Przypomnienie

DEFINICJA RACHUNKOWOŚCI

Odzwierciedlenie w mierniku pieniężnym sytuacji majątkowej jednostki gospodarczej oraz kompletne ujmowanie zachodzących zjawisk i procesów gospodarczych w uporządkowany sposób i za pomocą specyficznych metod, form, rozwiązań organizacyjnych i technicznych.

PODSTAWA PRAWNA

• Prowadzenie rachunkowości w Polsce reguluje “Ustawa o rachunkowości z 29.09.1994 r.”

• “Dziennik Ustaw” nr 121/1994, poz. 591

• + rozporządzenia, głównie MF, ale i NBP/KNF

MSR/MSSF

• Międzynarodowe Standardy Rachunkowości

• Międzynarodowe Standardy Sprawozdawczości Finansowej

od 01.01.2005 r.:

- regulowany rynek papierów wartościowych

- skonsolidowane sprawozdania finansowe

• Rachunkowość finansowa

• Rachunkowość zarządcza (menedżerska, kosztowa)

• Rachunkowość podatkowa

- użytkownicy / cel

- prawo

- zasady wyceny

- wymiar czasowy (ex post; ex post + ex ante)

FUNKCJE RACHUNKOWOŚCI

1. INFORMACYJNA - główna - podstawa do oceny działalności jednostki

2. KONTROLNA - możliwa dzięki zasadzie dokumentowania każdego zdarzenia

gospodarczego

3. SPRAWOZDAWCZO-STATYSTYCZNA (albo ANALITYCZNO-INTERPRETACYJNA) - gromadzenie zbiorów informacji dla celów makroekonomicznych

4. PLANISTYCZNA

ZASADY RACHUNKOWOŚCI

1. ISTOTNOŚCI dane powinny zawierać istotne relacje między wielkościami ekonomicznymi.

2. UJĘCIA MEMORIAŁOWEGO koszty i przychody ujmowane są w okresach, których dotyczą, a nie w których nastąpił wypływ/wpływ środków pieniężnych.

3. CIĄGŁOŚCI DZIAŁANIA domniemanie, że podmiot będzie kontynuował działalność w dającej się przewidzieć przyszłości.

4. OSTROŻNOŚCI WYCENY dotyczy bieżącej wyceny majątku i kapitałów, aby pomiar nie spowodował zniekształcenia wyniku finansowego;

- elementy zysku mogą być zaliczane po ich zrealizowaniu,

- należy wykazywać nawet takie koszty, które zostaną uprawdopodobnione,

- składniki majątku wycenia się po ich cenach historycznych, nie wyższych od cen rynkowych.

5. PERIODYZACJI operacje gospodarcze należy ujmować według okresów sprawozdawczych (dzień, miesiąc, kwartał, rok)

6. PODMIOTOWOŚCI przedmiot rozpatruje się z punktu widzenia podmiotu (jednostki); w jej efekcie podmioty zobowiązane są do sporządzania sprawozdań skonsolidowanych

7. WIERNEGO I RZETELNEGO OBRAZU informacje rachunkowe należy uzupełnić o inne rodzaje informacji, jeżeli rachunkowość nie jest w stanie zapewnić tak wiernego obrazu (np. wysoka inflacja)

8. WYŻSZOŚCI TREŚCI NAD FORMĄ operacje gospodarcze muszą być wykazane zgodnie z ich treścią i prawdą materialną, nawet jeżeli forma będzie odbiegać od powszechnie przyjętych rozwiązań.

9. KORESPONDENCJI KONT wynika z zasady podwójnego zapisu

10. WZRASTAJĄCEJ WYMAGALNOŚCI dotyczy uszeregowania źródeł finansowania majątku firmy - pasywów.

11. WZRASTAJĄCEJ PŁYNNOŚCI dotyczy uszeregowania majątku firmy - aktywów.

Zasada kasowa – podatki!

Dokumenty księgowe

Fa – faktura
Wb – wyciąg bankowy
KP – kasa przyjmie
KW – kasa wypłaci
Pz – przyjęcie z zewnątrz
Wz – wydanie na zewnątrz
Rw – rozchód wewnętrzny
OT – otrzymanie trwałego (przyjęcie środka trwałego)
LT – likwidacja środków trwałych
PK – polecenie księgowania

SPRAWOZDANIE FINANSOWE

stanowi podstawowe źródło informacji dla podejmowania decyzji inwestycyjnych, transakcyjnych, kredytowych

Jednocześnie prezentuje rezultaty spełnienia przez kierownictwo jednostki funkcji powierniczej nad majątkiem lub odpowiedzialności za efektywne wykorzystanie posiadanych zasobów

Zakres sprawozdań finansowych został określony w ustawie o rachunkowości

SPRAWOZDAWCZOŚĆ FINANSOWA (sprawozdania na koniec roku obrachunkowego) obejmuje:

