Rachunkowość finansowa
WYKŁAD
Wprowadzenie
Plan przedmiotu:
1)Pojęcie, cel, zakres i struktura rachunkowości,
2) Bilans jako rachunek statyczny
3) Cykl rachunkowości
4) Wybrane problemy wyceny i ewidencji majątku i kapitałów
5) Budowa i funkcjonowanie rachunku kosztów (zmiana stanu produktów a RMK
6) Elementy sprawozdawczości finansowej
7) Podsumowanie
Literatura
Zasady zaliczenia/egzaminu
Plan wykładu I
Wprowadzenie, sprawy organizacyjne
Historia rachunkowości
Definicje rachunkowości
Podstawy prawne rachunkowości finansowej w Polsce
Funkcje i miejsce rachunkowości finansowej w strukturze systemu rachunkowości
Cel i zakres rachunkowości
Nadrzędne zasady rachunkowości
Bilans, jako rachunek statyczny
Podsumowanie
System rachunkowości
Krótki rys historyczny - Luca Pacioli – 1494 r. – zasady rachunkowości podwójnej;
Definicje rachunkowości
Funkcje i nadrzędne zasady
Struktura rachunkowości
Cel i zakres rachunkowości
Definicje rachunkowości
Prof. Matezich: rachunkowość jest teorią i praktyką pomiarów ekonomicznych.
Prof. Z Messner i B. Bieńkowski: Rachunkowość można zdefiniować, jako podsystem systemu informacyjnego, obejmujący proces tworzenia wyodrębnionego zakresu informacji.
Ale!, Definicja Prof. E. Burzym: …. (odwołanie się do metody bilansowej)
Podstawy prawne rachunkowości finansowej
Ustawa z dnia 29 września 1994 r. o rachunkowości. To jest prawo bilansowe w naszym kraju.
Oprócz ustawy o rachunkowości, do regulacji krajowych z zakresu rachunkowości, w Polsce, zaliczamy Krajowe Standardy Rachunkowości (KSR-y).
Spółki giełdowe, sporządzające sprawozdania skonsolidowane, stosują MSR/MSSF.
Struktura rachunkowości finansowej
Rachunkowość finansowa jest unormowana prawnie i zawiera takie elementy jak:
Księgowość,
Sprawozdawczość finansową,
Analizę sprawozdań finansowych,
Rewizję finansową.
Elementy sprawozdania finansowego
Zgodnie z ustawą o rachunkowości sprawozdanie finansowe składa się z:
Bilansu,
Rachunku zysków i strat,
Informacji dodatkowej, która obejmuje wprowadzenie do sprawozdania finansowego oraz dodatkowe informacje i objaśnienia.
a w jednostkach, które podlegają obligatoryjnemu badaniu przez biegłego rewidenta, dodatkowo:
zestawienia zmian w kapitale własnym,
rachunku przepływów pieniężnych.
Sprawozdanie z działalności jednostki
W sprawozdaniu z działalności jednostki należy ująć między innymi informacje o:
zdarzeniach istotnie wpływających na działalność jednostki, jakie nastąpiły w roku obrotowym, a także po jego zakończeniu, do dnia zatwierdzenia sprawozdania finansowego,
przewidywanym rozwoju spółki,
ważnych osiągnięciach w dziedzinie badań i rozwoju,
aktualnej i przewidywanej sytuacji finansowej,
nabyciu udziałów lub akcji własnych,
posiadanych przez jednostkę oddziałach lub zakładach,
instrumentach finansowych, w zakresie różnego rodzaju ryzyka z nimi związanego oraz przyjętych celach i metodach zarządzania ryzykiem finansowym,
stosowaniu zasad ładu korporacyjnego w przypadku spółek giełdowych.
Pojęcie rewizji finansowej, jako elementu rachunkowości finansowej
Audyt zewnętrzny to usługi atestacyjne, które może wykonywać biegły rewident w danej jednostce gospodarczej. Tak rozumiany audyt zewnętrzny można uznać za tożsamy
z pojęciem rewizji finansowej. Jak wynika z analizy tych pojęć, którą przeprowadził J. Pfaff,
w zakresie pojęcia rewizji finansowej możemy wymienić:
badanie i przeglądy sprawozdań finansowych,
inne usługi atestacyjne, które mogą mieć postać uzgodnionych procedur dotyczących informacji finansowych lub ich kompilacji.
Rozdział 7 UoR dotyczy badania i ogłaszania sprawozdań finansowych.
Plan wykładu II
Bilans jako rachunek statyczny
Przejście z rachunku statycznego do dynamicznego
Koszty i ich klasyfikacji w rachunkowości finansowej
Wybrane problemy ewidencji zdarzeń gospodarczych:
VAT,
RMK,
metody wyceny zapasów (FIFO, LIFO, WA)
Bilans jako rachunek statyczny
istota metody bilansowej
zasady, które determinują układem aktywów i pasywów w bilansie (np. wartość firmy, należne wpłaty na kapitał, akcje własne, rozliczenia międzyokresowe)
czynniki pozwalające na wyróżnienie AT i AO oraz KW i KO.
szczegółowe omówienie wybranych pozycji bilansu (praca ze wzorem bilansu).
