Sposoby kiełkowania nasion !!!
1. Epigeniczne kiełkowanie
-szybki wzrost łodyżki podliścieniowej (hypocotyl)
-liścienie wynoszone są nad powierzchnią podłoża
Przykłady:
1-liścienne- cebulowe
2-liścienne- fasola zwykła, ogórek, dynia, sałata, rzodkiewka, marchew, burak, kapusta, cyrkonie, aksamitka, cynia
2. Hypogeniczne
-szybki wzrost łodyżki nadliścieniowej (epicotyl)
-liścienie zostają pod powierzchnią podłoża
Przykłady:
1-liścienne- zboża, trawy
2-liścienne- fasola wielokwiatowa, groch, wyka, nasturcja, bób
GRÓPY WYDZIELANE PRZY OCENIE ZDOLNOŚCI KIEŁKOWANIA
I.Siewki normalne (nasiona kiełkujące normalnie)
II.Siewki nienormalne (nasiona kiełkujące nienormalnie
III.Nasiona zdrowe (twarde lub napęczniałe ale niekiełkujące)
IV.Nasiona martwe (gnijące, pleśniejące)
Nasiona kiełkujące nienormalnie: dają nienormalne siewki które wykazują uszkodzenia, deformacje, ubytki, nieprawidłowość budowy co uniemożliwia dalszy rozwój i nie zapewnia uzyskania normalnej rośliny
Nasiona kiełkujące normalnie: dają kiełki (siewki) o prawidłowej budowie wszystkich podstawowych organów rośliny i wykazują zdolność do dalszego rozwoju w normalną roślinę w optymalnych warunkach. Tylko normalnie kiełkujące nasiona uważa się za pełnowartościowe.
TYPY SIEWEK NORMALNYCH
1.Siewki nieuszkodzone mają:
-dobrze rozwinięty system korzeniowy
-dobrze rozwiniętą oś pędu
-specyficzną liczbę liści
- liście pierwotne
-pązek szczytowy lub wierzchołek pędu
2.Siewki z małymi wadami : mają harmonijny rozwój wszystkich części podstawowych organów lecz drobne uszkodzenia:
-uszkodzony korzeń główny, ale dobrze rozwinięte korzenie boczne
-powieżchniowe uszkodzenia łodyżki podliścieniowej, nadliścieniowej lub liścieni, ale nie sięgające tkanki przewodzącej
3.Siewki z infekcją wtórną:
Siewki odpowiadające punktowi 1 i 2, ale są zainfekowane przez bakterie lub grzyby z innego źródła niż własne nasienie
BIOCHEMICZNE METODY OZNACZANIA ŻYWOTNOŚCI NASION FASOLI
Żywotność nasion można oznaczyć za pomocą:
1.Metod kiełkowania: które powodują pobudzenie zarodka ze stanu spoczynkowego i wytworzenie kiełków
2.Metod biochemicznych: które nie wymagają kiełkowania
RODZAJE METOD BIOCHEMICZNYCH
1.Tetrazolinowa !!!
2.Indygokarminowa
3.Kwaśnej fuksyny
W metodach biochemicznych oznaczania żywotności nasion wykorzystuje się reakcje barwne tkanek żywych lub martwych na zetknięcie się z różnymi barwnikami
Metody biochemiczne : oznaczania żywotności nasion stosowane są jenynie w szczególnych przypadkach:
-dla nasion niedojrzałych fizjologicznie
-dla nsion, których zdolność kiełkowania oznacza się po długim czasie (gdy konieczny jest szybki wynik) np. seler (po 21 dniach), pietruszka (po 28 dniach)
-dla nasion, które po ocenie , metodą zwykłą pozostają zdrowe- niekiełkujące
-dla nasion drzew i krzewów
METODA TETRAZOLINOWA (TT) – LAKONA
Metoda TT stosowana jest prawie do wszystkich gatunków roślin ogrodniczych, wielu dzrew i krzewów
1.Barwnik przenika do tkanek nasion i tylko w tkankach żywych ulega redukcji i barwi ja na kolor czerwony
2.Ocena – 400 nasion (4 powtórzenia po 100 szt. Lub 8x50)
-moczenie nasion w wodzie -22 godziny (temp. 20 C)
-zlanie wody
-moczenie (barwienie) nasion przez 26 godzin (30 C) w 1% r-r tetrazoliny pH 6,5- 7,5
-zlanie r-r tetrazoliny
-płukanie nasion wodą
-zdjęcie okrywy nasiennej
-ocena zarodków : prowadzona jest w oparciu o wielkość plam, rozmieszczenie plam
Żywe zarodki:
*całkowicie zabarwione
*częściowo zabarwione