• bilans

• rachunek zysków i strat

• informacja dodatkowa

- wprowadzenie do sprawozdania finansowego

- dodatkowe informacje i objaśnienia

- rachunek przepływów pieniężnych (cash flow)
- zestawienie zmian w kapitale własnym(funds flow)

Jeżeli jest to: grupa kapitałowa, bank, zakład ubezpieczeń, spółka z rynku regulowanego, spółka akcyjna, fundusz inwestycyjny, fundusz emerytalny oraz podmiot spełniający 2 z 3 warunków (zatrudnienie średnioroczne min. 50 etatów, suma aktywów 2,5 mln EUR, przychody netto 5 mln EUR) to jeszcze dodatkowo cash flow i funds flow

SPRAWOZDANIE FINANSOWE

Sprawozdania szczegółowe, mimo że dostarczają odmiennych informacji są ze sobą wzajemnie powiązane, ponieważ opisują różne spojrzenia na to samo zdarzenie gospodarcze

BILANS

• wartościowe

• statyczne

• zestawienie aktywów i pasywów (majątku i źródeł finansowania)

• na określony dzień

• w określonej prawem formie

• z zachowaniem zasady bilansowej A = P

• aktywa uszeregowane wg wzrastającej płynności, pasywa - wg wzrastającej wymagalności

Złota zasada finansowania

• majątek trwały do długookresowego kapitału musi = 1 lub mniejszy od 1

• - majątku obrotowy do krótkoterminowego kapitału (bieżących zobowiązań) musi być większy lub równy 1

• jeżeli nie spełniona - problem braku płynności

Rozwinięciem tej zasady są następujące założenia:

• majątek trwały powinien być sfinansowany kapitałem własnym;

• majątek trwały może być sfinansowany długoterminowym kapitałem obcym, jednakże łączna wielkość kapitału własnego i długoterminowego kapitału obcego nie może być mniejsza od wartości majątku trwałego;

• majątek obrotowy powinien być pokryty nie tylko długoterminowym kapitałem obcym lecz także, a może przede wszystkim – krótkoterminowym kapitałem obcym.

Srebrna zasada finansowania

• kapitał stały powinien finansować nie mniej niż 1/3 aktywów obrotowych

• Pozostałą ich część pokrywają krótkoterminowe źródła finansowania

Złota zasada bilansowa

• aktywa stałe są w pełni pokryte kapitałem własnym

  • trwałe składniki aktywów firmy powinny być sfinansowane kapitałem własnym, ponieważ ta część majątku jest długoterminowo związana z firmą, a więc charakteryzuje się niskim tempem zmiany na gotówkę - powinna być sfinansowana bardziej stabilnymi kapitałami, oddanymi do dyspozycji firmy na długi okres

Srebrna zasada bilansowa

Jeśli poziom kapitałów stałych jest równy bądź wyższy niż aktywa stałe

• Im wyższy udział kapitałów własnych, tym przedsiębiorstwo dysponuje większą swobodą i niezależnością finansową. Przyjmuje się, że przynajmniej 2/3 aktywów stałych powinno być sfinansowane kapitałem własnym.

Bilans - podsumowanie

• Bilans jako rachunek statystyczny sporządzony na dany moment nie wykazuje strumieni wartości, jakie towarzyszą prowadzonej działalności gospodarczej (koszty, przychody ze sprzedaży itp.) oraz operacjom na rynku kapitałowym.

• Ujmuje skutki tych procesów i towarzyszących im strumieni wartości, widoczne w zmienionych wartościach aktywów i pasywów bilansu.

• Dla celów analitycznych wielkości prezentowane w bilansie są danymi zagregowanymi, odzwierciedlającymi efekty podjętych w firmie decyzji inwestycyjnych, operacyjnych
  i finansowych, które uzewnętrzniły się w minionym roku obrotowym.

• Bilans sporządzony jest w języku polskim i walucie polskiej. Dane liczbowe można wykazywać w zaokrągleniu do tysięcy złotych, jeżeli nie zniekształca to obrazu jednostki.

