Krtań

Wady rozwojowe – rzadkość. Chrząstki szkliste wraz z wiekiem ulegają wapnieniu i kostnieniu.

Połowiczne porażenie krtani (hemiplegia laryngis) – główna przyczyna dychawicy świszczącej u koni. Porażony zostaje nerw krtaniowy powrotny lewy (nerwus laryngis recurrens sinister). Przyczyna: choroby zakaźne, czynniki genetyczne, zatrucia, urazy. Następstwo: zanik mięśni krtani (przez porażenie nerwu).

Całkowity lub częściowy zanik mm. Rozszerzających krtań – lewa chrząsta wpukla się do światła krtani, więzadła zbliżają się do siebie -> zatrzymanie powietrza wdychanego w bocznych kieszonkach krtaniowych i zwężenie szpary głosowej.

Wybroczyny w krtani przy: agonia, ostre zatrucia, choroby zakaźne.

Obrzęk krtani (oedema laryngis) powstaje przy: uraz, zapalenie (jako reakcja alergiczna), obecność ciał obcych, ukłucia owadów, pasożytów, zastój krwi pochodzenia obwodowego lub ośrodkowego. Objawy: afonia, kaszel, świst powietrza podczas wydechu. Nagłośnia i fałdy nalewkowate zmieniają się w wał, zasłaniający wejście do krtani ->uduszenie.

Obrzęk angioneurotyczny Quinckego: obejmuje krtań. U osobników uczulonych na dany pokarm, leki, pasożyty jelitowe, jad owadów. Przyczyna: wrodzony lub nabyty Niedobów inhibitora C1 esterazy ->aktywacja układu dopełniacza. Ze składowej C2 powstaje kinina ->wzrost przepuszczalności ściany naczyń -> obrzęk.

Ostre zapalenie krtani (laryngitis acuta): tło wirusowe. Błona śluzowa: czerwona, obrzękła, śluz z krwią, naciek kom zapalnych. Po uszkodzeniu nabłonka -> nadżerki i owrzodzenia.

Przewlekłe zapalenie może być poprzedzone ostrym procesem, ma charakter nieżytowy, zanikowy lub przerostowy. Zapaleniu krtani może towarzyszyć zapalenie nagłośni (epiglottis).

Zapalenie nieżytowe krtani: przy awitaminozie A, ospo dyfterii, zakaźne zap krtani i tchawicy(kury), krtani i jelit- laryngo-enteritis infectiosa s. agranulocytosis(koty).

Rzekomobłoniaste zapalenie krtani przy: głowicy, pomór i choroba błon śluzowych bydła, a ropne i martwicowe – leptospiroza, nekrobacyloza.

Zapalenie ziarniniakowe :

-promienica krtani u bydła – postać grzybiasta lub rozsiana

-gruźlica krtani u bydła- przy gruźlicy płuc -> zakażenie wykrztusiną śluzową. 3 formy (naciekowa, grzybiasta, wrzodziejąca)

Nowotwory krtani- rzadkość. Rak płaskonabłonkowy, brodawczak, gruczolak, włókniak, chrzęstniak, tłuszczak, naczyniak, nerwiak.

Guzy nienowotworowe: torbiele retencyjne błony śluzowej i przewodu tarczycowo-językowego (ductus thyreoglosus), polipy na tle zapalnym, guzki śpiewacze (nodulus cantorum).

Rogowacenie białe (leukoplakia) – białe, ogniskowe zgrubienie nabłonka – rogowacenie heterotropowe.

Zniekształcenia i zaburzenia w krążeniu

Zniekształcenie tchawicy:

Wrodzone: tchawica szablasta u koni (boczne ściśnięcie chrząstek)

Nabyte: po tracheotomii, ucisk przez nowotwory tarczycy.

Wybroczyny w błonie śluzowej tchawicy przy: choroby zakaźne, wybrocznica, śmierć z uduszenia.

Zapalenia

Zapalenie tchawicy (tracheitis) często z zap nosa i krtani. Często u ptaków -> zakaźne zap oskrzeli u kur (bronchitis infectiosa), zakaźne zap krtani i tchawicy u kur (laryngo tracheitis infectiosa), przewlekła choroba oddechowa , ospa ptaków (variola avium).