Przejście z rachunku statycznego do dynamicznego
cykl rachunkowości,
klasyfikacja kont,
pionowa i pozioma podzielność i łączenie kont,
pochodzenie kont wynikowych,
wpływ operacji gospodarczych na bilans,
przykłady.
Aktywa pieniężne i inwestycje krótkoterminowe
Do aktywów pieniężnych zaliczamy:
krajowe środki płatnicze,
waluty obce,
dewizy.
Zgodnie z prawem dewizowym, krajowe środki płatnicze to pieniądze będące w kraju prawnym środkiem płatniczym (waluta polska) a także pełniące funkcję płatniczą: czeki, weksle, akredytywy, polecenia wypłat i inne dokumenty bankowe i finansowe – płatne
w walucie polskiej.
Dewizy– to pełniące funkcję płatniczą weksle, czeki, akredytywy, polecenia wypłat
i inne dokumenty bankowe i finansowe – płatne w walutach obcych.
Do aktywów pieniężnych zalicza się także inne aktywa finansowe, w tym
w szczególności naliczone odsetki od aktywów finansowych.
Do środków pieniężnych(brak jest definicji w UoR) zalicza się:
gotówkę oraz bony pieniężne,
pieniądze zgromadzone na rachunku bieżącym i rachunkach pomocniczych,
inne środki pieniężne, a mianowicie: czeki obce, weksle obce o terminie wykupu do 3 miesięcy oraz środki pieniężne w drodze.
Dokonywanie lub przyjmowanie płatności związanych z wykonywaną działalnością gospodarczą następuje za pośrednictwem rachunku bankowego przedsiębiorcy w każdym przypadku, gdy:
1) stroną transakcji, z której wynika płatność, jest inny przedsiębiorca oraz
2) jednorazowa wartość transakcji, bez względu na liczbę wynikających z niej płatności, przekracza równowartość 15 000 europrzeliczonych na złote według średniego kursu walut obcych ogłaszanego przez Narodowy Bank Polski ostatniego dnia miesiąca poprzedzającego miesiąc, w którym dokonano transakcji. (art. 22 ustawy o swobodzie działalności gospodarczej)
Środki pieniężne w kasie
KP, KW, konto „kasa” – 100 lub 101
Raport kasowy– powinien być sporządzany na koniec każdego dnia, ale może być też sporządzany na koniec np. tygodnia lub dekady (określa to kierownik jednostki).
Niedobór z winy kasjera ujmowany jest na koncie „Inne rozrachunki z pracownikami”.
Niedobór powstały z innych przyczyn ujmuje się na koncie „Inne pozostałe koszty operacyjne”. Niedobór powstały z przyczyn losowych (np. kradzież) ujmuje się w „Straty nadzwyczajne”.
Ustaloną nadwyżkę gotówki odnosi się na konto „Inne pozostałe przychody operacyjne”,
Wycena środków pieniężnych
Środki pieniężne w walucie obcej wykazuje się w księgach rachunkowych w wartości nominalnej przeliczonej na złote polskie według kursu zakupuustalonego dla danej waluty obcej przez bank lub kantor, z którego usług korzysta jednostka.
Jeżeli jednostka posiada środki pieniężne (tej samej waluty) zakupione po różnych kursach, to ich rozchód może wycenić według metod FIFO, LIFO lub WA.
Przychody i rozchody walut obcych ujmuje się w księgach na dzień ich przeprowadzenia po kursie faktycznie zastosowanym:
przychody z zakupu – po kursie banku lub kantoru,
z uiszczenia należności – według średniego kursu NBP z dnia poprzedzającego.
c) rozchody z tytułu zapłaty zobowiązań – według kursu zgodnie z jedną z metod: LIFO, FIFO, WA,
d) przy sprzedaży waluty – po kursie transakcji.
Na dzień bilansowy, waluty obce są wyceniane po średnim kursie NBP.
Różnice kursowe ujmuje się: dodatnie – w przychodach finansowych, a ujemne – w kosztach finansowych.
Środki pieniężne w banku
131 – rachunek bieżący, odsetki to przychody finansowe, za wyjątkiem ZFŚS
132 – rachunki bankowe lokat,
133 Rachunek bankowy środków walutowych (wycena po kursie kupna lub sprzedaży
w danym banku),134 – inne rachunki bankowe
Lokaty terminowe są zaliczane do:
do 3 miesięczne – do Innych aktywów pieniężnych,
3 do 12 miesięczne – do innych krótkoterminowych aktywów finansowych,
powyżej 12 miesięczne – do innych długoterminowych aktywów finansowych.
