W 1966 roku na zjeździe Organizacji Narodów Zjednoczonych (ONZ) w Nowym Jorku uchwalono Międzynarodową Konwencje w sprawie likwidacji wszelkich form dyskryminacji rasowej. Konwencja została powołana w celu ochrony praw mniejszości rasowych i etnicznych, żyjących w różnych państwach świata. Obejmuje ona różne aspekty, które w bezpośredni i pośredni sposób mogą przyczynić się do szerzenia oraz pogłębiania dyskryminacji.

Pierwszy artykuł określa, czym jest dyskryminacja rasowa, jak należy rozmieć to pojęcie oraz jakie są formy dyskryminacji. Poza tym zostały opisane zasady przestrzegania tego międzynarodowego dokumentu. Natomiast w artykule 4 poruszone zostają kwestie propagowania wyższości jednej rasy nad innymi. Przedstawione są również wytyczne, które powinny zostać wdrożone w każdym państwie przestrzegającym prawa Konwencji. Kolejny artykuł zawiera spis prawa osób będących innej rasy, niż ta dominująca w danym kraju. Artykuł 6 dotyczy Wymiaru Sprawiedliwości, który jest odpowiedzialny za ściganie osób nieprzestrzegających założeń konwencji oraz za ochronę praw mniejszości rasowych. W artykule 7 opisano formy edukacji, które pozwolą rozwijać poczucie tolerancji wobec ludzi różnych narodowości.

Powszechna Deklaracja Praw Człowieka uchwalona została przez Zgromadzenie Ogólne ONZ w dniu 10 grudnia 1948 roku w Paryżu, prace nad nią trwały od roku 1947. Powszechna deklaracja praw człowieka proklamuje, iż wszyscy ludzie rodzą się wolni i równi w swej godności i w swych prawach i że każdemu człowiekowi przysługują wszystkie prawa i wolności w niej wymienione, bez względu na jakiekolwiek różnice, w szczególności bez względu na rasę, kolor skóry i pochodzenie narodowe.

Europejska Konwencja Praw Człowieka – zawarta przez państwa członkowskie Rady Europy została otwarta do podpisu 4 listopada 1950 r., a po uzyskaniu niezbędnych 10 ratyfikacji weszła w życie 3 września 1953 r. Stronami Konwencji jest wszystkie 47 państw członkowskich Rady Europy (jest to obecnie warunek członkostwa w tej organizacji). Zgodnie z preambułą Konwencji rządy państw europejskich przyjmując Konwencję chciały podjąć kroki w celu zbiorowego zagwarantowania niektórych praw zamieszczonych w Powszechnej Deklaracji Praw Człowieka.

Na podstawie Konwencji powołano do życia Europejski Trybunał Praw Człowieka z siedzibą w Strasburgu. Skargi do Trybunału mogą składać zarówno osoby indywidualne, grupy osób i organizacje pozarządowe (tzw. skargi indywidualne), jak i państwa-strony Konwencji (tzw. skargi międzypaństwowe). konwencja zakazuje stosowania dyskryminacji opartej na jakiejkolwiek podstawie, np. płci, rasy, koloru skóry, języka, wyznania, pochodzenia itp.

Karta Narodów Zjednoczonych została podpisana 26 czerwca 1945 w San Francisco przez 50 z 51 krajów członkowskich (Polska podpisała ją dwa miesiące później) i weszła w życie 24 października tego samego roku. Kraje podpisujące Kartę zobowiązują się do przestrzegania jej postanowień, jako prawa międzynarodowego.

Karta, choć sama nie zawiera katalogu praw podstawowych, podnosi aż siedmiokrotnie kwestie związane z prawami człowieka (art. 1, 13, 55, 56, 62, 68, 76) - mówi się tam o popieraniu, przestrzeganiu, poszanowaniu praw człowieka. Narody Zjednoczone uznały, że wszyscy ludzie są równi.

Karta Praw Podstawowych Unii Europejskiej to zbiór fundamentalnych praw człowieka uchwalony i podpisany w dniu 7 grudnia 2000 r. podczas szczytu Rady Europejskiej w Nicei w imieniu trzech organów Unii Europejskiej: Parlamentu, Rady oraz Komisji, powtórnie, z pewnymi poprawkami, podpisany przez przewodniczących tych organów podczas szczytu w Lizbonie 12 grudnia 2007 r. Moc wiążąca dokumentu została mu nadana przez Traktat lizboński podpisany 13 grudnia 2007 roku, który wszedł w życie 1 grudnia 2009 r.

