NIEPRYSTOSOWANIE SPOŁECZNE DZIECI I MŁODZIEŻY

ĆWICZENIA

Każde zachowanie jest wynikiem uczenia się. Uczenie się odbywa się na zasadzie wzmocnień pozytywnych i negatywnych.

Niedostosowanie społeczne jest naprzemiennie używane z pojęciami nieprzystosowania społecznego, wykolejenia, zła adaptacja społeczna, zachowania dewiacyjne, zaburzenia zachowania, wadliwa socjalizacja czy też dewiacje społeczne.

Osoba nieprzystosowana społecznie wg. Jaworskiej – jest to takie funkcjonowanie jednostki w grupie, które prowadzi do zaspokojenia jej potrzeb przez członków grupy oraz do zaspokojenia potrzeb psychospołecznych członków grupy w wyniku podejmowanych działań.

M. Grzegorzewska – młodzież nieprzystosowana społecznie „zespół wszystkich nieletnich wymagających specjalnych metod wychowawczych, medyczno-psychologicznych i metodycznych; tych wszystkich, wobec których z jednej strony, pracodawca i urzędy publiczne muszą stosować metody specjalne, z drugiej strony muszą uciekać się do sposobów specjalnych…”

Niedostosowana społecznie młodzież charakteryzuje się negatywną tendencją społeczną, wynikiem których jest odwrócenie się od pozytywnych wartości. Taka postawa wiąże się z działaniami niepożądanymi, a wręcz destruktywnymi, a wzorcowe wzorce do naśladowania ….

Wg. Okonia nieprzystosowanie społeczne określa stan, w którym jednostka ma problemy w adaptacji w społeczeństwie.

Wg. Lipkowskiego zaburzenia zachowania związane są z charakterem jednostki. Powodem zaburzeń są negatywne bodźce.

Wg. Maciarz brak umiejętności dostosowania się do wymogów stawianych przez społeczeństwo, jednakże przyczyny tego typu zachowań w większości upatruje się w czynnikach społecznych.

J. Konopnicki widzi problem po stronie społeczeństwa. Młodzież obrazuje jako wroga, agresywna.

Wg. Ostrachińskiej jest odmianą rozwoju społecznego dziecka.

Wg. Stotta jednostka nie jest w stanie sama poradzić sobie z …

Doroszewska odnosi się do pewnego rodzaju zaburzeń układu nerwowego.

Przetacznikowa nieprzystosowanie społeczne uważa za lżejszą formę niedostosowania i wiąże z zaburzeniami emocjonalnymi.

Pospiszyl uważa, że nie ma czegoś takiego jak nieprzystosowanie społeczne.

Abraham Maslow „Potrzeby są dane jednostce ludzkiej z przyrodzenia i tworzą hierarchię, w której zaspokojenie potrzeb podstawowych jest warunkiem istnienia”.

Koncepcja potrzeb wg. Maslowa

Im potrzeba jest wyższa, tym mniejszy nacisk fizyczny wywiera nacisk na organizm w celu …., a nawet te naciski mogą znikać. Jednostka sterowana wyższymi potrzebami jest:

1. biologicznie bardziej wydajna

3. pod wpływem wyższych potrzeb jednostka popełnia mniej błędów i wywołują one mniej uprzedzeń i sztywnych nawyków

4. zaspokojenie wyższych potrzeb dostarcza więcej dodatnich, subiektywnych przeżyć, wzbogaca życie wewnętrzne

5. zaspokojenie potrzeb wyższego rzędu sprzyja promocji zdrowia, a oddala patologię

6. pojawienie się potrzeb wyższych jest możliwe pod warunkiem zaspokojenia potrzeb niższego rzędu

7. dążenie do zaspokojenia potrzeb jest społecznie pożądane i rodzi dodatnie cechy

Przyczyny niezaspakajania potrzeb:

