Nieprzystosowanie społeczne dzieci i młodziezy

NIEPRZYSTOSOWANIE SPOŁECZNE DZIECI I MŁODZIEŻY

Charakterystyczna cechą młodości jest nastawienie na rozwój i zmiany, dążenie do coraz pełniejszego zaspokojenia potrzeb. Ich liczba rośnie wraz z przemianami społeczno-kulturowymi i technologiczno-cywilizacyjnymi. Młodzież jest więc czynnikiem dynamizującym społeczeństwo i opowiada się zwykle za tzw. systemem postępu społecznego. Młodzież przechodząc w kolejne stadium „dorosłego życia” stabilizuje się i tzw. konflikt pokoleń przesuwa się na inną generację, w której dawniejsza młodzież reprezentuje wartości, normy i przyzwyczajenia świata dorosłych, a młodsze pokolenie odgrywa rolę zbuntowanej młodzieży i dąży do kolejnych zmian. Łamie uznane zasady , odrzuca stereotypowe sądy i nastawienia, wchodzi w nowe role zawodowe i społeczne , które nie funkcjonowały w pokoleniu jej rodziców. Wypracowuje inne formy przystosowania się i społecznego funkcjonowania. Starsze pokolenie, a zwłaszcza jego reprezentanci mający władzę, wyraża niepokój, ograniczając rozwój „dziwnych” form zachowania, burzących istniejący porządek i ład społeczny, w których upatruje gwarancję stabilizacji i przetrwania. Towarzyszy temu zwykle kampania antykontestacyjna, stygmatyzowania zbuntowanych i niepokornych dewiantów wichrzycieli i przestępców. Zjawisko nieprzystosowania społecznego młodzieży jest coraz bardziej powszechne. Ma ono jednak charakter przejściowy.

Nieprzystosowanie społeczne można ująć w 4 zasadnicze grupy:

  1. definicje objawowe- nieprzystosowanie społeczne określa się poprzez odwołanie się do jego podstawowych i specyficznych objawów albo elementarnych wskaźników o charakterze behawioralnym.

  2. definicje teoretyczne – oprócz charakterystyki symptomatologicznej angażuje się pewne pojęcia teoretyczne, wynikające z ogólnej teorii przystosowania lub normalnego funkcjonowania społecznego jednostki (np. motywacja, postawy, role społeczne, przepisy ról społecznych, normy , standardy idealne, internalizacja wartości i norm, poziom lęku, sumienie),

  3. definicje operacyjne- wskazuje się nie tylko na symptomy danego zjawiska (nieprzystosowania) , ale przede wszystkim na sposoby jego pomiaru, odsyłając jednocześnie do konkretnego narzędzia pomiarowego (testu, skali, kwestionariusza itp.),

  4. definicje utylitarne- (zdroworozsądkowe, administracyjne), ujmujące nieprzystosowane społeczne od strony pewnej bezradności środowiska wychowawczego wobec jednostki sprawiającej mu trudności wychowawcze oraz „ niedostosowania” tego środowiska do potrzeb i aspiracji oraz poziomu rozwoju dziecka oznaczonego jako „zaburzone” , wobec którego należy zastosować „specjalne metody i środki”.

Wspólnym elementem różnodyscyplinarnych definicji nieprzystosowania społecznego jest przekonanie, że zjawiskami wskazującymi na nieprzystosowanie społeczne dzieci i młodzieży są te jej zachowania, które pozostają w sprzeczności z powszechnie uznawanymi normami, wartościami i oczekiwaniami. Negatywnymi konsekwencjami tych zachowań w skali makrospołecznej są zaburzenia funkcjonowania systemu społecznego ( np. dezorganizacja społeczna), natomiast w skali mikrospołecznej zagrożenia bezpieczeństwa fizycznego i psychicznego poszczególnych jednostek. Zachowaniom tym przypisuje się negatywne oceny społeczne, obwarowuje zakazami i sankcjonuje . Najczęstszymi wskaźnikami nieprzystosowania społecznego młodzieży są tzw. zachowania antagonistyczno-destruktywne – są one wyrazem konfliktu jednostki ze społeczeństwem . Pozostają w opozycji do wartości społecznych oraz norm obyczajowych , moralnych i prawnych, a ich celem jest szeroko rozumiana destrukcja istniejącego ładu społecznego.

