POZ – medycyna szkolna, ćwiczenia 26.03.2013r.

Problemy zdrowotne uczniów

Zaburzenia wzrastania

• niskorosłość,

• wysokorosłość,

• otyłość,

• nadwaga,

• niedowaga.

Diagnostyka i leczenie:

1. wywiad auksologiczny – analiza czynników genetycznych, para genetycznych, środowiskowo-bytowych, przebiegu wzrastania i dojrzewania, relacji miedzy dzieckiem a matką, analiza schorzeń dolegliwości

2. badanie lekarskie z uwzględnieniem somatotypu, proporcji ciała schorzeń tarczycy

3. ocena poziomu i dynamiki wzrastania

4. badania laboratoryjne w zależności od potrzeb

Niskorosłość

• wartości na siatkach centylowych < 3

Przyczyny :

• Genetyczne konstytucjonalne opóźnienie wzrastania, genetyczne uwarunkowania niskorosłości (schorzenie towarzyszące patologiom chromosomowym)

• Hormonalne niedobór hormonu wzrostu, niedoczynność tarczycy, niedoczynność gruczołów przytarczycznych, stany niedobory steroidów płciowych,

• Psychospołeczne,

• Inne np. schorzenie towarzyszące przewlekłym pogarszającym się stanem odżywienia i natlenienia tkanek i narządów.

Wysokorosłość

• wartości > 97c

• wzrastanie ma początek ok. 3-5r.ż.

• uwarunkowanie genetyczne, zespoły endokrynologiczne (gigantyzm, akromegalia, zespól Klinefeltera)

Otyłość

Kryteria:

• Pozycja centylowa masy ciała przekracza o dwa pasma centylowe pozycje wysokości

• Wskaźnik BMI przekracza dwa odchylenia standardowe powyżej średniej

• Pozycja centylowa na siatkach masy ciała do jego wysokości przekracza 97c

• Różnica pomiędzy wysokością a masa przekracza dwa odchylenia standardowe na siatkach centylowych

Podział kliniczny:

• Prosta (pierwotna) - nadmiar tkanki tłuszczowej jest skutkiem zachowania równowagi miedzy energia dostarczaną a spożytkowaną

• Przyczyny: genetyczne (gen sytości lektyna na 7chromosomie), środowiskowe w okresie wewnątrzmacicznym jak i po urodzeniu

• Wtórna - towarzyszy uszkodzeniom OUN, zaburzenia hormonalnym, również dzieciom upośledzonym umysłowo

Następstwa otyłości:

• zaburzenia rozwoju psychospołecznego (obniżone poczucie własnej wartości, izolacja społeczna, odrzucenie)

• zaburzenia rozwoju motorycznego (obniżenie sprawności ruchowej)

• przeciążenie układu ruchu, zaburzenia statyki ciała, zwłaszcza kończyn dolnych

• ryzyko otyłości w wieku dorosłym cukrzycy i hiperlipidemi

• ryzyko przedwczesnego rozwoju miażdżycy

Zaburzenia dojrzewania płciowego:

Przedwczesne dojrzewanie płciowe - gdy objawy dojrzewania pojawiają się ok. 8r.z.

Opóźnione dojrzewanie płciowe - gdy cechy dojrzewanie nie ujawniają się do 13 r.z. (idiopatyczna - uwarunkowania genetyczne, pierwotna - zaburzenia budowy jajników w przebiegu wad lub chorób wrodzonych, wtórna- zmniejszenie gonadotropin we krwi, brak pobudzenia do wydzielania hormonów)

Zaburzenia miesiączkowania: zaburzenia częstości występowania miesiączki, zaburzenia w nasileniu krwawienia, zaburzenia nasilenia i czasu krwawienia, dolegliwości towarzyszące miesiączkowaniu

Chłopcy:

• stulejka

• spodziectwo

Najczęstsze choroby przewlekle:

Choroby alergiczne: astma oskrzelowa, atopowe zapalenie skory, alergiczny nieżyt nosa

Astma oskrzelowa

nadreaktywność oskrzeli na bodźce

Objawy:

• napady duszności,

• uczycie ciężaru w klatce piersiowej,

• świszczący oddech,

• granie w piersiach,

• gęsta lepka wydzielina trudna do odkrztuszania,

• męczący zazwyczaj suchy kaszel

Czynniki powodujące napad astmatyczny:

• Alergeny(roztocza kurzu domowego, grzyby pleśniowe, sierści zwierząt, pyłki trw

• Czynniki zawodowe

• Częste infekcje górnych dróg oddechowych

Czynniki zaostrzające:

• Czynniki drażniące dym tytoniowy intensywne zapachy dymy

• Zakażenia dróg oddechowych

• Czynniki fizyczne śmiech płacz wysiłek, zimne powietrze

• Czynniki emocjonalne

• Leki beta-blokery, NLPZ

Rodzaje astmy: niealergiczne, alergiczne, zawodowe, ciężkie

Leczenie: leki o działaniu przeciwzapalne stosowane przewlekle, leki rozszerzające oskrzela

Cukrzyca

Hiper i hipoglikemia, kwasica ketonowa

Autyzm dziecięcy

• udział czynników genetycznych, genetyczno-dziedzicznych, Mozgowo organicznych, psychodynamicznych