III Rozdział Równość (art. 20-26):

równość wobec prawa; zakaz wszelkiej dyskryminacji; poszanowanie różnorodności kulturowej, religijnej i językowej; równość płci ale przy dopuszczeniu "specyficznych korzyści dla płci niedostatecznie reprezentowanych"; prawa dziecka; prawa osób starszych; integracja osób niepełnosprawnych.

Europejska Karta Społeczna - Podstawowy dokument Rady Europy, dotyczący praw społeczno-ekonomicznych obywateli otwarty do podpisu 18 października 1961 r. w Turynie. Obowiązuje od 1965 r. Zapewnia prawa oraz wolności obywatelskie i polityczne bez dyskryminacji ze względu na rasę, kolor i płeć, religię, poglądy polityczne, pochodzenie narodowe lub społeczne. Polska ratyfikowała kartę 10 czerwca 1997 r.

Międzynarodowy Pakt Praw Obywatelskich i Politycznych - Powstał w wyniku konferencji ONZ w Nowym Jorku w 1966 roku obok Międzynarodowego Paktu Praw Gospodarczych, Społecznych i Kulturalnych. Zakładał podstawowe prawa i wolności człowieka oraz zobowiązania Państwa wobec obywateli. Posiadał wiążący charakter prawny w przeciwieństwie do Powszechnej Deklaracji Praw Człowieka z 1948 roku.

Część II (art. 2-5) - określa zobowiązania Państw-Stron Paktu wobec wykonywania jego postanowień; zapewnienie praw obywatelskich i politycznych kobietom i mężczyznom na równych zasadach; Państwo może podjąć kroki mające na celu częściowe ograniczenie niektórych praw wobec zagrożenia Narodu, jednak działania takie muszą być adekwatne do zaistniałej sytuacji i nie mogą pociągać za sobą dyskryminacji ze względu na rasę, płeć, język, religię lub pochodzenie społeczne.

Część III (art. 6-27) - zapewnia podstawowe prawa obywatelskie i polityczne takie jak: zakaz dyskryminacji, prawo do życia, zakaz tortur i nieludzkiego traktowania, prawo do wolności osobistej, humanitarne traktowanie więźniów, wolność poruszania się i wyboru miejsca zamieszkania, obowiązek argumentacji wydalenia obcokrajowca, równość przed sądami i trybunałami,

Międzynarodowy Pakt Praw Gospodarczych, Społecznych i Kulturalnych Polska ratyfikowała 3 marca 1977, w stosunku do Polski wszedł on w życie 18 marca tegoż roku.

IV Światowa Konferencja w sprawie Kobiet pod egidą ONZ odbyła się w Pekinie w dniach 4-15 września 1995. Celem Konferencji było określenie strategii działania na rzecz równości kobiet i mężczyzn oraz zwiększenia udziału kobiet w życiu społecznym, politycznym i gospodarczym. Platforma Działania wskazuje dwanaście obszarów o podstawowym znaczeniu dla walki z dyskryminacją kobiet oraz określa działania, które mają podjąć rządy, instytucje międzynarodowe, organizacje pozarządowe.

Konwencja o prawach dziecka– międzynarodowa konwencja przyjęta przez Zgromadzenie Ogólne ONZ 20 listopada 1989 r. Jest to dokument obowiązujący w niemal wszystkich państwach świata - liczba ratyfikacji (maj 2010) wynosi 193 (z wyjątkiem m.in. USA). W konwencji o prawach dziecka zostały spisane wszystkie prawa dziecka.

Uchwalenie Konwencji jest jednym z ważniejszych osiągnięć Polski w dziedzinie ochrony praw dziecka. W roku 1978 Polska zaproponowała Komisji Praw Człowieka ONZ jej uchwalenie i przedstawiła projekt, który był później dwukrotnie modyfikowany. Na podstawie Konwencji powołano do życia organ nadzorujący jej realizację przez państwa, które ją ratyfikowały - Komitet Praw Dziecka.

Prawo polskie formułuje zakaz dyskryminacji z jakiejkolwiek przyczyny w art. 32 Konstytucji, który stanowi, iż: Wszyscy są wobec prawa równi. Wszyscy mają prawo do równego traktowania przez władze publiczne. Nikt nie może być dyskryminowany w życiu politycznym, społecznym lub gospodarczym z jakiejkolwiek przyczyny. Możliwe podstawy dyskryminacji nie są wyliczone. Umożliwia to szeroki zakres stosowania tego przepisu.

