MIKROEKONOMIA

1. Na czym polega gospodarowanie, z czego wynika konieczność gospodarowania, wyjaśnij proces gospodarowania przy pomocy granicy możliwości produkcyjnych.
   
   Ekonomia jest nauką badającą w jaki sposób ludzie wykorzystują zasoby, w celu zaspokojenia różnych potrzeb materialnych i niematerialnych. Dążeniem ludzi jest zaspokojenie wszystkich potrzeb w stopniu maksymalnym. Niestety, nie jest to możliwe głównie z powodu ograniczoności zasobów. O ile potrzeb może być nieskończenie wiele, o tyle zasoby umożliwiające spełnienie tych potrzeb są najczęściej ograniczone. W konsekwencji człowiek musi gospodarować,
   tzn. dokonywać wyborów ekonomicznych – decydować na co przeznaczyć stosunkowo rzadkie zasoby, które są do jego dyspozycji i jakie potrzeby zaspokoić.
   Granica możliwości produkcyjnych ilustruje wybory jakie mogą podejmować podmioty gospodarcze. Całość zasobów możemy przeznaczyć na produkcję jednych dóbr (produkcja w wielkości 0G) lub innych dóbr (0A), ale nasz wybór możemy wypośrodkować wydając część na dobro X(0I), a część na dobro Y(0H). Wszystkie te kombinacje pokazuje „Granica możliwości produkcyjnych”

Jednocześnie granica ta oddziela dwa zbiory kombinacji: osiągalne i nieosiągalne przy danej technologii(np. punkt N), przy czym punkty leżące na linii AE wyznaczają wszystkie maksymalne kombinacje dwóch dóbr. Jeżeli nie wykorzystujemy wszystkich dóbr, to punkt obrazujący produkcję będzie poniżej linii AE (niepełne wykorzystanie zasobów występuje najczęściej w kryzysie).
W długim okresie, w wyniku postępu techniczno-organizacyjnego, granica możliwości może się przesunąć w górę (np. nawozy sztuczne zwiększają plony). Jest to intensywna droga wzrostu gospodarczego (wzrost ekstensywny-zwiększanie ilości dostępnych zasobów-jest bardzo ograniczone, ponieważ rozmnożenie niektórych zasobów jest niemożliwe, lub bardzo długotrwałe). Wprowadzenie tego postępu technicznego do gospodarki związane jest z koniecznością dokonywania wyboru między konsumpcją a inwestycjami (tworzeniem dóbr kapitałowych). Postęp techniczny wymaga nakładów. Przeznaczenie większych nakładów na dobra kapitałowe oznacza mniej środków na konsumpcję(wytwarzanie dóbr konsumpcyjnych). Jednak w następnym okresie poczynione inwestycje zwiększają zdolności wytwórcze i pozwalają na większą produkcję dóbr kapitałowych i konsumpcyjnych.
Granica możliwości produkcyjnych charakteryzuje się tym, że przy danych zasobach i technologii zwiększenie produkcji jednego rodzaju oznacza częściową rezygnację z produkcji drugiego rodzaju. Odniesienie korzyści ze zwiększenia produkcji dobra A, związane jest z koniecznością poniesienia kosztu alternatywnego. Kosztem tym jest rezygnacja z dóbr B, czyli rezygnacja z korzyści jakie moglibyśmy osiągnąć przeznaczając zasoby na wytworzenie większej ilości dobra B. koszt alternatywny jest rosnący – koszt każdej kolejnej jednostki dobra A jest większy od poprzedniej.
Dlatego też w procesie gospodarowania pojawia się w nieunikniony sposób problem optymalizacji decyzji.

