Rodzaje wirusa HPV:

• Nieonkogenne (niskiego ryzyka)

• Onkogenne (wysokiego ryzyka)- szacuje się, że dwa typy wirusa, mianowicie HPV 16 i HPV 18 są odpowiedzialne za rozwój aż 70-80% przypadków raka szyjki macicy.

• Jak dochodzi do zakażenia?

• droga kontaktów seksualnych

• poprzez kontakt z chorym naskórkiem

• poprzez bieliznę, używanie wspólnych ręczników lub innych przedmiotów higieny osobistej

• Istnieje prawdopodobieństwo, iż zakażona matka może przenieść wirusa na błonę śluzową lub skórę dziecka podczas porodu.

Cykl replikacyjny

Cytologia (klasyczna)

Mimo wysokiej specyficzności klasycznej cytologii w wykrywaniu stanów przedrakowych i raka szyjki macicy, jej czułość jest stosunkowo niska i jak się szacuje wynosi zaledwie 50-60%. Oznacza to, ze na 100 kobiet z nieprawidłowościami w obrębie szyjki macicy, choroba nie zostanie wykryta u 40-50 z nich.

Stosunkowo wysoki odsetek fałszywie ujemnych rozpoznań w przypadku cytologii konwencjonalnej jest spowodowany wieloma czynnikami, m.in.: sposobem pobierania wymazu, rodzajem narzędzia stosowanego do pobrania wymazu, warunkami anatomicznymi szyjki macicy i lokalizacją w niej zmian patologicznych, obecnością stanów zapalnych w obrębie szyjki macicy, sposobem utrwalania preparatów i ich dalszej obróbki technicznej w laboratorium.

Cytologia cienkowarstwowa i test DNA HPV (metoda Real- time PCR)

Szczoteczka z materiałem zanurzana jest od razu w specjalnym płynie, w którym pobrany wymaz ulega rozwarstwieniu. Dzięki temu możliwe jest usunięcie śluzu, komórek drożdży, bakterii i innych komórek, które mogłyby zasłonić obraz ocenianych komórek szyjki macicy. Tak pobraną próbkę można dodatkowo wykorzystać do wykrywania zakażenia HPV.

W przypadku fazy utajonej zakażenia jest to jedyna możliwość wykrycia wirusa!

Test HPV

Test molekularny DNA jest najdokładniejszą z obecnie dostępnych metod wykrywania wirusa HPV. Badanie umożliwia wykrycie 37 typów wirusa, jak również dokładną identyfikację 14 typów wirusa wysokiego ryzyka onkogennego. Materiałem do badania jest wymaz pobrany, ze zmian chorobowych, np.: z kanału szyjki macicy u kobiet, z ujścia cewki moczowej i rowka zażołędnegou mężczyzn. Wykrywanie materiału genetycznego DNA wirusa HPV dokonywane jest przy użyciu metody PCR.

Kolposkopia

Etapy:

1. Ocena charakteru treści pochwy pokrywającej część pochwową szyjki macicy. Ocenia się przy tym jej kolor i przejrzystość, zawartość banieczek powietrza, krwi, gęstość i układ nalotów. Cechy te mogą już na wstępie nasuwać podejrzenie obecności nabłonków patologicznych a przede wszystkim swoistych i nieswoistych zapaleń szyjki macicy, pochwy a nawet endometrium, czyli błony śluzowej trzonu macicy.

2. Ocena kolorytu powierzchni nabłonkowej i podnabłonkowej łożyska naczyniowego. Ocena kolorytu, kontury powierzchni oraz rysunek naczyniowy są niezbędne do diagnostyki różniczkowej po zastosowaniu prób kontrastujących w dalszych etapach badania.

3. ) Próba z 3% wodnym roztworem kwasu octowego, którym przemywa się oglądaną powierzchnię. Ewentualnie zamiast kwasu octowego można zastosować kwas mlekowy.

4. 4) Próba jodowa, czyli przemycie badanej powierzchni roztworem jodku potasu.

Histologia

Badanie histologiczne wycinka tkankowego jest w onkologii badaniem dowodowym. Na jego podstawie podejmuje się decyzję co do leczenia, jego zakresu lub postępowania zachowawczego.

W histopatologii proces stopniowej przemiany nabłonka wielowarstwowego płaskiego nierogowaciejacego jest określany jako dysplazja małego (CIN1), średniego (CIN2), dużego stopnia i raka przedinwazyjnego (CIN3).

Leczenie skutków zakażenia wirusa HPV (zależy przede wszystkim od stopnia zaawansowania choroby, stanu ogólnego chorej osoby, wieku). We wczesnym etapie zakażenia wirusem HPV można zastosować:

-konizacja szyjki macicy

• laseroterapia

• krioterapia

W postaciach zaawansowanych zastosowanie znajduje radykalna histerektomia polegająca na wycięciu macicy wraz z przydatkami i węzłami chłonnymi miednicy mniejszej. Po operacji zalecana jest radioterapia.

Jeśli choroba jest na tyle zaawansowana, że zabieg operacyjny jest niemożliwy pozostaje radio lub chemioterapia.

Diagnostyka mutacji w genie BRCA1

• Ludzki gen supresorowy zlokalizowany na 17 chromosomie w locus 17q21

• Gen BRCA1 koduje białko biorące udział w procesie naprawy DNA

Domena RING -palec cynkowy, wiąże białko BARD1, które w reakcji z białkiem BRCA1 znosi mutacje w obrębie domeny RING BRCA1. Przypuszcza się, że to kompleks BRCA1-BARD1 ma największy wpływ na proces nowotworzenia

Domeny BRCT mogą aktywować transkrypcję i są często spotykane w białkach zaangażowanych w procesy naprawy DNA i regulacji cyklu komórkowego

Funkcje białka BRCA1

• Regulacja transkrypcji

• Uczestniczy w remodelowaniu chromatyny

• Regulacja cyklu komórkowego

• Element systemu naprawy dwuniciowych pęknięć DNA (DSBs)

Mutacje w genie BRCA1

Dotychczas w genie BRCA1 opisano ponad 1600 różnych zmian sekwencyjnych.

Są wśród nich:

• mutacje prowadzące do zmiany ramki odczytu,

• mutacje nonsensowne, których efektem jest przedwczesna terminacja translacji i powstanie skróconego białka

• polimorfizmy i warianty sekwencyjne

• Mutacje w genie BRCA1 predysponują do rozwoju raka piersi i jajnika

• U nosicielek mutacji tego genu obserwuje się około 50-80% ryzyko rozwoju raka piersi i około 40% ryzyko rozwoju raka jajnika

Metody wykrywania mutacji

Metody można podzielić na

• wykrywanie nieznanych mutacji

• wykrywanie znanych mutacji

Wykrywanie nieznanych mutacji

Analiza DNA

Zasadnicze rodzaje analiz:

• izolacja DNA

• amplifikacja fragmentów genów, z reguły sekwencji kodujących

• wstępne wykrywanie zaburzeń w produktach amplifikacji technikami przesiewowymi

• sekwencjonowanie

• metoda Southerna

• zależna od ligacji multitpleksowa amplifikacja sond (MLPA)

Zalety techniki MLPA

• Wymagana jest niewielka ilość DNA do przeprowadzenia analizy

• możliwość zastosowania zdegradowanego materiału genetycznego

• prostota wykonania

• niska cena

• małe wymagania, co do ilości (20ng genomowego DNA) i jakości DNA.

Analiza RNA

Etapy badania obejmują:

• izolację RNA

• amplifikację części kodujących genów

• wykrywanie zaburzeń w produktach amplifikacji