Wywiad:

1.ocena, obserwacja,przyczyny zgłoszenia się do leczenia protetycznego

-motyw zgłosznia się do lekarza

-własne doświadczenia w kontaktach ze stomatologiem

-czy ma swój plan leczenia, czy zdaje się na lekarza

2.wywyiad osobowy i socjalny

-zawód

-rodzaj wykonywanej pracy

-nawyki pacjenta

-zabiegi w jamie ustnej

-czy uzywa alkoholu i jak często

-palenie paperosow,obgryzanie paznokci,zucie gumy,nagryz twardych przedmiotów

3.obecne schorzenia

-ustalenie istniejacych i przebytych chorób

-leki przyjmowane,przyjmowane antybiotyki

-choroby zakazne(AIDS,WZW),ukł.krazenia, alergiczne,cukrzyca,padaczka

4.wywiad rodzinny

-choroby genetyczne lub wystepujace u członków rodziny-hemofilia,choroby krwi,wady wrodzone,choroby psychiczne,nerwice,choroby przyzebia, prochnica

5.wywiad specjalistyczny(wszytskie dolegliwosci związane z jama ustna i glowa)

-bóle głowy,jak często wystepuja, jakie nasilenie i umiejscowienie

-niedrożność nosa i trudności w oddychaniu

-skrzywienie grzegrody nosowej, katary,nawykowe oddychanie przez usta

-zaburzenia wydzielania śliny-pacjenci po radioterapii

-przyczyny brakow zebow-parodontoza,prochnica,urazy,mlodzi:rolki,rower,dyskoteka

-kiedy zaczal uzytkowac protezy po raz pierwszy

-układ nerowy

-zgrzytanie zębami-nerwica,stres,okluzja

-staw skoroniowo-zuchwowy

-przebieg dotychczasowego leczenia protetycznego

-jak dawno się zaczelo leczenie,jak długo użytkuje proteze

-czy pacjent miał negatywne/pozytywne doznania z uprzednim leczeniem protetycznym i uzytkowaniem

BADANIE ZEWNATRZUSTNE:

-symetryczne porównanie strony lewej i prawej

-kształt symetria głowy i twarzy

-zabarwienie powłok

-konfiguracja,reakcja źrenic na światło

-ukłąd czerwieni warg,ruchy żuchwy

-szerokość szpary ustnej

-zasięg ruchów bocznych i doprzednich żuchwy

-bolesność lub jej brak w miejscach ujść nerwow (ok.otworów pod – i nadoczodołowych i otw.bródkowych)

-badanie mięśni:kształt, zgrubienia,umiejscowienie przyczepów,miejsca bolesnebad.palpacyjne

-badanie stawu s-ż za pomoca wzroku, sluchu, dotyku,wykrycie szmerów za pomoca stetoskopu

-badanie węzłów chłonnych

BADANIE WEWNATRZUSTNE

1.badanie jamy ustnej z uzębieniem

-jakosc,liczba,rozmieszczenie zębów i ich wzajemne stosounki zwarciowe

-stopien ruchomosci zębów i osadzenie w zębodole

-ocena stanu blony sluzowej-rozowa, bez wykwitow

-przejscie blony luzowej ruchomej i nieruchomej

-ujscia ślinianek przyusznych,podzuchwowych i podjezykowych

-badanie luków zębowych

-stan korony klinicznej zęba

-obecnosc ubytkow lub wypelnien i ich rozleglość

-badnie okluzji

-badanie tkanek miękkich-zmiany wrzodziejace warg,policzków,języka,dna jamy ustnej

-zmiany w zabarwieniu,blizny czy nadzerki blon sluzowych warg,policzkow,dna j.u i podniebienia

-przyczepy ruchomej bl.sluzowej i wedzidelka warg i wedzidelka jezyka

-podatnosc blony sluzowej podniebienia

-jezyk:wielkosc,ruchomosc,przerost języka

-dziasla:kolor,kształt,konsystencja,pozion przyczepow,glebokosc kieszonek,przestrzen miedzyzebowa

-ocena blone sluzowa j.u wlasciwej

-ocena wyrostkow przysiecznych

2.badanie bezzebnej j.u

-wszytsko+wyrostek zebodolowy

-wielkosc,ksztalt,ruchomosc guza wyrostka zebodolowego

-przebieg i napiecie wiezadla skrzydlowo-podniebiennego

-wielkosc i ruchomosc jezyka oraz uklad warg

-przestrzen podjezykowa

-niedobor sliny lub jej wodnista konsystencja

-dokladne ogledziny i obmacywanie pola protetycznego i okreslenie powierzchni na skierowanie ucisku protezy

-wynioslosc przedniego kolca nosowego

-wynioslosci kostne

-polozenie, przyczep i ruchomosc podniebienia miekkiego

-rozmiar zaglebienia tylnojezykowego

-ostrosc zakonczen linii zuchowowo-gnykowej

-tkanki podloza protetycznego

CENTRALNE ZWARCIE-polozenie zuchwy względem szczeki,w kt wyst max kontakty miedzyzebowe

POLOZENIE MIEDZYGUZKOWE ZUCHWY-polozenie, w kt wyst max kontakty zebowe

DOTYLNE POLOZENIE ZUCHWY-stosunek zuchwy do szceki wystep w momencie koncowego ruchu zawiasowego wyrostkow kłykciowych

Dotylne pol zuchwy jest jednoznaczne z pol miedzyguzkowych tylko w 10 %populacji u pozostalych 90% wystep poslizg na pow guzkow zw.poslizgiem cenytralnym- fizjologiczny ruch zuchwy z kontaktem zebów pomiedzy dotylnym pol zwarciowym zuchwy a max zaguzkowym

POLOZENIE SPOCZYNKOWE ZUCHWY-polozenie w kt zuchwa znajduje się przez wieksza czesc dnia, z którego zaczynaja się wszytskie jej ruchy, polozenie to przyjmuje zuchwa bez udzialu naszej swadomosci; miesnie przywodzace i odwodzace zuchwe sa w stanie rownowagi a miedzy zebami wyst szpara spoczynkowa

NIEZWARCIOWE STANY ARTYKUL.-wolne ruchy zuchwy podczas czynnosci nie wymagajacych ciaglego kontaktu gornych i dolnych szeregow zebow(mowa, spiew,ziewanie)

ZWARCIOWE STANY ARTYKUL.-wystep w kontakcie zz przeciwstawnych-okluzja central i pozacentra

PODSTAWOWE POLOŻ ZUCHWY:pol.spoczynkowe,w zwarciu centralnym,dotylne wiezadlowe

RELACJA CENTRALNA-dotylne,zwarciowe polozenie zuchwy;więzadłowa pozycja zuchwy;żeby uzyskuja pierwszy lecz jeszcze niepelny kontakt zwarciowy

OKLUZJA CENTRALNA=CENTRALNE ZWARCIE-nawykowa,zwraciowa pozycja zuchwy w max zaguzkowaniu zebow;pozycja miesniowa;mm. przywodzace zuchwy w rownomiernym min napieciu

ZWARCIE CENTRALNE-kontakty zebów:-w dotylnym polozeniu zwarciowym zuchwy,w zwarciu centralnym,na drodze poslizgu miedzy tymi pozycjami zuchwy/dotylne zwarciowe polozenie zuchwy-pozycja zuchwy w pol więzadłowym gdyz uzyskuja I lecz niepelny kontakt zwarciowy, ZC- zwarciowa pozycja zuchwy kto wystep przy max zaguzkowaniu zebow przeciwstawnych w centralnym położeniu glow zuchwy w SSZ

ZWARCIE EKSCENTRYCZNE-wszytskie inne poloz zuchwym które wyst z kontaktem zebów niezaleznieod zasiegu tego kontaktu

JAKIE WARUNKI MUSI SPELNIAC WZORNIK?

-powinien dokladnie przylegac do podloza protetycznego

-nie zaburzac rysow twarzy,ruchu warg i policzkow

-nie może draznic tkanek jamy ustnej

-nie może odksztalcac się w ustach

-powinien być wzmocniony

PUSZKOWANIE:szereg zabiegow majacych na celu uzyskanie gipsowej formy sluzacej do zamiany woskowego modelu protezy na akryl,odbywa się on w puszkach polimeryzacyjnych

Met. Otwarta: przygotowanie modelu do puszkowania:

-namoczenie gipsowego modelu w wodzie

-przyklejenie protezy do modelu

-skosne sciecie zebow gipsowych od szyjki zeba do brzegu siecznego/pow.zujacej

ETAPY PUSZKOWANIA METODA ODWROTNA: w tym sposobie puszkowania model roboczy i żeby sztuczne po otwarciu puszki znajduja się w oddzielnych jej czesciach

1.umieszczenie modelu z proteza w dolnej czesci puszki

2.wypelnienie puszki gipsem do granicy dolnego brzegu plyty protezy i do krawedzi puszki polimeryzacyjnej(woskowy model protezy znajduje się powyzej powierzchni gipsu);zalanie cz.wlasciwych ramion klamer)

3.wygladznie pow.gipsu po jego stezeniu, izolacja materialem blonkotworczym

4.nakładamy górna czesc puszki polimeryzacyjnej i wypelnienie jej gipsem

5.po calkowitym utwardzeniu się gipsu w obu czesciach puszki umieszczenie jej w goracej wodzie w celu usuniecia wosku

6.po otwarciu puszki usuniecie resztek wosku (splukanie wrzatkiem)-wytapiamy wosk

7.izolacja pow.gipsu warstwa alginatowego izolatora(procz dosluzowkowych pow,zebow,lecz gdy do tego dojdzie oczyszczamy metakrylanem metylu)-gorna i dolna puszke

8.nakładamy ciasto akrylowe w miejsce po wyparzonym wosku

9.polaczenie obu czesci puszki ze soba i umiesczenie ich pod prasa hydrauliczna w celu usuniecia nadmiaru ciasta akrylowego(wyplyniecie ciasta)

!!! klamry nalzey zabezpieczyc gipsem bo inaczej przejda jak zeby do drugiej czesci puszki;lisc pod zebem

ETAPY PUSZKOWANIA METODA WPROST:

1.oddzielenie modelu z proteza probna od artykulatora

2.wypelnienie gornej,wyzszej czesci puszki gipsem

3.umieszczenie modelu z proteza w puszce

4.wykonanie wału gips.,pokrywajacego pow.policzkowe/wargowe i pow,zujace/brzegi sieczne zebow

5.usuniecie nadmiarow gipsu,wygladzenie pow. I zaizolowanie gipsu np.izolatorem blonkotworczym

