BADANIA PRZESIEWOWE

DO WYKRYWANIA

ZABURZEŃ ROZWOJU

MOWY

U DZIECI DWU-, CZTERO-

I SZEŚCIOLETNICH

Danuta Emiluta – Rozya, Halina Mierzejewska,

Paulina Atys

Okoliczności, na które należy zwrócić

uwagę, ponieważ może się z nimi

wiązać podejrzenie

o zaburzenie rozwoju mowy dziecka:

1. W okresie ciąży matka przechodziła jakąś infekcję (np.

różyczka, grypa, choroba odzwierzęca, toksoplazmoza),
zatrucie ciążowe lub inne, przyjmowała leki, doznała urazu
mechanicznego lub psychicznego.

2. Poród przebiegał z powikłaniami (był przedłużony, zbyt szybki,

kleszczowy, stosowano vaccum, matka nie słyszała pierwszego
krzyku dziecka, dziecko było okręcone pępowiną, zastosowano
cesarskie cięcie).

3. Ciąża była przenoszona lub dziecko urodziło się przed czasem,

ze zbyt małą wagą.

4. W czasie porodu lub bezpośrednio po porodzie dziecko miało

zaburzenie oddychania, krążenia (sinica), było w inkubatorze,
miało silną żółtaczkę, urodziło się w warunkach konfliktu
serologicznego, miało zaburzenia metabolizmu.

Okoliczności, na które należy zwrócić

uwagę, ponieważ może się z nimi

wiązać podejrzenie

o zaburzenie rozwoju mowy dziecka

(cd):

5. Któreś z rodziców lub dziecko jest dziedzicznie obciążone

np. kiłą, głuchotą, zaburzeniami mowy, chorobą
psychiczną.

6. Dziecko urodziło się ze zniekształceniami w obrębie głowy

(twarzy, uszu, warg, języka, podniebienia, gardzieli).

7. W okresie poporodowym dziecko przechodziło stany

zapalne z wysoką temperaturą, przyjmowało często leki,
leżało długo w szpitalu.

8. Dziecko jest zaniedbane środowiskowo.

ZASTOSOWANIE
TESTU BADANIA

PRZESIEWOWEGO

• Służy do wykrywania zaburzeń mowy u dzieci w wieku

przedszkolnym (dwu-, cztero- i sześcioletnich).

• Został przygotowany dla pedagogów specjalnych,

ogólnych, psychologów i pracowników socjalnych.

• Stanowi niezbędną pomoc, umożliwiającą wstępną selekcję

dzieci pod kątem stanu ich rozwoju mowy.

• Proponowany zestaw prób nie wynika z określonej teorii mowy

i obowiązującej dla niej metodologii, nie służy bezpośrednio

do wykorzystania wskaźników liczbowych i innych danych do

prowadzenia badań o charakterze naukowym.

• Zakres tematyczny prób wynika z wieloletniego

doświadczenia specjalistów pracujących w kontakcie z

dziećmi nad usprawnianiem ich komunikacji werbalnej

z otoczeniem.

ZASTOSOWANIE

TESTU BADANIA PRZESIEWOWEGO (cd)

• Wyniki przeprowadzonych badań przesiewowych

umożliwiają zakwalifikowanie ocenianego dziecka do

jednej z dwóch kategorii:

1. dziecko, którego mowa na danym etapie rozwoju jest

prawidłowa, nie wymaga pomocy logopedy;

2. dziecko, którego mowa na danym etapie rozwoju jest

nieprawidłowa, wymaga pomocy logopedy.

• Dla specjalistów istotnym będzie także charakter

stwierdzonych nieprawidłowości w zakresie:

 rozumienia poleceń słownych;
 wypowiadania się;
 wymawiania dźwięków mowy;
 sprawności aparatu artykulacyjnego.