Naliczone na dzień bilansowy odsetki od lokat stanowią przychód finansowy i jeśli:
podlegają kapitalizacji – są wykazywane w bilansie jako inne krótkoterminowe aktywa finansowe,
nie podlegają kapitalizacji i są wymagalne w uzgodnionych terminach – to są wykazywane w bilansie jako Inne aktywa pieniężne.
Obrót wekslowy i czekowy
Weksel:
własny,
trasowany – to wydane przez wystawcę weksla (trasanta) polecenie zapłaty określonej sumy pieniężnej przez oznaczoną osobę (trasata) na rzecz osoby trzeciej (remitenta).
Weksle obce mogą ulec przedawnieniu:
roszczenia przeciwko akceptantowi weksla trasowanego lub wystawcy weksla własnego przedawniają się po trzech latach od daty płatności weksla,
roszczenia wobec indosantów i wystawcy weksla trasowanego – po roku od daty protestu,
wzajemne roszczenia indosantów – po 6 miesiącach od daty wykupu.
Czek (omówić definicję):
gotówkowy,
rozrachunkowy.
Czek wystawiony i płatny w tym samym kraju powinien zostać przedstawiony do zapłaty
w ciągi 10 dni od daty wystawienia (zagraniczny w ciągu 20 lub 70 dni). Czek niezrealizowany może zostać odwołany.Środki pieniężne w drodze.
Definicja czeku:
„Czek jest wystawionym w formie przepisanej ustawą i skierowanym do trasata, będącego bankierem, poleceniem zapłaty pewnej sumy lub jej zaksięgowania, w związku
z rozporządzalnym funduszem wystawcy, znajdującym się u trasata a nadającym w razie odmowy zapłaty lub zaksięgowania prawo poszukiwania zwrotnego od wystawcy i innych osób, które na czeku umieściły swój podpis”Plan wykładu III – Rozrachunki
klasyfikacja rozrachunków
wycena rozrachunków w walutach obcych
przedawnienie należności nieściągalnych
rozrachunki publiczno prawne
odpisy aktualizujące należności
Rozrachunki
Ustawa nie definiuje należności, ale definiuje zobowiązania – „Przez zobowiązania rozumie się wynikający z przeszłych zdarzeń obowiązek wykonywania świadczeń o wiarygodnie określonej wartości, które spowodują wykorzystanie już posiadanych lub przyszłych aktywów jednostki gospodarczej”.
Rezerwy to zobowiązania o niepewnym terminie i wartości.
Klasyfikacja rozrachunków
kryterium podmiotowe: z odbiorcami, z dostawcami, publiczno-prawne,
z pracownikami, wewnątrzzakładowe, pozostałe,
ze względu na termin płatności: krótko – i długoterminowe
ze względu na możliwość windykacji: sporne (roszczenia) i bezsporne
a także: warunkowe i bezwarunkowe
Wycena rozrachunków
Rozrachunki wyrażone w walutach obcych ujmuje się w księgach w wartości nominalnej przeliczone na złote polskie według średniego kursu NBP z dnia powstania należności lub zobowiązania.
Różnice kursowe z dnia płatności, a także z dnia bilansowego zalicza się w koszty
lub przychody finansowe.
Kurs z wyceny należności może się różnić od ustalonego przez NBP w przypadku odprawy celnej (dowód SAD).
Możliwe jest i dopuszczalne kompensowanieze sobą dodatnich i ujemnych różnic kursowych ustalonych na nierozliczonych rozrachunkach wyrażonych w tej samej walucie obcej.
Powstałe w ciągu roku obrotowego różnice kursowe, ustalone zgodnie z prawem bilansowym są traktowane jako KUP lub przychody do opodatkowania.
Memoriałowoustalone różnice kursowe na dzień bilansowy nie stanowią KUP,
a dodatnie różnice kursowe nie są przychodem.
Przedawnienia rozrachunków
Na należności i roszczenia przedawnione, umorzone i nieściągalne tworzy się odpisyaktualizującew korespondencji w pozostałymi kosztami operacyjnymi. W przypadku zobowiązań tego typu – ujmujemy je w pozostałe przychody operacyjne.
Należności przedawniają się po 10 latach, ale te związane z dział. gosp. – po 3 latach,
a powstałe na podstawie faktur VAT – po 2 latach.
Nieściągalność rozrachunków
Należnościami nieściągalnymi są te należności, co do których wierzyciel dysponuje dokumentami stwierdzającymi niemożność wyegzekwowania swoich praw – mimo ich dochodzenia. Takimi dokumentami mogą być (wtedy KUP):
akt zgonu dłużnika,
protokół nieściągalności (np. komornika)
postanowienie sądu o oddaleniu wniosku o upadłość (niewystarczający majątek)
postanowienie sądu o układzie.