6.nalozenie drugiej czesci puszki i wypelnienie jej gipsem

7.umieszczenie puszki pod prasa hydrauliczna

8.po zwiazaniu zanurzenie puszki na kilka min w goracej wodzie

9.otwarcie puszki i usuniecie resztek wosku przy pomocy wrzatku

10.pokrycie formy gipsowej warstwa alginatowa izolatowa z pominieciem pow.zebow i klamer

11.w miejscu wyparzonego wosku nakłada się ciasto akrylowe,zamyka puszke i rozpoczyna proces polimeryzacji

POROWNANIE PUSZKOWANIA:

metoda wprost:

-trudno jest wykonać wal bez podchodzacych miejsc

-otwracie puszki można wykonac na zimno

-trudnosc dokladnego usuniecia wosku

-trudnosc w dokladnym zaizolowaniu-jest malo przestrzeni miedzy zebami a grzbietem wyrostka

-trudnosci w upychaniu ciasta

-nadmiar ciasta akrylowego powoduje pogrubienie plyty protezy

metoda odwrotna:

-należy wyparzyc wosk w goracej wodzie

-otwarcie puszki wykonujemy na cieplo

-latwo usunac resztki wosku

-latwo zaizolowac model

-nadmiar ciasta akrylowego może doprowadzic do podniesienia zwarcia

POLIMERYZACJA:proces chemiczny polegajacy na prostym laczeniu wielu czasteczek zawierajacych wiazania wielokrotkne w 1 zwiazek wielkoczasteczk.bez jakiegokolwiek produktu ubocznego

BLEDY POLIMERYZACJI:

w trakcie przygotowania akrylu do puszkowania:

-nieprawidlowy stosunek proszku/plynu w trakcie przygot,ciasta akrylowego(zbyt mala ilosc plynu spowoduje powstanie smug i granulowatej struktury plyty protezy; zbyt duza ilosc plynu spowoduje nadmierny skurcz polimeryzacyjny)

-brak izolacji formy odlewowej-porowatosc gotowej protezy

-zbyt malo ciasta nalozonego

w trakcie procesu polimeryzacji

-krotki czas i niska temp polimeryzacji wprost proporcjonalna do wzrostu zawartosci monomeru resztkowego w gotowej protezie ~podraznienie chem. Bl sluzowej podloza protetycznego|

-zbyt gwaltowne podniesienie temp.-podniesienie temp wewn polimeryzowanej masy powyzej punktu wrzenia monomeru-porowatosc gazowa materialu

nieprawidlowe postepowanie po procesie

-zbyt szybkie chlodzenie formy po procesie –skurcz termiczny powodujacy nieprawidlowe przyleganie plyty protezy do podloza i wplywajacy na zmniejszenie odporn mech i chem tworzywa akrylowego

Strefa neutralna-przestrzen dla protezy;powstaje po usunięciu wszystkich zębów i zaniku wyrostków zębodołowych i jest ogr od góry przez szczękę i podniebienie miękkie, a od dołu przez żuchwę i dno JU, wew przez język, a zew przez wargi i policzki. W strefie tej sily jezyka dizalajace na zew SA równoważone przez kierunki sil wyzwalajacyhc przez wargi i jezyk a działających do wew

Stabilizacja-to opór w stos do sił poziomych i rotacyjnych,chroniący protezę przed przemieszczeniami przednio-tylnymi i bocznymi. Jest jednym z najważniejszych czynników zapewniających czynnościową wygodę pacjenta podczas użytkowaia protez.osiaga się ja dzieki właściwemu dostosowaniu do strefy neutralnej i pozytywnemu wykorzystaniu sil tam działających, jak również dzieki zrównoważeniu oklu

Retencja-opor stawiany podczas zdejmowania protez z podloza. Ułatwia adaptacje do protezy i zapewnia psychiczna wygode podczas uzytkowania, zwłaszcza w czasie mowy i uśmiechu, retencje poprawia właściwe ukształtowanie czesci polerowanych pr i brak zaburzen okludalnych. Czynniki sprzyjające retencji: -adhezja, -kohezja, -napięcie międzypowierzchniowe, -dokladne przyleganie do tk, -uszczelnienie brzezne, -kontrola nerwowomiesniowa, -ciśnienie atm, -ciążenie (proteza dolna)

Jakość podłoża protetycznego-uksztaltowanie, wielkość bazy kostnej, grubość i podatność tk miękkich ją pokrywających, maja duży wpływ na stab, utrzymanie i sprawność czynnościową protezy

ANALIZA STANU PODLOŻA PROTETYCZNEGO ma na celu ustalenie: -jaki jest typ podloza, -jakie perspektywy stwarza dane podloze dla pełnosprawnego uzytkowania protez, -jaka powinna być konstrukcja protezy i zasięg, -jaka powinna być wielkość standardowej lyzki wyciskowej, -jaka met i mat wyciskowy należy zastosowac
TYP I – JU o podlożu idealnym *wyr zębodołowe dobrze ukształtowane, niezanikłe, *podniebienie tw wysoko wysklepione, wał podniebienny miernie zaznaczony, *przyczepy ruchomej bl śluzowej usytuowane daleko od grzbietu wyrostka zębodołowego, *bł śluz elast,zbita,twarda, nieprzesuwalna
TYP II – JU o podlożu zanikłym twardym *wyr znacznie zanikłe, *sklepienie podniebienia płaskie, *wał podniebienny wyraźnie zaznaczony, *bl śluz twarda, zbita, cienka, napięta, niepodatna, *przyczepy ruchomej bl sluz umieszczone blisko grzebietu wyr zębodołowego
TYP III – JU o podlożu zanikłym miękkim, *wyr z mogą być dobrze ukształtowane lub zanikłe, zwykle nieco ruchome i przesuwalne, *podniebienie twarde mniej lub bardziej wysklepione, *podloze miękkie wykazuje różną spoistość i podatność na ucisk
TYP IV – JU o podlożu zanikłym rozwiężłym, *podloze kostne zanikłe, pokryte wiotką bl sluz, znacznie przesuwalną względem podloza kostnego, podatną na ucisk, *w szczęsce wyr niekiedy pozornie dobrze ukształtowany, ale zawsze ruchomy, zakończony przesuwalnymi i miękkimi guzami, * w żuchwie kostne cz wyr całkowicie zanikle, grzbiet wyr ruchomy, przesuwalny

Wymagania dla mas wyciskowych: -nieszkodliwośc dla tk, -latwość zarabiania, -przyjemny smak, zapach i estetyczne zabarwienie, -łatwośc wprowadzania i usuwania z JU, -regulowany czas wiązania, -dokładne odwzorowanie pola protetycznego, -zdolność do zachowania nadanego w JU kształtu przez określony czas, -odpowiednia wytrzymałość mech, -łatwośc oddzielenia od modelu, -wystarczajaco dlugi okre użyteczności,
Podział mas wg Weissa  masy sztywne (masy Stentsa, pasty ZnOE, woski wyciskowe, gutaperka) i elastyczne (alginaty, elastomery silikonowe, polisulfidowe, polieterowe)
Podział mas wg Spiechowicza  tężejące pod wpływem r chem (gips wyciskowy, masy alginatowe, pasty wyciskowe, elastomery) i termoplastyczne (gutaperka, masy Stentsa, masy hydrokoloidalne odwracalne, woski wyciskowe)

Masy alginatowe
-zastosowanie- wyciski wstępne, zębów przeciwstawnych, robocze do protez częściowych
-zalety: latwo przygotować do wycisku, wymaga niewielkiej liczby narzedzi, elastyczna po związaniu, duza dokładność, niski koszt, latwo wprowadzalne i wyjmowane z ust, przyjemne w uzyciu, krotki czas wiązania, latwo odchodzi od modelu, mile dla pacjenta,
-wady:mala wytrzymałość mech, zbyt duza elastyczność, podatność na zmiany objętościowe, krótki okres plastyczności, należy szybko odlewac bo kurcza się

Elastomery
-zastosowanie: mat wyciskowe do protez stałych (wkłady, korony, mosty), wyciski czynnościowe
-zalety: duża dokładność odwzorowania, elastyczność, wytrzymałość mech, -niezmieniają nadanego kształtu i objętości, -możliwośc dłuższego przechowywania bez konieczności odlania
-kondensacyjne: polimeryzacja jeszcze po wyjęciu z ust pacjenta, natychmiast trzeba zrobic odlew, hydrofobowość, wysoki wsp rozszerzalności termicznej, krótki okres użyteczności// duza odporność na odksztlcenia, doskonale odwzorowanie, naturalny smak i zapach, duza odporność na rozerwanie
-addycyjne – proc polim zachodzi w ustach pacjenta, model można wykonac pozniej, łatwe w uzyciu, bez pęcherzy powietrznych, hydrofilność, dokładne, pozbawione smaku i zapachu przez co nie powoduja wzmożonej prod sliny,

WYCISKI

*anatomiczne-umożliwiają uzyskanie odbitki tkanek podłoża w spoczynku. Łyżka nie może być zbyt mała gdyż wówczas nie obejmie całego pola protetycznego, ani zbyt duża, gdyż spowoduje odsunięcie tk miękkich pobrzeża, falszując właściwy zasięg przyszłej protezy. Z niego wykonuje się model gipsowy który sluzy do wykonania lyzki indywidualnej,do jego pobrania uzywa się standardowych lyzek wyc metal lyb akrylow, zaokrąglonych,łyżkę standardowa wprowadza się bokiem i tak umiejscawia aby jej uchwyt znajdowal się w linii

pośrodkowej ciala

*czynnościowe odbitka tk j.u. stanowiących oparcie dla przyszlej protezy szczeki i zuchwy, w protezach calk baza SA tk miękkie i twarde szcz i zuch, jest to odbitka tk w stanie dynamicznym, uwzglednia przemieszcz się bl.sluzowej w czasie czynności fizjolog;powinien spełniać takie zad jak: zapewniac retencje,stabiliz i utrzymanie protezy na podlozu,estetyke wargom,umożliw Zach zdrowych tk j.u./ mukostatyczne (obejmujące tylko teren pokryty nieruchomą bl sluzową),
mukodynamiczne (teren pokryty również ruchomą bl sluz, w przypadkach znacznego zaniku wyrostka)

Wyciski czynnościowe. Wycisk czynnościowy, zwany roboczym, powinien obejmować dokładnie teren przyszłej protezy, tak aby zapewnić jej maksymalne podparcie, utrzymanie, stabilizację podczas żucia i mowy. Brzegi łyżki należy wstępnie dostosować, przed nałożeniem materiału wyciskowego, w taki sposób, aby przy ruchach czynnościowych warg, policzków i języka nie uległy przemieszczeniu na podłożu. Jako materiału wyciskowego można użyć gipsu, pasty wyciskowej, masy silikonowej. Po stężeniu materiał wyciskowy powinien pokrywać równomierną warstwą powierzchnię łyżki. Pobrzeża wycisku powinny stanowić odwzorowanie sklepienia przedsionka oraz dna przedsionka i JU w czasie czynności, co pozwala uzyskać ich obłe kształty, a nie zaostrzone
Zadania wycisku czynnościowego: *zapewnienie retencji, stabilizacji, *utrzymanie protezy na podłożu, *zapewnienie estetyki wargom, *umożliwienie zachowania zdrowych tkanek JU

