Patrycja Kąkol 14.03.2012
186504
Mikrobiologia
grupa : Środa, godz. 7³⁰-9⁰⁰

Ćwiczenie 4-5
Sterylizacja i dezynfekcja.

Sterylizacja, zwana też wyjaławianiem, jest jednostkowym procesem technologicznym, polegającym na zniszczeniu wszystkich, zarówno przetrwalnikowych jak i wegetatywnych, form mikroorganizmów. Sterylizacji można dokonać mechanicznie, fizycznie bądź chemicznie, lecz najczęściej używa się metod fizycznych.
Prawidłowo wyjałowiony materiał jest sterylny, nie zawiera żadnych żywych drobnoustrojów oraz ich form przetrwalnikowych. Wyróżnia się następujące metody wyjaławiania:
• sterylizacja termiczna (wyżarzanie lub spalanie, procesy UHT, sterylizacja suchym gorącym powietrzem, sterylizacja nasyconą parą wodną pod ciśnieniem);
• sterylizacja przez sączenie;
• sterylizacja promieniowaniem (jonizującym, UV, mikrofalowym);
• sterylizacja gazami (tlenkiem etylenu, formaldehydem, ozonem);
• sterylizacja roztworami środków chemicznych (aldehydu glutarowego, kwasu nadoctowego).

Dezynfekcja, znaczy odkażanie, jest to postępowanie mające na celu zmniejszenie maksymalnie liczby drobnoustrojów w odkażanym materiale. Działanie jakim jest dezynfekcja, niszczy formy wegetatywne mikroorganizmów, ale nie zawsze usuwa formy przetrwalnikowe. Zdezynfekowany materiał nie musi być jałowy.
Wyniki dezynfekcji zależą od różnych czynników, np.:
- drobnoustroju- gatunek, liczba, aktywność fizjologiczna;
- środka dezynfekcyjnego- właściwości chemiczne i fizyczne, stężenie, czas działania;
- środowiska- temperatura, wilgotność, pH, obecność materii organicznej, poziom kationów Ca²⁺ Mn²⁺ itp.
Czynnikami fizycznymi używanymi do dezynfekcji jest para wodna i promieniowanie, natomiast środkami chemicznymi mogą być np.: alkohole (alkohol etylowy, izopropylowy), aldehydy (formaldehyd, aldehyd grutalowy), związki fenolowe (krezol, rezorcynol), związki metali ciężkich (srebra, miedzi, rtęci), związki halogenowe (jodyna, chloramina, jodofory), fiolet krystaliczny, mleczan et akrydyny (Rivanol), utleniacze, mydła, kwasy i zasady.
Im dłuższy jest czas działania i im wyższe stężenie środka dezynfekcyjnego (z wyjątkami), tym większa część drobnoustrojów zostanie zniszczona. Ze względu na to, iż środki chemiczne zwykle nie działają w środowisku suchym, ważny jest również stopień ich wilgotności, co jest szczególnie istotne w dezynfekcji powietrza.

Zadanie 1.
Mikrobiologiczna kontrola skuteczności sterylizacji parą wodną w autoklawie.

Opis:
Oceny dokonuje się za pomocą specjalnych krążków nasyconych zawiesiną zarodników określonego szczepu laseczek z rodzaju Bacillus (tzw. sporali A).
Krążki Sporal A umieszczono w różnych miejscach komory autoklawu. Sterylizacji dokonano w ciągu 20 minut w temperaturze nie mniejszej niż 121^oC. Po zakończeniu sterylizacji, krążki umieszczono w bulionie, z zachowaniem ich jałowości i inkubowano przez 7 dni.
Dla kontroli, umieszczono również w probówce z bulionem sporal nie poddany sterylizacji.

Obserwacje:
W próbie kontrolnej zaobserwowano powierzchniowy wzrost, w tym sporalu wykorzystano laseczki, które są typowymi tlenowcami, dlatego wzrost zaobserwowano na powierzchni bulionu.
Natomiast w probówce z bulionem, zaszczepionej sporalem sterylizowanym w autoklawie (bądź suszarce) nie stwierdzono zmian w porzywce.