Bilans próbny - Zestawienie obrotów i sald

Przed sporządzeniem bilansu

Wykrywa: niezgodnie z zasadą podwójnego zapisu

• 1 konto

• 2x ta sama strona

• różne kwoty

• błędne sumowanie obrotów

• błędne sumowanie sald

• błędne różnicowanie obrotów

Nie wykrywa: zgodnie z zasadą podwójnego zapisu

• błędna kwota, ale 2x

• niewłaściwe konta

• niewłaściwe strony

• podwójnie

• pominięto

Zestawienie obrotów i sald kont syntetycznych

Zestawienie obrotów i sald kont analitycznych do poszczególnych kont syntetycznych

RACHUNEK ZYSKÓW I STRAT

• wartościowe

• dynamiczne

• za dany okres

• zestawienie przychodów i wydatków

• w określonej prawem formie

• metodą porównawczą lub kalkulacyjną

Informacja dodatkowa obejmuje:

- wprowadzenie do sprawozdania finansowego

- dodatkowe informacje i objaśnienia

-ważne uzupełnienie i rozwinięcie danych zawartych zarówno w bilansie, jak i w rachunku zysków i strat

- umożliwia pełne zrozumienie sprawozdania finansowego oraz wszechstronną ocenę sytuacji jednostki

Cel

• dostarczenie odbiorcom informacji niezawartych w bilansie oraz w RZiS

• rozwinięcie treści zawartych w bilansie oraz RZiS,

- uwiarygodnienie przedstawionej sytuacji jednostki w bilansie oraz w RZiS

WPROWADZENIE DO SPRAWOZDANIA FINANSOWEGO

• nazwa i siedziba firmy, przedmiot działalności, właściwy podmiot prowadzący rejestr,

• jeśli ograniczony, to czas trwania jednostki,

• okres objęty sprawozdaniem gospodarczym,

• dane łączne – jeśli sprawozdanie skonsolidowane,

• wskazanie czy sprawozdanie finansowe sporządzono przy założeniu kontynuowania działalności gospodarczej przez firmę w dającej się przewidzieć przyszłości oraz czy nie istnieją okoliczności wskazujące na zagrożenie kontynuowania przez nią działalności,

• przy sprawozdaniu finansowym sporządzonym za okres, w którym nastąpiło połączenie wskazanie na ten fakt wraz ze wskazaniem metody rozliczenia połączenia (nabycia, łączenia udziałów)

• omówienie przyjętych zasad rachunkowości, w tym metod wyceny aktywów i pasywów (także amortyzacji), pomiaru wyniku finansowego oraz sposobu sporządzenia sprawozdania finansowego w zakresie, w jakim ustawa pozostawia jednostce prawo wyboru.

Dodatkowe informacje i objaśnienia

• zawiera szczegółowy opis kategorii, które zostały syntetycznie przedstawione w bilansie oraz rachunku zysków i strat

  • W załączniku do ustawy wyodrębnia się w tej części 9 grup informacji

grupy:

• zagadnienia umożliwiające lepsze poznanie pozycji aktywów i pasywów bilansu

• dodatkowe dane do RZiS

• dodatkowe dane do cash flow

• informacje o charakterze ogólnym, pozwalające lepiej poznać daną jednostkę, jej udziały we wspólnych przedsięwzięciach, kierownictwo, załogę, wynagrodzenia

• jednostki należące do grupy kapitałowej objętej skonsolidowanym sprawozdaniem finansowym albo, gdy w roku obrotowym nastąpiło połączenie z inną jednostką

• informacje podawane w wypadku zagrożenia kontynuacji działalności

• informacje istotne dla oceny jednostki

Przykłady:

• zobowiązania warunkowe,

• znaczące zdarzenia, które miały miejsce po dniu bilansowym, a nie zostały uwzględnione w bilansie czy RZiS

RACHUNEK PRZEPŁYWÓW PIENIĘŻNYCH

• wartościowe

• dynamiczne

• za dany okres

• zestawienie wpływów i rozchodów środków pieniężnych

• w określonej prawem formie

• sporządzone metodą bezpośrednią bądź pośrednią

  • Prowadząc działalność gospodarczą, nie można kierować się samym pojęciem zysku, który jest tylko umowną wartością księgową.

  • Osiągnięcie zysku nie jest warunkiem kontynuowania działalności firmy.

  • Ważne - przepływy środków pieniężnych, które warunkują zdolność płatniczą jednostki. Może się zdarzyć, że zyskowne przedsiębiorstwo upada - nie posiada gotówki na spłatę zobowiązań. A firmy, które wygospodarowały stratę - długo funkcjonują na rynku.

  • Dlaczego tak jest? Rachunek przepływów pieniężnych (cash flow), dostarcza danych o źródłach gotówki i sposobach jej wydatkowania. [nadwyżka, niedobór]

Ponadnarodową propozycję konstrukcji cash flowch zawiera Międzynarodowy Standard Rachunkowości.

Zgodnie z nim, a także według ustawy o rachunkowości, rachunek przepływów pieniężnych powinien obejmować procesy związane z:

• - działalnością operacyjną,

• - działalnością inwestycyjną,

• - działalnością finansową.