1. Jakie są założenia zasady optymalizacji decyzji gospodarczych , wykorzystaj do wyjaśnienia zasady optymalizacji takie kategorie i zjawiska jak zasadę malejących korzyści marginalnych, zasadę rosnących kosztów marginalnych, rosnące i malejące korzyści netto. (s.22)

Zasada optymalizacji:

ZM > KM rozwój działalności
ZM < KM ograniczenie działalności
ZM = KM optymalny poziom działalności
Zakładamy, że celem działalności ludzi jest maksymalizacja korzyści, jakie można osiągnąć z zasobów. Do osiągnięcia tego należy, zmieniać poziom działalności, aż korzyści (zyski m. -ZM) zrównają się z kosztem.
Jeżeli ZM>KM – należy rozwijać realizowaną działalność gospodarczą, w sytuacji odwrotnej należy ją ograniczyć.
Sytuacją optymalną jest zrównanie korzyści marginalnych z kosztami marginalnymi (ZM=KM). Oznacza ona osiąganie najlepszego z możliwych (w danych warunkach) poziomu działalności gospodarczej. Sytuację taką nazywa się również punktem równowagi podmiotu gospodarczego.
Zasada malejących korzyści marginalnych: wraz ze wzrostem konsumpcji, maleją korzyści osiągane ze zwiększania konsumpcji o dodatkową jednostkę - maleją korzyści marginalne (przy mniejszym poziomie działalności korzyści marginalne są większe).
Zasada rosnącego kosztu marginalnego:
korzyścią towarzyszą zawsze koszty alternatywne, dlatego zjawisko malejących korzyści marginalnych jest związane z rosnącymi kosztami marginalnymi. Przy danym dochodzie, kupując coraz więcej dobra A, musimy rezygnować z coraz większej ilości dobra B. ZMa maleje, a KMa rosną ponieważ KMa =ZMb z poświęconej ilości B na rzecz A (poziom konsumpcji B spada więc ZMb rośnie).
Maksymalne korzyści z konsumpcji uzyskujemy wówczas, kiedy różnica między różnica między korzyściami i kosztami całkowitymi jest największa. Przy tym poziomie konsument maksymalizuje swoje korzyści netto. Warto zauważyć, że jest to poziom konsumpcji przy którym następuje zrównanie się kosztów marginalnych z korzyściami marginalnymi.

1. Założenia oraz mechanizm modelu gospodarki rynkowej. (s.35)
   
   Założenia:

   • Model dot. gospodarki rynkowej w warunkach kapitalizmu (większość zasobów jest własnością prywatną).

   • Gospodarka składa się z dwóch grup podmiotów gospodarczych: gospodarstw domowych i przedsiębiorstw.

   • Rynek dzieli się na rynek dóbr oraz na rynek zasobów

Mechanizm: gospodarstwa domowe i przedsiębiorstwa spotykają się na dwóch rynkach (dóbr konsumpcyjnych i kapitałowych; usług zasobów), gdzie kupują i sprzedają zasoby.
Sprzedaż i zakup zasobów, a następnie sprzedaż i zakup dóbr są rzeczowymi strumieniami gospodarki rynkowej. Przepływowi strumieni zasobów i dóbr towarzyszą strumienie skierowane w przeciwnym kierunku.
…

1. Funkcja popytu, czynniki wpływające na zmiany krzywej popytu. (s.40)
   Wraz ze wzrostem ceny produktu zmniejsza się, ceteris paribus, popyt na ten produkt, natomiast wraz ze spadkiem ceny popyt wzrasta.
   Na popyt wpływa nie tylko cena, ale też:

   • dochód kupujących -wzrost (spadek) dochodu konsumenta powoduje równoległe przesunięcie krzywej popytu w górę (dół),

   • ich gusty -każdy z kupujących ma określone gusty i preferencje, którymi kieruje się przy dokonywaniu wyborów, np. każdy ma ulubiony kolor ubrań i chętniej kupuje odzież w tym właśnie kolorze,

   • efekt naśladownictwa i demonstracji, Efekt demonstracji (np. efekt snobizmu, Veblena-wywarcie wrażenia na innych),

   • ceny dóbr substytucyjnych-jeżeli dwa dobra są substytutami, to zmiana ceny (wzrost, spadek) na jeden z produktów, przy niezmienionej cenie drugiego, przesuwa popyt w stronę dobra tańszego,

   • ceny dóbr komplementarnych -jeżeli dwa dobra są komplementarne, to wzrost (spadek) ceny na dane dobro wywołuje spadek (wzrost) popytu na drugie dobro,

   • przewidywania cen relatywnych -jeżeli kupujący przewidują wzrost dóbr, które planują kupić w najbliższym czasie, będą starali się ten zakup przyspieszyć. Antycypacja (wyprzedzanie w czasie) popytu występuje zwłaszcza w okresach trwałej i wysokiej inflacji, czyli znacznego wzrostu cen w dłuższym okresie,

   • liczba ludności-wzrost (spadek) liczby ludności przesuwa krzywą popytu wielu produktów w górę (dół).