Przedawnienie należności
… oznacza określone prawem wygaśnięcie możliwości ich dochodzenia na drodze sądowej (wtedy NKUP). Bieg przedawnienia przerywa każda czynność podjęta przez jednostkę w celu ich dochodzenia, ale przed sądemlub innym organem.
Umorzenie należności należy traktować jako zwolnienie dłużnika przez wierzyciela z długu, wywołane innymi okolicznościami jak przedawnienie i nieściągalność.
Rozrachunki publiczno - prawne
podatek dochodowy od osób prawnych
podatek dochodowy od osób fizycznych
odsetki, kary i grzywny zarachowane przez organ podatkowy
podatki lokalne: od nieruchomości, od śr. transportu, od psa itp.
cło i podatek akcyzowy,
rozrachunki z tytułu VAT
wpłaty na PFRON
rozrachunki z ZUS
Rozrachunki z ZUS
Ubezpieczenia społeczne (pracodawca i pracownik):
emerytalne 9,76% 9,76%
rentowe 6,5% 1,5%
chorobowe 2,45%
wypadkowe 0,67-3,6%
2,3% składki na ubezpieczenia emerytalne jest odprowadzane do OFE
Do 30-krotności średniej krajowej jest ograniczenie w odprowadzaniu składki emerytalnej
i rentowej.Ponadto:
Fundusz Pracy – 2,45% wynagrodzenia brutto – obciąża pracodawcę
FGŚP – 0,1% wynagrodzenia brutto – obciąża pracodawcę.
Do 15-go każdego miesiąca następnego składamy raporty ZUS – RMUA oraz deklarację rozliczeniową pracownika – ZUS DRA
Rozrachunki z ZUS
Część podatku dochodowego od wynagrodzeń pracowników jest odprowadzana,
za pośrednictwem ZUS, do NFZ – jest to składka zdrowotna. Składka ta wynosi łącznie 9%,
z czego:
7,75% wynagrodzenia brutto jest potrącane z zaliczki na podatek dochodowy,
1,25% obciąża pracownika, pomniejszając jego wynagrodzenie.
Odpisy aktualizujące należności
Dokonywane są w stosunku do należności:
1)od dłużników postawionych w stan likwidacji lub upadłości,
2) od dłużników w przypadku oddalenia wniosku o ogłoszenie upadłości, ze względu na niewystarczający majątek,
3) kwestionowanych przez dłużników, bądź z których zapłatą dłużnik zalega, a według oceny jego sytuacji majątkowej i finansowej spłata należności w umownej kwocie nie jest prawdopodobna.
4) stanowiących równowartość kwot podwyższających należności, w stosunku do których dokonano uprzednio odpisu aktualizującego – w wysokości tych kwot, do czasu ich otrzymania lub odpisania,
5) przeterminowanych lub nie przeterminowanych o znacznym stopniu prawdopodobieństwa nieściągalności, w przypadkach uzasadnionych rodzajem prowadzonej działalności lub strukturą odbiorców – w wysokości wiarygodnie oszacowanej kwoty odpisu, w tym także ogólnego, na nieściągalne należności.
Zapasy
Definicja: Rzeczowe aktywa obrotowe to materiały nabyte w celu zużycia na własne potrzeby, wytworzone lub przetworzone przez jednostkę produkty gotowe (wyroby i usługi) zdatne do sprzedaży lub w toku produkcji, półprodukty oraz towary nabyte w celu odsprzedaży w stanie nieprzetworzonym.
Klasyfikacja: PKWiU
Zapasy – wycena, definicje
Rzeczowe składniki aktywów obrotowych wycenia się według cen nabycia lub kosztów wytworzenia nie niższych od cen ich sprzedaży netto na dzień bilansowy.
Materiałymogą być również ujęte w ciągu roku według stałych cen ewidencyjnych, ustalonych na poziomie cen nabycia lub zakupu, korygowanych o odchyleniamiędzy cenami ewidencyjnymi a cenami rzeczywistymi (301 – Rozliczenie zakupu – przykłady)
Cenanabycia– to cena zakupu składnika aktywów, obejmująca kwotę należną sprzedającemu, bez podlegających odliczeniu podatku od towarów i usług oraz podatku akcyzowego, a w przypadku importu powiększona o obciążenie o charakterze publiczno-prawnym oraz powiększona o koszty bezpośrednio związane z zakupem (transportu, załadunku, składowania itp.), a obniżona o rabaty, opusty itp.
