"Eutanazja - dylemat prawny i moralny współczesnego społeczeństwa"
Imię i nazwisko autora pracy: Ewa ADAMOWICZ
Nr albumu: 63319
Imię i nazwisko promotora pracy: dr Dorota PIOTROWSKA
Słowa kluczowe:
Eutanazja, śmierć, ból, cierpienie, człowiek, dobra śmierć, opieka paliatywna, hospicjum, godność, jakość życia.
Problematyka eutanazji jest bardzo kontrowersyjna, dotyczy bowiem spraw fundamentalnych jakimi jest kwestia życia i śmierci człowieka a aktualność problemu eutanazji jest bezdyskusyjna i niekwestionowana. Wzbudza ona zainteresowanie wielu społeczeństw i stanowi jeden z najbardziej dyskutowanych problemów na granicy medycyny i prawa. Cechuje się tendencją do zakończenia życia w takich okolicznościach i w takim momencie w jakich zadecyduje o tym wolna wola człowieka.
Problem dotyka coraz większej części społeczeństwa, każdy bowiem ma dostęp do opieki medycznej, a także większość chorych umiera w szpitalach. Z analizy badań społecznych wynika, iż poparcie dla eutanazji rośnie z każdym rokiem dlatego też problem ten jest tak ważny i z tego powodu jest przedmiotem niniejszej pracy.
Praca ma charakter teoretyczno – empiryczny. Problemy badawcze, podjęte
w pracy objęły m.in. następujące wątki:
Jakie jest poparcie dla działań eutanazyjnych na wsi i w mieście?
Czy wiek ma wpływ na akceptację eutanazji?
Czy wykształcenie ma wpływ na akceptację legalizacji eutanazji?
Czy religijność ma wpływ na akceptację eutanazji wśród respondentów?
Czy sytuacja, kiedy w rodzinie badanego była lub jest śmiertelnie chora osoba, ma wpływ na akceptację eutanazji?
Jaki jest stopień znajomości zagadnienia eutanazji?
Jaki jest stosunek do zagadnienia opieki paliatywnej, która jest traktowana jako alternatywa wobec eutanazji?
Kto powinien decydować o podjęciu eutanazji?
Praca składa się z pięciu rozdziałów. W pierwszym rozdziale omówiono pojęcie eutanazji, jej genezę i istotę. Następnie opisano rodzaje eutanazji: czynnej i biernej, eutanazji dobrowolnej, niedobrowolnej oraz eutanazji wbrew woli pacjenta.
Rozdział drugi przedstawia prawne aspekty eutanazji, ujęte na gruncie prawa polskiego oraz ustawodawstwa w innych krajach świata jak i stanowiska kościoła.
Trzeci rozdział poświęcono etycznemu aspektowi eutanazji. Podjęto kwestie dotyczące godności i jakości życia człowieka oraz problem etyli lekarskiej.
W rozdziale czwartym pracy przedstawiono argumenty zwolenników
i przeciwników eutanazji oraz omówiono zagadnienie opieki paliatywnej, która jest traktowana jako alternatywa wobec eutanazji.
W piątym rozdziale przedstawione zostały wyniki badań przeprowadzonych przez CBOS w 2009 roku oraz wyniki badań własnych przeprowadzonych w dniach od pierwszego lutego do dnia 30 marca 2011r. jak również ich analiza. Przeprowadzone badania poprzedzone były gruntownym zapoznaniem się z teorią, w różnych jej wymiarach kontekstowych. Zacząć niewątpliwie było trzeba od uporządkowania i wybrania właściwej definicji eutanazji.
Należy również zaznaczyć, że badania opinii społecznej są zawsze tylko badaniami. Odzwierciedlają one nastroje społeczne, które często pod wpływem różnych impulsów zewnętrznych ulegają zmianie.
W badaniu własnym zastosowano metodę reprezentacyjną (sondażową), polegającą na przeprowadzeniu badań techniką: standaryzowany kwestionariusz ankiety, wśród danej zbiorowości. Zbiorowością byli pracujący i uczący się w Bydgoszczy w wieku od 18-65 lat.
