INSTYTUCJE OTOCZENIA RYNKU FINANSOWEGO

1. Stowarzyszenia inwestorów

2. Stowarzyszenia emitentów

3. Agencje ratingowe

4. Spółki audytorskie i konsultingowe

1. Stowarzyszenia inwestorów

   1. Kluby inwestorów

Idea klubów inwestora – zrzeszać osoby zainteresowane inwestowaniem na rynku kapitałowym. Te osoby mają możliwość wspólnego inwestowania. Nie ma ograniczeń przynależności do klubu.

Zasady działania klubów inwestora – zainteresowani inwestorzy spotykają się i wspólnie podejmują decyzje dotyczące inwestowania. Z jednej strony celem jest nauka i poszerzanie wiedzy a z drugiej strony inwestowanie dla zysku. Każdy członek zobowiązuje się do wpłaty określonej kwoty i następnie te zebrane pieniądze są wspólnie inwestowane. Dzięki temu inwestorzy zyskują możliwość dywersyfikacji portfela (bo jest więcej środków).

Zakładanie klubów w Polsce nie jest proste bo nie ma formy organizacyjno-prawnej w której mogłyby występować. Dla ułatwienia powstała Fundacja Upowszechniania Akcjonariatu, której celem jest pomoc w zakładaniu takich klubów. Najlepszym sposobem wydaje się spółka komandytowa, gdzie komandytariuszem jest Fundacja (odpowiada całym majątkiem), a członkowie mają status komplementariuszy (określony wkład, 100zł). Spółki składają się z około 20 osób, czas jej istnienia to 2 lata, działalnością formalną zajmuje się Fundacja.

1. Stowarzyszenie Inwestorów Indywidualnych

Największe stowarzyszenie inwestorów działające w Polsce. Powstało w 1999 roku w celu zrzeszenia inwestorów indywidualnych, by ich pozycja była silniejsza. Wcześniej takowe nie istniało. Od początku SII współpracuje z Euroshareholders (organizacja zrzeszająca organizacje inwestorskie na świecie, około 30 organizacji, działa od 1992 roku w Brukseli).

Cele stowarzyszenia:

• pomoc w zdobywaniu wiedzy i kwalifikacji inwestorów indywidualnych z zakresu funkcjonowania rynku kapitałowego

• działalność na rzecz ochrony interesów inwestorów indywidualnych w Polsce

• działanie na rzecz powstawania klubów inwestorów

• stara się brać udział w tworzeniu prawa rynku kapitałowego związanego z inwestorami indywidualnymi

• reprezentowanie interesów inwestorów indywidualnych wobec instytucji finansowych działających na rynku kapitałowym

• stowarzyszenie reprezentuje interesy inwestorów indywidualnych w postępowaniach administracyjnych lub sądowych

Członkowie SII: może zostać nim każda osoba zainteresowana rynkiem kapitałowym, żeby przystąpić trzeba wypełnić deklaracje i wpłacić składkę członkowską

• członkowie zwyczajni – osoba fizyczna mająca pełną zdolność do czynności prawnych, popierająca cele SII

• członkowie wspierający – krajowa lub zagraniczna osoba prawna lub fizyczna, która zadeklarowała na rzecz SII pomoc finansową lub rzeczową

• członkowie honorowi – osoba fizyczna szczególnie zasłużona dla rozwoju SII, przyznawane przez władze stowarzyszenia

Działalność:

• realizacja wcześniej wspomnianych celów

• formy bezpłatne

• doradztwo i pomoc organizacyjno-ekonomiczna

• prowadzenie programów badawczo-rozwojowych

• organizowanie spotkań propagujących idee klubów inwestorskich i wiedzę o tych klubach

• formy odpłatne

• działalność edukacyjna i szkoleniowa

• działalność wydawnicza

• krajowe i międzynarodowe projekty naukowe

• inne projekty stowarzyszenia

• organizowanie konferencji np. Wall Street

• organizowanie konkursów np. Lider Rynku Kapitałowego

1. Stowarzyszenia emitentów

Idea SEG (Stowarzyszenie Emitentów Giełdowych) – powstało w 1993 roku po to aby reprezentować interesy spółek emitowanych na giełdzie.

Współpracuje z EuropeanIssuers (europejskie stowarzyszenie emitentów), które zrzesza organizacje jak SEG i spółki notowane na giełdzie.

Cele stowarzyszenia – udzielanie wsparcia w zakresie informacyjnym, edukacyjnym oraz prawnym.

Członkowie stowarzyszenia – członkostwo jest dobrowolne, jeśli ktoś chce być członkiem to wypełnia deklaracje i wpłaca składkę

• członkowie zwyczajni – osoby fizyczne (prezesi, członkowie zarządu spółek, prokurenci, członkowie rad nadzorczych spółek giełdowych)

• członkowie wspierający – spółki notowane na giełdzie

Działalność prowadzona przez SEG:

• osiąganie celów

• współpraca przy tworzeniu prawa np. związanego z obrotem pw, rachunkowości spółek, regulacji podatkowych

• współpraca z Giełdą, BondSpot, KDPW, SII, KNF itd.

