2009-10-05

1

Katedra Andrologii i Endokrynologii

Płodności

Uniwersytet Medyczny w Łodzi

Warunki wstępne badania nasienia:

1.

wstrzemięźliwość płciowa – co najmniej 48 h, ale nie dłużej niż 7 dni,

2.

dwukrotne przeprowadzenie badania w odstępach nie krótszych niż 7

dni i nie dłuższych niż 3 tygodnie,

3.

rozpoczęcie badania w przeciągu 1 h,

4.

nasienie powinno być oddawane drogą masturbacji do pojemnika

ogrzanego do temp. 20-40 C

lub przy użyciu specjalnych prezerwatyw

przeznaczonych do tego celu.

PODSTAWOWE BADANIE NASIENIA:

- Ocena makroskopowa nasienia

-

Ocena mikroskopowa preparatów

Ocena makroskopowa nasienia:

-

czas upłynnienia

-

wygląd/kolor

-

objętość

-

lepkość/konsystencja

- pH

PODSTAWOWE BADANIE NASIENIA

Upłynnianie nasienia:

Norma: do 60 min.
(zwykle 15 min.)

Prawidłowe nasienie jest homogenne i i upłynnia się w przeciągu 60 min w

temperaturze pokojowej pod wpływem enzymów pochodzących z

prostaty

.

Obecność pasm śluzu może utrudniać procedurę

liczenia plemników i sugeruje stan zapalny lub

zaburzenia upłynnienia.

Nasienie nieupłynnione:

-

mechanicze mieszanie

-

upłynnianie chemiczne przy użyciu enzymów:

bromelina (1g/l)
plazmina (0,35-0,50 U/ml)
chymotrypsyny (150 UPS/ml)

Preparat o dużym stopniu nieupłynnienia

może upośledzać zdolność plemników do

zapłodnienia

Obecność ciałek żelatynowych

2009-10-05

2

Hematospermia

Azoo/Oligozoospermia

Prawidłowe nasienie ma wygląd homogenny, nieprzezroczysty, szaro-opalizujący

Wygląd / kolor:

Objętość:

Norma: 2 ml

Plazma nasienia produkowana jest głównie w gruczołach dodatkowych. Większość
wydzielana jest z pęcherzyków nasiennych a jedynie od 0.5 and 1 ml pochodzi z

gruczołu krokowego .

pH:

Norma: 7,2

Zakres papierków wskaźnikowych : 6.1 do 10.0 lub 6.4 do 8.0

GRUCZOŁ KROKOWY

PĘCHERZYKI NASIENNE

Wydzielina kwaśna

Wydzielina

zasadowa

Elektrolity i sole mineralne (Mg

,

Zn, Ca, Se)

Kwas cytrynowy

Substancje przeciwbakteryjne :

 sterczowy czynnik przeciwbakteryjny
zawierający Zn

 spermina, spermidyna

 lizozym.

Fosforylcholina



Fosfataza kwaśna



Czynniki odpowiedzialne za upłynnienie

nasienia antygen sterczowy (PSA),
fibrynolizyna i fibrynogenaza.

fruktosa

peptydy: laktoferyna (funkcja
bakteriobójcza i bakteriostatyczna,
Fe

3+

)

Czynniki odpowiedzialne za
kapacytację plemników

prostaglandyny



Czynniki wywołujące koagulację

plazmy nasienia (seminogelin)
fibronektyna

Lepkość:

Prawidłowa lepkość

podwyższona lepkość

Długość nitki nie powinna przekroczyć 2 cm

Ocena mikroskopowa preparatów:



odsetek plemników ruchliwych i kategorie ruchu



obecność tzw. „komórek okrągłych”

leukocyty,



komórki plemnikotwórcze,



komórki nabłonkowe



stopień aglutynacji/agregacji plemników



odsetek plemników żywych w ejakulacie



liczba plemników w ml ejakulatu i w całym ejakulacie



odsetek plemników o prawidłowej budowie morfologicznej

PODSTAWOWE BADANIE NASIENIA

2009-10-05

3

Ruch plemników:

Kategorie ruchu:
a

- szybki, obrotowy ruch postępowy

25 m/s w temp. 37 C lub 20 m/s w temp. 20 C

b

- powolny, nieskoordynowany ruch postępowy

c

- ruch niepostępowy

5

m/s

d

- brak ruchu

Oceniamy 200 plemników

Norma:

50% kategorii a i b

lub

25% kategorii a

a – ruch szybki postępowy

b – ruch wolniejszy ale postępowy

c – ruch niepostępowy

Aglutynacja:

Aglutynacja

– ruchliwe plemniki

przylegają do siebie i tworzą zlepy.