Koszt wytworzenia produktu– obejmuje koszty pozostające w bezpośrednim związku
z danym produktem oraz uzasadnioną część kosztówpośredniozwiązanych z wytworzeniem tego produktu. (…) Do uzasadnionej, odpowiedniej do okresu wytwarzania produktu, części kosztów pośrednich zalicza się zmienne pośrednie koszty produkcji oraz tę część stałych,pośrednich kosztów produkcji, które odpowiadają poziomowi tych kosztów przy normalnym wykorzystaniu zdolności produkcyjnych.Do kosztów wytworzenia produktu nie zalicza się kosztów:
będących konsekwencją niewykorzystanych zdolności produkcyjnychi strat produkcyjnych,
ogólnegozarządu, które nie są związane z doprowadzeniem produktu do postaci
i miejsca, w jakich się znajdują na dzień bilansowy,
magazynowania,
kosztówsprzedaży.
W przypadkach uzasadnionych cenę nabycia lub koszt wytworzenia można zwiększyć
o koszty obsługi zobowiązańzaciągniętych w celu finansowania zapasu towarów
lub produktów w okresie ich przygotowywania do sprzedaży, bądź wytworzenia i związanych z nimi różnic kursowych, pomniejszone o przychody z tego tytułu.Za cenę sprzedaży nettoskładnika aktywów przyjmuje się możliwą do uzyskania na dzień bilansowy cenę jego sprzedaży, bez podatku VAT i podatku akcyzowego, pomniejszoną o rabaty, opusty i inne podobne zmniejszenia oraz koszty związane z przystosowaniem składnika aktywów do sprzedaży, a powiększoną o należną dotację przedmiotową.
Wartośćgodziwa– to kwota za jaką dany składnik aktywów mógłby zostać wymieniony,
a zobowiązanie uregulowane na warunkach transakcji rynkowej, pomiędzy zainteresowanymi i dobrze poinformowanymi, niepowiązanymi stronami.Trwałautratawartości– zachodzi wtedy, gdy istnieje duże prawdopodobieństwo,
że kontrolowany przez jednostkę składnik aktywów nie przyniesie w przyszłości w znaczącej części lub w całości przewidywanych korzyści ekonomicznych. Uzasadnia to dokonanie odpisuaktualizującego.Zapasy – zasady inwentaryzacji
Metody inwentaryzacji materiałów:
pełnainwentaryzacja okresowa,
wyrywkowainwentaryzacja okresowa (spisujemy z natury tylko cześć materiałów).
Jeżeli zapasy są składowane na terenie strzeżonymto można je inwentaryzować raz na 2 lata.
Wartości niematerialne i prawne
Wartości niematerialne i prawne– to nabyte przez jednostkę, zaliczane do aktywów trwałych, prawa majątkowe nadające się do gospodarczego wykorzystania,
o przewidywanym okresie ekonomicznej użyteczności dłuższym niż rok, przeznaczone do używania na potrzeby jednostki, a w szczególności:
autorskie prawa majątkowe, prawa pokrewne, licencje, koncesje,
prawa do wynalazków, patentów, znaków towarowych, wzorów użytkowych oraz zdobniczych,
know-how,
nabyta wartość firmy (dodatnia),
koszty zakończonych prac rozwojowych
Środki trwałe - definicje
Środkitrwałe– to rzeczowe aktywa trwałe i zrównane z nimi, o przewidywanym okresie ekonomicznej użyteczności dłuższym niż rok, kompletne, zdatne do użytku i przeznaczone na potrzeby jednostki (definicja MSR – które są oddane w użytkowanie – leasing!!!).
Do środków trwałych zalicza się w szczególności:
nieruchomości – w tym grunty, prawo wieczystego użytkowaniagruntu, budowle
i budynki, a także będące odrębną własnością lokale, spółdzielcze własnościowe prawo do lokalu mieszkalnego oraz spółdzielcze prawo do lokalu użytkowego,
maszyny, urządzenia, środki transportu i inne rzeczy,
ulepszenia w obcych środkach trwałych,
inwentarz żywy (zwierzęta pociągowe, słoń w zoo)
pozostałe środki trwałe (wolno stojące kioski, meble, dywany, lustra, sejfy itp.)
Do środków trwałych zalicza się także:
budynki i budowle wzniesione na cudzym gruncie,
równowartość poniesionych nakładów na ulepszenie w cudzym obiekcie, ale muszą jednak być spełnione dwa warunki, a mianowicie: a) wykonane roboty powinny być kompletne, a efekty tych robót są zdatne do używania i mają przynosić korzyści i b) obiekty, w których wykonano takie prace, będą używane przez okres dłuższy niż rok.
Kierownik jednostki gospodarczej może – zgodnie z zasadą istotności – określić granice wartości przedmiotów, powyżej której należy je uznać za środek trwały (podatkowo – 3 500 zł)
Środki trwałe oraz WNiP wycenia się nie rzadziej niż na dzień bilansowy według cen nabycia lub kosztów wytworzenia, lub wartości przeszacowanej pomniejszonych o odpisy amortyzacyjne lub umorzeniowe, a także o odpisy z tytułu trwałej utraty wartości.
Zasady ewidencji środków tr.