• Dzięki odpowiednio wczesnemu wykryciu opóźnień rozwoju

mowy będzie możliwe zapobieganie utrwalaniu się i

pogłębianiu ewentualnych zaburzeń w komunikacji

słownej.

CEL I ZAKRES BADANIA

• Cel badania:

Wstępna ocena stanu mowy dziecka, umożliwiająca wykrycie

przejawu ewentualnego zaburzenia rozwoju. W razie wykrycia

takiego przejawu skierowanie dziecka do logopedy (po

wyjaśnieniu opiekunom dziecka konieczności zgłoszenia się do

logopedy).

• Zakres badania:

Stan mowy na każdym etapie rozwoju jest oceniany na

podstawie wyników badania dotyczącego:

1. rozumienia poleceń słownych;
2. zdolności wypowiadania się (u 2-latków); zdolności

wypowiadania się w formie zdań – zasobu wyrazów i ich

form gramatycznych (u 4- i 6-latków);

3. prawidłowości wymawiania dźwięków mowy i wyrazów;
4. budowy i sprawności aparatu artykulacyjnego.

WARUNKI BADANIA

• Badanie ma charakter orientacyjny, nie jest pełnym

badaniem logopedycznym.

• Osoby badające powinny charakteryzować się łatwością w

nawiązywaniu kontaktu emocjonalnego z dzieckiem.

• Badanie powinno być wykonywane w widnym, ogrzanym

pomieszczeniu, które nie rozprasza uwagi dziecka i nie

budzi lęku.

• Nie można wykonać badania, gdy dziecko płacze, jest senne

lub ma objawy infekcji.

• Przed badaniem należy nawiązać kontakt z dzieckiem,

pokazując mu zabawki (np. lalkę, misia, samochód, kotka). W

zależności, która zabawka dziecko zainteresuje stanowi

ona podstawę prowadzonego badania.

• Osoba badająca zadaje pytania i podaje polecenia głosem

naturalnym, o łagodnym brzmieniu i natężeniu.

• Badanie powinno mieć charakter zabawy z dzieckiem.
• W razie potrzeby do oceny rozwoju mowy dzieci

czteroletnich stosuje się dodatkowo obrazek sytuacyjny.

PRZEBIEG WYWIADU Z

RODZICAMI

WIEK

DZIECKA

• 2LATA

PYTANIA WYWIADU

1. Czy dziecko rozumie najprostsze, często

wypowiadane polecenia słowne?

2. Czy dziecko wypowiada spontanicznie

zarówno pojedyncze wyrazy, jak i potrafi je
łączyć w wypowiedzi dwuwyrazowe?

3. Czy wypowiedzi dziecka są rozumiane przez

osoby obce, nie tylko przez matkę?

4. Czy dziecko śpi z otwartymi ustami?
5. Czy daje się zauważyć u dziecka jakieś

nieprawidłowości w sposobie gryzienia,
żucia, połykania pokarmów?

PRZEBIEG WYWIADU Z

RODZICAMI

WIEK

DZIECKA

• 4LATA

PYTANIA WYWIADU

1. Czy dziecko rozumie często wypowiadane

polecenia słowne?

2. Czy dziecko spontanicznie wypowiada

zdania kilkuwyrazowe?

3. Czy wypowiedzi dziecka są rozumiane przez

osoby obce, nie tylko przez matkę?

4. Czy dziecko zacina się, jąka się?
5. Czy dziecko śpi z otwartymi ustami?
6. Czy daje się zauważyć u dziecka jakieś

nieprawidłowości w sposobie gryzienia,
żucia, połykania pokarmów?

PRZEBIEG WYWIADU Z

RODZICAMI

WIEK

DZIECKA

• 6LAT

PYTANIA WYWIADU

1. Czy dziecko rozumie polecenia słowne?
2. Czy dziecko spontanicznie formułuje

wypowiedzi, informując otoczenie o tym,
co np. działo się w przedszkolu, na
spacerze, u babci?