Cash flow - wariant uproszczony

zysk netto

+ amortyzacja

= net cash flow

+ Δ zobowiązań

- Δ zapasów

- Δ należności

= operating cash flow

- inwestycje

- raty kapitału

- dywidendy

= zapotrzebowanie na gotówkę

Cele cash flow:

• 1) uzyskanie innego niż w bilansie i RZiS zestawienia elementów wyniku finansowego, które spełniają rolę identyfikatora zysku dla oceny obecnej i przyszłej zyskowności (dochodowości),

• 2) obliczenie nadwyżki finansowej w celu ustalenia stopnia wewnętrznego samofinansowania (nowe inwestycje, przyrost środków obrotowych i utrzymanie bieżącej zdolności płatniczej),

• 3) ustalenie wolnych przepływów pieniężnych przypadających właścicielom

RACHUNEK PRZEPŁYWÓW PIENIĘŻNYCH (METODA BEZPOŚREDNIA)

Przepływy środków pieniężnych z działalności operacyjnej

1. Wpływy

1. Sprzedaż

2. Inne wpływy z działalności operacyjnej

1. Wydatki

1. Dostawy i usługi

2. Wynagrodzenia netto

3. Ubezpieczenia społeczne i zdrowotne oraz inne świadczenia

4. Podatki i opłaty o charakterze publicznoprawnym

5. Inne wydatki operacyjne

1. Przepływy pieniężne netto z działalności operacyjnej

1. Przepływy środków pieniężnych z działalności inwestycyjnej

1. Wpływy

1. Zbycie wartości niematerialnych i prawnych oraz rzeczowych aktywów trwałych

2. Zbycie inwestycji w nieruchomości oraz wartości niematerialne i prawne

3. Z aktywów finansowych, w tym:

1. w jednostkach powiązanych

2. w pozostałych jednostkach

• zbycie aktywów finansowych

• dywidendy i udziały w zyskach

• spłata udzielonych pożyczek długoterminowych

• odsetki

• inne wpływy z aktywów finansowych

1. Inne wpływy inwestycyjne

1. Wydatki

1. Nabycie wartości niematerialnych i prawnych oraz rzeczowych aktywów trwałych

2. Inwestycje w nieruchomości oraz wartości niematerialne i prawne

3. Na aktywa finansowe, w tym:

1. w jednostkach powiązanych

1. w pozostałych jednostkach

• nabycie aktywów finansowych

• udzielone pożyczki długoterminowe

1. Inne wydatki inwestycyjne

1. Przepływy pieniężne netto z działalności inwestycyjnej

Przepływy środków pieniężnych z działalności finansowej

I Wpływy

1. Wpływy netto z wydania udziałów (emisji akcji) i innych instrumentów kapitałowych oraz dopłat do kapitału

2. Kredyty i pożyczki

3. Emisja dłużnych papierów wartościowych

4. Inne wpływy finansowe

II Wydatki

1. Nabycie udziałów (akcji) własnych

2. Dywidendy i inne wypłaty na rzecz właścicieli

3. Inne, niż wypłaty na rzecz właścicieli, wydatki z tytułu podziału zysku

4. Spłaty kredytów i pożyczek

5. Wykup dłużnych papierów wartościowych

6. Z tytułu innych zobowiązań finansowych

7. Płatności zobowiązań z tytułu umów leasingu finansowego

8. Odsetki

9. Inne wydatki finansowe

III Przepływy pieniężne z działalności finansowej

D. Przepływy pieniężne netto razem

E. Bilansowa zmiana stanu środków pieniężnych ,

w tym zmiana stanu środków pieniężnych z tytułu różnic kursowych

F. Środki pieniężne na początek okresu

G. Środki pieniężne na koniec okresu, w tym:

o ograniczonej możliwości dysponowania

METODA POŚREDNIA

Przepływy środków pieniężnych z działalności operacyjnej

I. Zysk netto

II. Korekty razem

1. Amortyzacja

2. Zyski (straty) z tytułu różnic kursowych

3. Odsetki i udziały w zyskach (dywidendy)

4. Zysk (strata) z działalności inwestycyjnej

5. Zmiana stanu rezerw

6. Zmiana stanu zapasów

7. Zmiana stanu należności

8. Zmiana stanu zobowiązań krótkookresowych, z wyjątkiem pożyczek i kredytów

9. Zmiana stanu rozliczeń międzyokresowych

10. Inne korekty

III. Przepływy pieniężne netto z działalności operacyjnej

RACHUNEK PRZEPŁYWÓW KAPITAŁÓW

• wartościowe

• dynamiczne

• za dany okres

• zestawienie wpływów i rozchodów kapitałów

• w określonej prawem formie

Cele funds flow

• - prezentacja zmian w źródłach finansowania kapitałami własnymi jednostki i ich przyczyny,

• - informacja o pozostającym w przedsiębiorstwie zysku lub wymagającej pokrycia straty

• Sprawozdanie kończy informacja o stanie kapitału własnego po uwzględnieniu proponowanego podziału zysku lub pokryciu straty, które są prezentowane w punkcie dodatkowych informacji i objaśnień.