• może być charakterystycznym zespołem lub towarzyszysz innym chorobom np. zespołowi Westa

Objawy:

• Zaburzenia mowy (mowa rozwija się z opóźnieniem lub wgl nie występuje)

• Nieprawidłowe interakcje społeczne

• Funkcjonalnej lub symbolicznej zabawy

Objawy w okresie niemowlęcym:

• Brak kontaktu wzrokowego, brak odp uśmiechem na uśmiech, trzymane na rekach nie przywierają do osoby trzymającej je

• Brak naśladowania lub jego upośledzenie

• Brak reakcji na swoje imię

• Nie spełniają prostych poleceń

• Brak kontaktu emocjonalnego empatii

• Zawężenie zainteresowań

• Brak udziału w zabawach tematycznych

Postępowanie: stosowanie technik behawioralnych, psychoterapia, farmakoterapia, zapewnienie stałej opieki szczególnie w przypadku współistnienia

Schizofrenia

3 czynniki:

• Uwarunkowania genetyczne – predyspozycja

• Zaburzenia rozwoju mózgu powstałe w wyniku działania czynników szkodliwych działających w okresie ciąży i porodu

• Zwiększona podatność na stres

Objawy pozytywne ( urojenia- fałszywe sądy nie podlegające dyskusji, omamy- spostrzeżenie powstające mimo braku udziału bodźców działających na zmysły)

Objawy negatywne (ograniczenia, spłycenie, jednostajne wypowiedzi i myślenie)

dezorganizacja myśli i uczuć

Obraz kliniczny:

• zależy od okresu rozwojowego

• echolalia - powtarzanie usłyszanych slow

• echopraksja - naśladowanie gestów

• echomimia - naśladowanie mimiko osób z otoczenia

• brak dystansu wobec dorosłych zachowania nietaktowne

• obojętność na rożne zdarzenia

• zrywanie kontaktów z rówieśnikami

• gorsze funkcjonowanie w szkole

• zawężenie zainteresowań

• utrata kontaktu uczuciowego z rodzicami

• nierozsądne i niedorzeczne zabawy czy zachowania

Postępowanie: farmakologiczne, psychologiczne, oddziaływanie społeczne, postępowanie powinno również obejmować rodzinę pacjenta (działania edukacyjne)

Choroby afektywne

• nawracające zaburzenia nastroju (depresyjne jedno lub dwubiegunowe)

• zaburzenia nastroju wywołane choroba somatyczna

• zaburzenia adaptacyjne

• etiologia nie jest do końca znana, istotne znaczenie maja czynniki genetyczne

Objawy depresji: mała ruchliwość, leki nocne, dolegliwości somatyczne, zaburzenia lub brak snu, unikanie innych, brak zainteresowanie zabawa, poczucie zmęczenia, trudności z przyswajaniem wiadomości, napady płaczu, krzyku

4 postaci depresji:

• Depresja czysta

• Depresja z rezygnacją

• Depresja z niepokojem

• Depresja hipochondryczna

Objawy manii:

Trudności wychowawcze w domu i szkole, wagary, zmienność nastroju, gorsze wyniki w szkole, zaburzenia koncentracji uwagi, konflikty z otoczeniem, gadatliwość, zwiększenie samooceny i zmniejszenie potrzeby snu

Postępowanie w chorobie afektywnej:

Identyczne jak u dorosłych, terapia behawioralno-poznawcza

Zespół ADHD

Objawy:

• w niemowlęctwie skłonności do kolek,

• Zaburzenia snu i łaknienia

• Nadmierna aktywność

• Trudny temperament

• Nadpobudliwość psychoruchowa,

• Niemożność utrzymania dłużej jednej pozycji,

• Wykonywanie wielu zbędnych ruchów

• Wtrącanie do rozmowy

• Myślenie o niebieskich migdałach

• Nie przestrzeganie reguł w zabawach

• Mała tolerancja na frustracje, obniżona samoocena

• Niemożność doprowadzenia pracy do końca

4 formy zaburzeń zachowania:

• ograniczone do środowiska rodzinnego’

• z nieprawidłowym procesem socjalizacji

• z prawidłowym procesem socjalizacji

• opozycyjno buntownicze

Nerwice wegetatywne:

Padaczka

Przyczyny: predyspozycje genetyczne, czynniki egzogenne, uszkodzenie mózgu w następstwie urazu - powstanie blizny glejowej w płacie czołowym, napady są elementem towarzyszącym upośledzeniom umysłowym

Podział padaczek ze względu na przyczynę:

• pourazowa, spowodowana wada rozwojową mózgu, spowodowana stanem zapalnym OUN, wynik niedotlenienia mózgu w trakcie porodu,

• Samoistna (związana z czynnikami genetycznymi)

• Skryto pochodna związana z uszkodzeniem mózgu o nieznanej etiologii

Objawy: napad uogólniony toniczno-kloniczny – nagła utrata świadomości niekiedy poprzedzona głośnym krzykiem, wystąpienie 2-3 sec fazy skurczu całego ciała, naprzemienne skurcze poszczególnych grup mięsni, bezdech zakończony głośnym wydechem, przygryzienie języka, piana w ustach, bezwiedne oddanie stola i moczu, po napadzie zwiotczenie mięśni sen zaburzenia świadomości połączone z pobudzeniem