Przedmiot : Bezpieczeństwo pracy

Temat : Analiza stanu bhp transportu lotniczego towarów niebezpiecznych

Konsultacje :

Data:	Podpis:
1.
2.
3.
4.
5.

Ewa Kulpa

Wydział : górnictwa i geologii

Kierunek : górnictwo i geologia

Grupa numer 7

Numer albumu : 225456

Wprowadzenie

Transport lotniczy jest jedną z najbardziej restrykcyjnych form przewozu. W 1947 po raz pierwszy skonkretyzowano zalecenia Instrukcji Technicznych ICAO¹ w zakresie przewozu towarów niebezpiecznych. Przepisy dotyczące przewozu towarów niebezpiecznych zmieniają się rokrocznie Na co dzień wszyscy posługują się „tłumaczeniem” tych instrukcji, wydanym przez IATA² i zwanym potocznie: IATA – DGR³.

Towary niebezpieczne to przedmioty lub substancje, których właściwości mogą spowodować zagrożenie dla zdrowia, bezpieczeństwa, mienia lub środowiska i które są wymienione na liście materiałów niebezpiecznych lub klasyfikowane zgodnie z regulacjami DGR.

Przewóz towarów niebezpiecznych podlega regulacjom IATA, stanowiących wykładnię przepisów opracowywanych przez Komitet Ekspertów ICAO .

Wśród towarów niebezpiecznych jest grupa takich, które zostały zakwalifikowane jako zbyt niebezpieczne do przewozu lotniczego. Inne mogą być dopuszczone do takiego transportu jedynie pod warunkiem uzyskania zgody wszystkich państw zaangażowanych w przewóz, kolejne można przewozić tylko w samolotach cargo.

Ograniczenia dotyczące transportu towarów niebezpiecznych drogą powietrzną możemy wyróżnić ze względu na :

• Towary niebezpieczne dopuszczone do transportu drogą powietrzną

• Towary niebezpieczne, których transport drogą powietrzną jest zakazany, chyba że mają odstęsptwo (np. zakażone żywe zwierzęta)

• Towary niebezpieczne, których pod żadnym pozorem nie wolno przewozić drogą powietrzną

Klasyfikacja i grupy pakwoania towarów niebezpiecznych w transporcie lotniczym:

Klasa 1: Materiały wybuchowe

• Podklasa 1.1: Substancje i artykuły, które stwarzają zagrożenie masowego wybuchu

• Podklasa 1.2: Substancje i artykuły, które stwarzają zagrożenie rozrzutem, ale nie masowego wybuchu

• Podklasa 1.3: Substancje i artykuły, które stwarzają zagrożenie pożarowe i zagrożenie albo niewielkim wybuchem, albo niewielkim rozrzutem lub obydwoma naraz, ale nie masowymo wybuchem

• Podklasa 1.4: Substancje i artykuły, które nie stwarzają żadnego znaczącego zagrożenia

• Podklasa 1.5: Bardzo niewrażliwe substancje, które stwarzają zagrożenie masowego wybuchu

• Podklasa 1.6: Wyjątkowo niewrażliwe substancje, które nie stwarzają zagrożenia masowego wybuchu

Klasa 2: Gazy

• Podklasa 2.1: Gazy palne

• Podklasa 2.2: Gazy niepalne, nietrujące

• Podklasa 2.3: Gazy trujące

Klasa 3: Ciecze palne

Klasa 4: Materiały stałe, palne; substancje podatne na spontaniczne spalanie; substancje, które wytwarzają w kontakcie z wodą gazy zapalne

• Podklasa 4.1: Materiały stałe, palne, samoreaktywne i substancje pochodne oraz odczulone materiały wybuchowe

• Podklasa 4.2: Substancje podatne na spontaniczne spalanie

• Podklasa 4.3: Substancje wytwarzające w kontakcie z wodą gazy zapalne

Klasa 5: Substancje utleniające i nadtlenki organiczne

• Podklasa 5.1: Substancje utleniające

• Podklasa 5.2: Nadtlenki organiczne

Klasa 6: Substancje trujące i zakaźne

• Podklasa 6.1: Substancje trujące

• Podklasa 6.2: Substancje zakaźne

Klasa 7: Materiały promieniotwórcze

Klasa 8: Substancje żrące

Klasa 9: Różne substancje i artykuły niebezpieczne , w tym substancje niebezpieczne dla środowiska

Porządek numeryczny klas i podklas nie odzwierciedla stopnia zagrożenia.

Z przyczyn pakowania, substancje inne niż klas 1, 2 i 7, Podklasy 5.2 i 6.2 i inne niż substancje samoreaktywne podklasy 4.1 są przypisane do trzech grup pakowania zgodnie ze stopniem zagrożenia, jakie stwarzają.