ZESTAWIENIE ZMIAN W KAPITALE (FUNDUSZU) WŁASNYM

Kapitał własny na początek okresu

1. Kapitał podstawowy na początek okresu

   1. Zmiany kapitału podstawowego

1. zwiększenie (np. z tytułu wydania udziałów/emisji akcji)

2. zmniejszenie (np. z tytułu umorzenia udziałów/akcji)

1.2. Kapitał podstawowy na koniec okresu

1. Należne wpłaty na kapitał podstawowy na początek okresu

3. Udziały (akcje) własne

4. Kapitał zapasowy na początek okresu

1. Zmiany kapitału zapasowego

1. zwiększenie (np. z tytułu emisji akcji powyżej wartości nominalnej, z podziału zysku)

2. zmniejszenie (np. z tytułu pokrycia straty)

   1. Stan kapitału zapasowego na koniec okresu

5. Kapitał z aktualizacji wyceny

6. Pozostałe kapitały rezerwowe na początek okresu

7. Zysk (strata) z lat ubiegłych na początek okresu

8. Wynik netto

1. zysk netto

b) strata netto

c) odpisy z zysku

II. Kapitał własny na koniec okresu

III. Kapitał własny, po uwzględnieniu proponowanego podziału zysku (pokrycia straty)

KOSZTY

• Podstawowe układy ewidencyjne kosztów to:

• - rodzajowy

• - funkcjonalny

• - kalkulacyjny (bez kont)

Koszty w układzie rodzajowym zgrupowane są wg prostych elementów nie dających się rozłożyć

• - amortyzacja

• - zużycie materiałów i energii

• - wynagrodzenia

• - świadczenia na rzecz pracowników

• - usługi

• - podatki i opłaty

• - pozostałe koszty (na Dt „Wynik finansowy”)

Wg miejsc powstawania - układ funkcjonalny

• - produkcja podstawowa (Dt Rozliczenie produkcji przem.)

• - koszty wydziałowe (Dt Produkcja podstawowa)

• - koszty zakupu (inne układu funkcjonalnego)

• - koszty sprzedaży (Koszt własny sprzedanych produktów lub Wynik finansowy)

• - koszty ogólnego zarządu (Koszt własny sprzedanych produktów lub Wynik finansowy)

• - produkcja pomocnicza (inne układu funkcjonalnego)

Umorzenie

• Księgowe

• zmniejszenie

• wartości początkowej

• środków trwałych i wartości niematerialnych i prawnych

• ciągnione z roku na rok

• roczna umorzenie = roczna amortyzacja

• na koniec roku ujmowane w bilansie w ramach wartości netto; pod bilansem - informacje uzupełniające

Amortyzacja

• Księgowy

• koszt

• zużycia

• środków trwałych i wartości niematerialnych i prawnych

• (roczna); na koniec roku przeksięgowywana w ciężar rachunku zysków i strat

Def. Ustawa o rachunkowości

Środki trwałe to rzeczowe aktywa trwałe:

- o przewidywanym okresie ekonomicznej użyteczności dłuższym niż rok,

- kompletne, zdatne do użytku,

- i przeznaczone na potrzeby jednostki.

Zalicza się do nich w szczególności:

a) nieruchomości - w tym grunty, prawo użytkowania wieczystego gruntu, budowle i budynki, a także będące odrębną własnością lokale, spółdzielcze własnościowe prawo do lokalu mieszkalnego oraz spółdzielcze prawo do lokalu użytkowego,

b) maszyny, urządzenia, środki transportu i inne rzeczy,

c) ulepszenia w obcych środkach trwałych,

d) inwentarz żywy.

Środki trwałe oddane do używania na podstawie umowy najmu, dzierżawy lub innej umowy

o podobnym charakterze zalicza się do aktywów trwałych jednej ze stron umowy.

Reasumując wg CIT

• Metoda liniowa,

• Metoda progresywna,

• Metoda degresywna,

• Metoda indywidualnych stawek

• roczna stawka amortyzacyjna dla celów bilansowych może, ale nie musi, różnić się od stawki określonej w przepisach podatkowych

Materiały i ich wycena

Ujęcie w sprawozdaniu fin.