Wnioski:
Sterylizacja parą wodną pod ciśnieniem w autoklawie jest skuteczną metodą sterylizacji.

Zadanie 4.
Badanie skuteczności działania wybranych środków dezynfekcyjnych.

Opis:
Pisakiem podzielono denko szalki Petriego z agarem odżywczym na 5 części i opisano je następująco:
K- kontrola (palec niezdezynfekowany), -OH- dezynfekcja alkoholem, H₂O₂- dezynfekcja wodą utlenioną, NaCl- przetarcie roztworem soli fizjologicznej, M- mycie mydłem.
Kolejno zdezynfekowano różne palce wymienionymi substancjami i odbito je na szalce Petriego z agarem odżywczym. Odstawiono do inkubacji w temperaturze pokojowej na 7 dni.

K	-OH	H2O2	NaCl	M
5	1	1	2	19

Obserwacje:

liczba powstałych kolonii:

Wnioski:
Mydło okazało się najmniej skuteczne bakteriobójczo, może to być spowodowane użyciem papierowego ręcznika po umyciu rąk, na którym mogło znajdować się dużo bakterii.
W próbie kontrolnej być może laseczka z właściwościami antybiotycznymi przyhamowała rozwój innych kolonii.
Opis kolonii (kontrola):
-okrągła z pomarszczonym brzegiem,
-płaska (wyniesienie),
-kształt brzegu: falisty,
-struktura kolonii: matowa koloru jasno szarego.

Zadanie 5.
Oznaczenie współczynnika fenolowego.

Opis:
Współczynnik fenolowy pozwala na określenie siły działania środka dezynfekcyjnego w porównaniu do bakteriobójczego działania fenolu w tych samych warunkach.
Wykonano rozcieńczenie fenolu i rozlano po 5 ml do sterylnych probówek, równolegle ustawiono taką samą ilość probówek z podłożem bulionowym. Przygotowano rozcieńczenie środka dezynfekcyjnego i rozlano po 5 ml do sterylnych probówek i równolegle ustawiono taką samą ilość opisanych probówek z podłożem bulionowym. W odstępach co 30 sekund zaszczepiano kolejne rozcieńczenia fenolu inoculum (E. coli) o objętości 0,5 ml i mieszano na wstrząsarce. Po czasie przenoszono ezą co 30 sekund materiał z zaszczepionych rozcieńczeń do probówek z bulionem odżywczym, analogicznie postąpiono ze środkiem dezynfekcyjnym i odstawiono do inkubacji w temperaturze 37^oC.

Obserwacje:
We wszystkich probówkach zaobserwowano zmętnienie.

Wnioski:
Zmętnienie nastąpiło wszędzie, ponieważ czas ekspozycji (kontaktu ze związkiem) był za krótki, więc nie można obliczyć współczynnika fenelowego.

WF=$\frac{\begin{matrix} \text{najwi}e\text{ksze\ rozcie}n\text{czenie\ badanego} \\ \text{zwi}a\text{zku\ zabijaj}a\text{ce\ bakterie} \\ \end{matrix}}{\begin{matrix} \text{najwi}e\text{ksze\ rozcie}n\text{czenie\ fenolu} \\ \text{zabijaj}a\text{ce\ bakterie} \\ \end{matrix}}$
WF- współczynnik fenolowy;

Zadanie 6.
Badanie skuteczności działania promieniowania ultrafioletowego na drobnoustroje obecne w powietrzu.

Opis:
Przed włączeniem lampy UV położono dwie szalki Petriego z agarem odżywczym i dwie z podłożem Sabourauda i zdjęto wieczka na 10 minut. Następnie włączono lampę UV na 30 minut i znowu umieszczono nowe szalki. Wszystkie szalki pozostawiono do inkubacji przez 7 dni w temperaturze pokojowej.

Obserwacje:

PRZED UV	PO UV
Agar odżywczy	Sabouraud
15	5

Wnioski:
Mimo krótkiego czasu ekspozycji stwierdzono redukcję drobnoustrojów w powietrzu.