2. Funkcja podaży, czynniki wpływające na zmiany krzywej podaży. (s.47)
   Wzrost (spadek) ceny rynkowej produktu prowadzi , ceteris paribus, do wzrostu (zmniejszenia) oferowanych ilości tego produktu-przy wyższej cenie produkcja jest bardziej korzystna).
   Na podaż wpływa: cena,

   • ceny czynników produkcji-ich wzrost, ceteris paribus, powoduje przesuwanie się krzywej podaży w górę(produkcja staje się mniej zyskowna). Odwrotnie dzieje się w przypadku spadku cen ,

   • technologia-w ujęciu dynamicznym należy uwzględnić postęp techniczny. Nowa, bardziej efektywna technologia obniża koszty produkcji, zwiększenie zysków i przesuniecie krzywej podaży w dół.

   • podatki i subsydia-niektóre podatki powodują przesunięcie krzywej podaży w górę (dodatkowy „koszt”); podobnie, ale w przeciwnym kierunku działają subsydia (dopłaty zmniejszające „koszt”),

   • przewidywania cen-wpływają na decyzje producentów,

   • ilość przedsiębiorstw w gałęzi- więcej przedsiębiorstw to większa produkcja-krzywa podaży w dół.

3. Mechanizm rynkowy i jego skutki dla kupujących i sprzedających. Dodatkowo wyjaśnij kategorie nadwyżek konsumenta i producenta.(s.

4. Mechanizm rynkowy w ujęciu dynamicznym.

5. Elastyczności popytu i podaży, rodzaje elastyczności, wartości jakie mogą przyjmować, znaczenie elastyczności dla przychodów przedsiębiorstwa.(s.65)

Elastyczność popytu jest miarą procentowej zmiany popytu w stosunku do procentowej zmiany czynnika wpływającego na popyt. Stosując zasadę ceteris paribus możemy analizować i mierzyć reakcję popytu na zmianę każdego z czynników:
$\mathbf{E =}\frac{\mathbf{\% wielkosci\ popytu}}{\mathbf{\% czynnika\ wplywajacego\ na\ popyt}}$
elastyczność cenową popytu- czynnik wpływający na popyt X to cena dobra X (zawsze <0) $\mathbf{Ep =}\frac{\mathbf{\% QDx}\mathbf{\ }}{\mathbf{\% Px}}\mathbf{\ }$= $\frac{\mathbf{QDx}}{\mathbf{\text{QDx}}}\frac{\mathbf{\text{Px}}}{\mathbf{Px}}$
|E|=∞ popyt doskonale elastyczny
|E|>1 popyt stosunkowo elastyczny- jednostkowa zmiany ceny (wzrost lub spadek) wywołuje więcej niż jednostkową zmianę popytu(spadek lub wzrost)
|E|=1 elastyczność jednostkowa - jednostkowa zmiany ceny (wzrost lub spadek) wywołuje jednostkową zmianę popytu(spadek lub wzrost)
|E|<1 popyt stosunkowo nieelastyczny - jednostkowa zmiany ceny (wzrost lub spadek) wywołuje mniej niż jednostkową zmianę popytu(spadek lub wzrost)