Dowodyzewnętrzne: faktury, protokoły (nieodpłatne przyjęcie), umowy (leasing)
oraz akty notarialne (darowizny i wkłady niepieniężne),
Dowody wewnętrzneto:
OT, LT, PT (protokół zdawczo-odbiorczy), MT (zmiana miejsca użytkowania), a także PK
Ewidencja pozabilansowa śr. tr.
środki trwałe dzierżawione – np. leasing operacyjny,
inne obce środki trwałe – np. otrzymane od SP lub gminy w nieodpłatne użytkowanie,
niskocenne składniki rzeczowe długotrwałego uzytkowania (poniżej 3 500 zł)
środki trwałe w likwidacji (do momentu ich fizycznej likwidacji)
Środki trwałe w budowie -
zaliczane do aktywów trwałych środki trwałe w okresie ich budowy, montażu
lub ulepszenia już istniejącego środka trwałego.Środki trwałe w budowie wycenia sięnie rzadziej niż na dzień bilansowy w wysokości ogółu kosztów pozostających w bezpośrednim związku z ich nabyciem lub wytworzeniem, pomniejszonych o odpisy z tytułu trwałej utraty wartości.
W przypadku budowy nowych obiektów do kosztów wytworzenia zalicza się koszty związane z:
opracowaniem dokumentacji,
przeprowadzeniem niezbędnych badań geologicznych, geofizycznych i pomiarów geodezyjnych,
przygotowaniem gruntu pod budowę,
ubezpieczeniem majątkowym,
nadzorem autorskim, inwestorskim,
założeniem stref zieleni,
odsetkami i prowizjami oraz ew. różnicami kursowymi w okresie budowy,
podatkiem VAT, jeżeli nie podlega odliczeniu.
Do kosztów budowy obiektu nie wlicza się wartości nabytych gruntówpod zabudowę.
Zasada kontynuacji działania
Jeżeli nie jest ona spełniona to wówczas wycena aktywów jednostki gospodarczej dokonuje się po cenach sprzedaży netto możliwych do uzyskania, nie wyższych od cen nabycia albo kosztów wytworzenia tych składników aktywów, pomniejszonych o dotychczasowe odpisy umorzeniowe, a także z tytułu utraty wartości.
Za wartość początkową środka trwałegomożna także uznać:
wartość rynkową z dnia nabycia, w przypadku darowizny,
cenę ustaloną w umowie, nie wyższą jednak od wartości rynkowej w przypadku jego otrzymania w postaci wkładu niepieniężnego za objęte udziały lub akcje
wartość godziwą,
Amortyzacja
Nieplanowane odpisy amortyzacyjneodzwierciedlają wystąpienie trwałej utraty wartości gospodarczej przydatności środka trwałego spowodowanej np. zmiana produkcji, przeznaczeniem do likwidacji lub wycofaniem z używania, jeżeli do dnia bilansowego nie nastąpi jego sprzedaż lub likwidacja. Nieplanowane odpisy amortyzacyjne obciążają pozostałe koszty operacyjne.
Planowane odpisy amortyzacyjne obciążają koszty działalności operacyjne (amortyzacja). Podstawę dokonywania odpisów amortyzacyjnych stanowi aktualny plan amortyzacji, określający stawki i kwoty rocznych odpisówposzczególnych środków trwałych. Na dzień przyjęcia środka trwałego do używania należy na piśmie ustalić okres i metodę jego amortyzacji.
Najczęściej śr. tr. rozpoczynamy amortyzować od pierwszego następnego miesiąca.
Aktualizacja wartości śr. tr.
zarządzenie wydane przez Ministra Finansów, co następuje, gdy wartość ewidencyjna poszczególnych grup środków trwałych odbiega w istotny sposób od ich aktualnej wartości rynkowej (jedyne w 1995 roku),
zmiany formy prawnej przedsiębiorstwa państwowego lub komunalnego.
Aktualizacja odnosi się do wszystkich środków trwałych a także do środków trwałych w pełni umorzonych, nadal używanych (ale podnosimy i wartość i wielkość odpisów umorzeniowych).
Powstałą na wskutek aktualizacji wyceny różnicę wartości netto środków trwałych odnosi się na kapitał z aktualizacji wyceny i nie może być ona przeznaczona do podziału.
Trwała utrata wartości śr. tr. ma miejsce wówczas, gdy istnieje duże prawdopodobieństwo, że kontrolowany przez przedsiębiorstwo składników aktywów nie przyniesie w przyszłości, w znaczącej części lub w całości, przewidywanych korzyści ekonomicznych. Zaistnienie takiej sytuacji uzasadnia dokonanie odpisu aktualizującego doprowadzającego wartość składników aktywów, wynikających z ksiąg, do ceny sprzedaży netto lub do wartości godziwej.