I grupa pakowania: Substancje przedstawiające duże zagrożenie

II grupa pakowania: Substancje przedstawiające średnie zagrożenie

III grupa pakowania: Substancje przedstawiające małe zagrożenie

Streszczenie wybranej literatury

Zgodnie z § 3 rozporządzenia Ministra Transportu, Budownictwa i Gospodarki Morskiej z dnia 13 lipca 2012 r. w sprawie szczegółowych warunków wykonywania lotów międzynarodowych z materiałami niebezpiecznymi (Dz. U. poz. 898) szczegółowe warunki wykonywania lotów międzynarodowych z materiałami niebezpiecznymi, w tym lotów tranzytowych, dla:

1) cywilnych statków powietrznych – określają normy i zalecane metody postępowania zawarte w Załączniku 18 do Konwencji o międzynarodowym lotnictwie cywilnym, podpisaną w Chicago dnia 7 grudnia 1944 r. (Dz. U. z 1959 r. Nr 35, poz. 212 i 214 z późn. zm.), z wyłączeniem zalecanej metody postępowania, o której mowa w pkt 12.2;

2) przewozów lotniczych przy użyciu samolotów – określają przepisy rozporządzenia Rady (EWG) nr 3922/91 z dnia 16 grudnia 1991 r. w sprawie harmonizacji wymagań technicznych i procedur administracyjnych w dziedzinie lotnictwa cywilnego (Dz. Urz. WE L 373 z 31.12.1991, str. 4, z późn. zm.; Dz. Urz. UE Polskie wydanie specjalne, rozdz. 7, t. 1, str. 348).
Szczegółowe warunki dotyczące postępowania z materiałami niebezpiecznymi transportowanymi drogą lotniczą, w tym ich przygotowania do transportu, określają Instrukcje Techniczne (o których mowa w części R załącznika III do rozporządzenia Rady (EWG) nr 3922/91).

W opracowaniu książki Edmunda Klicha „Bezpieczeństwo lotów” dokonano weryfikacji ważniejszych teorii bezpieczeństwa lotów i wskazano, jak za ich pomocą można analizować zdarzenia lotnicze a tym samym poprawiać działanie systemu poprzez zmiany w obszarze organizacji i funkcjonowania organizacji lotniczych. Znajduje się tam też dział dotyczący bezpieczeństwa lotów z materiałami niebezpiecznymi, który przybliżył tą problematykę zawartą w ustawach.

Literatura:

• ulc.gov.pl załącznik nr 18 do konwencji o międzynarodowym lotnictwie cywilnym

• Dziennik Urzędowy Urzędu Lotnictwa Cywilnego nr 4 z dnia 10 lutego 2011

• Instrukcje Techniczne - Dziennik Urzędowy Uni Europejskiej ROZPORZĄDZENIE KOMISJI (WE) NR 8/2008 z dnia 11 grudnia 2007 r. (zmieniające rozporządzenie Rady (EWG) nr 3922/91 w odniesieniu do wspólnych wymagań technicznych i procedur administracyjnych mających zastosowanie do komercyjnego transport lotniczego)

• Dziennik Ustaw RP z dnia 13 lipca 2012 poz.898 rozporządzenie ministra transportu, budownictwa i gospodarki wodnej w sprawie szczegółowych warunków wykonywania lotów międzynarodowych z materiałami niebezpiecznymi

• „Bezpieczeństwo lotów”- Edmund Klich

Zagrożenia

Zagrożenia związane z przewozem materiałów są ściśle regulowane przez IATA. IATA Dangerous Goods Regulations zawiera wykaz ponad 3000 towarów niebezpiecznych wraz z ich charakterystyką, a także warunakami, jakie muszą być spełnione aby mogły zostać przyjęte do transportu lotniczego.

Wykaz ten, który zawiera jest regularnie modyfikowany i zawiera dziewięć grup czy inaczej klas o materiałach niebezpiecznych, które bezpośrednio stanowią zagrożenie w transporcie lotniczym.

Charakterystyka hierarchii ważności zagrożeń następujących materiałów nie została ujęta, ponieważ podstawowa charakterystyka zawsze ma pierwszeństwo:

a) substancje i artykuły klasy 1

b) gazy klasy 2

c) ciekłe odczulone materiały wybuchowe klasy 3

d) substancje samoreaktywne i stałe odczulane materiały wybuchowe podklasy 4.l

e) substancje samozapalne podklasy 4.2

f) substancje podklasy 5.2

g) substancje podklasy 6.1 z toksycznością przy wdychaniu I grupy pakowania. Z wyjątkiem substancji lub preparatów spełniających kryteria klasy 8 wykazujących toksyczność pyłow i mgieł przy wdychaniu (LC5o) w zakresie I grupy pakowania, ale toksyczność przy spożyciu lub kontakcie ze skórą jest tylko w zakresie III grupy pakowania lub poniżej, które muszą być przypisane do klasy 8

h) substancje podklasy 6.2 oraz

i) materiał klasy 7

Oprócz materiałów promieniotwórczych w wyłączonych sztukach przesyłki (gdzie inne niebezpieczne właściwości mają pierwszeństwo), materiały promieniotwórcze stwarzające inne niebezpieczne właściwości muszą zawsze być sklasyfikowane w klasie 7 i dodatkowe zagrożenie musi być zidentyfikowane. Dla materiałów promieniotwórczych w wyłączonych sztukach przesyłki, stosuje się przepis szczególny A130 ( który dopuszcza szczególne opakowania i ludzi odpowiedzialnych za nie )