Objawami nieprzystosowania społecznego młodzieży są negatywne i nieadekwatne reakcje na wymagania i nakazy zawarte w przypisanych jej rolach społecznych – dziecka w rodzinie , kolegi w grupie rówieśniczej czy zabawowej, ucznia w szkole . pracownika w zakładzie pracy ( chodzi głównie o te role , które są najważniejsze z punktu widzenia organizacji, jaką jest rozwijające się społeczeństwo.

TYPOWE PRZEJWY (SYMPTOMY ):

a także:

STADIA I TYPOLOGIE NIEPRZYTOSOWANIA SPOŁECZNEGO:

wg Cz. Czapówa (1978) istnieją 3 zasadnicze etapy wykolejenia społecznego.

Stadium pierwsze –charakteryzuje się wystąpieniem u jednostki poczucia odtrącenia, czyli niezaspokojenia potrzeby zależności emocjonalnej. Reakcją może być agresja antyspołeczna, reakcje negatywne, buntownicze, narastająca wrogość wobec rodziców i społeczeństwa jako całości. Występują niekontrolowane reakcje emocjonalne i brak koncentracji uwagi. Jednostka łatwo się nudzi rozpoczętymi czynnościami i nie przejawia dostatecznej cierpliwości do ich ukończenia.

Stadium drugie- wyraża się utrwaleniem wrogich reakcji wobec osób socjalizująco-znaczących i autorytetów. Próby nawiązania bliższego kontaktu emocjonalnego z osobą nieprzystosowana napotykają irracjonalny opór. Typowym przejawem tego stadium jest odrzucanie wszelkich form ekspresji wyrażających więź uczuciową z innymi ludźmi. Jednostka zaczyna zaspokajać podstawowe potrzeby społeczne i emocjonalne poza domem rodzinnym. Pojawiają się wówczas pierwsze symptomy standardowego wykolejenia społecznego : alkoholizowanie się, ucieczki z domu, wagarowanie, wybryki seksualne itp.

Stadium trzecie- wiąże się z autonomizowaniem się działalności antyspołecznej (antagonistyczno-destruktywnej), która zaczyna stanowić samoistne źródło przyjemności i satysfakcji dla jednostki nieprzystosowanej . Osoby wchodzące w to stadium dążą do nawiązania kontaktów z gangami i grupami przestępczymi. Stadium to przejawia się w grupowej działalności antyspołecznej prowadzącej do jawnego, otwartego konfliktu z obyczajem, moralnością lub prawem.

TYPOLOGIA-typy nieprzystosowania społecznego:

  1. Typologia : Czapów (1978)

Trzy zasadnicze typy wykolejenia społecznego ze względu na trzy różne czynniki etiologiczne;

  1. Zwichnięta socjalizacja –prowadzące do manifestowania nieprzystosowania społecznego w różnorodnych formach. Czynnik dominujący i warunkujący : niedostatki w zakresie socjalizacji dziecka (nieodpowiednia opieka rodzicielska lub jej brak, odtrącenie emocjonalne, zaniedbanie społeczne i pedagogiczne)

  2. Demoralizacja-pojawia się wówczas ,gdy dziecko prawidłowo zsocjalizaowane dostaje się pod wpływy innej osobowości i kultury niż ta w której było wychowane (emigracja ze wsi do miasta, z jednego kraju do drugiego). Proces demoralizacji wiąże się zwykle z przewartościowaniem wartości tradycyjnych na rzecz nowych, do których jednostka nie potrafi się w pełni dostosować.

  3. Socjalizacja podkulturowa- jest odmianą nieprzystosowania społecznego z uwagi na związek jednostki z wartościami i normami podkultury pozostającej opozycji do kultury szerszej zbiorowości społecznej (np. społeczeństwa jako całości ). Socjalizacja dziecka przebiega prawidłowo z punktu widzenia poprawności funkcjonowania mechanizmów psychologicznych . popada ono jednak w konflikt z normami ogólnospołecznymi z powodu identyfikacji z własną podstawową grupą respektująca normy podkulturowe, chuligańskie, złodziejskie czy przestępcze.

