Niewłaściwa jakość świadczenia
Pojęcie wady fizycznej
Pojecie wady nie zostało w instytucji rękojmi określone precyzyjnie. Ustawodawca używa wielu określeń ocennych, niedookreślonych, np. „użyteczność", „istotność" itp. Tym samym stwarza większe możliwości rozszerzenia zakresu odpowiedzialności sprzedawcy i zwiększa tym samym ochronę konsumenta.
Rękojmia dotyczy zatem wady zmniejszającej wartość rzeczy lub wady zmniejszającej użyteczność rzeczy ze względu na cel w umowie określony, a jeśli celu w umowie nie określono, to z uwagi na cel wynikający z okoliczności umowy. Nadto pojęcie wady obejmuje również:
gdy rzecz wydana została w stanie niezupełnym,
gdy rzecz nie ma właściwości, o istnieniu których zapewniał sprzedawca.
Dla oceny wad fizycznych rzeczy podstawowe znaczenie mają względy funkcjonalne, czy to określone w umowie, czy związane z wymaganiami normalnego użytku (por. SA w Lublinie IACa 351/98 Apel.-Lub. 1999/2/3).
Zmniejszenie wartości bądź użyteczności będzie oznaczało taki stan, w którym towar z punktu widzenia subiektywnego odczucia kupującego będzie wykazywał zmniejszoną wartość materialną, zmniejszone doznania estetyczne, względnie w odczuciu kupującego będzie posiadał niższe walory użytkowe, np. dotyczyć to będzie rzeczy fizycznie dobrych, ale nie takich, jakie chciał kupujący i jakie obejmował swoją świadomością w momencie zakupu - dobre spodnie, ale nie z takiego gatunkowo materiału itp.
Odpowiedzialność sprzedawcy jest jednak absolutna, tzn. obciąża go i sprzedawca nie może się z niej zwolnić, niezależnie od tego, czy to on spowodował wadliwość rzeczy, czy ponosi w tym zakresie jakąkolwiek winę, a nawet czy w ogóle wiedział lub mógł wiedzieć
0 tym, że rzecz sprzedana jest wadliwa (por. wyrok SA w Lublinie j.w.).
Odpowiedzialność sprzedawcy z tytułu rękojmi jest niezależna nie tylko od winy, ale
1 wiedzy sprzedawcy. Brak wiedzy, choćby elementarnej, czy nawet podejrzeń w żaden sposób nie wpływają na wyłączenie odpowiedzialności czy choćby jej ograniczenie. Sprzedawca odpowiada więc niezależnie od tego, czy wiedział, czy też nie o wadzie.
Z wadą fizyczną będziemy mieli również do czynienia, gdy okaże się, że rzecz nie posiada tych właściwości, o istnieniu których zapewniał kupującego sprzedawca, w tym przez deklarowanie jakości towaru (gatunek, certyfikat, energochłonność, znak bezpieczeństwa itp), np. zapewniał, że sprzedaje kafelki w drugiej klasie ścieralności, gdy tymczasem były w trzeciej klasie itp.
Zapewnienie sprzedawcy może być dokonane w sposób oficjalny przez zapewnienie słowne bądź w sposób dorozumiany, np. poprzez informacje na etykiecie.
Brak właściwości nie oznacza, iż rzecz nie jest dobrej jakości zgodnie z normami określającymi cechy gatunkowe i nie oznacza, że rzecz nie działa. Wręcz odwrotnie. Fakt, że rzecz działa prawidłowo i zgodna jest z normami, nie wyłącza odpowiedzialności sprzedawcy (por. wyrok SA W-wa, 22. 07. 1997 r. I Aca 105/96 Apel, W-wa 1997/3/28).
Zgodnie z wyrokiem SA w Warszawie 1 Aca 105/96 z dnia 22.01.1997 r. wadą fizyczną jest także tzw. przebicie numerów nadwozia pojazdu, a zgodnie z wyrokiem SA w Katowicach I Aca 473/98 z dnia 8. 12>1998 r. wadą fizyczną jest również wcześniejsza data produkcji niż wymieniona w dowodzie rejestracyjnym.
Z wadą fizyczną będziemy mieli również do czynienia, gdy towar został wydany konsumentowi w stanie niezupełnym. W wielu przypadkach niezupełność może oznaczać nie-
61