Jednym z celów przeprowadzonych badań, było uchwycenie zjawiska w grupie lokalnej i porównanie do reszty społeczeństwa. Wykorzystano w tym celu wyniki badań przeprowadzonych przez CBOS w październiku 2009r., Komunikat Społeczny
nr BS/142/2009 zatytułowany „Opinia społeczna o eutanazji, Prawo a eutanazja”.
Porównanie wykazało, iż wyniki badania własnego są spójne z wynikami CBOS-u. Determinantem postaw respondentów okazała się religijność. Na postawy wobec omawianego zjawiska miały wpływ również wykształcenie i wiek ankietowanych oraz miejsce zamieszkania. Wykazano również zależność pomiędzy stycznością ze śmiertelnie chorym bliskim w ogóle, a poparciem dla eutanazji.
Z wyników badań przeprowadzonych przez CBOS wynika, że blisko połowa Polaków (48%) opowiada się za możliwością dokonywania eutanazji. Przeciwną opinię wyraża niespełna dwie piąte badanych (39%), natomiast co ósmy badany (13%) nie ma wyrobionego zdania na ten temat. W elektoratach partyjnych za eutanazją, opowiadali się zwolennicy SLD (58%) i PO (54%). Przeciw byli wyborcy PiS (67%).
Jeśli chodzi o regulację prawną eutanazji, 61% badanych uważało, że w przypadku nieuleczalnie chorego, cierpiącego, prawo powinno zezwalać, aby na prośbę pacjenta oraz jego rodziny lekarz mógł dokonać eutanazji poprzez podanie śmiertelnej dawki leku przeciwbólowego. Co czwarty dorosły Polak (26%) nie miał co do tego żadnych wątpliwości. Niespełna jedna trzecia ankietowanych (31%) była przeciwnego zdania
w tym 17% wyrażała swoje zdanie w sposób zdecydowany.
Z badań przeprowadzonych przez CBOS wynikało, że zwolennicy legalizacji eutanazji jako śmierci na życzenie to osoby w wieku od 18 do 24 lat (75%), mieszkańcy dużych miast (74%), osoby niepraktykujące religijnie (87%) oraz deklarujące lewicowe poglądy polityczne (79%),zwłaszcza wyborcy SLD (81%).
Badania własne potwierdziły nastroje społeczne w kwestii regulacji prawnej eutanazji. Większość badanych 37% uważa, że w przypadku nieuleczalnie chorego, prawo powinno zezwalać na dokonanie eutanazji. Przeciwnego zdania jest 27% ankietowanych, 36% respondentów nie ma zdania w tym temacie. Potwierdziły się również wyniki dotyczące zwolenników legalizacji odnoszące się do wieku, miejsca zamieszkania oraz wykształcenia.
Za legalnym dokonaniem eutanazji opowiedziało się 22% osób młodych w wieku od 18-35 lat. 10% było przeciwnych a 18% ankietowanych nie miało zdania.
W grupie wiekowej 35-50 lat, 9% wszystkich respondentów wyraziło aprobatę dla legalizacji eutanazji w Polsce, 9% respondentów było przeciwnych a 10% nie miało zdania.
W grupie wiekowej powyżej 50 lat objętych badaniem było za legalizacją opowiedziało się 4%, 8% było przeciwnych a 6% ankietowanych wyraziło swoje niezdecydowanie. Jak wynika z powyższego uzyskano potwierdzenie hipotezy o wpływie wieku na decyzje związane z legalizacją eutanazji.
Hipoteza o wpływie zamieszkania na stosunek do eutanazji również została potwierdzona. 40% respondentów mieszkających w mieście było za legalizacją eutanazji, 28% było przeciwnego zdania a 32% nie miało zdania. Natomiast 29% mieszkańców wsi opowiedziało się za legalizacją eutanazji, 27% było przeciwnych a aż 44% było niezdecydowanych.
Z przeprowadzonych analiz można wywnioskować, iż w najbliższym okresie nie powinniśmy spodziewać się legalizacji eutanazji w Polsce. Jest to perspektywa raczej odległa. Prawo polskie jest niejednoznaczne, a społeczeństwo wykazuje duże niezdecydowanie, i raczej jest jeszcze nieprzygotowane na legalizację eutanazji. Potwierdzają ten fakt zarówno badania CBOS jak i badania na potrzeby niniejszej pracy.