1. Agencje ratingowe

Są to instytucje, które zajmują się przyznawaniem ratingów.

Rating – cały proces oceny przedsiębiorstwa oparty na badaniu tej firmy zgodnie z wyznaczonymi kryteriami. Badanie powinno być niezależne, obiektywne i wiarygodne. W wyniku tego procesu ocenia się wiarygodność kredytową przedsiębiorstwa bądź instytucji, w jakim stopniu jest zdolna do spłaty zobowiązań. Jest on kategorią dynamiczną, raz nadany może się zmieniać. Powinien być co jakiś czas powtarzany.

Ocena ratingowa – wyrażanie za pomocą systemu symboli, zgodnie z przyjętą skalą. Jest wynikiem procesu oceny przedsiębiorstwa. Przyznawane oceny przez różne agencje mogą się od siebie różnić.

Funkcje ratingu:

• racjonalizatorska (racjonalizacja podejmowania decyzji w procesie inwestycyjnym)

• porządkująca (usuwanie szumów informacyjnych)

• informacyjna

• popularyzatorska (upowszechnianie informacji o podmiotach poddawanych analizie)

• wyrównania szans (o podjęciu trafnej decyzji przez inwestorów)

• manipulacyjna (może się zdarzyć że ocena jest zmanipulowana)

System ocen ratingowych – w postaci symboli literowych z liczbami lub +/- (im bliżej początku alfabetu tym wyższy, im więcej liter tym lepiej, plusy polepszają ocenę)

Np. AAA, AA1, AA2, AA3, A1, A2, A3, BBB itd.

Agencje ratingowe na świecie

Moody’s Investors Service (1909)

Standard & Poor’s (1860) największe i najstarsze agencje z USA

Fitch Ratings (1913)

Inne przykłady: Dun & Bradstreet, Japan Rating and Investment Information Inc., A.M. Best Co

Polska agencja ratingowa – została utworzona w 1996 roku pod nazwą Środkowoeuropejskie Centrum Ratingu i Analiz SA (CERA SA). W 2000 roku głównym akcjonariuszem został Fitch Ratings, od 2001 roku agencja działa pod nazwą Fitch Polska.

Zalety:

• działa na polskim rynku i zna polskie realia

• nie ma problemu z barierami informacyjnymi i językowymi

• niższe koszty i krótsze terminy niż w przypadku głównych graczy

System ocen jak w Fitch:

AAA, AA+, AA, AA-, A+, A, A-, BBB+, BBB, BBB-, BB+, BB, BB-, B+, B, B-, CCC, DDD, DD, D

Kontrowersje i zarzuty dotyczące agencji ratingowych:

• przyczyna kryzysu w 2008 roku – upadek banku, który miał najwyższe ratingi a nie powinien, zostały obwinione za to największe agencje

• tworzą monopol (tylko trzy główne)

• w 2009 roku Grecja miała wysokie ratingi, potem obniżono ratingi krajów śródziemnomorskich

• brak obiektywizmu i niezależności bo to emitenci płacą za swoją ocenę

UE stara się stworzyć agencje, przeciwko trzem głównym ze Stanów.

1. Spółki audytorskie i konsultingowe

Audyt i konsulting:

audyt – badanie sprawozdań finansowych zgodnie z przepisami

konsulting – bieżące doradztwo podmiotom gospodarczym w kwestiach finansowych, zarządczych, inwestycyjnych

Podmioty korzystające z usług – kto musi korzystać z audytu jest określone w ustawie o rachunkowości (m.in. banki, spółki akcyjne, fundusze inwestycyjne i emerytalne), korzystanie z konsultingu to decyzja spółki.

Zakres działań:

• doradztwo w zakresie podatkowym, rachunkowym, przygotowanie i przeprowadzania emisji pw, w zakresie fuzji i przejęć, przy tworzeniu spółek, w zakresie świadczeń pracowniczych, ubezpieczeń społecznych

• doradztwo inwestycyjne (lokaty, portfel inwestycyjny, nieruchomości)

• podział spółek i ich przekształcanie

• tworzenie holdingów

Nadzór nad działalnością – formalnie nie są nadzorowane przez niezależne instytucje. Spółki konsultingowe nie są nadzorowane a audytorskie powinny być zrzeszone w Krajowej Izbie Biegłych Rewidentów i Komisji Nadzoru Audytowego. UE pracuje nad nadzorem prawnym.

Główni gracze na rynku światowym:

• Deloitte (& Touch)

• Ernst & Young

• KPMG

• PWC (PriceWaterhouseCoopers)

• (przed 2002 rokiem Arthur Andersen)

Skandale:

W 2001 roku spółka Euron – Arthur Andersen oskarżony o manipulacje sprawozdań.