1. brak środków finansowych

2. trudności lokalne

3. brak czasu

4. względy wychowawcze

5. zdrowie dziecka

6. nieistotność prośby dziecka

7. niezgodność potrzeb człowieka z potrzebami otoczenia

Potrzeby fizjologiczne:

1. brak optymalnej temperatury

2. brak odpowiedniej ilości tlenu

3. bezsenność

4. zaburzenia przesyłania bodźców zmysłowych i przetwarzania informacji

5. głód i deficyty pokarmowe

Rodzaje objawów nieprzystosowania społecznego wg. Pytki:

1. wagary

2. alkoholizowanie się

3. ucieczki z domu

4. agresja antyspołeczna i autoagresja

5. narkomania

6. prostytuowanie się

7. uchylanie się od obowiązków społecznych wynikających za przypisanych im ról społecznych

8. samobójstwo lub zamachy samobójcze

9. notoryczne kłamstwa

10. kradzieże

11. niekonwencjonalne zachowania seksualne, przedwczesna inicjacja seksualna

12. nadmierna agresja skierowana przeciw dorosłym i rówieśnikom

13. dopalacze

14. zakupocholizm

15. nadużywanie solarium

16. uzależnienie od internetu

17. przestępstwa w sieci

18. uzależnienie od portali erotycznych

Funkcje:

1. diagnostyczna – ma na celu rozpoznawanie istniejącego stanu rzeczy, co do którego istnieje ewentualność zastosowania działań interwencyjnych. Służy także wykrywaniu czynników wpływających na destrukcyjną zmianę zachowania jednostki lub grupy społecznej

2. opiekuńczo-wychowawcza – jej zadaniem jest z kolei przygotowanie adresata profilaktycznych działań do przyszłego życia w społeczeństwie, zapewniając mu możliwość optymalnego rozwoju życia osobistego i zawodowego. Funkcja ta ściśle wiąże się ze sferą opieki wychowawczej oraz potrzebą wyrównania braków strukturalnych funkcjonalnych danego środowiska. W praktyce polega to na objęciu opieką indywidualną jednostek niedostosowanych społecznie lub zagrożonych. Dla młodzieży mającej problemy wychowawcze oraz szkolne, w ramach działalności pozalekcyjnej

3. profilaktyka-resocjalizująca – funkcja ta wykracza poza powyższe działania mające na uwadze ochronę jednostki przed „społecznym wykolejeniem”, a jej sens tkwi również w zabezpieczeniu przed przykrymi doświadczeniami. Wychodzi się bowiem z założenia, iż każdy ma prawo do opieki oraz wychowania, zapewniającego możliwości najpełniejszego rozwoju jego potencjału, zarówno intelektualnego, jak i osobowościowego

Oddziaływania resocjalizacyjne:

1. zaspokajaniu potrzeb

2. doprowadzeniu do zinternalizowania wartości i norm pożądanych przez samą jednostkę i jej otoczenie

3. leczeniu

4. uzupełnianiu i kompensowaniu stanów chorobowych

5. są to oddziaływania wspomagające optymalny, społeczny i indywidualny rozwój jednostki, co pozwala na jej normalne funkcjonowanie w społeczeństwie

Funkcje systemu resocjalizacyjnego:

1. opiekuńcze

2. wychowawczo-dydaktyczne

3. terapeutyczne

Każda szkoła ma obowiązek opracowania i realizowania …

• Konstytucja RP

• Konwencja Praw Dziecka

• Znowelizowana Ustawa o Systemie Oświaty

• Rozporządzenia

Przykładowe programy profilaktyczne:

1. Drugi elementarz, czyli program 7 kroków

2. Jak rzyć z ludźmi

3. Dziękuję-nie

4. Zanim spróbujesz

5. Program domowych detektywów, czyli Jaś i Małgosia

6. Tak czy nie

7. Program cukierki

8. Jestem ok

9. NOE

Metody:

• bezpośrednie

• pośrednie