3. Czy wypowiedzi dziecka są rozumiane przez

osoby obce, nie tylko przez matkę?

4. Czy dziecko zacina się, jąka się?
5. Czy dziecko śpi z otwartymi ustami?
6. Czy daje się zauważyć u dziecka jakieś

nieprawidłowości w sposobie gryzienia, żucia,
połykania pokarmów?

WYNIKI WYWIADU

• Jeżeli w wywiadzie odnotowano chociaż jedną odpowiedź

świadczącą o istnieniu zaburzeń mowy lub możliwości ich
występowania należy sądzić, iż dziecko powinno być
skierowane do logopedy.

• Potwierdzenie tego przekonania uzyskuje się w

wyniku przeprowadzonego następnie badania.

PRZEBIEG BADANIA

DWULATKÓW

1. OCENA ROZUMIENIA POLECEŃ SŁOWNYCH
 Sprawdza się podczas zabawy rozumienie prostych

poleceń poprzez zachęcanie dziecka do ich wykonania
(np. „daj mi misia”; „weź lalkę”; „pokaż, gdzie kotek ma oko”;
„pokaż koło samochodu” jeżeli dziecko się nimi interesuje).

 W poleceniach poza nazwami przedmiotów powinny znaleźć

się także nazwy czynności
(np. „połóż lalkę spać”; „pokaż, jak lalka tańczy”; „pokaż, jak
kotek pije mleczko”).

 O niedostatecznym rozumieniu wnioskujemy, jeżeli

dziecko dwuletnie nie wykonuje poleceń podczas
dwukrotnie wykonanego badania i matka zgłasza w
wywiadzie fakt braku rozumienia poleceń słownych w
sytuacjach domowych.

PRZEBIEG BADANIA

DWULATKÓW (cd)

2. OCENA UMIEJĘTNOŚCI WYPOWIADANIA SIĘ
 Kontynuujemy rozmowę w formie zabawy.

 Pytania zadawane w trakcie zabawy dotyczą:
 Części ciała zabawek (pytamy: co to jest?);
 Czynności (pokazujemy czynności np. lalka idzie, tańczy,

śpi i pytamy: co robi lalka?).

 O niedostatecznej zdolności wypowiadania się należy

wnioskować, jeżeli dziecko dwuletnie:

 nie podejmuje prób wypowiadania się;
 zamiast wyrazów wypowiada pojedyncze dźwięki

mowy (głoski);

 z trudem wypowiada tylko pojedyncze wyrazy bez

prób ich łączenia w zdanie.

PRZEBIEG BADANIA

DWULATKÓW (cd)

3. OCENA WYMAWIANIA DŹWIĘKÓW MOWY I

WYRAZÓW

 Osoba badająca obserwuje wymowę dziecka w trakcie

rozmowy – zabawy, a w razie wątpliwości, powtarza
pytania np. o części ciała.

 Ocena wymawiania dźwięków mowy i wyrazów jest

negatywna, jeżeli dziecko dwuletnie:

 wymawia dźwięki w taki sposób, że jego wypowiedź

jest całkowicie niezrozumiała dla osoby badającej;

 wymawia tylko pojedyncze dźwięki zamiast

wyrazów;

 ma głos chrapliwy albo matowy, albo nosowy, albo

zbyt wysoki.

PRZEBIEG BADANIA

DWULATKÓW (cd)

4. OCENA BUDOWY I SPRAWNOŚCI APARATU

ARTYKULACYJNEGO

 W celu wykrycia nieprawidłowości w budowie i funkcjonowaniu

warg, języka (także wędzidełka podjęzykowego) i podniebienia

miękkiego, w budowie podniebienia twardego oraz w stanie zgryzu

prowadzi się obserwację budowy aparatu artykulacyjnego oraz

poleca się wykonanie kilku układów narządów artykulacyjnych:

 cmokanie;
 nadymanie policzków;
 wysuwanie i chowanie języka;
 szerokie otwieranie warg;
 zamykanie zębów z jednoczesnym cofaniem kącików warg

(„szeroki uśmiech”).