|E|=0 popyt doskonale nieelastyczny

elastyczność mieszaną popytu- czynnik wpływający na popyt X to cena dobra Y (>0 x i y są substytucyjne ;=0 x i y są niezależne ; <0 x i y są komplementarne) $\mathbf{\text{Em}}\mathbf{=}\frac{\mathbf{\% QDx}}{\mathbf{\%}\mathbf{\text{Py}}}\mathbf{\ }$=$\mathbf{\ }\frac{\mathbf{QDx}}{\mathbf{\text{QDx}}}\frac{\mathbf{\text{Py}}}{\mathbf{}\mathbf{\text{Py}}}$
elastyczność dochodową popytu-czynnik wpływający na popyt X to zmiana dochodów kupujących (>0 dla dóbr normalnych; <0 dla dóbr podrzędnych; pomiędzy 0 i 1 dla dóbr podstawowych; >1 dla dóbr luksusowych) E_DP$\mathbf{\ }\mathbf{=}\frac{\mathbf{\% QDx}}{\mathbf{\% DP}}\mathbf{\ }$=$\mathbf{\ }\frac{\mathbf{QDx}}{\mathbf{\text{QDx}}}\mathbf{\ }\frac{\mathbf{\text{DP}}}{\mathbf{DP}}$

Elastyczność łukowa dotyczy odcinka krzywej popytu
Ep=$\frac{\frac{QDX}{\overset{\overline{}}{\text{QDx}}}100}{\frac{Px}{\overset{\overline{}}{\text{Px}}}100}$
Elastyczność punktowa (traktujemy zmianę ceny jako nieskończenie małą) aby obliczyć, prowadzimy styczną do krzywej przez dany punkt i mierzymy długość prostej od Puntu do odciętej i do rzędnej Ep=$\frac{punkt - odcieta}{punkt - rzedna}$

Nachylenie krzywej popytu (stroma lub płaska) nie jest jednoznaczne z elastycznością.

Elastyczność podaży

1. Założenia modelu decyzji konsumenta oraz czynniki subiektywne i obiektywne decyzji konsumenta. (s.89)

W teorii konsumenta zakłada się, że

• jest on podmiotem racjonalnym,

• opiera proces podejmowania decyzji na zasadzie optymalizacji,

• dokonując wyborów dąży do osiągnięcia maksymalnych korzyści z konsumpcji.

• Ponadto ekonomia normatywna przyjmuje fakt, że konsumenci mają określone preferencje indywidualne i traktuje je jako dane.

• Konsumenta traktuje się jako suwerenny podmiot gospodarczy.

Główne elementy teorii konsumenta:

• Wybory konsumenta są zgodne z jego własnym interesem

• Wybory między alternatywami konsumpcji w oparciu o dostępne informacje (błędy w podejmowanych decyzjach wynikają z braku dostatecznej informacji)

• Substytucyjność między dobrami w procesach wyboru konsumenta (w zależności od dochodu, preferencji itp.)

Czynniki subiektywne:

• Użyteczność-suma zadowolenia, jaką osiąga indywidualny konsument z konsumowania lub posiadania danego dobra. W swoich wyborach konsument dąży do maksymalizacji użyteczności. Mikroekonomia nie traktuje jej jako konkretnej wartości liczbowej, ale jako kategorię porządkową. …

Czynniki obiektywne:

1. Krzywa obojętności konsumenta, założenia, własności, MSS i jej cechy. (s.95)

Krzywa obojętności przedstawia wszystkie kombinacje konsumpcji dwóch dóbr, które są dla konsumenta obojętne. Każda z tych kombinacji daje konsumentowi takie samo zadowolenie.
Poziom zadowolenia wzrasta w miarę przesuwania się na wyższą krzywą obojętności.
Krzywe obojętności opierają się na założeniach o:

• Kompletności preferencji-potrafi określić, które kombinacje preferuje, a które są mu obojętne.

• Przechodniości preferencji- jeżeli woli A od B i jednocześnie woli B od C, to znaczy, że woli A od C.

• Nienasyconości zadowolenia konsumenta-konsument zawsze woli więcej, aniżeli mniej.

Cechy: ma nachylenie negatywne, zmniejszające się w miarę zwiększania konsumpcji dobra; krzywe obojętności nie mogą się przecinać, są wypukłe w stosunku do początku układu, krzywych obojętności jest nieskończenie wiele.

MSS (marginalna stopa substytucji)- określa jaką ilość dobra Y należy poświęcić w celu zwiększenia konsumpcji dobra X o jedną jednostkę, w sytuacji kiedy konsument pozostaje na tej samej krzywej obojętności, czyli nie zmienia poziomu zadowolenia z konsumpcji.
MSS przyjmuje wartości dodatnie MSS=(-1)$\frac{- Y}{\text{DX}} = \frac{Y}{X}$
Prawo malejącej MSS - nachylenie krzywej obojętności zmniejsza się w miarę przesuwania się w dół i rośnie w miarę przesuwania się w górę, stąd cechą każdej krzywej obojętności jest malejąca MSS (wynika ze zmian użyteczności marginalnej konsumpcji każdego dobra.