WYCISK CZYNNOSCIOWY DWUCZASOWY:

-wykonujemy lyzka standardowa(oklejona plastrem) masa wyciskowa np. silikonowa

-rozrabiamy gesta mase na plytce lub papierze, nastepnie nakładamy gesta mase na łyżkę

-wprowadzamy bokiem do j,u pacjenta łyżkę z nalozona gesta masa , przyciskamy palcami i czekamy az zwiaze, pacjent wykonuje testy czynnościowe Herbsta podczas wiazania masy

-wycinamy obrzeza wycisku oraz szczegoly anatomiczne dla masy rzadkiej po wyciagnieciu lyzki

- nakładamy mase rzadka na I warstwe wycisku

- wkladamy łyżkę do j.u pacjenta , przyciskamy i czekamy az zwiaze

-pacjent w tym czasie ronwiez wykonuje testy czynnosciowe

WYCISKI DOPEŁNIAJĄCE – umożliwiają uzyskanie odbitki tk podłoża najpełniej odzwierciedlającej stany czynnościowe JU, jakie występują w trakcie użytkowania protez całkowitych. Role indywidualnej łyżki wyciskowej pełni w tych przypadkach proteza, niekiedy specjalnie do tego celu wykonywana. Wskazania:*trudne warunki Anat,*różnice w podat podł prot, *blizny,*zniekształ powypadkowe czy pooperacyjne,*zna zaniki podł wyst po zast protezy natychmiast

WYCISK WYBIORCZO ODCIAZAJACY:

1.badanie kliniczne-okreslenie okolic podlegajacych odciazeniu

2.pobrnie wycisku anatomicznego na łyżce indywidualnej masa alginatowa

3.wykonanie modelu gipsowego-pomocniczego

4. na modelu zakreslamy miejsca odciążenia i pokrywamy te miejsca cienka warstwa rzadkiego gipsu

5.wykonujemy lyzke indywidualna + dostosowanie

6. pobranie wycisku czynnościowego

7.wyjmujemy wycisk z jamy ustnej i zaznaczamy na bl sluzowej okolice odciążeń

8.wycisk wprowadzamy ponownie do j.u. w celu dokładnego odbicia na jego pow zakreślonych miejsc

9.z zakreślonych miejsc usuwa się material wyciskowy a łyżkę perforuje się wiertlem

10.na perforowany wycisk nakładamy paste i dociskamy do podloza

11.model roboczy nie wymaga już dalszych odciążeń

WYCISK MUKODYNAMICZNY ELASTOMERAMI

1.dostosowana łyżkę wyciskowa powlec klejem

2.na szklana płytkę lub woskowy papier wyciska się paste i dodaje plynny katalizator (1 kropla na 1 cm masy)

3.zmieszanie masy podstawowej z katalizatorem i nałożenie na łyżkę wyciskowa od 1-3 mm zalenie od rodzaju wycisku i uzytej masy

4.wprowadzenie lyzki do j.u i lekko dociskamy , ruchy czynnościowe

WYCISK MUKODYNAMICZNY WOSKIEM WYCISKOWYM:

1.dostosowanie dolnej lyzki wyciskowej, wykonanej z szelaku syntez., aktylu ksztaltuje się Walek podjęzykowy z mat termoplast

2.mat uszczelniajacy uplastycznia się w wodzie o temp 60-80 st i nadaje mu kształt rogalika o dl ok. 5 cm, grubisc zalezy od przestrzeni miedzy ujsciami slinianek podjęzykowych a językowym brzegiem wyr zębodołowego

3.walek ksztaltuje się palcami, przyleja do lyzki, lekko uplastycznia i wprowadza do j.u i poleca wykonac pacjentowi ruchy: wysunąć jezyk do uchwytu lyzki, przesunąć jezyk 2-krotnie w prawo i lewo, wysunąć ponownie jezyk do uchwytu lyzki, jezyk pozost w spoczynku do utwardzenia się walka

4.tygielek z woskiem wycisk podgrzac nad plomieniem palnika Az do uzyskania masy o plynnej konsystencji która pędzelkiem nanosi się na łyżkę indywidualna

5.ostudzic łyżkę z masa w zimnej wodzie

6.po zestaleniu masy łyżkę wprowadzamy do j.u i w pozadanym położeniu, lekko dociska się palcami i czeka 2-3 min az do uplastycznienia się nałożonej masy

7.po tym czasie pacjent wykonuje ruchy czynność wg Herbsta każdy 1 min

8.przed wyjeciem z j.u wyc pzestrzyknac go kilka razy zimna woda

9.gdy sa niedokładności np. pecherze przeswiecenie lyzki naklada się kolejna warstwe mat wyciskowego i powtornie wykonuje wszystkie opisane wczesniej czynnosci

Wyciski Galasińskiej: -zwykłe, -przysswakowe, -odciążające, -dopełniające, -stosowane w trudnych przypadkach bezzębia żuchwy

Wyciski Jędrzejewskiego: -bierne i czynne, -mukostatyczne, -przyssawkowe, -uciskowe, -ekstensyjne, -dopełniające

Postepowanie:

1.przy uzyciu past wyciskowych ZnOE: osuszyc łyżkę strumieniem cieplego powietrza,nałożyć mase wyciskowa o gr 2mm na łyżkę oraz jej pobrzeza od strny zewn, wprowadz łyżkę do j.u. i lekko dociskamy, pacjent wykonuje testy czynnościowe, łyżkę caly czas delikatnie przytrzymujemy, po utwardzeniu pasty wyjmujemy wycisk i spłukujemy zimna woda, paste ZnOE możemy dokładać do momentu gdy cala lyzka będzie pokryta

2.wycisk wybiorczo odciążający wg Kozłowskiego:wyc czeciowo-uciskowy, pobiewamy na łyżce indyw przy uzyciu pasty wyciskowej, celem jest odciążenie miejsc które w czasie aktu zucia nie powinny być nadmiernie uciskane:ok. walu podniebienn, brodawki przysiecznej,otw podnieb wiekszych; postepowane: na modelach anatom lekarz wyznacza miejsca które chce odciążyć i naklada cienka warstwe gipsu, technik wykonuje łyżkę indyw,dopasowanie w j.u –testy Herbsta,wycisk czynnosciowey, po wycięciu na bl sluzowej zakresla się okolice do odciążenia i wpr się wycisk ponowanie, z miejsc zakreślonych usuwa sie mat wyciskowy a łyżkę w tych odcinkach perforuje się wiertlem, nakładamy paste wycisk i mocno dociskamy do podloza , model

3.wyciski elastomerami: mogą być mukostat lub mukodynam, łyżkę należy posmarowac klejem w celu lepszego utrzymania masy, nałożyć mase na łyżkę na ok. 1-3 mm, nie nakładamy kilkakrotnie masy o tej samej konsystencji, w przyp niedosklonalosci nalezy zdjąć warstwe masy i ponownie nałożyć na mase podstaw, wyc dwuwarstw: I-gesta, II-plynna, bardzo dokładne

4.wyciski dopełniające-podscielajace: uzyskanie odbitki tk podloza odzwierciedlającej stany czynnościowe j.u jakie wyst w trakcie uzytkownia pr calkow, role indywidualnej lyzki pelni pr jzu uzytkowana, uszczelnienie protez, kt pacjent uzywa, Wskazania: trudne war podloza, roznice w podatności podloza Prot, blizny, zniekształcenia pooperac czy powypadkowe,znaczne zaniki podloza po zastos protez natychmiast. Mat stos:dłuższy okres plastyczn,woski wyc, pasty wyc, masy silikonowe,gutaperka

Przestrzen protetyczna ograniczenia:-gora :szczeka i pod miękkie/-dol: zuchwa i dno j.u/-srodek: jezyk/-zewnatrz: wargi i policzki

Analiza wycisku czynnościowego:

szczeka :

1.wedzidelko wargi gornej odbite jest w ksz rowka

2.odbicie bl sluzowej w cz wargowej i policzkowej przedsionka okresla granice zasiegu wyc w tej okol

3.grzbiet wyr tworzy row zębodołowy

4.guzy wyr zębodół daja zgrubienie na Krancach rowu zębodół

5.doleczki podnieb tworza zwykle 2 symetryczne wyniosłości na tylnej granicy podniebienia twardego

6.granica przejscia podniebienia twardego w miękkie daje zwykle gładkie odbicie

7.szew podniebienny tworzy roznego rodz zagłębienia biegnące w cz srodk podniebienia

8.brodawka sieczna tworzy regularne zagłębienia w srodku przedniego odc wycisku

zuchwa:

1. Przyczepy więzadeł kształtują rowki

2.obrzeza bl.sluzowej przedsionka bardziej wyrazne

3.linia skosna zewn przedstawia się jako niewielkie zagłębienie

4.okolica przestrzeni pozatrzonow wyst jako gruszkowata wkleslosc, stanow zakoncz zagłęb zębodół

5.faldy podjezyk tworza gładkie, jednakowe zagłęb po obu str linii pośrodkowej

6.przyczepy mm zuchw-gnyk tworza rowek

7.wedzidelko jezyka odbija się zwykle w postaci niewielk zagłęb lub bruzdy

8.przestrzen pozazuchwowa tworzy wyrazna wynislosc

USTALENIE ZWARCIA CENTRALNEGO

1.przy zachowanych strefach podparcia

-uplastyczniony wzornik zwarciowy wprowadz do j.u pacjenta

-pacjent zamyka usta

-kontrola kontaktow zz przeciwstawnych

2.kontakty zz przeciwstawnych w odc.przednim

a)braki skrzydlowe w szczece i zuchwie

-wprow wzornik do j.u pacjenta

-kontrola plaszczyzny zwarciowej rzeczywistej bocznej na wzorniku gornym

-dopasowanie wzornika dolnego

-sprawdzenie czy kontakty miedzy zebami sa takie same jak bez wzornikow zwarciowych

3.braki kontaktow pomiedzy zebami przeciwstawnymi

-wlasne żeby nie ustalaja zwarcia centralnego

-ustalamy zwarcie centralne w 3 etapach jak u pacjentow bezzębnych

Ustalenie centralnego zwarcia przy bezzębiu

- ustalenia położenia żuchwy wzglę­dem szczeki takiego, w którym

- głowy żuchwy zajmują centralne położenie w dołach stawowych

- przechodzenie z położenia spoczynkowego do okludalnego odbywa się z wystąpieniem minimalnej

aktywności mięśniowej

Spostrzezenia dot położenia zuchwy względem szczeki:

1. Fizjologiczne położenie żuchwy- mięśnie przy­wodzące i odwodzące są w stanie min napięcia.

2. Położenie okludalne żuchwy - zęby lub wzorniki zwarciowe są w centralnym położeniu okludalnym Centralne położenie okludalne - maksy­malne kontakty między guzkowe.

