciągarki.

Żuraw bomowy lekki- żuraw o udźwigu poniżej 10000kg przy pojedynczej pracy bomu (10ton)

Żuraw bomowy ciężki- żuraw o udźwigu powyżej 10000kg przy pojedynczej pracy bomu (10ton)

Żuraw pokładowy (wysięgnikowy)- Urządzenie ładunkowe do przenoszenia ładunku, działające bez systemu lin i bloków zamocowanych poza obrębem własnej konstrukcji

Udźwig- oznacza największą dopuszczalną masę podnoszengo ładunku wraz z masa osprzętu pomocniczego stosowanego do mocowania ładunku

Osprzęt zdejmowany- bloki, haki, łańcuchy, szakle, krętliki, ściągacze i inne części zamocowane do ustrojów ładunkowych, lin lub do innych części za pomocą połączeń rozłącznych z wyjątkiem osprzętu stałego zaczepów topentowych, łożysk bomów.

Żuraw bomowy składa się z:

-olinowanie i osprzęt

-wciągarki ładunkowej

-Usytuowany na maszcie lub kolumnie

Bom utrzymywany jest w położeniu roboczym przez liny topenantę i gaje, lub profendry

Przy projektowaniu bomów należy:

-określić udźwig

-optymalne położenie

-długość bomu

Stosunek wysokości masztu h do długości bomu d wynosi od 0.4 do 1.2. Ze wzrostem stosunku maleje rozciąganie N topenanty i siła ściskająca bom Pb, L pozostaje bez zmian.

Przy podnoszeniu bomu wzrost kąta [fi] rośnie siła :, siła PB pozostaje bez zmian, N maleje

BUDOWA BOMU- vademecum marynarza pokładowego.