1. Ograniczenia budżetowe konsumenta, budżet konsumenta, równanie i linia budżetowa, czynniki zmieniające ograniczenia budżetowe konsumenta. (s. 102)

Ograniczenie budżetowe konsumenta: celem konsumenta jest osiągnięci maksymalnych korzyści z konsumpcji. Jednak wielkość konsumpcji ogranicza ilość zasobów pieniężnych, którymi konsument dysponuje. Na ten budżet składają się dochody płacowe i pozapłacowe, które są wielkością daną w momencie podejmowania decyzji o rozmiarach i jakości konsumpcji dóbr.

Linia budżetowa konsumenta: . DP=Qx*Px+Qy*Py
oddziela kombinacje osiągalne od nieosiągalnych;
Punkt, w którym konsument maksymalizuje swoje zadowolenie z konsumpcji, znajduje się na najwyższej krzywej obojętności możliwej do osiągnięcia przy danych ograniczeniach. Jest to punkt styczności linii budżetowej z krzywą obojętności. W punkcie optimum MSS_xy=$\frac{\text{Px}}{\text{Py}}.$

Na zmiany ograniczenia budżetowego konsumenta wpływają zmiany dochodu konsumenta i zmiany cen produktów.
Wzrost (spadek) dochodów, ceteris paribus, przesuwa linię budżetową równolegle w górę (dół).
Natomiast zmiana ceny wpływa na nachylenie linii

1. Optimum konsumenta oraz jego zmiany. (s. 105)

Konsument podejmując decyzje odnośnie konsumpcji, konfrontuje swoje subiektywne oceny z faktycznymi możliwościami ich realizacji.
Uwzględniając swoje preferencje, dotyczące kombinacji dóbr możliwych do osiągnięcia ze względu na posiadane zasoby, konsument poszukuje sytuacji optymalnej, która umożliwi mu osiągnięcie maksymalnych korzyści z konsumpcji.

Punkt, w którym konsument maksymalizuje swoje zadowolenie z konsumpcji, znajduje się na najwyższej krzywej obojętności możliwej do osiągnięcia przy danych ograniczeniach. Jest to punkt styczności linii budżetowej z krzywą obojętności. W punkcie optimum MSS_xy=$\frac{\text{Px}}{\text{Py}}.$

Zgodnie z zasadą nienasyconości konsument zawsze chciałby znajdować się na możliwie najwyższej krzywej obojętności. Równocześnie napotyka on na ograniczenia budżetowe, dlatego zmiany optimum nastąpią wtedy, gdy zmieni się dochód konsumenta, ceny lub preferencje.

1. Krzywe Engla, zmiany konsumpcji w długim okresie. (S.115)
   Ernest Engel, XIX-wieczny ekonomista niemiecki, dokonał jako pierwszy szerokich badań statystycznych zależności wydatków na poszczególne dobra od wysokości dochodów konsumenta. Graficzna postać tych zależności nosi nazwę KRZYWYCH ENGLA - uzależniając wielkości zakupów dobra x od dochodów- wraz ze wzrostem (spadkiem) dochodów konsumenta rosną (spadają), ceteris paribus, rozmiary kupowanego przez konsumenta dobra x.
   Zależność tą można przedstawić w postaci krzywej Engla, wyprowadzając ją z krzywej dochód-konsumpcja (połączenie punktów optymalnej konsumpcji, przy zmieniającym się dochodzie).
   
   
   
   
   
   
   
   
   
   Zmiany rozmiarów kupowanych dóbr, w zależności od zmian dochodów, mogą odbywać się w różnym tempie. Zależy to od tego, czy dobra te zaspokajają potrzeby podstawowe czy luksusowe.
   