Typy aglutynaci:

-

główka do główki

- witka do witki
-

mieszana (tj. główka do witki)

Agregacja

–przyleganie (na zasadzie

adhezji) nieruchomych elementów nasienia

Ocena półilościowa:

(-) brak aglutynacji
od (+) do (+++)

występowanie aglutynacji

Ocena Liczby plemników:

Badanie wstępne:

-

Określenie właściwego rozcieńczenia (preparat bezpośredni)

-Pow. 400x

Liczba plemników w polu widzenia

rozcieńczenie

<9

1+1

10-19

1+9

20-199

1+19

>200

1+49

Kamera Neubauera

Aby określić ilość plemników w

millionach/ml średnią liczbę plemników

zliczonych w kamerze dzielimy przez wsp.

Konwersji:

Rozcieńczenie

Liczba zliczanych kwadratów

25

10

5

Bez rozcieńcz.

100

40

20

1+1

50

20

10

1+9

10

4

2

1+19

5

2

1

1+49

2

0,8

0,4

Norma:

20 mln / ml lub 40 mln / ejakulat

Dla preparatu zawierającego
w jednym dużym kwadracie:
<10 plemników –

25

dużych kwadratów

10-40

–

10

dużych kwadratów

> 40

–

5

dużych kwadratów

Żywotności plemników:

-

Test eozynowy

- test eozyna/nigrozyna

- test wodny

Norm:

50 % plemników żywych

Test eozynowy

Ocena:

Oceniamy 200 plemników

2009-10-05

4

Ocena mikroskopowa nasienia:

Budowa morfologiczna plemników:

długość główki 4 – 5

um

długość wstawki

ok. 5 – 7 um

długość witki

ok. 45 um um

szerokość główki
2.5 – 3.5 um

szerokość wstawki

poniżej 1 um

region akrosomalny

40 – 70% powierzchni główki

Barwienie Papanicolaou

Budowa morfologiczna plemników:

Norma:

15% o prawidłowej budowie

(strict criteria)

Metody barwienia:

- Papanicolaou
- Giemza
- Bryan-Leishman
- Shorr

Nieprawidłowości w budowie główki:

Nieprawidłowości w budowie szyjki / wstawki:

Nieprawidłowości w budowie witki:

Ocena „komórek okrągłych”:

Komórki nabłonkowe cewki moczowej

Komórki prostaty

Komórki spermatogenezy

Leukocyty

2009-10-05

5

- neutrofile

– 50 – 60 %

- makrofagi

– 20 – 30 %

- limfocyty

– 2 – 5 %

Immunocytochemiczne barwienie

na obecność antygenu CD45

(wszystkie leukocyty)

Leukocytes:

Komórki preoksydazo-dodatnie

(granulocyty obojętnochłonne)

Barwienie Shorra

Barwienie Papanicolaou

Komórki spermatogenezy:

- okrągłe spermatydy

- spermatocyty

- spermatogonie

Komórki nabłonkowe cewki moczowej

Barwienie Shorra

Prawidłowy spermiogram wg. WHO (1999)

Objętość ejakulatu

2 ml

pH

7,2

Liczba plemników

20 mln/ml; 40 mln/ejakulat

Ruch plemników

50% kategorii a i b lub; 25 % kategorii a

Morfologia plemników

15 % o prawidłowej budowie (WHO 1999)

(

30 % o prawidłowej budowie WHO 1992;)

Żywotność plemników

50%

żywych

Komórki okrągłe

1 mln/ml

Immunobead test

50 % plemników związanych z nośnikiem przeciwciał

Nomenklatura

Normozoospermia

nasienie prawidłowe

Oligozoospermia

liczba plemników 20 mln/ml

Asthenozoospermia

ruch plemników 50% kat. a i b lub

25 % kat. a

Teratozoospermia

plemniki o prawidłowej budowie 15%

Oligoasthenoteratozoospermia

zaburzenie trzech parametrów:

liczby, ruchliwości i morfologii

Azoospermia

brak plemników w ejakulacie

Aspermia

brak ejakulatu

Testy biochemiczne plazmy nasienia:

Metody spektrofotometryczne:

-glukozydaza obojętna

20 mU / ejakulat

Cynk

2,4 mM / ejakulat

Kwas cytrynowy

52 mM / ejakulat

Fosfataza kwaśna

200 U / ejakulat

Fruktoza

13 mM / ejakulat

-

glukozydaza obojętna - znacznik prawidłowej czynności najądrzy

cynk, kwas cytrynowy, fosfataza kwaśna - znacznik prawidłowej czynności prostaty

fruktoza -

znacznik prawidłowej czynności pęcherzyków nasiennych