3. Występowanie wolnej przestrzeni między powierzchniami okludalnymi zę­bów w czasie, kiedy żuchwa jest w fizjologicznym położeniu spoczynkowym - szpara spoczynkowa (2 - 4 mm)

położenie spoczynkowe = położeniu okludalnemu + szpara spoczynkowa

USTALENIE CENTRALNEGO ZWARCIA

- aparaty elektroniczne z czujnikami mierzącymi napięcie mięśni/- wg. Boucher’a

Metody mechaniczne

1. Stosunki przestrzenne między wyrostkami zębodołowymi:

a) odległość brodawki przysiecznej od brzegów siecznych dolnych zębów siecznych (2mm)b) wartości estetyczne;c) odległości między przednim odcinkiem górnego i dolnego wyr zębo-dołowego (12mm)

2. Pomiary protez dotychczas użytkowanych.

3. Dane przedekstrakcyjne:

a) profile ze zdjęć radiologicznych;b) położenia głów żuchwy ze zdjęć radiologicznych;c) profile uzyskane ze zdjęć fotograficznych;d) modele zębów w okluzji;e) pomiary twarzy(inst.. pomocnicze: podziałki, mikromierze, cyrkle, przyrząd Willisa oraz łuk twarzowy)

4. Równoległość wyrostków zębodołowych.

5. Określanie wysokości za pomocą oznaczników.

(6. Pomiaru napięcia mięśni żucia - jedynie do prac badawczych. )

Metody fizjologiczne – szerzej stos.

1. Fiz. położenie spoczynkowe żuchwy. - mięśnie opuszczające i unoszące w równowadze/- między pow. żującymi 4-5 przestrzeń wys. 2 mm

2. Wskaźniki fonetyczno-estetyczne - weryfikują pra­widł. ustalenia centr. Zw. na wzor­ników z zębami

- wymawianie m oraz s - zęby kontaktują się ze sobą w prawidłowym po­łożeniu

- dolne 1 pod­czas wymawiania m i s prawie dotykają do 1 górnych

- ocena rysów twarzy

3. Odruch połykania.

- na początku cyklu połyka­nia zęby pozostają ze sobą w ścisłym kontakcie - U bezzębnych połyka­nie - ustawienie żuchwy w położeniu mięśniowym (kontaktowym)

4. Odczucia pacjenta. (Met. pomocnicza)- Za pomocą re­gulowanej śruby pacjent sam ustala wygodną dla siebie wysokość zwarcia

- Wg. Spiechowicza:

3) wewnątrzustną rejestrację położenia żuchwy - pomocnicze i we­ryfikujące

4) ustalanie wysokości zwarcia przez pacjenta - pomocnicze i we­ryfikujące

1) Metoda antropometryczna - orientacyjna i kon­trolna

- ocena proporcji ciała ludzkiego - twarz 3 części:

czo­łowy (od owłosionej części głowy do środka łuków brwiowych)

nosowy (od linii łuków do skrzydeł nosa)

bródkowy (od skrzydeł nosa do brody) - porównanie górnymi odc.

2) Metoda anatomofizjologiczna - właściwa i zadowalająca

Przyrządy: 1. Wzorniki zwarciowe- sluzy do ustalenia zadanego pol zuchwy wobec szczeki, plaszcz okludalnej i wlasnciwej relacji lukow zebow w stos do warg, jezyka i policzkow/ budowa: - płyta : szelak, akryl – polimeryz. term. - przy zanikłym podłożu → w dalszym etapie staje się płytą protezy, metal/- wały zwarciowe (zgryzowe): wosk , stents - przy wewnątrzustnej rejestracji pomiarów (dużo czasu zajmuje)/- wysokość gór­nego od 20 do 22 mm, dolnego 16 mm/- szerokość 10 mm/- wyk. na modelu roboczym / - określić długość i szerokość zębów sztucz­nych/- Linie pomocnicze : pośrodkowa, zgryzowa przednia, zgryzowa boczna, linie kłów i linia uśmiechu.

Wymagania :

— być właściwie ukształtowane i dokładnie przylegać do modelu roboczego;

— być stabilne zarówno na modelu jak i w ustach;

— nie zaburzać ruchów warg, języka i policzków oraz nie zniekształcać rysów twarzy;

— mieć gładką powierzchnię i zaokrąglone kontury

— być wykonane z materiału trudno odkształcalnego w warunkach jamy ustnej.

2. Sztywna podziałka milimetrowa, cyrkiel lub przyrząd Willisa (skalowany kątownik z przesuwalną końcówka ustalająca od­ległość między podstawą nosa a brodą)- do pomiarów odległości miedzy punktami na powłokach twarzy

3. Metalowa lub plastikowa płytka (Foxa), o zmodyfikowanym kształcie - płytka Foxa.- ustalanie równoległości między powierzchnią zgryzową boczną a linią Campera oraz powierzchnią zgryzową przednią a linią źrenic.

4. Klucze zwarciowe lub inne urządzenie - zestawienie powierzchni wałów zwarciowych.

- płytki plastikowe długości 20 mm i szerokości 10 mm oraz rzeźbionej powierzchni

- montowane w powierzchnię zwarciową wału wzornika

- umożliwiają wielo­krotne zestawianie górnego i dolnego modelu

5. Ołówek lub pisak dermograficzny.

6. Nożyk protetyczny.

7. Palnik gazowy lub lampka spirytusowa.

(Dodatkowe elementy: klucz kolorów i podręczne lusterko - dobór zębów sztucznych)

Postępowanie kliniczne 2 etapy:

1. ustalenie wysokości zwarcia

- wykreśla się linię Campera (nosowo-uszna) - od skrawka usznego do skrzydła nosa(równoległa do płaszczyzny przechodzącej przez powierzchnie żu­jące zębów trzonowych i przedtrzonowych )

- na brodzie i czubku nosa lub w okoli­cy podnosowej zakreśla się punkty orientacyjne

- do jamy ustnej górny wzornik zwarciowy

Przy swobodnym zetknięciu się warg, w warunkach prawidłowych, dolny brzeg wału zwarciowego powinien być widoczny spod wargi górnej na 1-2 mm oraz równoległy do linii źrenic

- kształtuje się powierzchnie zgryzowe boczne - po­winny być równoległe do linii Campera i stanowić przedłużenia linii zgryzowej przedniej (kontrola równoległości - płytka Foxa lub linijka)

- ukształtowanie bocznych powierzchni wału – tak aby utrzy we właściwym położeniu wargi i policzki

- wprowadza się dolny wzornik i dostos wał tak, aby się stykał całą powierzchnią z wałem górnym

- wzorniki zwarciowe wyjmuje się z ust

- pomiary wysokości zwar­cia (przyrząd Willisa lub podziałka milimetrowa, cyrkiel)

- mierzy się odległość między za­znaczonymi punktami orientacyjnymi

- pomiar wysokość położenia spoczynkowego poleca się pacjentowi przymykanie ust, aż do momentu swobodnego zetknięcia się warg

Pomocne: pacjent przełykał ślinę i powracał do położenia spo­czynkowego

- z po­wierzchni dolnego wału zebrać taką ilość wosku, aby następny pomiar między punktami orientacyjnymi był mniejszy o 2-3 m

2. ustalenie właściwego położenia żuchwy względem szczęki w płaszczyźnie poziomej (w okluzji central­nej, nawykowe położenie zwarciowe)

- aby zapobiec wysuwaniu żuchwy u bezzębnych - czynności pomocnicze:

POSTĘPOWANIE KLINICZNE
1.na powłokach twarzy za pomoca ołówka zakreśla się linię Campera (od skrawka ucha do skrzydełka nosa)oraz punkty orientacyjne do wyznaczania wys zwarcia na nosie i brodzie
2.do JU wprowadza się wzornik zwarciowy gorny i kontrol dokładn przyleg pł do podł i stabili
3.równoległość do linii źrenic oznacza się przykładając linijkę do dolnej pow wału i polecając patrzec pacjentowi przed siebie (korekta poprzez dodawanie lub zbieranie warstwy wosku)
4. Kształtowanie pow zgryzowych bocznych, które powinny być równoległe do linii Campera używając płytki Foxa przykładanej do pow wału zwarciowego
5.właściwe ukształtowanie bocznych powierzchni wału zwarciowego, zwłaszcza od str przedsionkow
6.po ukształtowaniu wału górnego wprowadzamy wał dolny i dostosowujemy tak, aby się stykał całą pow z wałem górnym/proba lopatkowa
7.wyjęcie wzorników z JU i pomiary wysokości zwarcia
8.pomiar odległości pomiędzy uprzednio wyznaczonymi punk orientacyjnymi na brodz i czubku nosa
9.ustalenie położenia żuchwy w okluzji centralnej
10.zestawienie wzroników za pomocą kluczy zwarciowych
11.po ustaleniu zwarcia centralnego kolejnym etapem jest zakreślenie na pow przedsionkowych wałów zwarciowych linii orientacyjnych, które pomagaja technikowi przy osadzeniu modeli w artykulatorze i ustawianiu zębów:
*linia środkowa-pionowa kreska, zarysowana w linii pośrodkowej ciała, biegnąca pomiędzy siekaczami przyśrodkowymi
*linia kłów – w kątach ust wykreśla się dwie pionowe kreski, odpowiadające odśrodkowym krawędziom przyszłych kłów
*linia uśmiechu – powinna pokazywać układ szyjek zębów w protezie, czyli dł zębów widoczną przy uśmiechu
12.obór koloru, kształtu i wielkości zębów sztucznych

Postepowanie: z zeszytu:

1.ksztaltowanie pow wargowej wzornika gornego

2.wyznaczenie przebiegu plaszcz protetycznej

3.ustalenie wys zwarcia (pionowej)

4.dostosowanie wzornika dolnego i ustalenie pol okludalnego

5.proba lopatkowa

6.wyznaczenie i rejestracja poziomej składowej ZC\

7.wyznaczenie linii pomocniczych

8.dobor zebow sztucznych

Ad.1: cel: ukształtowanie pow wargowej wzornika zapewniające natur wyglad twarzy poprzez podparcie dla tk okolicy podnosowej