   
   
   W miarę wzrostu dochodu, konsument wydaje RELATYWNIE coraz mniej na dobra podstawowe i coraz więcej na dobra wyższego rzędu. W rezultacie w długim okresie zmienia się struktura konsumpcji. W społeczeństwach o dużych dochodach, konsumenci wydatkują znacznie więcej na produkty i usługi wyższego rzędu, natomiast znacznie mniej w relacji do dochodów, na dobra podstawowe. Odwrotnie jest w społeczeństwach o niższych dochodach.

2. Efekty zmiany cen na popyt konsumenta, efekty substytucji i dochodowy (dla wzrostu ceny dobra X). (s.120)
   Zmiany ceny relatywnej danego dobra przesuwają linie budżetową w górę lub w dół. Jeżeli cena relatywna dobra rośnie, to wówczas konsument będzie kupować mniejsze jego ilości. W przypadku, kiedy cena relatywna dobra spada, wtedy konsument będzie kupować większe ilości tego dobra.
   Powyższą zależność możemy analizować posługując się krzywymi obojętności konsumenta (zmienia się Px, ceteris paribus).
   Łącząc punkty optimum otrzymujemy krzywą cena-konsumpcja, która pokazuje zestaw optymalnych kombinacji dóbr x i y, przy różnych cenach x, ale takim samym dochodzie, cenie y i preferencjach.
   Za pomocą tej krzywej, możemy wyprowadzić krzywą popytu na dobro x w zależności Px –DP,Py stałe (krzywa popytu POJEDYNCZEGO konsumenta, a nie popyt rynkowy).
   
   Efekt substytucji i dochodowy.
   skutki wzrostu ceny dobra x: 1)naruszenie relacji wymiennej między dobrem x i y, 2) zmniejszenie siły nabywczej dochodu konsumenta.
   1) gdy dobro x zdrożeje, przy niezmiennej cenie y, to dobro x staje się relatywnie droższe, natomiast dobro y stosunkowo tańsze. Może to skłonić konsumenta do substytucji dobra x na y (relatywnie tańsze). W takim wypadku popyt na dobro x zmniejszy się, natomiast popyt na dobro y wzrośnie.
   2) przy założeniu, że Py i DP jest stały, wzrost Px oznacza, że konsument może zakupić mniej dobra x niż poprzednio. Siła nabywcza konsumenta zmniejsza się-SPADA DOCHÓD REALNY.
   Jeżeli dobra X i Y są dobrami normalnymi, to spadek dochodu realnego spowoduje, spadek kupowanych ilości obu dóbr; jeżeli X jest dobrem podrzędnym to ilość kupowanego dobra X wzrośnie.
   Wzrost ceny dobra X uruchamia działanie dwóch sił wpływających na decyzje konsumenta
   a) EFEKT SUBSTYTUCJI- zastąpienie dobra relatywnie droższego, na relatywnie tańsze.
   b) EFEKT DOCHODOWY- spadek siły nabywczej dochodu konsumenta na wielkość zakupów X i Y; zmiana dochodu wynikająca ze spadku siły nabywczej; Jeżeli dobra X i Y są dobrami normalnymi, to efekt dochodowy realnego spowoduje, spadek kupowanych ilości obu dóbr; jeżeli X lub Y jest dobrem podrzędnym to ilość kupowanego dobra podrzędnego wzrośnie.
   w odniesieniu do dóbr normalnych, efekt dochodowy wzmacnia działanie efektu substytucji, w przypadku słabej podrzędności, efekt dochodowy redukuje jedynie częściowo rezultat efektu substytucji.
   We wszystkich tych sytuacjach prawo popytu nie traci na ważności-zmiana ceny jest odwrotnie proporcjonalna do zmiany popytu.
   DOBRA GIFFENA- znaczny stopień podrzędności, wzrostowi ceny towarzyszy wzrost popytu.