  1. Typologia :Sullivan i Grant ( 1957)

Klasyfikacja ta nawiązuje do charakterystycznych form dewiatywnego zachowania się jednostek nieprzystosowanych społecznie, wyróżniając trzy klasy

  1. Aspołeczni- to jednostki dostrzegające inne osoby jako teren potencjalnej eksploatacji. Nie są w stanie przewidzieć zachowań innych osób wobec siebie, dlatego w sytuacji niepewności lub nawet lekkiego zagrożenia reagują złością i agresją antyspołeczną. Innymi osobami interesują się w sensie instrumentalnym, jako przeszkodami lub „ułatwieniami” w realizacji własnych egoistycznych celów. Działają dość impulsywnie, dlatego nie są w stanie w pełni kontrolować efektów własnego zachowania.

  2. Konformiści- jednostka próbuje manipulować swym konformizmem w celu uzyskania doraźnych korzyści i nagród poprzez utajnienie wewnętrznego sprzeciwu. Natomiast w sytuacji braku kontroli zewnętrznej postępuje zgodnie z własnymi przekonaniami i upodobaniami.

  3. Neurotycy – są jednostkami , które w wyniku zabiegów socjalizacyjnych zinternalizowały już pewien zbiór wartości nakazujących im postępowanie zgodnie z ich treścią, tzn. akceptowane społecznie. Jednak przezywają nieustanny lęk, że nie sprostają tym wartościom i normom, co prowadzi do poczucia niemocy i bezradności i dlatego jako reakcja na te sytuację indolencji pojawiają się zachowania nieakceptowane społecznie.

Nieprzystosowanie społeczne dzieci i młodzieży wyraża się m.in. w uczestniczeniu, funkcjonowaniu w subkulturach.


Wyszukiwarka

Podobne podstrony:
NIEPRZYSTOSOWANIE SPOŁECZNE DZIECI I MŁODZIEŻY
NIEPRZYSTOSOWANIE SPOŁECZNE DZIECI I MŁODZIEŻY (2), IPSIR, resocjalizacja w instytucjach zamknietych
Nieprzystosowanie społeczne dzieci i młodzieży, Różne pedagogika
NIEPRZYSTOSOWANIE SPOŁECZNE DZIECI I MŁODZIEŻY
MARGINALIZACJA I WYKLUCZENIE SPOŁECZNE DZIECI I MŁODZIEŻY
NIEPRYSTOSOWANIE SPOŁECZNE DZIECI I MŁODZIEŻY
Niedostosowanie spoleczne dzieci i mlodziezy 2
KRAJOWY PROGRAM PRZECIWDZIAŁANIA NIEDOSTOSOWANIU SPOŁECZNEMI I PRZESTĘPCZOŚCI WŚRÓD DZIECI I MŁODZIE
Kwestionariusz wywiadu do diagnozy młodzieży nieprzystosowanej społecznie, Pedagogika, Studia stacjo
Profilaktyka zachowań dewiacyjnych dzieci i młodzieży, Pedagogika, Psychologia społeczna
Kryzysy rozwojowe wieku dziecięco młodzieżowego a możliwości społecznego wsparcia
Krajowy Program Zapobiegania Niedostosowaniu Społecznemu i Przestępczości wśród Dzieci i Młodzieży
Krajowy Program Zapobiegania Niedostosowaniu Społecznemu i Przestępczości wśród Dzieci i Młodzieży
Zjawiska patologii społecznej zagrażające społeczeństwu nie omijają dzieci i młodzieży
Profilaktyka zachowan dewiacyjnych dzieci i mlodziezy, Pedagogika społeczna
Patologia społeczna, Profilaktyka uzależnień dzieci i młodzieży, Profilaktyka uzależnień dzieci i mł
P Ulman Społeczne i rodzinne uwarunkowania uzależnień u dzieci i młodzieży
Samobójstwa wśród dzieci i młodzieży, patologie społeczne - dr Krystyna Kmiecik- Baran

więcej podobnych podstron