Wykład z pedagogiki (9 IV 2011r.)

3 GŁÓWNE TYPY MYŚLENIA:

• Subiektywny

• Obiektywny

• Relacjonizm (wpisuje się w niego instrumentalizm)

J. Dewey ma swoją wersję istnienia wartości.

współczesny namysł o wychowaniu:

• Człowiek =istota autonomiczna

• Sam podejmuje decyzje

• Powinien mieć świadomość swojej wolności

Egzystencjalizm (pedagogika, filozofia egzystencjalna)

• Filozofia obecna w psychologii humanistycznej

• Mówi o egzystencji

• Człowiek- istota, która „konstruuje” swoje życie, rozwija swoje funkcjonowanie w świecie

• Lata 40-te XIXw.

• Przedmiotem badań jest indywidualna egzystencja człowieka, jego miejsce i rola w świecie

• Rzeczywistość ludzka rozdarta na sferę świadomości i sferę rzeczy, co prowadzi do alienacji człowieka

• Indeterminizm- losy jednostki ludzkiej nie podlegają moralnemu, historycznemu czy też obyczajowemu zdeterminowaniu

• egzystencja poprzedza esencję

• człowiek ponosi odpowiedzialność za swoje czyny

• wywarcie wpływu na twórczość literacką XXw.

1. WERSJA ŚWIECKA I RELIGIJNA

Wersja religijna:

1. Bóg konkretnej religii (np. Maritain- pedagogika personalistyczna)

2. Niesprecyzowana religia (K. Jaspers- poza istnieniem człowieka istnieje także transcendencja; każdy z nas ma równy start)

Wersja świecka:

• Bóg nie istnieje

• Człowiek został „wrzucony” w świat

• Pozostaje w osamotnieniu, zagubieniu, zagrożeniu w świecie, lęku, zwłaszcza przed śmiercią

Egzystencjalizm XXw.:

Jean Paul Sartre

• 1905-1980

• Francuski powieściopisarz, dramaturg, eseista i filozof

• Filozofia „podchwycona” przez różne środowiska

• Podział człowieka na dobrego i złego jest niesłuszne

• W człowieku można doszukiwać się wszystkiego

• Człowiek jest zależny od podejmowanych decyzji

1. KATEGORIE EGZYSTENCJI (WG SARTRE):

• Egzystencja- fakt pierwotny w filozofii egzystencjalizmu

• Istnienie poprzedza istotę

• Człowiek najpierw się staje a potem jest

• Człowieka nie można zdefiniować

• Każdy moment naszego życia jest momentem podejmowania decyzji

• Człowiek jest istotą, która projektuje swoje istnienie

• Może przeobrażać swoją egzystencje

• Podejście o charakterze indeterministycznym

Indeterminizm życie cnotliwe jest życiem wolnym, a konieczność nie wyklucza wolności

- Istnienie ludzkie jest „pełne szczelin” (możliwości)

1. WOLNOŚĆ

• Wolność = coś, co byśmy chcieli

• Człowiek jest skazany na wolność

• Człowiek „wrzucony” w świat

• Od chwili pojawienia się w świecie następuje moment podejmowania decyzji

• Nie ma takiego momentu w życiu, kiedy nie podejmujemy decyzji

• Nie można być kimś neutralnym

• Wybory są niezbywalne

• Niemożliwość „bycia w próżni”

• Samotność wyborów (ostateczna decyzja jest nasza)

• Człowiek jest wolny i odpowiedzialny za swoje wybory życiowe

Kryteria wyborów:

1. Wolność usytuowana i wartościowana (nie można dokonywać wyboru pochopnie. Jeśli wybierasz, musisz mieć na uwadze jakiś system wartości)

2. Każdy punk odniesienia jest arbitralnie ważny dla człowieka (każda decyzja jest moja)

- Ważność danej sytuacji zależy od poglądów danego człowieka.

- Człowiek interpretuje rzeczywistość i na jej podstawie dokonuje wyboru.

- Przeszłość nie determinuje człowieka (odrzucenie determinizmu)

- Byt w sobie (dotyczy przedmiotu) + byt dla siebie (dotyczy człowieka) = ukazanie różnicy między istnieniem w świecie rzeczy i człowieka

Człowiek (podmiot) wartości moralne, wolność, egzystencja (projektowanie swego

Istnienia), odpowiedzialność, świadomość, wybory

Przedmioty poddawanie się różnym siłom, ingerencja człowieka

- Sartre odwołuje się do wojny człowiek jest odpowiedzialny za wojnę; 2 możliwości : współwinni lub męczennicy- nie ma nic pośredniego

1. AUTENTYZM ISTENIA A REIFIKACJA

Reifikacja

• łac.”res”

• urzeczowienie, uprzedmiotowienie

• kategoria antropologii filozoficznej oznacza utrwalenie idei, myśli, pracy, czynu człowieka w wytworach materialnych, stanowiących byt od niego niezależny

- Tam, gdzie jest wolność, odpowiedzialność, jest autentyzm istnienia

- jeśli człowiek zachowuje swoje zdanie, jest to odwaga.

1) autentyzm bycia człowiekiem (heroizm)

2) urzeczowienie:

• odsuwanie wolności, odrzucanie odpowiedzialności, nadawanie ważności któremuś z wyboru; nie ma możliwości tłumaczenia się (ucieczka w bucie przedmiotem „urzeczowienie na życzenie)

• kontrast z człowiekiem, samoświadomość, wiemy co w nas siedzi, byt dla drugiego, drugi człowiek postrzega nas inaczej, nie można zajrzeć w głąb podmiotowości drugiego człowieka, drugi człowiek ma inny status niż my, drugi człowiek jest naszym domniemaniem, ograniczona możliwość dotarcia do drugiego człowieka

• dopóki żyje człowiek, będzie istnieć wolność i odpowiedzialność; stanowczość jest wtedy, gdy człowiek przestaje żyć

wychowanie - charakter indywidualny, subiektywny

- uświadomienie wolności i odpowiedzialności

- człowiek powinien mieć szansę uświadomienia

- przemyślane decyzje

- wolność dotyczy kazdego