W przypadku, gdy wartość środka trwałego była uprzednio aktualizowana a jej skutki były odniesione na dobro kapitału z aktualizacji wyceny – to odpis taki zmniejsza w pierwszej kolejności różnicę z aktualizacji wykazaną w powyższym kapitale.Środki trwałe – leasing
finansowy - warunki z UoR (art. 3 ust.4) – jeżeli umowa leasingu spełnia co najmniej jeden z poniższych warunków:
przenosi własność przedmiotu na korzystającego, po zakończeniu l.
zawiera tylko prawo do nabycia tego przedmiotu, po l.
jest zawarta na co najmniej ¾ okresu ekonomicznej użyteczności,
4) suma opłat po odjęciu dyskonta równa jest co najmniej 90% wartości przedmiotu,
5) zawiera przyrzeczenie zawarcia kolejnej umowy,
6) przewiduje możliwość jej wypowiedzenia, gdzie wszelkie koszty z tym związane ma ponieść korzystający,
7) przedmiot umowy został dostosowany do indywidualnych potrzeb korzystającego
W przypadku jednostek, których sprawozdania nie podlegają badaniu przez biegłego rewidenta, można dokonywać klasyfikacji umów leasingu według prawa podatkowego.
W przypadku leasingu finansowego:
u finansującego: przychodem jest odsetkowa część opłaty leasingowej
u korzystającego: kosztem jest amortyzacja i odsetkowa część opłaty leasingowej
W przypadku leasingu operacyjnego:
u finansującego: opłata leasingowa stanowi w całości przychód podatkowy,
a amortyzacja jest kosztem uzyskania przychodów,
u korzystającego: opłata leasingowa jest w całości traktowana jako koszt uzyskania przychodów.
Rachunek zysków i strat
Zysk/Strata brutto na sprzedaży
Zysk/Strata na sprzedaży
Zysk/Strata na działalności operacyjnej
Zysk/Strata na działalności gospodarczej
Zysk/Strata brutto
Zysk/Strata netto
Wynik na działalności operacyjnej stanowi różnicę miedzy przychodami nettoze sprzedaży produktów, towarów i materiałów, z uwzględnieniem dotacji, opustów, rabatów i innych zwiększeń lub zmniejszeń, bez podatku VAT, oraz pozostałymi przychodami operacyjnymi,a wartością sprzedanych produktów, towarów i materiałów wycenionych w cenach nabycia albo zakupu lub koszcie wytworzenia powiększoną o całość kosztów zarządu, sprzedaży oraz pozostałe koszty operacyjne.
RZiS – wariant porównawczy
Zmiana stanu produktów
Pełne jej ujęcie wymaga przeciwstawienia kosztom według rodzajów zwiększającego
lub zmniejszającego przychody ze sprzedaży przyrostu (+) lub ubytku (-) wartości stanu zapasów produktów, produkcji nie zakończonej jak również rozliczeń międzyokresowych jakie nastąpiły od początku roku obrotowego.Koszt wytworzenia świadczeń na własne potrzeby jednostki– traktowany jest na równi
z przychodami. Wyroby gotowe i usługi przekazywane zwiększają aktywa, takie jak: środki trwałe, środki trwałe w budowie, materiały, towary. Przekazane produkty na rzecz działalności socjalnej obciążają pozostałe koszty operacyjne, wykonane usługi w ramach działalności operacyjnej związane z likwidacją i sprzedażą środków trwałych wpływają na wynik jako pozostałe koszty operacyjne lub straty nadzwyczajne.Koszt wytworzenia produktów przekazanych stanowi obroty wewnętrzne ujmowane:
a) po stronie Ma konta 790 (Obroty wewnętrzne) i Wn odpowiednich kont reprezentujących zakupy działalności lub komórki przejmujące produkty, np. Materiały i towary albo Majątek trwały albo P.K.O..
b) po stronie Wn konta 791 (koszt własny obrotów wewnętrznych) i Ma odpowiednich kont zespołu 5, bądź 6.
Ewidencja kosztu wytworzenia produktu na własne potrzeby
601 Wyroby gotowe (Ma) i 791 – Koszt własny obrotów wewnętrznych (Wn)
oraz 080 - Środki trwałe w budowie (Wn) i 790 – Obroty wewnętrzne (Ma)
Przykład – koszt wytworzenia na własne potrzeby
Jednostka posiada: Materiały – 1 000 zł i Kasa – 2 000 zł, co jest finansowane kapitałem własnym – 3 000 zł. Koszty są ujmowane w układzie rodzajowy i kalkulacyjny, a RZiS sporządzany jest w wariancie porównawczym. Należy sporządzić RZiS i bilans zamknięcia.
Zdarzenia gospodarcze:
wydano wszystkie materiały do zużycia na cele produkcyjne
wypłacono gotówką wynagrodzenia pracowników działu produkcji – 1000.
wyprodukowano 2 000 szt. cegieł, jkw = 1 zł,
sprzedano 1000 szt. cegieł po 2 zł za sztukę i wydano 500 sztuk na własne potrzeby (budowa zakładu produkcyjnego).