3. Funkcje zysku jako celu działalności przedsiębiorstwa.(s.140)

Producent decyduje się wydatkować swoje środki na uruchomienie produkcji, ponieważ spodziewa się osiągnąć dochody ze sprzedaży wyprodukowanych dóbr. Wielkość dochodów wynika z porównania nakładów (kosztów) na wytworzenie dobra z ceną rynkową uzyskaną ze sprzedaży.
Producent kupuje na rynku potrzebne mu czynniki produkcji, jednocześnie rezygnuje z zastosowania swoich środków w innych, alternatywnych działalnościach gospodarczych, rezygnuje z korzyści (koszt alternatywny).
Kapitał przeznaczony na proces produkcji przechodzi przez następujące fazy:

Faza I: zakup czynników produkcji; kapitał występuje w formie pieniężnej.
Faza II: produkcja dóbr; kapitał występuje w formie rzeczowej, w post. surowców, maszyn, pracowników

Faza III: sprzedaż wytworzonych dóbr; kapitał ponownie przybiera postać pieniężną.
Pieniądze wydane(faza I) - pieniądze zyskane(faza III) = zysk
Zadanie producenta polega na takim wyborze nakładów na produkcję, aby różnica między nakładami a przychodami była dodatnia i możliwie maksymalna. Jeżeli zysk<0 racjonalizm producenta wskazuje wówczas, żę powinien ograniczyć lub zaniechać działalność produkcyjną.
Osiąganie zysku to podstawowy warunek rozwoju przedsiębiorstwa. W gospodarce rynkowej zysk jest podstawą wyborów konsumenta kształtujących strukturę produkcji.

• Zysk wpływa na możliwości inwestycyjne firmy - Inwestycje, z części zysku, tworzą podstawy do dalszych zysków.

• Wielkość i podział zysku określają samofinansowanie przedsięwzięć produkcyjnych – wysoki stopień samofinansowania daje przedsiębiorstwu znaczną niezależność w podejmowaniu decyzji i chroni je przed sytuacjami kryzysowymi.

• Zysk wywiera wpływ na wielkość zatrudnienia – zyski, przeznaczone na inwestycje wpływają na ograniczenie bezrobocia i zmniejszają tym samym wydatki budżetu państwa.

• Zysk spełnia rolę motywacyjną - skłaniają do osiągania jak najlepszych rezultatów.

Przychody ze sprzedaży – koszty produkcji i sprzedaży = zysk brutto
Zysk brutto – podatki = zysk netto przedsiębiorstwa
Zysk netto – rezerwy obowiązkowe i dobrowolne = zysk dla właścicieli.

1. Założenia oraz przebieg funkcji produkcji w okresie krótkim, produkcji całkowitej, przeciętnej oraz produktu marginalnego. Prawo malejących przychodów i jego uzasadnienie.

2. Etapy produkcji oraz decyzje producenta w poszczególnych etapach.(s.154)

3. Funkcje produkcji o stałych i zmiennych proporcjach nakładu czynników, izokwanty produkcji, cechy MSTS. (s.155)

$$\frac{\mathbf{\text{PMl}}}{\mathbf{w}}\mathbf{=}\frac{\mathbf{\text{PMl}}}{\mathbf{r}}$$

1. Koszty produkcji – indywidualne, społeczne, księgowe, ekonomiczne, wyjaśnienia ilustruj przykładami.(s.175)
   Koszty produkcji- produkcja wymaga nakładów na zakup czynników produkcji. Ich ilość określa technologia wytwarzania. Każdy czynnik posiada swoją cenę ukształtowaną na rynku. Ceny te są składnikiem kosztów produkcji.[zakup siły roboczej, maszyn, urządzeń, budynków, surowców, ziemi kapitału finansowego]. Koszty produkcji są podstawowym elementem rachunku rentowności produkcji (porównanie kosztów z ceną sprzedaży produkowanych dóbr umożliwia obliczenia zysku). Znajomość kształtowania się kosztów produkcji jest warunkiem niezbędnym dla podejmowania racjonalnych decyzji przez producenta. Koszty produkcji dzielimy na:
   Koszty indywidualne(prywatne)-ponoszone przez producenta [surowce, maszyny, zasób siły roboczej ]
   Koszty społeczne- ponoszone przez społeczeństwo z racji istniejącej produkcji [ratowanie zanieczyszczonego środowiska przez produkcje, częstsze wizyty u lekarza związane z zanieczyszczeniami powstałymi przy produkcji, wydatki na większą ilość środków czystości]
   Kosztom prywatnym każdej działalności towarzyszą koszty społeczne, które prędzej czy później znajdą odzwierciedlenie w kosztach prywatnych.
   Koszty księgowe (rachunkowe, explicite)- ilość kupowanych czynników produkcji pomnożona przez cenę [czynsz, pensje, rachunki, zakup surowców]
   Koszty ekonomiczne (implicite)-wartość wszystkich zasobów (czynników) użytych do produkcji. Wartość tę wyznacza koszt najlepszego, alternatywnego zastosowania zasobów (nakładów na czynniki). [wartość uzyskanych pieniędzy z wynajmowania lokalu komuś innemu, zamiast korzystania z niego samemu; wartość pensji otrzymanej za pracę u innego pracodawcy, zamiast czerpania zysków z własnej firmy]
   do kosztów implicite wlicza się zysk normalny, czyli minimalne wynagrodzenie przedsiębiorcy, które będzie go skłaniać do kontynuowania przedsięwzięcia (będzie rekompensować, włożony talent i przedsiębiorczość w działalność).
   KOSZTY EKONOMICZNE TO WSZYSTKIE KOSZTY EXPLICITE I IMPLICITE ŁĄCZNIE Z ZYSKIEM NORMALNYM, NIEZBĘDNYM DO ZATRZYMANIA ZASOBÓW W DANEJ DZIEAŁALNOŚCI GOSPODARCZEJ.

