• NORMA PRAWA FINANSOWEGO

1. ZASADY

   1. obiektywizm

      1. przesłanki uruchomienia mają charakter obiektywny, bez względu na wolę adresata

      2. adresat nie może uchylić się od obowiązku

      3. nie można przenieść zobowiązań podatkowych na podstawie umowy cywilnoprawnej

   2. automatyzm - jeśli zachodzi zdarzenie prawno- finansowe to skutek następuje ex lege

   3. ignorantia iuris nocet

      1. sam adresat normy jest odpowiedzialny za prawidłowe ustalenie stanu faktycznego i prawidłową interpretację oraz subsumpcję

      2. musi działać nie gorzej niż organ podatkowy, bo narazi się na jego następczą, władczą ingerencję

   4. imperatywno- atrybutywny charakter

   5. norma jest instrumentem realizacji polityki finansowej państwa

   6. nie mają własnej sankcji

2. BUDOWA NORMY PRAWNO- FINANSOWEJ

   1. HIPOTEZA NORMY- zawiera stan faktyczny, który rodzi obowiązek zachowania określony w dyspozycji, np. zdarzenie prawno- podatkowe

      1. wskazuje podmioty (adresata)

         1. podmiot bierny – w prawie podatkowym podatnik/płatnik/inkasent/następcy prawni/ zapisobierca/ osoby 3.

         2. podmiot czynny – w prawie podatkowym wierzyciel podatkowy

      2. określa warunku, w których dyspozycja normy znajduje zastosowanie

   2. DYSPOZYCJA NORMY- wzory zachowania wynikające z faktów prawnych wymienionych w hipotezie i odnoszące się do wskazanych w niej adresatów - są to uprawnienia i obowiązki prawno- finansowe

      1. imperatywno - atrybutywny charakter norm ­- obowiązkowi podmiotu biernego towarzyszy zawsze uprawnienie podmiotu czynnego

      2. treść

         1. obowiązek podmiotu biernego, np. złożenie deklaracji

         2. uprawnienie podmiotu biernego, np. ulgi podatkowe

         3. bardzo rzadko uprawnienie podmiotu biernego do uzyskania świadczenia ze strony państwa , np. uprawnienie do zwrotu nadpłaty

   3. SANKCJA NORMY- ujemne następstwa niewykonania lub nieprawidłowego wykonania dyspozycji

      1. normy prawa finansowego nie mają własnej sankcji – posługują się sankcjami karnymi, administracyjnymi, prawnocywilnymi

      2. w odniesieniu do podmiotów czynnych

         1. odpowiedzialność z tytułu naruszenia norm kompetencyjnych prawa finansowego

         2. odpowiedzialność za naruszenia dyscypliny finansów publicznych

         3. odpowiedzialność przez TS za naruszenie przepisów dotyczących prowadzenia gospodarki finansowej

         4. odpowiedzialność polityczna przed wyborcami

         5. odpowiedzialność służbowa, pracownicza

      3. w odniesieniu do podmiotów biernych

         1. odpowiedzialność majątkowa i osobista za niespełnienie świadczenia

         2. odpowiedzialność karnoskarbowa - sankcje typu represyjnego

         3. sankcje administracyjno – finansowe

            1. odpowiedzialność obiektywna – organy administracji nie badają stopnia społecznej szkodliwości

            2. np. 75 % podatku dochodowego od dochodów z nieujawnionych źródeł

3. RODZAJE NORM

   1. ustrojowe

      1. normy kompetencyjne – OWP działają na podstawie i w graniach prawa

      2. o charakterze zewnętrznym

         1. podstawa kompetencyjna

         2. przy działaniu na zewnątrz nie można domniemywać kompetencji

      3. o charakterze wewnętrznym

         1. podstawa kompetencyjna

         2. norma planistyczna wyrażona kwotowo – kwota jaką dany organ może dysponować

   2. materialne

      1. dotyczą dochodów państwa

         1. każdy dochód państwa musi mieć podstawę ustawową

      2. dotyczą wydatków państwa

         1. pewna swoboda polityczna organów przedstawicielskich legitymowanych demokratycznie

   3. proceduralne

      1. dotyczą dochodów państwa

         1. indywidualne decyzje podatkowe

         2. ale działają też podatnicy, płatnicy, inkasenci

            1. każdy podatnik musi

               • ujawnić stan faktyczny

               • dokonać subsumcji z normą

               • obliczyć

               • odprowadzić

      2. dotyczą wydatków państwa

4. AKTY STOSOWANIANORM PRAWA FINANSOWEGO

   1. decyzje indywidualne

   2. umowy, np. przy zleceniach publiczno – prawnych

   3. porozumienia np. organy rządowe przekazuję realizacje zadań JST

   4. akty planowania finansowego, np. budżet państwa

   5. deklaracja – przy samoobliczaniu