2.w stosunku do kt zostana ustawione brzegi sieczne zz przednich i guzki zz bocznych; w odc przednim przebiega ona rownolegle do linii zrenic i wystaje spod wargi gornej na 1-2 mm; w odc bocznym przebiega rownolegle do linii Campera-linii łączącej wcienie skrawka ucha i skrzydełka nosa

3.jest to odl miedzy dwoma pkt pomiarowymi nasion i gnathion w ZC, lekarz okresla wtedy wys pol spoczynkowego

4.polega na doprowadzeniu do równomiernego kontaku pow okludalnej wzornika dolnego z pow ok lud wzornika gornego na calej dl luku, ustaw wys zwarcia okludalnego uzyskuje się zbierając z pow okludalnej dolnego wzornika 2-3 mm wosku (wielkość przeciętnej szpary spocz)

5.ma na celu spr ścisłego kontaktu pow wzornika w zwarciu dla wyeliminowania kontaktow pozornych; jeżeli doprowadzimy do rozchylenia wzornikow tzn zekontakt by pozorny, a proba lopatk+

6.pacjent bezzębny na skutek zmian anatomicznych-czynność. w SSZ i ukl nerw miesn spowodowanych utrata zz wlasnych, zanikiem podloza

7.nizej

Nast.: zestawia się wzorniki razem na modelach roboczych i przesyla do technika

Aktywne (wykonywane przez samego pacjenta)

1. Przełykanie śliny i zwieranie żuchwy przy końcu tej czynności.

2. Dotykanie koniuszkiem języka do tylnej granicy płyty górnego wzornika.

3. Przywodzenie żuchwy, podczas gdy głowa jest odchylona ku tyłowi.

4. Wielokrotne powtarzanie ruchów zamykania i otwierania ust, prowadzące do zmęczenia mięśni.

Pasywne

1. Zwieranie żuchwy w trakcie uciskania przez lekarza wału zwarciowego dol­nego wzornika w okolicy drugich zębów trzonowych.

2. Ucisk ręki lekarza na podbródek skierowany ku tyłowi.

- najbardziej dotylne położenie żuchwy (położenie więzadłowe) 10%

- żuchwa ustawia się w położeniu nieco doprzednim (mięśniowym lub nawykowym) u 90%

- Błędne polecenie: „zagryzł" lub „nagryzł" → „proszę zamknąć usta i docisnąć wzorniki do siebie"

- Wzorniki zwarciowe używa się do ustawienia modeli roboczych w artykulatorze przez

- klucze zwarciowe

- montuje się na po­wierzchni zwarciowej wału dolnego lub górnego

- w momencie ustalania centralnego zwarcia upla­stycznia przylegający do płytki odc wału górnego,

nieuplastyczniona część wału wzornika - umożliwia utrzymanie zwarcia na ustalonej wysokości.

Po oziębieniu wosku na powierzchni wału przeciw­ległego odbija się rzeźba kluczy zwarciowych, co umożliwia dokładne, wielokrot­ne zestawianie ze sobą wzorników zwarciowych

- pinezki

- po wy­jałowieniu osadzają na pow. dolnego wzornika, 1 w cz. środkowej i 1 w odc. Bocznych

→ Odbicie wypukłych pinezek w uplastycznionym wale przeciwstawnym

- (dodatkowa pomoc) 1” Wykreślenie linii pomocniczych - obustronne nacięcia X na bocz pow. wałów

2” w bocznych częściach wału wycina się klinowate za­głębienia, wypełnia się w ustach gipsem

zakre­ślenie linii orientacyj­nych

- na pow przedsionkowych

— l. środkowa — pionowa kreska w linii pośrodkowej ciała między zębami siecznymi przyśrodkowymi; kierować się tylko symetrią twarzy

— l. kłów — w kątach ust 2 pionowe kreski - określa szerokość sześciu przednich górnych zębów

— l. uśmiechu - pokazuje szyjki zębów w protezie-zakreśla się pod górną wargą,gdy unosi się podczas uśmiechu

dobór koloru zębów

 wzorniki na modelach roboczych do pracowni w celu zamontowania w artykulatorze(można też wzorniki zwarciowe i modele robocze sytuować w artykulatorach przy użyciu łuku twarzowego)

ODDANIE PROTEZ:

1.dostosowanie gotowej protezy

2.ocena wszystkich etapow klinicznych i labolator

a)kontrola wykonania labolatoryj

b)kontrola protez z j.u

c)dostoi zwarciowe i artykulacyjne

d)pouczenie pacjenta o higienie i sposobie pielęgnacji

e)wyznaczenie wizyty kontrolnej

Ad.1: cena kształtu plyty, ocena grubosc plyty protezy, ocena jednorodności struktury, ocena wymodelowania plyty protezy:brzegi gładkie, bez resztek wosku, ocena wymodelowania zewn plyty protezy ze szczegół uwzględnieniem szyjek zebowych, ocena wygladu dosluzowkowej pow plyty protezy,sprawdzenie wygladu obrzezy protezy, poprawność ustawienia zebow, ocena kontaktow zwarciowych miedzy zz przeciwstawnymi

2.protezy w plynie dezynfekcyjnymmyjemy pod biezaca woda, wkladamy pacjentowi, wkladamy proteze gorna i spr czy się przyssala, wywazanie;przyleganie przez nacisk na okolice zz bocznych w protezie dolnej; zasieg plyty pr i stabilizacja na podlozu,poddanie testom Herbsta; obrzeza przedsionkowe plyty protezy(czy jest miejsce na wędzidełka); czy linia przebieg miedzy przysrodk zz siecznymi jest zgodna z linia posr ciala

3.wkaldamy obie protezy i spr kontakty zwarciowe; ulozenie zz sztucznych w zwarciu; zapewnienie swobody ruchow poprzednich, poprzednio bocznych i bocznych; uzyskanie odp efektu czynnosciow; kalka 20 mm spr w ZC;sprawdzenie w ruchach;przesuwanei zuchwy do przodu i na boki, przelykanie sliny lub przywodz zuchwy z jednoczesnym dotykaniem koniuszka jezyka do tylnej granicy pr

4.wyjmowanie po każdym posilku i umycie(gdy jest to możliwe);mycie po każdym posilku i na koniec dnia, przechowywanie na sucho;dezynfekcja w chlorheksydynie 15 min, bo przebarwia żeby w Prot; mycie szczotka do zebow o miękkim lub średnim wlosiu, szczoteczkami do paznokci i spec kupionymi w aptekach;pasta do zebow+pasta do protez lub r-r mydla

5.I wizyta: przyzwyczajenie się do pr, wzmożone wydz sliny, nagryzanie policzkow, problemy z gryzieniem, problemy artykulacyjne/II wizytaL kontr zwarciowa, artykulacja, uwagi pacjenta, kontrola

Wewnątrzustna rejestracja położeń żuchwy

- wykonanie graficznego zapi­su poziomych ruchów żuchwy (w war. praw. - łuk gotycki lub punkt strzały)

1”met- w górny wzornik montuje się - me­talowy rylec: - w dolnym wzorniku - płyt­kę pokrytą woskiem lub specjalną kredk, - wprowadzenie wzorników do jamy ustnej, - wykonywanie żuchwą ruchów do przodu, do ty­łu i na boki

2” przyrząd Bóttgiera lub funkcjograf

Wierzchołek łuku gotyckiego - najbardziej dotylne poł żuchwy (więzadłowe) (10% ma takie ułożenie)

→ przesunięcie wierzchołka o l mm do przodu w celu usytuowania żuchwy w p. mięśniowym (nawykowym)

Ustalanie wysokości zwarcia przez pacjenta/pomiary wewnątrzustne

* Timmer:

- do akrylowej płyty dolnego wzornika zwarciowego zostaje w linii pośrodkowej przymocowana śruba usytuowana nieco ku tyłowi od grzbietu wyrostka

- Wolny koniec śruby kon­taktuje się z metalową płytką, umieszczoną przeciwległe w górnym wzorni­ku zwarciowym

- Przez pokręcanie śruby można podwyższać lub obniżać wysokość zwarcia

- Pomiaru co 0,5 mm w przedziale 6 mm , zaczyna się od naj­wyższego pułapu, pytając pacjenta o odczucie wy­gody

- potem pacjent sam regulował obroty śruby

Przestrzeń w któ­rej żuchwa usytuowana w wygodnym położeniu – przestrzeń krytyczna

* Mac Gregor : - 2 śruby obustronnie na wzorniku/- pacjent reguluje przez pokręcanie lub przy użyciu pompki

pomiary zewnątrzustne – pantografem

- określić :- tor głów żuchwy przy odwodzeniu i przywodzeniu,- kąt Bennetta,- kąt nachylenia zębów siecznych

→ do indywidualnego artykulatora

 zamiast klasycznego kształtowania wa­łów zwarciowych → uformowanie krzywizn przez metalową kalote

- po ustaleniu centralnego zwarcia którąś metodą, przykłada się do wałów woskowych rozgrzaną metalową kalotę(wycinek kuli o promieniu 12 cm (Płonka))

- Do wału dolnego wzornika przykłada się wypukłą część kaloty, a do górnego wklęsłą

- do jamy ustnej i kontro­luje wysokość zwarcia → krzywa Spee'a

Teoria Fehra: - brak wpływu drogi stawowej na ruchy żucia

- ukształtowanie powierzchni zgryzowej, dającej pełne wyrównanie fenomenu Christensena, pozwala uzyskać zrównoważoną okluzję bez konieczności stosowania innych pomiarów i skomplikowanych artykulatorów.

fenomen Chris­tensena - zjawisko występujące podczas wysuwania żuchwy ku przodowi przy zachowaniu kontaktów wałów zwarciowych w odcinku przednim, polegające na pojawieniu się trójkątnej przestrzeni między wałami zwarciowymi w okolicy zę­bów trzonowych. Wielkość tej przestrzeni jest zależna od budowy stawów skronio-wo-żuchwowych i wysokości guzków stawowych

Przestrzenne usytuowanie modeli i wzorników zwarciowych w artykulatorze

- Przy braku przyrządów pomocniczych i stosowaniu okludatorów, bądź artykulatorów odtwarzających tylko fragmenty ruchów stawów skroniowo-żuchwowych → modele montuje się, korzystając z trójkąta Bonvilla. (odległość między środkami głów żuchwy i punktu łączącego brzegi sieczne 1 dolnych tworzy trójkąt równoboczny o boku 10 cm)

Montuje się modele z wzornikami tak aby przecięcie lini zgryzowej z linią środkową w odległości (8,5 cm) oznaczonej wysokością trójkąta Bonvilla od osi łączącej zawiasy zwieraka .

- można ustalić tyl­ko odległość modeli od osi obrotowej ramion zwieraka czy artykulatora.