• Bilans – aktywa obrotowe – zapasy – materiały

• RZiS (jako koszty zużytych materiałów – „Zużycie materiałów bądź w k.u. funkcjonalnego) + „Aktualizacja wartości aktywów niefinansowych”

• Cash flow – zmiana stanu zapasów

• Informacja dodatkowa – [wprowadzenie… - „7. omówienie przyjętych zasad rachunkowości”, w tym metod wyceny aktywów i pasywów], [dodatkowe informacje i objaśnienia: „wysokość odpisów aktualizujących wartość zapasów”. + jednostki sporządzające RZiS w wariancie kalkulacyjnym muszą zamieścić informacje o kosztach rodzajowych, w tym dotyczących zużycia materiałów]

Materiały są to kontrolowane przez jednostkę rzeczowe zasoby majątkowe, które powinny w przyszłości spowodować do jednostki wpływ korzyści ekonomicznych

istota - zużywają się jednorazowo w danym cyklu produkcyjnym, oddając całą swoją wartość wytwarzanemu produktowi. Efekt - konieczne jest posiadanie i odnawianie zapasów materiałów dla zapewnienia stałego i płynnego procesu produkcyjnego

Z punktu widzenia przeznaczenia, materiały dzieli się na:

• materiały podstawowe (surowce, półfabrykaty, opakowania bezpośrednie)

• materiały pomocnicze

• paliwa (zużywane na cele technologiczne, energetyczne oraz opałowe)

• części zapasowe (do remontów i konserwacji)

• opakowania (chronią w czasie transportu przed uszkodzeniem)

• odpadki (pozostałości, złom)

• inwentarz żywy (zwierzęta zakupione jako surowiec do wyrobów masarskich)

• Materiały wielokrotnego użytku - powinny być klasyfikowane jako środki trwałe, ale ze względu na niską cenę jednostkową zaliczane są do materiałów (np. narzędzia, zszywacze, segregatory).

Wycena materiałów

Dla wyceny wartości rozchodu materiałów oraz wartości materiałów na składzie stosuje się:

• FIFO

• LIFO

• HIFO

• LOFO

• cena średnioważona

• stała cena ewidencyjna

FIFO (ang. first in - first out) – “pierwsze przyszło, pierwsze wyszło”;

wycena następuje wg najwcześniejszej dostawy znajdującej się w magazynie, a po jej wyczerpaniu podstawą będzie wartość dostawy następnej w kolejności.

FIFO najczęściej stosowana jest w firmach o szybkiej rotacji zapasów

LIFO (ang. last in – first out) – “ostatnie przyszło, pierwsze wyszło”

wycena następuje w oparciu o ostatnią dostawę znajdującą się w magazynie, która jako pierwsza wydawana jest do zużycia w procesie produkcyjnym

LIFO najczęściej stosowana jest w warunkach wysokiej inflacji

HIFO (ang. highest in – first out) – najdroższe przyszło, pierwsze wyszło

Do zużycia wydawane są w pierwszej kolejności te materiały, które mają najwyższą cenę zakupu

W warunkach wysokiej inflacji, kiedy ceny rosną w sposób ciągły, metoda LIFO daje te same rezultaty co metoda HIFO

LOFO (ang. lowest in – first out) – najtańsze przyszło, pierwsze wyszło

W praktyce metoda ta jest stosowana bardzo rzadko. Powoduje zaniżenie kosztów i stąd zawyżenie płaconego podatku dochodowego

Wykorzystana, kiedy firma chce zaniżyć poziom poniesionych kosztów (zbyt wysokich w stosunku do przychodów ze sprzedaży, np. ograniczyć stratę generowaną z działalności operacyjnej)

Cena średnioważona (albo przeciętna bądź bieżącej ceny przeciętnej)

po każdej dostawie ustala się średnią ważoną cenę materiałów zgromadzonych w magazynie, ważoną ich ilością. Stosowana przy rzadkich dostawach danego materiału.

Występuje także metoda tzw. okresowej ceny przeciętnej - ustalanie średnioważonej ceny jednostkowej za okres sprawozdawczy (np. miesiąc) i wycenie rozchodów materiałów według tej ceny

Stałe ceny ewidencyjne ustalone na poziomie:

• ceny zakupu (rzeczywista cena po której dokonuje się zakupu materiałów)

• ceny nabycia (cena zakupu powiększona o koszty zakupu, np. transport, ubezpieczenie w drodze, załadunek, rozładunek, montaż)

• Ceny ewidencyjne ustalane są zazwyczaj na cały rok na podstawie wartości historycznej dotychczasowych dostaw danego materiału.

• Stosowane przy częstych dostawach oraz szerokim asortymencie wykorzystywanych materiałów

W przypadku stosowania ceny ewidencyjnej ustalonej na poziomie ceny zakupu w ewidencji występują trzy konta: Materiały, Odchylenia od cen ewidencyjnych materiałów oraz Koszty zakupu/Usługi obce.

W przypadku stosowania ceny ewidencyjnej na poziomie ceny nabycia, w ewidencji występują tylko dwa konta: Materiały oraz Odchylenia od cen ewidencyjnych materiałów.

Odchylenia są rozliczane raz w miesiącu poprzez współczynnik narzutu odchyleń (WNo) w sposób podany poniżej na konto Zużycie materiałów i energii (które jest kontem kosztów układu rodzajowego), a następnie na odpowiednie konta kosztów układu funkcjonalnego.

