1. Sposoby ochrony środowiska (jak chronić powietrze, wodę, glebę?)
Środowisko, w którym żyjemy jest obecnie bardzo skażone. Niewielkie obszary mogą poszczycić się zachowaniem pierwotnego stanu. Większość terenów jest bardzo zaniedbanych i zniszczonych. Powietrze, którym oddychamy powoli staje się dla nas wrogiem. Trzeba podjąć odpowiednie kroki, by przeciwdziałać dalszej dewastacji. Na szczęście wiele krajów zdaje sobie sprawę ze skali zagrożenia i podejmuje poważną dyskusję. Jej celem jest uświadomienie społeczeństwom i innym krajom skali problemu. Istotne jest przy tym działanie w skali globalnej, a nie lokalnej.
Zanieczyszczenie atmosfery i sposoby ochrony powietrza
Największym niebezpieczeństwem dla naszej atmosfery są: tlenek węgla, tlenek azotu dwutlenek siarki oraz pyły. Wszystkie te gazy przyczyniają się do znacznego zanieczyszczenia atmosfery. W konsekwencji mamy do czynienia z tak groźnymi zjawiskami jak na przykład kwaśne deszcze i kwaśny smog.
Jedną z podstawowych metod ochrony powietrza jest usuwanie przyczyn. Należy więc likwidować przestarzałe technologie, które przyczyniają się do emisji wielu toksycznych gazów. Ważne są uregulowania prawne oraz środki o charakterze administracyjnym. Za przekroczenie dopuszczalnych norm muszą być nakładane wysokie kary. Powinno się także prowadzić ciągłe badania nad możliwością wprowadzenia alternatywnych źródeł pozyskiwania energii. Z drugiej strony istotne jest także usuwanie skutków zanieczyszczeń. W tym przypadku trzeba oczyszczać wylotowe gazy, tworzyć strefy ochronne i pasy zieleni.
Z pewnością nigdy nie będzie możliwe całkowite zatrzymanie emisji szkodliwych substancji. Aby chronić nasze powietrze, należy więc podejmować działania mające na celu ograniczenie emisji zanieczyszczeń do atmosfery. Wszystkie fabryki, huty i inne ośrodki przemysłu posiadające kominy odprowadzające gazy spalinowe powinny stosować filtry kominowe. W celu zmniejszenia emisji odorów, rafinerie powinny być zaopatrzone w urządzenia służące do dezodoryzacji gazów, umieszczone najlepiej tuż przy emitorach. Spadek poziomu emisji szkodliwych gazów będzie również następował wraz z doskonaleniem hermetyzacji produkcji (produkcji całkowicie odizolowanej od środowiska).
Aby ograniczyć emisję szkodliwych składników spalin samochodów silnikowych, należy zamontować w swych autach różnego rodzaju katalizatory, które wpływają na jakość spalania benzyny. W celu ograniczenia emisji tlenku ołowiu, należy stosować benzynę bezołowiową, całkowicie pozbawioną czteroetylku ołowiu. Aby chronić atmosferę przed nadmiernym zanieczyszczaniem tlenkiem węgla należy również wyeliminować z ruchu ulicznego często spotykane samochody o bardzo złym stanie technicznym, które nie spalają całkowicie paliw. Praktycznie każdy człowiek może wpłynąć na zmniejszenie poziomu emisji spalin samochodowych poprzez korzystanie ze środków transportu publicznego oraz pojazdów nie zanieczyszczających powietrza atmosferycznego, takich, jak rowery.
Znaczne ilości gazów zanieczyszczających powietrze atmosferyczne są emitowane również w wyniku spalania paliw w celu ogrzewania budynków mieszkalnych. Należy w tym przypadku używać filtrów służących do oczyszczania gazów odprowadzanych przez kominy do atmosfery. Można także stosować materiały izolacyjne chroniące budynki przed nadmierną utratą ciepła, dzięki czemu możliwe będzie ograniczenie spalania węgla, a tym samym zmniejszy się emisja CO2 i CO. Należy również zastanowić się nad wykorzystywaniem do ogrzewania budynków paliw nie powodujących wydzielania tak dużych ilości pyłów, jak węgiel kamieny, jak np. oleje oraz gaz ziemny.
W celu ograniczenia emisji gazów powstających w wyniku rozkładu substancji organicznych znajdujących się na wysypiskach śmieci, należy opracować nowe metody utylizacji śmieci. W ośrodkach miejskich można chronić powietrze poprzez właściwe lokowanie nowych nowych zakładów przemysłowych. W dużych miastach ważną rolę pełnią również izolacyjne pasy zieleni, które, oprócz pochłaniania pewnych ilości zanieczyszczeń powietrza, tłumią hałas (pas zieleni o szerokości 50 m zmniejsza natężenie hałasu o 20 dB).