Nieżytowe zap tchawicy przy: nosówka (kwasochłonne ciałka wtrętowe w cytoplazmie kom nabłonka narządu)

Zap krwotoczne tchawicy i oskrzeli przy: choroba błon śluzowych.

Zap ropne: zołzy

Zap ziarniniakowe: drobne guzki, zawierające robaki Filaroides osleri.

Gruźlica tchawicy: proces przewlekły u bydła. 3 postacie

-gruźlica naciekowa (płaskie zgrubienia- wielkokomórkowy rozrost + kom olbrzymie)

-gruźlica grzybiasta ( guzy lite z ziarniny gruźliczej)

-gruźlica wrzodziejąca (serowaciejące guzki w warstwie właściwej błony śluzowej, ulegają promienistemu bliznowaceniu)

Promienica tchawicy: u bydła schorzenie pierwotne lub wtórne (z innych ognisk, powstaje grzybiasty ziarniniak – actinomycoma fungosum)

Aspergiloza u ptaków: w świetle tchawicy brozowozielony, gęsty nalot (tracheitis mycotica)

Nowotwory i schorzenia pasożytnicze

Rzadko: włókniak, chrzęstniak

Ptaki: Syngamus tracheae -> drobne owrzodzenie i wytwórcze zap błony śluzowe w miejscu przyczepu. Na obrzeżu śluzowo krwiste zap tchawicy.

Ciała obce

Dostają się z wdychanym powietrzem lub wnikają do światła po przebiciu ściany.

Powodują: okołooskrzelowa zgorzel, lub otorbiają się -> rozstrzeń oskrzeli.

Śmierć w wyniku utonięcia: do oskrzeli i płuc dostaje się woda z wodorostami, piaskiem itp. Ich brak -> wrzucenie zwłok po śmierci do wody (wyklucza utonięcie).

Utonięcie w wodzie słodkiej: pewna ilość wody trafia do pęcherzyków płucnych , zostaje wchłonięta przez krew. Rozedma wodna -> płuca rozdęte i suche.

Utonięcie w morzu: hipertoniczna woda, dostaje się do pęcherzyków i przyciąga wodę z krwi. Pienisty płyn w pęcherzykach.

Zmiany światła oskrzeli:

Zwężenie światła oskrzeli (bronchistenosis) powstaje przez:

- zmiany w ścianie przez ucisk z zewnątrz (bronchiostenosis e compressione)

-zatkania (bronchistenosis e obturatione)

-zapalenie – obrzękła błona śluzowa tworzy fałdy wpuklone do światła, światło zamyka się przez wysięk ropny. Następstwo: niedodma płuc (przy zupełnym zamknięciu światła oskrzeli) lub rozedma (częściowa drożność)

-alergeny (extrinsic asthma) -> powst dychawica oskrzelowa (asthma bronchiale) -> napadowe utrudnienie wydechu wg reakcj nadwrażliwości typu I.

Rozszerzenie = rozstrzeń światła oskrzeli (bronchiectasis)

Wrodzone (sporadyczne) lub nabyte (często)

Przyczyny: przewlekłe zapalenia, zaleganie wysięku zapalnego, pociąganie przez blizny powst w otoczeniu.

Proces dzieli się:

1) Rozstrzeń zanikowa (bronchiectasis atrophica)

Rozszerzenie i całkowite wypełnienie ciągliwym śluzem światła oskrzeli głównych. Błona śluzowa jest szara, cienka jak papier + liczne półkoliste uchyłki. Błona śluzowa nacieczona makrofagami, ściśnięta, zanikowi ulegają włókna elastyczne i mięśniowe, gruczoły.

2) Rozstrzeń przerostowa (bronchiectasis hypertrophica)

Powstają tu nieregularne jamy wypełnione ropą. Ich ściana jest twarda, nieregularna. Tkanka płucna między rozszerzonymi oskrzelami ulega zwłóknieniu i stwardnieniu. W świetle oskrzeli wysięk zapalny ->ulega zagęszczeniu i zwapnieniu -> kamienie (broncholithes).