Przebieg analizy zależy od indywidualnego kształtu utworu, toteż można ustalić tylko ogólne jej
etapy:
1. Uważne czytanie tekstu:
a. intuicyjne określenie problematyki;
b. domysł struktury dzieła, wybór elementów pełniących zasadnicza funkcję w
utworze.
2. Właściwa analiza:
a. poziom opisu – rozpoznanie i wyodrębnienie elementów poddających się
analizie, np. w liryce – struktury wersyfikacyjnej, tropów, sposobu obrazowania,
środków retorycznych, składni, typu monologu lirycznego itp., w epice – postaci,
wątków, motywów, czasu, narratora, sposobu narracji itp.;
b. poziom analizy – poszukiwanie zależności między wyodrębnionymi składnikami:
wzajemnej hierarchii, relacji strukturalnych oraz funkcji elementów;
poszukiwanie znaczenia rozproszonego w różnych warstwach utworu.
3. Interpretacja całości:
a. pierwsza faza – usytuowanie utworu w kontekście, np. biografii i twórczości
autora, rzeczywistości pozaliterackiej (obyczajowej, politycznej, społecznej),
prądu artystycznego, gatunku, konwencji i tradycji literackich; odczytanie
historycznoliterackiego sensu utworu, ocena stopnia konwencjonalności dzieła
na tle epoki;
b. druga faza – „wytrącanie” utworu z kontekstu, określenie stopnia oryginalności i
niepowtarzalności dzieła, wartościowanie.
Przypomnę Wam oczywiście zasady, którymi powinniście się kierować przy pisaniu każdej pracy:
Dobra teza to 50% napisanej pracy.
Każda nowa myśl zaczyna się od nowego akapitu.
Każdy akapit jest logicznie uporządkowany i spójny pod względem gramatycznym i logicznym.
Nie bójcie się używać tego, co w języku angielskim nazywa się linking words, a w języku polskim – metatekstem. To te wszystkie wyrażenia porządkujące pracę, wskazujące na kierunek myśli: wcześniej, następnie, jednakże, chociaż, co prawda, oczywiście, na marginesie, nota bene, zresztą, przede wszystkim itd.
Każde zdanie niech będzie klarowne i pogłębione, tzn. jeżeli piszecie, że X był idiotą (to oczywiście przerysowany przykład), to poświadczcie to przykładem, ewentualnie waszym tokiem myślenia.
Należy pisać o tym, co jest, a nie o tym, czego nie ma. Owszem, autorzy lubią używać metafor, różnych zasłon dymnych, niemniej, nie można doszukiwać się w tekście czegoś, czego autor po prostu tam nie napisał.
Tekst jest najważniejszy. Trzeba nieustannie pozostawać z nim w dialogu.
Warto także, byście pamiętali o porządnych wnioskach. Dla przypomnienia przedstawiam mój sposób: powrócić do tezy, przypomnieć ją i założenia pracy, wynotować najważniejsze myśli i spostrzeżenia pojawiające się na przestrzeni pracy, opracować je i zamieścić we wnioskach; rozszerzyć spojrzenie na problem.