 Ocena budowy i sprawności aparatu artykulacyjnego jest

negatywna, jeżeli u dziecka obserwuje się jakąkolwiek

nieprawidłowość w budowie wymienionych części aparatu

artykulacyjnego lub w jego funkcjonowaniu, wyrażającą się

niemożnością wykonania któregokolwiek ze sprawdzanych

układów i ruchów.

PRZEBIEG BADANIA

CZTEROLATKÓW

1. OCENA ROZUMIENIA POLECEŃ SŁOWNYCH
 Sprawdza się podczas zabawy rozumienie prostych poleceń

poprzez zachęcanie dziecka do ich wykonania.

 Polecenia zawierają nie tylko nazwy przedmiotów i

czynności, ale również określenia cech
(np. „pokaż, która ręka lalki jest brudna”; „włóż misiowi krótkie

spodenki”; „pokaż, co w samochodzie jest żółte”; „pokaż,

czerwone koło”)
a także przyimki takie, jak: w, na, pod, do, za, przed,

obok, nad
(np. „posadź misia na samochodzie”; „połóż misia obok

samochodu”; „postaw lalkę za samochodem”).

 O niedostatecznym w danym wieku rozumieniu

wnioskujemy, jeżeli czterolatek nie wykonuje poleceń lub

ich realizacja wskazuje na niepełne rozumienie poleceń.

PRZEBIEG BADANIA

CZTEROLATKÓW (cd)

2. OCENA UMIEJĘTNOŚCI WYPOWIADANIA SIĘ
 Kontynuujemy rozmowę – zabawę nie oddzielając tej

drugiej części zadania w sposób widoczny dla dziecka.

 Można np. pokazać obrazek i zadawać pytania dotyczące

tego, co dzieje się na obrazku (np. „dlaczego lalka
płacze?”; „dlaczego samochód przewrócił się?”).

 O niedostatecznej w danym wieku umiejętności

wypowiadania się należy wnioskować, jeżeli
czterolatek:

 wypowiada tylko pojedyncze wyrazy i uzupełnia

wypowiedź gestem;

 albo wypowiada z trudem proste zdania;
 albo w większości wypowiada połączenia wyrazów

niepoprawne pod względem gramatycznym.

PRZEBIEG BADANIA

CZTEROLATKÓW (cd)

3. OCENA WYMAWIANIA DŹWIĘKÓW MOWY I WYRAZÓW
 Osoba badająca obserwuje wymowę dziecka w trakcie

rozmowy – zabawy, a w razie wątpliwości, powtarza
pytania np. o części ciała, nazwy ubrań, kolory itp.

 Ocena wymawiania dźwięków mowy i wyrazów jest

negatywna, jeżeli czterolatek:

 wymawia dźwięki w taki sposób, że jego wypowiedź

jest często niezrozumiała dla osoby badającej;

 różne dźwięki wymawia nieprawidłowo, tzn. zamiast

oczekiwanej głoski wymawia inną
(np. zamiast „f, v” wymawia dźwięki „p, b”; zamiast „k, g”
wymawia „t, d”; zamiast „s, z, c, з” wymawia „ś, ź, ć, зз”;
zamiast „r” wymawia „i ̭”; zamiast „c, з” wymawia „s, z”
itd.);

PRZEBIEG BADANIA

CZTEROLATKÓW (cd)

3. OCENA WYMAWIANIA DŹWIĘKÓW MOWY I WYRAZÓW

(cd)

 ubezdźwięcznia głoski dźwięczne

(np. zamiast „b” wymawia „p”; zamiast „g” wymawia „k”;
zamiast „v” wymawia „f” itd.);

 „r” wymawia jako „r francuskie” lub międzyzębowe

lub inaczej zniekształcone;

 wsuwa język miedzy zęby lub układa język i wargi

przy wymawianiu „ś, ź, ć, зз, s, z, c, з, s̆, z̆, c̆, з̆ tak,
że głoski te są w efekcie nienaturalne, świszczące;

 ma głos chrapliwy albo matowy, albo nosowy, albo

zbyt wysoki;

 ma zbyt powolne lub zbyt szybkie tempo

wypowiedzi.

