Systemy dydaktyczne - analiza porównawcza

1. Pojęcie systemu dydaktycznego

- Okoń - ukierunkowany przez społecznie wyznaczone cele, dynamicznie działający zespół elementów, obejmujący nauczycieli, uczniów, treści kształcenia i społeczno-materialne środowisko oraz wzajemne związki między tymi elementami;

- elementy - Okoń:

• Cele - wyobrażone, z góry założone stany rzeczy lub zdarzeń, które zamierzamy osiągnąć w procesie dydaktycznym i wychowawczym; oczekiwane i pożądane zmiany jakie pod wpływem nauczania i uczenia się kształtują się w osobowości ucznia (Okoń)

• Treści - całokształt podstawowych wiadomości i umiejętności z dziedziny nauki, techniki, kultury, sztuki oraz praktyki społecznej, przewidziany do opanowania przez uczniów podczas ich pobytu w szkole; odpowiednio uporządkowany zasób informacji i czynności których opanowanie ma umożliwić bądź ułatwić człowiekowi ukształtowanie jego stosunków ze światem go otaczającym (Okoń)

• metody - systematycznie stosowany sposób pracy nauczyciela z uczniami umożliwiający uczniom osiągnięcie celów kształcenia; lub wypróbowany i systematycznie stosowany układ czynności nauczycieli i uczniów realizowanych świadomie w celu spowodowania założonych zmian w osobowości uczniów;

• formy - organizacyjna strona kształcenia; zewnętrzne warunki kształcenia: dobór uczniów i nauczycieli, połączenie ich w grupy, współpraca grup jednostek, rodzaj zajęć oraz warunki miejsca i czasu pracy dydaktycznej (Okoń)

2. tradycyjny system dydaktyczny wg Herbarta

- oparty na:

• etyce - wyznacza cel działalności wychowawczej

• psychologii - wyznacza drogi i środki wiodące do celu

- cel wychowania - ukształtowanie silnych pod względem moralnym charakterów;

- zasady:

• wiązanie wiedzy z rozwojem uczuć i woli - nauczanie wychowujące

• rozwijanie wielostronnych zainteresowań

• racjonalny podział treści na jednostki metodyczne

- etapy nauczania - stopnie formalne:

• jasność - uświadomienie czego i po co uczyć się będą uczniowie

• kojarzenie - zaznajamianie z nowym materiałem kojarzącym się z wiadomościami posiadanymi

• system - systematyzowanie materiału

• metoda - wdrażanie do zastosowania wiedzy w praktyce

- cechy:

• podział treści nauczania na przedmioty

• przekaz wiedzy przez nauczyciela

• pasywność uczniów

• uczniowie nie decydują o doborze treści nauczania

• dominuje uczenie się pamięciowe

• motywacja zewnętrzna - stopnie

• częsta kontrola wyników nauczania

• współzawodnictwo uczniów

• szkołą jako jedyny teren nauki

• niedocenianie samorzutnej twórczości uczniów

3. progresywistyczny system dydaktyczny Dewey'a

- rozwój aktywności uczniów przez zajęcia praktyczne

- łączenie teorii z praktyką, poznania i wiedzy

- etapy myślenia:

• odczucie trudności

• określenie trudności - nazwanie, zdefiniowanie

• formułowanie hipotezy lub hipotez prowadzących do ewentualnego rozwiązania trudności

• weryfikacja lub falsyfikacja danej hipotezy lub hipotez

• rozwiązywanie problemu

- cechy:

• podział treści nauczania na interdyscyplinarne bloki

• samodzielne zdobywanie wiedzy przez uczniów; nauczyciel - inicjator i obserwator

• aktywność uczniów

• uczniowie mają wpływ na dobór treści nauczania

• dominuje uczenie się oparte na rozwiązywaniu problemów

• motywacja wewnętrzna - zainteresowania

• nacisk na samokontrolę

• współpraca uczniów

• szkołą jako główny ale nie jedyny teren nauki

• nacisk na samorzutną twórczość uczniów

4. współczesny system dydaktyczny wg Okonia i Kupisiewicza

- założenia:

• łączenie poznania zmysłowego, umysłowego i działalności praktycznej w spójną całość

• właściwa organizacja pracy, zabawy i uczenia się

• uczniowie przyswajają wiedzę i umiejętności przez samodzielne poczynania i działalność recepcyjną

• jedność nauczania i uczenia się

• łączenie działalności dydaktycznej z wychowawczą

• wiązanie nauki szkolnej z pozaszkolną i pracą

- ogniwa nauczania: nauczyciel-uczeń:

• uświadamianie celów i zadań dydaktycznych, stawianie problemów - powstanie motywacji i ładu

• zaznajamianie z nowym materiałem przez odpowiednie środki - działalność praktyczna, obserwacja, gromadzenie materiału, przyswajanie wiadomości

• kierowanie procesami uogólniania - opanowywanie pojęć i sądów ogólnych

• utrwalanie wiadomości uczniów - powtarzanie, uczenie się na pamięć, ćwiczenia

• kształtowanie umiejętności nawyków przyzwyczajeń - ćwiczenia

• wiązanie teorii z praktyką - działalność poznawcza

• kontrola i ocena wyników - samokontrola

www.nonameuwb.eu

2

---