2. Założenia, podział i przebieg kosztów produkcji w okresie krótkim.(s.180)
   KOSZTY w okresie krótkim(produkcja opiera się na danej technologii):

• Zmienne –zmieniają się wraz z zmianą produkcji [płace, koszty surowców , materiałów, energii…]

• Stałe-niezależne od rozmiarów produkcji [płace administracji, obsługi, zużywania budynków, maszyn, wynajem ziemi lokalu, koszt kredytów, podatki]

Dodatkowo koszty można podzielić na całkowite, przeciętne i marginalne.

Dla uproszczenia zakłada się, że produkcja odbywa się w ramach jednej technologii, i dotyczy jednego produktu, a producent nabywa czynniki wytwórcze po cenie rynkowej.

Koszty stałe całkowite - zupełnie nie zależne od wielkości produkcji, zawsze takie same [ochrona majątku i konserwacja, spłata kredytów]

Koszt stały przeciętny =$\ \frac{koszt\ STALY\ calokowity}{wielkosc\ produkcji}$; zmniejsza wraz ze wzrostem produkcji, ale zawsze>0.

Koszt zmienny całkowity - rośnie w miarę zwiększania się produkcji w tempie nierównomiernym. (najpierw przyrosty kosztu są malejące potem rosnące).
koszt zmienny przeciętny = $\frac{koszt\ ZMIENNY\ calokowity}{wielkosc\ produkcji}$; najpierw się zmniejsz, potem zaczyna rosnąć
koszt całkowity - jest sumą kosztów stałych całkowitych i zmiennych całkowitych (KC=KSC+KZC).

Koszt całkowity przeciętny= $\frac{koszt\ calokowity}{wielkosc\ produkcji}$; koszt całkowity przypadający na jednostkę produktu.

Koszt marginalny =$\ \frac{KC}{Q}$ =$\ \frac{KZC}{Q}$; zmiana kosztu całkowitego wynikająca ze zmiany wielkości produkcji o jedną jednostkę. Koszt stały nie wpływa na wyznaczenie kosztu marginalnego.

…

W okresie długim wszystkie koszty są zmienne.

1. Założenia rynku doskonałej konkurencji oraz kształtowanie się przychodów przedsiębiorstwa (całkowitych, przeciętnych i marginalnych) na takim rynku.

2. Zasady optymalizacji zysku (dodatniego i ujemnego) przedsiębiorstwa działającego na rynku doskonałej konkurencji – ujęcie w formie kosztów i przychodów całkowitych oraz w formie wielkości marginalnych.

3. Założenia rynku monopolu całkowitego oraz kształtowanie się przychodów przedsiębiorstwa monopolistycznego.

4. Zasady optymalizacji zysku (dodatniego i ujemnego) monopolu stosującego cenę monopolową.

5. Definicja i rodzaje dyskryminacji cenowej, podaj przykłady dyskryminacji.