- W celu trójwymiarowego osadzenia wzorników stos. łuk twarzowy

- po ustaleniu centralnego zwarcia

- na linii łączącej skrawek ucha ze skrzydłami nosa, 12 mm od otworu słuchowego - zakreśla się punkt rzutu środka głowy żuchwy na policzek

- Ramiona łuku twarzowego centruje się na zaznaczone na policzku punkty

- wprowadza się do jamy ustnej uchwyt okludalny łuku, którego widelcowate zakończenie łączy się z

górnym wzornikiem lub — w przypadku uzębienia — z pobranym uprzednio kęskiem zwarciowym

- Bolec stabilizujący opiera się w okolicy otworu podoczodołowego i fiksuje jego położenie

- wyjęcie łuku twarzowego z dołączonym do jego uchwy­tu górnym wzornikiem lub kęskiem zwarciowym i wprowadzenie poziomych ra­mion łuku twarzowego w otwory w części zawiasowej artykulatora, odtwarzającej ruchy stawów skroniowo-żuchwowych

- Bolec stabilizujący opiera się w odpo­wiednio zaznaczonym miejscu w artykulatorze

Łuk twarzowy francuskiego systemu Quick-Master

- 2 ru­chome ramiona poziome, łączonych śrubami z częścią centralnego łuku.

- Ramiona zakończone oliwkami, które umieszcza się w otworach słu­chowych zewnętrznych

- W części środkowej doprzedniej usytuowany jest bolec pionowy, do którego w górnej części zamontowany jest bolec poziomy, mający pla­stikowe zakończenie, dostosowane kształtem do okolicy nadnosowej (nasion)

- W części środkowej bolca pionowego zamontowany jest widelec łuku twarzowego, który łączy się z kluczami zwarciowymi umieszczonymi na powierzchni wału zgry-zowego górnego wzornika zwarciowego.

Kolejność postępowania w instalowaniu łuku twarzowego w bezzębnej jamie ustnej:

- górny wzornik zwarciowy umieszcza się w ja­mie ustnej

- Na górną powierzchnię widelca w dwóch lub trzech miejscach odpo­wiadających umiejscowieniu kluczy zwarciowych nakłada się uplastycznioną ma­sę Kerra lub Stentsa

- Widelec dociska się do wału górnego wzornika, sytuując jego uchwyt w linii środkowej. Podczas gdy pacjent lub asysta utrzymuje widelec w żą­danym położeniu, nakłada się (przy rozluźnionych śrubach zaciskowych) łuk twa­rzowy, umiejscawiając „oliwki" w otworach słuchowych, a następnie montuje wspornik nosowy i skręca wszystkie śruby.

Klasyczna met ustaw zebów Gysiego

-aby umożliwić prawidłowe użytkowanie protez, należy tak ustawiać zęby, aby pow przedsionk zębów siecznych dolnych były na tyle odsunięte od pow język zębów przednich górnych, ile wynosi ich głębokość zachodzenia na siebie

-pow przedsionkowa wału zw stanowi obwód łuku zęb, a pow zwarciowa wału dolnego podstawę, w stos do której ustawia się pow sieczne i żujące; el pomocniczym jest płytka metalowa lub szklana, którą przykłada się do pow zwarcia górnego wzornika

-pierwszy ustawia się ząb sieczny przyśr górny, którgo wieksza częśc pow przedsionk powinna przebiegac zgodnie z krzywizną wału zw; brzeg sieczny dotyka całą pow do płytki kontrolnej

-następnie ustawia się ząb sieczny przyśr strony przeciwnej; siekacze powinny być przedzielone linią środkową zaznaczoną na wałach wz; osie długie z.s.przyśr. powinny być zbieżne ku dołowi

-zęby sieczne g. Boczne,nie kontaktują się z płytką, ustawia się je dystalnie do siecznych przyśr.

-nastepnie obustronnie kły, ich kolec sieczny dotyka płytki zgryz., pow przyśr kontaktuje sięz bocznymi z.s., a odśrodkowa z linią kłów zazn na wałach zw, tworząc zagięcie łuku z.; oś skierowana dośrodkowo

-zęby b. Trzon i przedtrz ustawia się zgodnie przebiegiem krzywej komp, pierwszy g.z. przedtrz prostopadle do pł zwarcia wałów, guzek policzkowy styka się z nią, guzek podnieb odsunięty na odl ok. 1mm

-2.z.przedtrz ma oś jak 1., kontaktuje się z płaszczyzna zw obydwoma guzkami

-1.ząb trzon oś długą ustawioną nieco odśrodk, i do pow zwarcia dotyka tylko guzkiem podnieb przyśr, pozostałe guzki odsunięte na odl 1-2 mm

-2 ząb trzon nie dotyka pow żuj do pow zwarcia, stanowi przedłużenie nachylenie z.1.; odsunięty od zwarcia na 1-3 mm

zęby dolne:

-najpierw 1. ząb trzon, powinien kontaktować na 1/3 pow żującej z 2. z.przedtrzon, a na 2/3 przylegać do 1. z.trzon,górnego

-następnie siekacze przyśr d., oddzielone linią srodk.

-potem kły, nie kontaktujące sięw pozycji spoczynk z zębami g, ich oś pochylona dojęzyk a szyjka wychylona na zewnątrz, w celu uniknięcia wyważania należy zeszlifować dośrodk brzeg kła gornego i odśrodk kła dolnego

-z.s.b. w luce miedzy kłem a z.s.przyśr.

-dolne zęby przedtrzon w dokładnym kontakcie z zębami g., każdy z nich kontaktuje sięz dwoma z.przeciwst.; guzek policzk 2.z.przedtrzon usttawiony poza grzbietem wyrostka, kontaktujac się z 1.z.trz. i 2.przedtrzon, 1 ząb przedtrz kontaktuje się z odśr pow kła g i przyśr 1.z.przedtrz

-2 z. Trzon kontaktuje się z dwoma z. Trzon g.

Sferyczna metoda ustaw zębów

-zęby ustawia się zgodnie z układem pow wałów zw

-Płonka: ustawianie zaczynamy od siek.d., które brzegami siecznymi kontaktują się z pow zw wału wz g, potem zęby boczne blokowe, które zamiast guzków mają rowki, pozostają one w kontakcie z krzywizną g wału zw. Potem ustawia się z przednie górne a nastepnie boczne, również blokowe

-met Orthomat Universal:

-modele robocze montuje się w artykulatorze

-ustawia się najpierw górne s. Przyśr. Potem kły i z.s.b.;zaleca sięspiłowanie kolca siecznego kłów

-w żuchwie zaczyna się od kłów, których pow jezyk powinny przylegać do przedniego brzegu płytki sferycznej, zęby dolne boczne ustawia się tak aby ich pow żujące ( z wyj guzka jezyk 1 z.przedtrz) przylegały dokladnie do płytki. Nastepnie z.g. boczne, kontaktujące się pow żuj z zębami d.;w ostatnim etapie zęby d.sieczne; również w tej metodzie stosujemy zęby bezguzkowe lub płaskoguzkowe.

POSTĘPOWANIE KLINICZNE
Wizyta I: Zbieranie wywiadu, badanie pacjenta, planowanie toku leczenia, wyciski diagnostyczne, zakreślenie granic łyżki indywidualnej
Na modelach uzyskanych z wycisków diagnostycznych technik wykonuje łyżki indywidualne
Wizyta II: Dostosowanie łyżek indywidualnych, pobranie wycisków czynnościowych
Na modelach roboczych technik wykonuje wzorniki zwarciowe
Wizyta III: Za pomocą wzorników zwarciowych lekarz ustala centralne zwarcie. Dobór wielkości, koloru i kształtu zębów sztucznych.
Technik korzystający z informacji uzyskanych od lekarza montuje modele z wzornikami w artykulatorze, ustawia zęby i modeluje kształt przyszłej protezy.
Wizyta IV: Lekarz przeprowadza kontrolę próbnych protez i przeprowadza ewentualne, niezbędne korekty/Technik wykonuje gotowe protezy akrylowe
Wizyta V: Lekarz oddaje pacjentowi gotowe protezy do użytkowania, dostosowując je w miarę potrzeby, oraz przekazuje niezbędne informacje dotyczące ich użytkowania
Wizyta VI i następne: Zwane kontrolnymi, w czasie których lekarz dokonuje niezbędnych korekt i ułatwia pacjentowi zaadaptowanie się do protezy całkowitej

KONTROLA W JAMIE USTNEJ PRÓBNEJ PROTEZY
-na modelu roboczym w artykulatorze lekarz sprawdza poprawność ustawienia zębów (ustawienie zz bocznych na szczytach grzbietu wyr zęb, usytuowanie linii środkowej, triady) oraz właściwe wymodelowanie płyty protezy (starannie wykończona, brzegi gładkie, bez resztek wosku czy gipsu)
-w ustach pacjenta:
*spr zasięgu płyty protezy i jej stabilizacji na podł w czasie wykon ruchów kontrolnych + ew korekta
*kontrola zasięgu tylnej granicy płyty w okolicy strefy AHA + ew korekta
*kontrola wysokości zwarcia centralnego metodą fonetyczną
*sprawdzenie czy została uzyskana zrównoważona okluzja poprzez delikatne przesuwanie żuchwy do przodu i na boki
*sprawdzenie czy nie ma przedwczesnych kontaktów, przeszkód zgryzowych oraz czy żuchwa zajmuje właściwe położenie względem szczęki poprzez przełykanie śliny lub przywodzenie żuchwy z jednoczesnym dotykaniem koniuszkiem języka do tylnej granicy płyty
*sprawdzenie dokładności kontaktów zębów górnych i dolnych poprzez wprowadzenie kalki zgryzowej miedzy pow zgryzowe
*rozmowa z pacjentem na temat jego opinii dotyczącej koloru, kształtu i ustawienia zębów, poznanie jego wrażeń na temat pozyskanego efektu
*po zaakceptowaniu przez lekarza i pacjenta przystępuje się do uszczelniania tylnej granicy przyszłej protezy górnej i oznaczania miejsc podlegających odciążeniu

KONTORLA PROBNEJ PROTEZY:

Po otrzymaniu probnej protezy umieszczone w artykulatorze:

1.lekarz sprawdza poprawność ustawienia zebow(ustawienie zebow bocznych na szczycie wyr , usytuowanie linii srodkowej, kontakty zwarciowe) oraz wymodelowanie plyt protez (gładkie brzegi, bez resztek wosku, gipsu)

2.przeplukanie protezy i wprowadzenie do j.,u

3.sprawdzenie zasiegu plyty protezy i jej stabilizacji na podlozu podczas wykonywania testow Herbsta i ewentualna korekta pobrzezy