Obecnie zanieczyszczenie powietrza nie jest już niestety tylko problemem lokalnym. Stanowi problem międzynarodowy. W związku z tym podpisywane są umowy międzynarodowe dotyczące ograniczania emisji szkodliwych gazów i pyłów. Dnia 13 listopada 1979 roku 35 krajów (w tym Polska) podpisało Konwencję o Transgranicznym Zanieczyszczeniu Powietrza. Ma ona na celu ograniczanie ilości i zasięgu rozprzestrzeniania zanieczyszczeń powietrza.
Zanieczyszczenia wód i sposoby ochrony wód
Zanieczyszczenie wód może mieć charakter chemiczny, fizyczny, biologiczny lub fizjologiczny.
Wody powinny być chronione poprzez racjonalną gospodarkę wodną. Konieczne jest przy tym oczyszczanie ścieków oraz zabezpieczenie przed przedostawaniem się nawozów sztucznych do wód. Ochrona zasobów wodnych polega przede wszystkim na rozwiązaniach technicznych, takich jak:
stosowanie bezściekowych technologii,
napowietrzenie wód stojących,
zamykanie obiegów wodnych,
utylizacja wód kopalnianych oraz powtórne wtłaczanie tych wód do górotworu,
zabezpieczenie hałd i wysypisk,
oczyszczanie ścieków.
Metody oczyszczania ścieków:
mechaniczne - polegające na usuwaniu zanieczyszczeń nierozpuszczalnych;
chemiczne - polegające na wytrącaniu niektórych związków rozpuszczalnych lub ich neutralizacji;
biologiczne - najważniejsze w technologii oczyszczania ścieków, polegające na zmineralizowaniu zanieczyszczeń dzięki działaniu mikroorganizmów.
Niszczenie i ochrona gleb
Do czynników, które powodują niszczenie gleb zalicza się: erozję, przeznaczanie gleb dla celów budowlanych, przemysłowych czy komunikacyjnych; zatruwanie związkami toksycznymi, które pochodzą z pyłów, kwaśnych deszczy; wykorzystywanie chemicznych środków do ochrony roślin; zmęczenie gleby - powstaje na skutek niewłaściwego nawożenia i zanieczyszczenia, powoduje to obniżenie żyzności gleb oraz zmniejszenie ilości otrzymywanych plonów, zmniejszanie powierzchni uprawnej.
Zapobieganie erozji gleb wymaga stosowania zabiegów przeciwerozyjnych - rolniczych i melioracyjnych - mających na celu zahamowanie spływu wód i przeciwdziałanie niszczycielskiej sile wiatru na terenach szczególnie narażonych, i nie tylko. Zabiegi chroniące gleby przed erozją, to:
tarasowanie stromych stoków,
prowadzenie dróg małymi spadami,
prawidłowy kierunek upraw,
unikanie monokultur i stosowanie płodozmianu,
zaprzestanie orki i wypasu zwierząt na stromych zboczach;
zaprzestanie nadmiernego wyrębu drzew;
zwiększanie zalesień i zadrzewień, w szczególności na zboczach;
zakładanie ochronnych pasów zieleni;
budowanie progów na potokach, w celu zmniejszenia prędkości spływu wody;
wyeliminowanie ciężkiego sprzętu i maszyn rolniczych (na stokach).
Do sposobów chroniących glebę przed chemiczną degradacją ze strony przemysłu należą:
ograniczenie emisji pyłowo gazowych (w szczególności SO2 i NOX oraz metali ciężkich);
budowa osłon biologicznych (fitosanitarnych) w postaci pasów zieleni. Zwarte i wysokie osłony w znacznym stopniu redukują zanieczyszczenia chemiczne gleby i roślin;
właściwe składowanie odpadów przemysłowych (hutniczych, górniczych) i komunalnych;
wykorzystywanie gleb najsłabszych na cele budownictwa, przemysłu, komunikacji;
dostosowanie użytkowania terenów i produkcji roślinnej do panujących warunków w strefie degradującego działania zanieczyszczeń.
Sposobami chroniącymi glebę przed chemiczną degradacją ze strony rolnictwa są:
racjonalne i umiarkowane stosowanie środków ochrony roślin oraz nawozów mineralnych; dostosowanie do rodzajów upraw i gleby;
wprowadzanie i stosowanie na szerszą skalę metod ekologicznej produkcji rolnej (rolnictwo ekologiczne);
stosowanie nawozów naturalnych (kompostu, obornika, biohumusu) w nawożeniu gleby;
stosowanie biologicznych i mechanicznych metod ochrony roślin.
Poruszając kwestię ochrony przyrody należy zwrócić uwagę na to, że każdy z nas w swoim codziennym życiu może się do tej ochrony przyczynić, np. poprzez: sortowanie odpadów, używanie innych toreb na zakupy niż plastikowe, używanie energooszczędnych żarówek, kupowanie samochodu z katalizatorem, sprzątanie po swoim piesku czy sadzenie zieleni w swoim otoczeniu oraz wiele, wiele innych działań.