ekologia-z j.grec. oikos oznacza dom, miejsce życia, logos-słowo, nauka. gatunek-gr. osobników podobnych do siebie, spokrewnionych ze soba i dajace płodne potomstwo. osobnik-1 organizm danego gatunku. populacja-gr. osobników tego samego gatunku wystepujaca na określonym terytorium i w czsie. biocenoza-wszystkie populacje na danym terenie np.biocenoza lasu: populacja sosny, borowika, sarny, wiewiórki. biotop-słońce, woda, skały, temperatura. ekosystem-podst. jednostka funkcjonalna w przyrodzie. składa się z biocenozy i biotopu biosfera-strefa w której występują organizmy żywe. liczebność-jest to liczba osobników tworzaca populacje. zageszczenie-ilość osobników przypadajaca na jednostke powierzchni lub objętość. rozrodczość-licz. osobników urodzonych w danym okresie. śmiertelność-liczba zgonów w danym okresie. migracja: a) imigracja-przyjście do populacji. b)emigracja-odejście z populacji. Rodzaje rozmieszczeń: a)równomierne np.sad, trzcina, jastrząb, pajak, lis, b)nierównomierne , przypadkowe, losowe-leszczyny, mniszek lekarski, c)skupiskowe-wrzosy, pszczoły-rój, sledzie-ławice, sarny-stado.
osobnik->populacja->gatunek->biocenoza, biotop->ekosystem->biom->biocenoza
Rodzaje oddziaływań między populacjami: antagonistycznie, neutralne, nieantagonistyczne. 1. Drapieżnictwo-dwie populacje różnych gatunków-drapieżca-zjada ofiarę. Skutki dla ofiary: spada liczebność ofiary- jest lis , drapieżca wywołuje osobniki najsłabsze, populacja ofiary wygnie, mysz---myszołów-szybka, mocne skrzydła, barwa maskująca, doskonały wzrok, szpon, dobry słuch, ostry, hartowany słuch. Żaba( lepki i długi język) mucha (szybki lot). 2. Pasożytnictwo- zależność między dwiema populacjami różnych gatunków. Pasożyt, żywiciel. – glista ludzka-pasożyt- życie kosztem człowieka, larwy glisty-dziury w płucach-stany zapalne płuc, dorosłe glisty- jest cienkie człowieka-zjadają nasz strawiony pokarm, zatruwa nas toksynami. –tasiemiec uzbrojony-pasożyt i człowiek,świnia(żywiciel): dorosły tasiemiec-haki i przyssawki, zjada nas strawiony pokarm całą powierzchnią ciała, zostawia nam toksyny. Świnia: larwa tasiemca zjada tkankę mięśniową świni, pasożyt-spiralny albo kręty-zarażone mięso wieprzowe z larwami, zjadamy larwy w mięsie wieprzowym, larwy w jelicie przekształcają się w postać dorosłą-rodzą larwy, larwy płyną z krwią do mięśni i zjadają nasze mięśnie. – klesz psi (pasożyt zewnętrzny)-przenosi balerioza. KONKURENCJA MIĘDZYGATUNKOWA- 2 różne gatunki walczą o to samo: wala o pożywienie, walka o dziuplę, gniazda. np. szczur wędrowczy—szczur śniady (pl szczur)- wygonił szczura śniadego. * może być konkurencja wewnątrz gatunkowa, np. walka jelenia z jeleniem o samicę. Stosunki antagonistyczne (przykłady): 1)allelopatia- dwa różne gatunki, 1 wytwarza substancje hamujące rozwój drugiego, np. grzyb penicillum (+)- wokół niego nie rosną bakterie”-„ (bakteria ginie) czosnek (+) wytwarza subst odstraszające> mszyce „0”. Koper ogrodowy (+)- marchew (0). 2) amensalizm-działania jednej populacji szkodzą innym populacjom, np. bobry(+) budują tamy,podniesiony poziom wody, łąki zalane wodą- kret(-) ma zalane nory.. 1. Mutualizm- współżycie populacji dwóch różnych gatunków, zawsze muszą być razem, obydwie mają korzyści, obydwa „+”. Sosna zwyczajna- związki organiczne> maślak- woda i sole mineralne; krowa-miejsce życia, schronienie i pokarm> wiciowce- tną celulozę, ( wiązanie beta); bakterie brodawkowe- azot cząsteczkowy z gleby, którego roślina produkuje białko> rośliny motylkowe (groch, fasola)- białko, związki organiczne; termity- schronienie i pokarm> wiciowce- trawią celulozę; trzmiel- zapyla kwiata koniczyny> koniczyna czerwona- nektar, pożywienie, 2. Protokooperacja- współżycie populacji 2 różnych gatunków. Obydwoje mają korzyść, nie muszą zawsze ze sobą występować,obydwa („+). Rak pustelnik- transport> ukwiał-obrona. 3. Komensalizm-wspóżyłżycie populacji dwóch różnych gatunków, nie muszą być ze sobą, jedna ma korzyść, dla drugiej jest obojętne ( jeden „+”, drugi „0”.);; lew- resztki żywienia>hiena; rekin-> ryba podnawka- przyczepiona płetwą grzbietową do rekina-Transport. ; małż-> ryba różanka- jaja w syfonie wpustowym małża mają dużo tlenu i ochronę. 4. neutralizacja- są populacje dwóch różnych gatunków. Obydwie „0”