1. wskaźnik narzutu odchyleń:

saldo odchyleń x 100%

WNo= ^{______________________________________}

wartość przychodu materiałów + stan początkowy

1. wartość odchyleń przypadająca na zużyte materiały wynosi:

Wno x wartość zużytych materiałów

______________________________

100

W Polsce w ustawie o rachunkowości wskazano następujące metody ustalania wartości rozchodu materiałów:

• średniej ważonej,

• FIFO,

• LIFO,

• w drodze szczegółowej identyfikacji rzeczywistych cen, które dotyczą ściśle określonych przedsięwzięć, niezależnie od daty ich zakupu lub wytworzenia

Zgodność z MSR

• Generalnie zgodne z MSR nr 2 „Zapasy”

• Wyjątek - metoda LIFO dozwolona w Polsce, a zabroniona do stosowania przez MSR (nie odzwierciedla prawidłowo przepływu zapasów)

Ewidencja materiałów składa się z:

- ewidencji ilościowej (prowadzi ją na bieżąco magazynier na luźnych kartach odrębnych dla każdego asortymentu, chronologicznie)

- ewidencji ilościowo-wartościowej (prowadzona w formie kartoteki dla każdego materiału. Dane ewidencji ilościowej i wartościowej powinny być zgodne co do ilości)

- ewidencji wartościowej (prowadzonej wg zasady podwójnego zapisu)

nie rzadziej niż raz na 2 lata dokonuje się inwentaryzacji materiałów objętych ewidencją ilościowo-wartościową. Ujawnione różnice są rozliczane w roku obrotowym, w którym dokonano inwentaryzacji

Za materiały oraz prawidłową gospodarkę magazynową ponosi materialną odpowiedzialność magazynier. Obroty magazynowe muszą być więc udokumentowane

Główne dokumenty przyjęcia i wydania z magazynu:

• Pz – przyjęcie z zewnątrz (do magazynu)

• Rw – rozchód wewnętrzny (wydanie materiałów do produkcji)

• Zw – zwrot wewnętrzny (przyjęcie materiałów nie wykorzystanych w produkcji)

• Mm – przesunięcie międzymagazynowe (do innego magazynu)

Import

statystyka międzynarodowego handlu: SAD oraz INTRASTAT Przywóz.

SAD (Single Administrative Dokument) - w ramach systemu EXTRASTAT i dotyczy obrotu realizowanego przez państwa tworzące wspólny rynek Unii Europejskiej z państwami spoza Wspólnoty (tzw. państwa trzecie).

Natomiast dokument INTRASTAT Przywóz funkcjonuje w ramach systemu INTRASTAT i dotyczy obrotu pomiędzy państwami tworzącymi wspólny rynek UE. W zasadzie dany przepływ wewnątrzwspólnotowy jest odnotowywany 2x – w państwie wysyłającym (jako wywóz) i w państwie otrzymującym dany towar (jako przywóz).

W dokumencie odprawy celnej SAD urząd celny nalicza cło i ewentualnie podatek akcyzowy. Podatek VAT nalicza odbiorca. W przypadku transakcji wewnątrzwspólnotowej cło nie występuje, a ewentualny podatek akcyzowy i podatek VAT nalicza odbiorca.

Do ewidencji zakupu materiałów służy konto Rozliczenie zakupu materiałów, natomiast kontem określającym stan materiałów w magazynie jest konto Materiały.

Na koncie Rozliczenie zakupu materiałów może wystąpić saldo debetowo-kredytowe.

Saldo debetowe oznacza tzw. materiały w drodze (otrzymano już fakturę, ale materiałów jeszcze nie dostarczono).

Saldo kredytowe oznacza tzw. dostawy niefakturowane (do materiałów które przyjęto już do magazynu, nie otrzymano jeszcze faktury).

Transakcję zakupu uważa się za rozliczoną, jeżeli faktura oraz dokument Pz dotyczące tej samej dostawy, zostaną zaksięgowane.

Ewidencja zakupu materiałów wg rzeczywistej ceny zakupu (metody LIFO, FIFO oraz ceny średnioważonej)

Zobowiązania Rozliczenie zakupu Materiały Zużycie materiałów

wobec dostawców materiałów i energii

1 2 4

Rozrachunki

z budżetami

3

Operacje:

1. Fa – Otrzymano fakturę od kontrahenta (brutto).

2. Pz - Przyjęcie materiałów do magazynu (wartość netto)

3. PK – wartość podatku VAT.

4. Rw – Wydanie materiałów do zużycia.

Ewidencja zakupu materiałów (bez podatków) - stała cena ewidencyjna na poziomie ceny zakupu

