Politechnika Poznańska
Laboratorium Metrologii Technicznej i Systemów Pomiarowych
Kamil Grzesiak Dawid Matalewski Tomasz Olek	Temat: Pomiary gwintów

1. Schemat przyrządu pomiarowego – mikroskopu warsztatowego

Rys. 1. Mikroskop uniwersalny: 1 – łoże, 2 – nóżki, 3 – ucha, 4,6 – śruby nastawcze, 5,7 – śruby mocujące, 8 – sanie, 9 – obudowa wzorca, 10 – mikroskop odczytowy przesuwu wzdłużnego, 11 – sanie poprzeczne, 12 – mikroskop odczytowy przesuwu poprzecznego, 13 – kolumna, 14 – kółko do pochylania kolumny, 15 – tubus, 16 – okularowa głowica goniometryczna, 17,18 – koniki zaopatrzone w kły.

Wyniki pomiarów gwintu dokonanych mikroskopem warsztatowym

1. Pomiar średnicy zewnętrznej gwintu d

	1	2	3	4
I1	4,16	4,05	4,08	4,13
I2	16,03	15,90	15,95	16,05
Różnica	11,87	11,85	11,87	11,92
I3	16,03	15,93	15,97	16,07
I4	4,16	4,07	4,09	4,14
Różnica	11,87	11,86	11,88	11,93
Średnia	11,87	11,855	11,875	11,925

Dmin= 11,855

Dmax=11,925

Obliczenie odchyłek dla średnicy nominalnej d=12 mm

• odchyłka dolna ei = 11,855-12= - 0,145=-145µm

• odchyłka górna es = 11,925-12=-0,075 =-75µm

• Pole tolerancji oblicz. T_d(oblicz) = -0,075-(-0,145) = 0,070 mm = 70 µm

  1. Pomiar średnicy podziałowej gwintu d₂

	1	2	3	4
I1	4,65	4,74	4,69	4,65
I2	14,31	14,38	14,65	14,62
Różnica	9,66	9,64	9,96	9,97
I3	4,68	4,78	4,68	4,60
I4	14,67	14,71	14,67	14,63
Różnica	9,99	9,93	9,99	10,03
Średnia	9,825	9,785	9,975	10,00

Dmin2= 9,785

Dmax2=10,00

Obliczenie odchyłek dla średnicy nominalnej d₂= d–0,64952⋅P= 12–0,64952⋅1,225 = 11,204338

Przyjmuję wg PN-83/M-02013 (dla M12 , skoku P=1,225mm) średnica podziałowa

d₂ =11,204338mm

• odchyłka dolna ei = 9,785– 11,204= -141 µm

• odchyłka górna es = 10,00-11,204= -120 µm

• Pole tolerancji oblicz. T_d2(oblicz) = -120-(-141) = 21 µm

  3. Pomiar podziałki gwintu P

	1	2	3	4
I1	21,36	14,52	14,50	6,32
I2	20,53	13,24	13,30	4,81
Różnica	0,83	1,28	1,2	1,51
I3	22,03	13,03	13,02	4,91
I4	21,53	11,52	12,54	2,42
Różnica	0,5	1,51	0,48	2,49
Średnia	0,665	1,395	0,84	2,00
P	0,665	1,395	0,84	2

Średnia z P = 1,225

= ±7,11

L=1,225

α=60

Pomiar kąta zarysu gwintu α

	1
I1	59 ° 35'
I2	0° 4'
Różnica	59 ° 31'
I3	60 ° 35'
I4	0° 22'
Różnica	60 ° 13'
Średnia	59 ° 72'

$2\alpha = \frac{\left( I_{1} - I_{2} \right) + \left( I_{3} - I_{4} \right)}{2} =$119° 44'

L=$\frac{5}{8}*1,225 =$0,7656 µm

∆α=±(2+$\frac{1,7}{0,7656}) = \pm$4,220''

4. Wnioski:

Układ tolerancji i pasowań gwintów obejmuje :

-tolerancje średnic gwintów,

-położenie pól tolerancji średnic gwintów,

-pola tolerancji normalne gwintów w zależności od znormalizowanych długości skręceń;

tak więc w wewnętrznych, jak i zewnętrznych są tolerowane tylko dwie średnice:

-średnice D₂ i D₁ w gwintach wewnętrznych,

- średnice d₂ i d w gwintach zewnętrznych.

Kąty gwintów i podziałka gwintu nie są wymiarami tolerowanymi. Wyniki pomiarów kątów nie są zbytnio rozbieżne, co wskazuje na dość dokładne przeprowadzenie pomiarów. Bardziej dokładne są pomiary przeprowadzane na mikroskopach pomiarowych, ale z użyciem nożyków pomiarowych, których my nie stosowaliśmy.
metoda ta nie należy do najprostszych w użyciu, gdyż wystarczy jeden drobny błąd i wszystkie obliczenia są nieodpowiednie. Należy się pilnować w czasie wykonywania badania ponieważ inaczej uzyskamy nieprawidłowe wyniki.