-białe plamy na liścieniach po przeciwnej stronie niż korzonek o wielkości do ½ powierzchni liści
-białe plamy na korzonku o wielkości do ½ długości korzonka
-białe plamy równcześnie na liścieniach i na korzonku o wielkości do ½ pow. Liścieni i ½ dł. Korzenia
Martwe zarodki:
*całkowicie białe
*plamy białe o położeniu j.w oraz wielkości powyżej ½ powierzchni liścieni i ½ dł. Korzonka
POWSTAWANIE NASION NA DRODZE PŁCIOWEJ
Kwiat :
-organ generatywny okrytonasiennych roślin warzywnych
-morfologia to skrócony pęd, którego liście przyjęły postać: działek kielicha, płatków korony, pręcików, słupków
-mogą być obupłciowe lub jednopłciowe
Zapylenie:
-pierwszy etap prowadzący do powstania nasienia
-przeniesienie pyłku z pręcika na znamie słupka
-rozróżniamy rośliny samo i obcopylne
-odbywa się głównie z pośrednictwem wiatru (wiatropylność) i owadów (owadopylność)
Zapłodnienie:
- następuje po zapyleniu
- u okrytozalążkowych jest to tzw. podwójne zapłodnienie
-potem powstaje zygota, która zaczyna rosnąć i przekształca się w zarodek
-zapylenie i zapłodnienie powodują w woreczku zalążkowym taką intensywność procesów metabolicznych, że możliwy jest rozwój zarodka i bielma, co prowadzi do powstania nasienia
Owoc:
-organ charakterystyczny dla okrytozalążkowych
-rozwija się w zalążni słupka, niekiedy w jego rozwoju biorą też udział inne części kwiatu
-typowy owoc składa się z rozrośniętej ściany zalążni i nasion
U niektórych gatunków owoce są materiałe siewnym (zwane są nasionami) np.:
*ziarniak-kukurydza
*niełupka- sałata
*rozłupka –marchew
*orzech- szpinak
*owocostan- burak ćwikłowy
Najmniejsze nasiona u storczyków
Największe nasiona u pokrzywy
TYPY NASIO-SUBSTANCJE ZAPASOWE
Rysunek
USZLACHETNIANIE NASION- METODY
1.Agrotechniczna- nawożenie nasienników, zagęszczenie nasiennikow, ochrona plantacji, termin zbioru, stosowanie regulatorów wzrostu, opryskiwanie klejami
2.Technologiczne- suszenie, czyszczenie, frakcjonowania, zaprawianie, inkrustacja, ot oczkowanie, drażetkowanie, taśmy i maty z nasionami
3.Fizjologiczne- podkiełkowanie (hydropriminy, osmopriminy ,podkiełkowanie substancji stałych), kiełkowanie- kiełek przebija okrywę nasienną
Nasiona które kupujemy w sklepach nasiennych przeważnie są uszlachetnione jedynie materiałami agrotechnicznymi ale coraz częściej można kupić nasiona poddane dodatkowym obróbkom technicznym i fizjologicznym
Najlepszą formą poprawy jakości materiału siewnego są zabiegi technologiczne
Zaprawianie nasion:
są pokrywane środkami ochrony roślin, chroniących plantację od samego początku wegetacji
Ilość sub. aktywnych trafiających do środowiska w postaci zapraw nasiennych jest wielokrotnie mniejsza od ilości stosowanych podczas oprysków , nasiona zaprawione nie zmieniają swego kształtu oraz masy
Inkrustowanie nasion:
to pokrywanie nasion cienkimi warstwami fungicydów,insekcydów błonką, nasiona zachowują swój kształt , masa nasion wzrasta 1-4 krotnie, przeznaczone są do siewu siewnikami pneumatycznymi
Otoczkowanie:
jest to pokrycie nasion grubą warstwą sub. otoczkującej składu któryej zwykle jest opatentowany , ale są to najczęściej substancje ułatwiające dostęp wody do nasion, pestycydy zabezpieczające rośliny, substancje odżywcze-makro i mikropierwiastki, pożądane mikroorganizmy
Taśmowanie:
polega na umieszczeniu nasion na wąskich taśmach o dobrych właściwościach hydrofilowych i stopniowej rozpuszczalności w glebie np. papier
nasiona ułożone są losowo, lub regularnie, taśmy zapewniają dużą precyzję wysiewu