W końcu roku obrotowego strumienie ujęte na koncie 790 (Obroty wewnętrzne) przenosi się na konto 860 (Wynik finansowy) a strumienie ujęte na koncie 791 (Koszt własny obrotów wewnetrznych) przenosi się na stronę Wn konta 490 (Rozliczenie kosztów rodzajowych).
RZiS – Pozostałe przychody oper.
Zysk ze zbycia niefinansowych aktywów trwałych– to wynik ze sprzedaży śr. tr., śr. tr. w budowie, wnip. Jest to różnica pomiędzy przychodami ze sprzedaży a ich wartością
i kosztami poniesionymi w związku ze sprzedażą.
Dotacje– otrzymane dotacje, w tym także odpisy dotacji otrzymanych na sfinansowanie nabycia lub wytworzenia śr. tr., śr. tr. w bud. oraz prac rozwojowych stanowiących w chwili rozliczenia PPO.
Inne PPO
przychody z działalności socjalnej,
otrzymane nieodpłatnie, w tym również w drodze darowizn, za wyjątkiem śr. tr., śr. tr. w bud., wnip,
odpisanie zobowiązań przedawnionych, umorzonych, nieściągalnych,
rozwiązanie rezerw, z wyjątkiem tych związanych z operacjami finansowymi,
rozwiązanie niewykorzystanych rezerw na przyszłe zobowiązania, na przewidywane straty oraz koszty restrukturyzacji.
rozliczenie międzyokresowych przychodów równolegle do odpisów amortyzacyjnych śr. tr. i wnip otrzymanych nieodpłatnie lub, na których sfinansowanie otrzymano środki pieniężne,
odpis ujemnej wartości firmy,
korekty odpisów aktualizujących wartość aktywów, które stanowiły pozostałe koszty operacyjne,
otrzymane odszkodowania, kary, grzywny,
ujawnione nierozliczone nadwyżki aktywów
RZiS – Pozostałe koszty oper.
Strata ze zbycia niefinansowych aktywów trwałych,
Aktualizacja wartości aktywów niefinansowych – w pozycji tej ujmuje się obciążające koszty, odpisy z tytułu utraty wartości: a) śr. tr., śr. tr. w bud., wnip wynikające
z przeznaczenia do likwidacji, wycofania itp. powodujące trwałą utratę wartości, b) zapasów w związku z utratą ich wartości, c) należności w związku z odpisami aktualizującymi,
Inne PKO
koszty prowadzenia działalności socjalnej,
przekazane nieodpłatnie, w tym również w drodze darowizn, aktywa,
utworzenie rezerw,
zapłacone i naliczone odszkodowania, kary, grzywny,
koszty związane z likwidacją środka trwałego
koszty niezawinionych niedoborów aktywów,
odpisy amortyzacyjne od środków trwałych i wnip, które w momencie otrzymania środków na sfinansowanie lub nieodpłatnego otrzymania ujęto jako rozliczenie międzyokresowe przychodów,
odpisy amortyzacyjne wartości firmy.
Przychody finansowe
Dywidendy i udziały w zyskach
Odsetki
Zysk ze zbycia inwestycji
Aktualizacja wartości inwestycji
Inne (np. nadwyżka dodatnich różnic kursowych nad ujemnymi)
Koszty finansowe
Odsetki
Strata ze zbycia inwestycji
Aktualizacja wartości inwestycji
Inne (np. nadwyżka ujemnych różnic kursowych nad dodatnimi)
Zyski i straty nadzwyczajne
Stratynadzwyczajne– w pozycji tej ujmuje się straty spowodowane działaniami siły wyższej, a także wywłaszczeniem aktywów,
Zyskinadzwyczajne– w pozycji tej ujmuje się uzyskane odszkodowania oraz gratyfikacje otrzymane w związku z wystąpieniem strat nadzwyczajnych.
RZiS – przykład ze zmianą stanu produktów
W bieżącym okresie jednostka poniosła koszty rodzajowe:
zużycie materiałów – 30 000,
wynagrodzenia – 40 000,
amortyzacja - 20 000,
pozostałe koszty - 10 000.
Z powyższej kwoty kosztów 95 000 to koszty działalności produkcyjnej bieżącego okresu,
a 5 000 to koszty do rozliczenia w czasie, z czego stawka za bieżący miesiąc wynosi 1 000
i dotyczy także kosztów produkcji. Koszt półfabrykatów wyniósł 6000, pozostałe koszty dotyczą wytworzenia 100 szt. produktów gotowych. W bieżącym okresie sprzedano 70 szt. produktów. Narzut zysku wynosi 40% w stosunku do kosztu wytworzenia, a VAT 23%.Należy, na kontach, obliczyć RZiS w wariancie porównawczym.