Przyczyny powstania zagrożenia

Przyczyny powstawania zagrożenia w trakcie przewozu towarów niebezpiecznych

mogą być następujące:

• niezgodne z wymaganiami Instrukcji Technicznych rodzaje i typy opakowań, jednostek ładunkowych, środków transportowych

• nieodpowiedni stan techniczny opakowań i jednostek ładunkowych, co na skutek

nadmiernego zużycia i uszkodzeń nie zapewnia szczelności i umożliwia przedostanie się

ładunku do atmosfery

• niezgodny z wymaganiami stan techniczny samolotu, co może

prowadzić do katastrofy, uszkodzenia opakowania lub naczynia transportowego, a przez to

uwolnienia przewożonego ładunku

• nieodpowiednie wyposażenie punktów przeładunkowych, zły stan techniczny

infrastruktury i urządzeń przeładunkowych

• niewłaściwa organizacja lub technologia transportu towarów niebezpiecznych

Opakowania w przewozie towarów niebezpiecznych

Opakowanie do przewozu towarów niebezpiecznych w lotnictwie musi:

1. Posiadać stosowny atest (naniesiony na nim)

2. Być oznakowane zgodnie z instrukcją IATA DGR

   • Pełnymi adresami nadawcy i odbiorcy

   • Numerem UN Prawidłową nazwą wysyłkową

   • Nalepkami określającymi klasę niebezpieczeństwa i handlingowymi

W przypadku, gdy w kontenerze transportowym lub jednostce ładunkowej ma być umieszczonych kilka sztuk opakowań, rodzaj sztuki opakowania, ich ilość oraz metoda załadunku nie mogą stwarzać niebezpieczeństwa

wybuchu. W przypadkach, w których niemożliwe jest wyeliminowanie niebezpieczeństwa wybuchu wskutek takiego

łącznego załadunku, właściwa władza krajowa musi określić warunki specjalne.

Wymagania w zkresie oznaczania przesyłek lotniczych ( IATA DGR)

Naklejka do opakowań po materiałach radioaktywnych

Wymagane oznaczenia dla ilości śladowych Towarów niebezpiecznych

W polu oznaczonym (*) trzeba podać numer klasy

W polu (**) adres nadawcy lub odbiorcy

Profilaktyka

Kiedy towary niebezpieczne będące przedmiotem zawartych w niniejszym dokumencie przepisów są ładowane na statek powietrzny, operator musi je ochronić przed uszkodzeniem i zabezpieczyć te towary w taki sposób, aby zapobiec wszelkim przemieszczeniom w trakcie lotu, które wpłynęłyby na zmianę ułożenia tych paczek. W przypadku paczek zawierających materiały radioaktywne, zabezpieczenia muszą być adekwatne do wymagań separacji.

Separacja i segregacja towarów niebezpiecznych:

• Paczki zawierające towary niebezpieczne, które mogą wchodzić ze sobą w niebezpieczne reakcje nie mogą zostać rozmieszczone na statku powietrznym obok siebie lub w pozycji, która umożliwiłaby im interakcję w razie wycieku.

• Paczki zawierające toksyczne i zakaźne substancje muszą być rozmieszczone na pokładzie statku powietrznego w zgodzie z przepisami zawartymi w Technicznych Instrukcjach.

• Paczki zawierające materiały radioaktywne muszą być rozmieszczone na statku powietrznym w taki sposób, aby były odseparowane od ludzi, żywych zwierząt oraz nienaświetlonych filmów, w zgodzie z zapisami zawartymi w Technicznych Instrukcjach.

Wnioski

• Z wymienionych informacji wynika, że potencjalnym źródłem zagrożenia w transporcie towarów niebezpiecznych w lotnictiwe jest element przewozu lub przeładunku

• Niektóre materiały wyglądające całkowicie nieszkodliwie mogą stwarzać zagrożenie w samolocie. Podczas lotu zmiany temperatury i ciśnienia powietrza mogą spowodować wyciek lub zapalenie się niektórych substancji. Ze względów bezpieczeństwa w bagażu pasażerskim nie wolno przewozić towarów niebezpiecznych.

• Opakowania powinny być specjalnie przystosowane w zależności od przewożonego towaru

• Powinno się ściśle przestrzegać procedur ujętych w Instrukcjach Techniczych po to by w przyszłości uniknąć wypadków

• Ludzie odpowiedzialni za czynności związane z towarami niebezpiecznymi ( transport, załadunek czy też przeładunek) powinni przejść specjalne przeszkolenie związane z zzagrożeniami i możliwymi wypadkami

• Ścisła kontrola połączona z rygorystycznymi przepisami działają na korzyść bezpieczeństwa lotnictwa

---

1. ICAO – Międzynarodowa Organizacja Lotnictwa Cywilnego↩

2. IATA – Międzynarodowe Zrzeszenie Przewoźnikow Transportu Lotniczego↩

3. IATA DGR – Dangerous Goods Regulations, przepisy dotyczące przewozu lotniczego materiałów niebezpiecznych wydane przez International Air Transport Association

   ↩