4.kontrola zasiegu tylnej granicy plyty w okolicy strefy A/H i korekta

5.kontrola wys zwarcia:-fonetyczna-polecamy pacjentowi liczyc , gdy żeby „stukaja”-za wysoko(korekta: usuwamy żeby ze wzornika dolnego wykonujemy na nim wal zwarciowy, powtarzamy etap ustalania ZC); za duza szpara podczas mowy, skrocenie dolnego odc twarzy, pogłębienie fałdów nosowo-wargowych-za nisko(korekta: umieszczamy plytki woskowe miedzy zebami bocznymi polecamy zamknąć usta i przełknąć sline +kontrola odl miedzy orientacyjnymi punktami na powlokach twarzy)

6.przelykanie sliny, dotykanie koncem jezyka tylnej granicy plyty-czy wyst przedwczesne kontakty zwarciowe, właściwe pol zuchwy

7.delikatne przeuwanie zuchwy- sprawdz odtworzenia okluzji

8.kalka lub pasek celuloidowy-dokladnosc kontaktow zebow dolnych i gornych

9.proba lopatkowa-wetkniecie łopatki miedzy żeby trzonowe w okluzji i spr przylegania

KOREKTA:uplastyczniony kesek zwarciowy miedzy żeby boczne, wyjecie protez, wymontowanie jednego z modeli, osadzenie i dopasowanie do kontaktu w artykul,ponowna proba

10.linia kiedzy pośrodkowymi siekaczami zgodna z linia posrodkowa ciala

11.konsultacja wygody i estetyki z pacjentem

Składa się z oceny na modelach i w jamie ustnej.
 na modelu oceniamy:
-ustawienie zębów (czy są ustawione na grzbiecie wyrostka, czy została zachowana linia pośrodkowa, spr ich kształt, wielkość, jakość, czy harmonizują z zz sąsiadującymi czy są zachowane prawidłowe kontakty okludalne, ocena wysokości zwarcia, czy zęby stref podpracia kontaktują się prawidłowo ze sobą, czy sa ustawione w luku,)
-zasięg płyty (czy jest zgodny z wcześniejszymi ustaleniami i granicami)
-wymodelowanie płyty (czy pobrzeża maja kształt obły, czy sa gładkie, czy nie ma nadmiernego pogrubienia płyty, czy w dolnej protezie jest miejsce na język, czy łęki zębodołowe zostały prawidłowo wymodelowane
-przyleganie płyty do podłoża (spr czy plyta na całej przestrzeni przylega dokladnie do modelu, jak jest ustabilizowana i czy jednostr nacisk na luk nie powoduje kołysania próbnej protezy)
-poprawność wykonania klamer i ich umiejscowienie na zz (czy ramię retencyjne przebiega zgodnie z zarysowana linią,a ramie pośrednie nie znajduje się w obrębie podcienia na bocznej ścianie zęba)
Przed wprowadzeniem próbnej protezy do JU należy ja schłodzić w zimnej wodzie, by nie uległa odkształceniu.
 w JU oceniamy
-ocena napięcia mm warg i policzków, czy ustalenie i wymodelowanie plyty pr nie powoduje zniekształceń rysow twarzy

-czy nie ma pęknięć lub nadlaman zebow
-ustawienie zębów czy kontaktują się ze sobą w traidach czynnościowych, czy są położone na grzbiecie wyrostka, ułożenie szyjki zeba, czy komponują się z naturalnym uzębieniem, czy jest prawidłowa wysokość zwarcia
-jeśli są strefy podparcia to spr się czy kontakty własnych zębów przeciwstawnych sa identyczne z protezą jak i bez niej

-jednorodnosc tworzywa czy nie ma porowatości

-polozenie linii pośrodkowej czy linia szceki pokrywa się z linia zuchwy i czy pokrywaja się z linia twarzy

-kontakty zz przeciwstawnych-kontakt okluzji centr +proba lopatkowa

-osadzenie klamer i gładkość zak.ich wolnych brzegow
-zasięg płyty i jej przyleganie/-wymodelowanie płyty
-zasięg i głębokość odciążeń/-nasienie ewentualnych poprawek

Uszczelnienie tylnej granicy protezy całkowitej górnej ma na celu:
-sprawia że siły poziome i skośne nie będą pozbawiały protezy utrzymania
-uszczelnia przepływ powietrza miedzy protezą i tkankami
-zapobiega przedostawaniu się resztek pokarmowych pod plytę
-zmniejsza odruch wymiotny
-poprawia samopoczucie pacjenta
-jest niezbędne bo podczas polimeryzacji na skutek skurczu powst szczelina miedzy płytą pr a podł
Określenie przestrzeni na tylnej granicy podniebienia twardego podlegającego uszczelnieniu można dokonac następującymi sposobami:
-met. Fonetyczna - pacjent ma wymawiać litery A i H – podniebienie miękkie unosi się i opada tworząc granice między podniebieniem twardym i miękkim
-met laryngologiczna – zaciskanie nozdrzy pacjenta i kazanie mu wydmuchiwac powietrze przez nos – obniża się podniebienie miękkie i uwidacznia granica
-met dotykowa – kuleczką obmacuje się podniebienie dostrzegając granicę
Głowna metoda uszczelniania – przez podskrobanie modelu roboczego
Nożykiem protetycznym robi się uszczelnienie o kształcie klina podstawą zwróconego ku tyłowi; podstawa ta jest cieńsza w linii pośrodkowej, a grubsza w okolicy stoków podniebiennych

Odciążenia – mają na celu oszczędzenie miejsc mało podatnych i wrażliwych na ucisk.

Odpowiednie stosowanie odciążeń pozwala na planowe rozkładanie sił żucia, przenoszonych przez płytę protezy na poszczególne części podloża
Miejsca które się odciąża: - wał podniebienny, -ostre brzegi zębodołu powstałe po usunięciu zz, -linia skośna wew i zew w żuchwie, -kresa żuchwowo-gnykowa, -otwór bródkowy, -przerośnięta brodawka przysieczna, -otwory podniebienne większe, -grzebien koguci
Metoda – pogrubianie modelu roboczego w miejscach wymagających odciążenia (wykonywane w laboratorium na etapie puszkowania; lekarz na wizycie z kontrolą próbnej protezy zakreśla zasięg odciążenia na modelu roboczym i podaje cyframi liczbę listków folii jaka powinna być później nalepiona na te miejsca

ODCIAŻENIE PLYTY PROTEZY

Plyte można ograniczyc po uprzedniej analizie: podloza kostnego, stanu tk miękkich, ilości, jakości i rozmieszczenia uzebienia resztkowego

Mozliwosc ograniczenia plyty zalezy od:

-ksztaltu podniebienia-tylko podniebienie srednio wysklepione,kształtu wyrostka zębodołowego-dobrze zachowane, wysokie, rownolegle/ kształtu guzow szczeki, podatności tk miękkich, rodzaju zebow przeciwstawnych, właściwego przygotowania jamy ustnej do protezowania

Warunki ograniczenia plyty protezy w odcinku przednim:

-braki skrzydlowe, dobrze zachowane guzy szczeki i wyr zębodołowy, niewyczuwalny szew podniebienny, blona sluz sprezysta, odporna na ucisk, obecność zebow w odc przednim, podniebienie twarde sredniowysklepione

Zalety ograniczenia plyty w odc przednim:

-poprawa wymowy, wieksza przestrzen dla jezyka, lepsze czucie smaku, wzrost pow rozcierania kesa pokarmowego, przeciwdziałania stomatopatiom, ochrona przyzebia-odciazenie brodawki podniebiennej, przyspieszona adaptacja do uzupełnienia protetyczn.

Warunki ograniczenia plyty protezy w odcinku tylnym:

Braki w odc przednim, dobrze wysklepione podloze z niewyczuwalnym szwem podnieb, dobrze wykształć wyr zębodół i guzy szczeki,sprezysta bl sluzowa

Zalety ograniczenia plyty w odc tylnym:

-zmniejszenie odruchu wymiotnego, szybsza adaptacja do uzup.prot., lepsze odczuwanie smaku, temp spozywanych pokarmow, odciazenie ujscia nerwu podniebiennego

Przygotowanie:
protetyczne-zespolenia zębów, uzyskanie przestrzeni na ciernie i klamry; likwidacja zaburzen zwarcia – szlifowanie korekcyjne – skracanie zebow, przedwczesnych kontaktow, przeszkod zgryzowych, odbudowa powierzchni zwarciowych – wklady naklady korony, zmiana polozenia zuchwy w stosunku do szczeki, szyny zgryzowe – eliminacja
chirurgiczne: przycięcie wędzidełka w.g.d, boczne, języka; ekstrakcje zębów ;usunięcie przerostu brodawczakowatego, usunięcie fragmentów ruchomego wyrostka, resekcja wierzchołka korzenia, usunięcie zębów zatrz, alweoloplastyka, westibuloplastyka,
Zachowawcze-wypełnienie ubytk, leczenie endodont, sprawdzenie szczelnosci wypeln, likwidacja nawisów; periodont- usunięcie płytki nazębnej i kamienia,eliminacja głębokich kieszonek dziąsłowych, likwidacja węzłów urazowycharafunkcji, protezy adaptacyjne

KLAMRY:

-pelnia zasadnicza role w utrzymywaniu protezy na podlozu a nie podpierania

-metalowe, najczęściej doginane ze sprężystego drutu stalowego lub rzadko ze stopu a zlotoplatyn, stalowe, lane, dopinane

-rownik – miejsce największej wypukłości zeba, pod rownikiem jest podcien

-w przypadku protez podpartych wykonuje się klamry lane z cierniami

-w protezach czesciowych plytowych osiadających klamry SA zwykle wykonane z drutu okrągłego stalowego o przekroju 0,7-1mm

-stanowia rodzaj sprężystego metalowego uchwytu, z jednej strony obejmującego zab z drugiej trwale umocowanego w plycie protezy

klamra jednostronna i obustronna – obejmujaca zab ze strony przedsionk lub przedsion i jezyk

klamra pojedyncza – obejmujaca 1 zab, zespolowa – obejmujaca 2 lub wiecej zebow

klamra pierscieniowa-otaczajaca zab dookoła i punktowa- stykajaca się z bardzo mala pow zeba