Zobowiązania Rozliczenie zakupu Materiały Zużycie materiałów

wobec dostawców materiałów i energii

1 2a 5

Odchylenia od cen

ewidencyjnych materiałów

2b 6a

2c

6b

Usługi obce

3

4

1. Fa – Otrzymano fakturę od kontrahenta.

2. Przyjęcie materiałów do magazynu:

1. Pz – wartość materiałów,

2. PK – przeksięgowanie kwoty odchyleń debetowych,

3. PK – przeksięgowanie kwoty odchyleń kredytowych.

1. PK – Wyksięgowanie kosztów zakupu z faktury.

2. Fa – Otrzymanie od przewoźnika faktury za wykonaną usługę .

3. Rw – Wydanie materiałów do zużycia.

4. PK – Rozliczenie odchyleń przypadających na zużyte materiały (wg wskaźnika narzutu):

1. odchyleń debetowych,

2. odchyleń kredytowych.

Ewidencja zakupu materiałów z uwzględnieniem podatku VAT

Zobowiązania wobec Rozliczenie zakupu Materiały

dostawców materiałów

1 2

Rozrachunki

z budżetami

3

1. Fa – Otrzymano fakturę za zakupione materiały.

2. Pz – wartość materiałów (bez VAT).

3. PK – Wyksięgowanie wartości VAT.

Ewidencja zakupu materiałów z uwzględnieniem podatku VAT

Zobowiązania wobec Rozliczenie zakupu Materiały

dostawców materiałów

1 2

Rozrachunki

z budżetami

3

1. Fa – Otrzymano fakturę za zakupione materiały.

2. Pz – wartość materiałów (bez VAT).

3. PK – Wyksięgowanie wartości VAT.

Ewidencja zakupu materiałów z importu

Zobowiązania wobec Rozliczenie zakupu Materiały

dostawców materiałów

1 3

Rozrachunki

z budżetami Podatki i opłaty

2 4b

4a

1. Fa – Zobowiązanie wobec dostawcy zagranicznego przeliczone na złote polskie na podstawie dokumentów odprawy celnej.

2. PK – Kwota naliczonego cła, podatku importowego, podatku akcyzowego i VAT.

3. Pz – Wartość materiałów w cenie nabycia (tj. bez VAT).

4. PK – Wyksięgowanie kwoty VAT:

1. jeżeli naliczony podatek podlega odliczeniu od VAT należnego.

2. jeżeli naliczony podatek nie podlega odliczeniu od VAT należnego.

WYNAGRODZENIA

• Wynagrodzenia

  • Minimalne wynagrodzenie 2006: 899,10 zł

  • Minimalne 2008: 1.126 zł

  • Minimalne 2010: 1.317

• Przeciętne za 2005: 2.347 zł

• Przeciętne za 2007: 2.691 zł

• Przeciętne za 2009: 3.103 zł

• Emerytura gwarantowana (od 1.03.2008): 636,29 zł

od 01.03.2010: 706,29 zł

ZUS: (2010)

• a) Po połowie pracownik i pracodawca:

• 19,52% - składka emerytalna

• b) + Pracownik

• 2,45% - chorobowe

• 1,5% - składka rentowa

• 9% - ubezpieczenie zdrowotne

• 18% - podatek dochodowy (z korektą)

• b) + Pracodawca

• 0,67% - 3,33% wypadkowe

• 4,5% - składka rentowa

• 2,45% Fundusz Pracy

• 0,10% Fundusz Gwarantowanych Świadczeń Pracowniczych

• Ograniczenie emerytalno-rentowe: 94.380 zł (limit 2010)

Ewidencja wynagrodzeń:

1. wynagrodzenie 3.000,00

2. składki na ubezpieczenie społeczne

(9,76% + 1,50% + 2,45% = 13,41%) 411,30

3. składka na ubezpieczenie zdrowotne 8,5% 207,29

4. zaliczka na podatek dochodowy od osób fizycznych 210,70

5. składki na ubezp. społeczne obciążające pracodawcę

(9,76% + 6,50% + 0,97% = 17,23%) 516,90

6. składki na Fundusz Pracy i F.G.Ś.P. (2,6%) 78,00

7. wypłata wynagrodzenia z kasy 2.020,71

8. przekazanie składek na rachunek ZUS 1.318,49

9. przekazanie zaliczki na podatek dochodowy do US 210,70

Rozrachunki z pracownikami Świadczenia na rzecz prac./

z tytułu wynagrodzeń		Wynagrodzenia		Narzuty na płace
2) 561,30 3) 207,29 4) 210,70 7) 2.020,71	1) 3.000,00		1) 3000,00

ZUS - społeczne		ZUS – zdrowotne 8,5%		ZUS – pozostałe FP i FGŚP
8a) 1.033,2	2) 561,30 5) 516,90		8b) 207,29	3) 207,29

Podatek U.S.		Kasa/ R-k bankowy		Rachunek bankowy
9) 210,70	4) 210,70			7) 2.020,71