W art. 13 Konstytucji zakazane jest istnienie partii politycznych oraz innych organizacji odwołujących się w swoich programach do metod totalitarnych oraz praktyk działania nazizmu, faszyzmu i komunizmu, a także tych, których program lub działalność zakłada lub dopuszcza nienawiść rasową lub narodowościową.

Art. 35 Konstytucji dotyczy tożsamości mniejszości narodowych i etnicznych zapewniając obywatelom polskim należącym do mniejszości narodowych i etnicznych wolność zachowania i rozwoju własnego języka, zachowania obyczajów i tradycji oraz rozwoju własnej kultury. Mniejszości narodowe i etniczne mają prawo do tworzenia własnych instytucji edukacyjnych i kulturalnych służących ochronie tożsamości religijnej oraz do uczestnictwa w rozstrzyganiu spraw dotyczących ich tożsamości kulturowej.

. Kodeks karny

Polskie prawo karne zawiera postanowienia, chroniące przed zniewagami i nienawiścią szerzonymi z przyczyn rasowych, religijnych, narodowych, etnicznych. Kuleje jednak poważnie egzekucja tego prawa.

Rozdział XVI Kodeksu karnego, dotyczący przestępstw przeciwko pokojowi, ludzkości oraz przestępstw wojennych, przewiduje w art. 118 szczególne kary za zabójstwo lub spowodowanie ciężkiego uszczerbku na zdrowiu osoby należącej do jakiejkolwiek grupy narodowej, etnicznej, rasowej, politycznej lub wyznaniowej, mające na celu wyniszczenie w całości albo w części takiej grupy.

Art. 119 Przestępstwo przewidziane w tym przepisie zaliczone zostało do zbrodni przeciwko ludzkości. Przedmiotem ochrony tego przepisu są prawa człowieka (do wolności i bezpieczeństwa osobistego, do wolności od tortur i innego nieludzkiego lub poniżającego traktowania lub karania).

Art. 256 kodeksu karnego karze publiczne propagowanie faszystowskiego lub innego totalitarnego ustroju państwa oraz nawoływanie do nienawiści na tle różnic narodowościowych, etnicznych, rasowych lub wyznaniowych, a art. 257 karze publiczne znieważanie grupy ludności lub poszczególnych osób z powodu ich przynależności narodowej, etnicznej, rasowej lub wyznaniowej. Przestępstwo to jest dokonane z momentem nawoływania do nienawiści, niezależnie od tego czy uczucie takie u innych osób powstanie i niezależnie od tego do czego ewentualnie doprowadzi.

RPO - obecnie urząd ten pełni prof. Irena Lipowicz.

RPD - Marek Michalak od 25 lipca 2008

Skargę indywidualną do CERD:

• może złożyć osoba, która twierdzi, że wobec niej zostało naruszone jedno lub więcej praw wymienionych w Międzynarodowej Konwencji w sprawie likwidacji wszelkich form dyskryminacji rasowej (np. decyzją administracyjną, orzeczeniem sądu).

• należy złożyć osobiście lub przez pełnomocnika (jeśli nie ma takiej możliwości, np. osoba przebywa w zamknięciu, skargę może złożyć członek rodziny w jej imieniu).

• należy złożyć po wyczerpaniu wszystkich dostępnych w kraju środków odwoławczych (chyba że ich zastosowanie jest bezcelowe lub dochodzi do nieuzasadnionej zwłoki w ich zastosowaniu, nie dotyczy to również środków nadzwyczajnych) 

Wizją Amnesty International jest świat, w którym wszystkie prawa spisane w Powszechnej Deklaracji Praw Człowieka i innych międzynarodowych standardach były przestrzegane w stosunku do jednostki ludzkiej. Aby zrealizować tę wizję, misją Amnesty International jest prowadzenie badań i działań na rzecz zapobiegania i zaprzestania naruszeń prawa do fizycznej i psychicznej integralności, wolności sumienia i wyrażania się oraz wolności od dyskryminacji, w kontekście promocji wszystkich praw człowieka

Human Rights Watch to międzynarodowa organizacja pozarządowa mająca na celu ochronę praw człowieka. HRW powstała z przekształcenia Helsinki Watch w 1988 roku. List do Kaczyńskiego.