-klamry: druciane, blaszane, doginane i lane

-składa się z: ramienia retencyjnego obejmującego zab, ramienia posredniego, uchwytu lub zaczepu klamry, umocowanego na stale w tworzywie protezy zw ogonem klamry- rownolegle do jezykowego lub podniebiennego stoku wyroska zębodołowego

r.obejmujace może się kontaktowac z zebem płaszczyznowo, liniowo lun punktowo; czesciowo lub całkowicie powinno znajdowac się w przestrzeni retencyjnej, znajdującej się miedzy najwieksza wypukłością zeba a brzegiem dziąsła, ramie to nie może lezec zbyt blisko brzegu dziąsła a jego zakończenie ma być skierowane w str brzegu siecznego czy pow żującej

r.aktywne-powinno mieć zagiety kształt i nie być pokryte tworzywem protezy

-ogon-musi być dobrze umocowany w plycie protezy i mieć kształt umożliwiający jej przemieszczanie

r.retencyjne i pośrednie- powinny dobrze utrzymywac proteze na podlozu i nie działać wyważająco na zab, jest ono tym mniejsze im klamra jest mniej sztywna i nie dziala ze zbyt duza sila na zab podczas przemieszczania się protezy w czasie czynności zucia; klamra musi być sztywno podparta ze str przeciwnej do ramienia sprężynującego inaczej zacznie ono działać przemieszczając zab w kierunku sily dzialania klamry

-klamra sztywna:na zeby stabilne, nierozchwiane o prawidłowych kszt anatom; przeciwwsk: żeby rozchwiane, bez wyraźnego rownika; przebieg: ramie retencyjne tuz pod rownikiem, delikatnie nad pow retencyjna, ramie pośrednie oparte o sąsiadujący zab, ogon stosunkowo dlugi nad wyrostkiem zebodolowym; zastos: wymaga podparcia zeba od str przeciwnej :plyta protezy lub klamra, klamra ta nie powinna okalac zeba-będzie działać jak aparat ortodont.; najczescciej w odc bocznych na żeby rozchwiane dziala wywazajaco

-klamra elastyczna-wskazania:do zebow rozchwianych, niestabilnych o nieprawidlow ksz anatom; ramie retencyjne krotkie, podloze w 1/3 dodziaslowej, dluga czesc posrednia biegnaca naddziaslowo, krotki ogon/mniejsze właśc. Utzrymujace,

rozmieszczenie elem retencyjnyc: *korzystne (gdy linie lączące końce retencyjne klamer tworzą kwadrat lub trójkąt równoboczny i połączenie protez dzieli ją na dwie równe części); *niekorzystne (przy pojedynczych zębach i wtedy gdy linia klamrowania nie przechodzi przez środek protezy oraz resztkowe uzębienie obok siebie)

CIERNIE

-umieszczone na pow żującej lub brzegu siecznym zeba filarowego; drut półokrągły o sr 1,5 mm; takie doginanie i sytuowanie ciernia aby nacisk przenoszony przez niego na zab filarowy działał rownolegle do jego dlugiej osi a nie na boki; cechy:wlasc rozmieszcz przestrz w luku zeb, sztywne, odp oparcie na zebach filarowych

Rola cierni: Przenosza sily zucia na kosc wyrostka,utzrymuja proteze na zaplanowanym miejscu, utzrymuja stosunki zwarciowe, zapobiegaja osiadaniu protezy

Rodzaje cierni:

1.ze względu na umiejscowienie względem luki:

-bliskie – tylko wtedy gdy luka jest ograniczona, wypus na pow mezjalnej zebow filarowych od str luki

-oddalone- braki nieograniczone, na dystalnej pow zeba od str luki-na zebie filarowym

-dalekie –braki nieograniczone

2.ze względu na lokalizacje podparcia na zebie:

-wysokie-na zebach trzonow i przedtrzonowych, w przejsciu miedzy pow zujaca a pnktem stycznym

-niskie-podparcie umiejscowione na kle lub siekaczach

Ciernie bezpośrednie-na pow zeba zwróconej do luki, pośrednie-w miejscu oddalonym

WSKAZANIA DO STOSOWANIA PROTEZ CZESCIOWYCH

-rozlegle braki w uzebieniu naturalnym, kiedy liczba,jakosc i rozmieszczenie zębów filarowych uniemożliwiają wykonanie protez stałych lyb ruchomych podpartych ozębnowo

-gdy jest za duzo zębów ale sa rozchwiane

-jako protezy czasowe:

a)w przypadkach czesciowych protez natychmaistowych

b)przy przebudowie zwarcia w celu okresowego utrzymania polozenia zuchwy w zgryzie konstrukcyjnym

c)jako proteza czesciowa, ułatwiajaca pacjentowi przystosowanie do pierwszej w zyciu protezy, przed przejsciem na bezzebie

d)u pacjentów pooperacyjnych, po chorobach nowotworowych

-ze względów estetycznych i ekonomiczych

ZADANIA PROTEZ CZESCIOWYCH

-odbudowuje czesciowo utracone żeby lub luki zebowe

-odbudowa czynnosci zucia i poprawa wymowy

-przywrocenie lub poprawa estetyki twarzy

-ochrona podloza protetycznego, pozostałych zebow,przyzebia,struktury kostnej,wyrostkow zebodolowych

-pozytywny wplyw na psychike pacjenta

ZALETY:

-tanie,estetyka,łatwosc utrzymywania higieny, można modyfikowac,latwosc naprawy,stosowane niezaleznie od rozległości i rodzajow brakow,nie trzeba szlifowac zebow

WADY:

-niefizjolog przenoszenie sil zucia na sluzowke,duza plyta protezy,trudnosc w wymowie, s;aba wytrzymalosc mechaniczna,szkodliwe dzialanie na bl. Sluzowa

ZASADY PROJEKTOWANIA PROTEZ CZESCIOWYCH

1.dazenie do przenoszenia sil zucia droga ozebnowa

-zastosowanie cierni-odciazenie podl sluz-kost,dzial profil,zwieksz wydolnosci zucia,wieksza adaptacja protezy,ograniczenie plyty protezy,zapobieganie uszkodzeniu podloza,polepszenie stabilizacji

2.zastosowanie leczenia kombinowanego(od.boczny-ruchome,odc.przedni-stale)

-protezy stałe:ograniczenie plyty protezy,fizjologiczne przenoszenie sil zucia, zwiekszenie wydolnosci zucia, wieksza estetyka i komfort dla pacjenta,polepszenie stabilizacji, profil chorob przyzebia, prochnicy

3.stosowanie zespolen zebow w bloki oporowe(wskazania: rozchwianie zebow filarowych, w celu wzmocnienia filaru, zla proporcja korzen-korona, przy stosowaniu elementow retencyjnych/przeciw-rochwianie zebow III ST, resorpcja, zla higiena j.u)

-zalety zespolenia:ochrona podloza protet,wieksza wydolnosc zucia,proteza bardziej osadzona,ograniczenie plyty protezy, lepszy rozklad sil zucia, przeciwdziałanie silom poziomym, zwiekszenie retencji i stabilizacji uzupełnienia protetyczn, unieruchomienie rozchwianych zebow, możliwość ogranicznia plyty

4.wlasciwe rozmieszczenie elementow utrzymujacych i podpierajacych proteze(linia klamrowania-laczy żeby z klamrami, powinna przechodzic przez srodek pola/ linia podparc-obszar ograniczony linia laczaca czesc protezy najbardziej wysuniete obwodowo)

5.racjonalne uksztaltowanie plyty protezy-można ograniczyc tylko zasieg protezy gornej, protez czesciowych osiadających nie ogran, można je dok gdy: sa ciernie,duzo klamer,inne war spelnione , Rozległość płyty protezy zależy od: -ilości zębów (im więcej tym mniejsza plyta protezy), -jakości zębów (ST ich rozchwiania), -rozmieszczenia zębów, -obecności zębów przeciwstawnych
Ograniczenie płyty protezy dotyczy protezy górnej, wpływ na ograniczenie ma obecność zębów przeciwstawnych – duże siły żucia powodują niszczenie protezy, ograniczamy przy obecności zz trzonowych (lepsza adaptacja, brak odruchów wymiotnych), gdy ograniczymy płytę od przodu chronimy przyzębie, zapewniamy lepsza wymowę, odciążanie fałdów podniebiennych, ograniczamy gdy wyrostek i guzy szczęki są dobrze rozwinięte. Mniej ograniczyć jest lepie niż za bardzo.

6.odciazenie podloza sluzowkowo-kostnego( odciążamy: ujscia n podniebiennego, brodawke przysieczna, szew podniebienny, faldy podniebienne, egzostozy kostne, krese zuchw-gnyk)

7.eliminowanie parafunkcji i dysfunkcji

8.wyrownanie plaszczyzny protetycznej i zgryzowej

9.zachowanie szpary spoczynkowej

KLASYFIKACJA GALASINSKIEJ KL 1  braki w obrebie korony przy pelnych lukach (wkłady, korony, żeby cwiekowe), Kl 2  braki miedzy zębowe (p stale lub ruchome), Kl 3 braki skrzydlowe jedno- i dwustronne (ruchome podparte lub osiadające), Kl 4  braki różnorodne (miedzyzebowe+skrzydlowe) p stale i ruchome, Kl 5  bezzębie
KLASYFIKACJA EICHNERA A-przeciwstawne kontakty miedzy zebami wystep we wszystkich 4 strefach podp. A1-pelne luki, braki w obrebie korony, A2-jeden brak zebowy w luk, drugi pelny, A3-w obu lukach braki, podparcie zachowane w 4str, B przeciwne kontakty nie wyst w 4 str B1-w 3, B2 – w 2, B3-w 1, B4-poza strefami podparcia, Cnie ma kontaktow miedzy zebami przeciwstawnymi g i d C1-uzebienie resztkowe obu luków C2- jeden luk bezzębny, drugi uzębiony, C3-bezzebie całkowite

ZASADY PROJEKTOWANIA DUZYCH ŁĄCZNIKÓW:

-musza znajdowac się z dala od ruchomych tkanek i przyzebia zębów naturalnych

-nie podrażniac jezyka

-omijac wystajace fragmenty kosci lub tkanek miekkich

-odciazyc szew lub wal podniebienny

-nie podrazniac tkanek przy obracaniu się protezy

-konstrukcja powninna zapewniac sztywnosc lacznika

WSKAZANIA DO ZASTOSOWANIA PŁYTY JEZYKOWEJ

-brak miejsca na luk jezykowy(mniej niż 8 mm pomiedzy linia dziasla i dnem jamy ustnej)

-przy klasie I (duze zaniki wyrostkow zebodolowych)

-zamiast łuku zebowego przy stabilizacji zebow rozchwianych (mozliwosc dostawienia zebów)

RAMIONA PROWADZACE:

aktywnie:

-ramie retencyjne umieszczone w stosunku do innego ramienia retencyjnego na jednoimiennej powierzchni zeba przeciwleglego

klasycznie:

-ramie sztywne umieszczone na powierzchni plaskiej zeba(rownoleglej do analizatora)zlokalizowane na przeciwleglej pow tego samego zeba luba na jednoimiennej pow zeba przeciwleglego w stosunku do pow retencyjnej

biernie:

-dwa ramiona sztywne umieszczone najczesciej na proksymalnych,plaskich pow zebow(rownoleglych do analizatora)

Ogólne zasady ustawiania zębów w protezach