PRZEBIEG BADANIA

CZTEROLATKÓW (cd)

4. OCENA BUDOWY I SPRAWNOŚCI APARATU

ARTYKULACYJNEGO

 W celu wykrycia nieprawidłowości w budowie i funkcjonowaniu

warg, języka (także wędzidełka podjęzykowego) i podniebienia

miękkiego, w budowie podniebienia twardego oraz w stanie zgryzu

prowadzi się obserwację budowy aparatu artykulacyjnego oraz

poleca się wykonanie kilku układów narządów artykulacyjnych:

 cmokanie;
 nadymanie policzków;
 wysuwanie i chowanie języka;
 szerokie otwieranie warg;
 zamykanie zębów z jednoczesnym cofaniem kącików warg

(„szeroki uśmiech”);

 unoszenie języka (zabawa w kotka, który pije mleko);
 kląskanie (zabawa w konika);
 oblizywanie językiem warg, wargi są szeroko otwarte.
 Ocena budowy i sprawności aparatu artykulacyjnego jest

negatywna, jeżeli u dziecka obserwuje się jakąkolwiek

nieprawidłowość w budowie wymienionych części aparatu

artykulacyjnego lub w jego funkcjonowaniu, wyrażającą się

niemożnością wykonania któregokolwiek ze sprawdzanych

układów i ruchów.

PRZEBIEG BADANIA

SZEŚCIOLATKÓW

1. OCENA ROZUMIENIA POLECEŃ SŁOWNYCH
 Formułuje się polecenia zawierające nazwy przedmiotów,

czynności, określenia cech (m. in. nazwy kolorów),
wyrażenia przyimkowe
(podobnie jak u czterolatków).

 O niedostatecznym rozumieniu wnioskujemy, jeżeli

sześciolatek nie wykonuje poleceń lub ich realizacja
wskazuje na ich niepełne rozumienie, a więc nawet
wtedy, gdy dziecko nie rozumie tylko pewnych
elementów treści poleceń, np. nazw kolorów lub
wyrażeń przyimkowych.

PRZEBIEG BADANIA

SZEŚCIOLATKÓW (cd)

2. OCENA UMIEJĘTNOŚCI WYPOWIADANIA SIĘ
 Kontynuujemy rozmowę – zabawę nie oddzielając tej drugiej

części zadania w sposób widoczny dla dziecka.

 Organizuje się sytuację lub prowadzi rozmowę, która może

zainteresować dziecko sześcioletnie.

 Formułuje się pytania dotyczące obrazka lub zainscenizowanej

zabawy (np. „dlaczego lalka płacze?”; „dlaczego misio jest
brudny?”; „dlaczego samochód się wywrócił?”).

 O niedostatecznej w danym wieku umiejętności

wypowiadania się należy wnioskować, jeżeli
sześciolatek:

 wypowiada tylko proste zdania;
 wykazuje ubogi zasób słownictwa;
 formy gramatyczne jego wypowiedzi są często

niepoprawne.

PRZEBIEG BADANIA

SZEŚCIOLATKÓW (cd)

3. OCENA WYMAWIANIA DŹWIĘKÓW MOWY I WYRAZÓW
 Osoba badająca obserwuje wymowę dziecka w trakcie

rozmowy – zabawy, a w razie wątpliwości, powtarza
pytania np. o części ciała, nazwy ubrań, kolory itp.

 Ocena wymawiania dźwięków mowy i wyrazów jest

negatywna, jeżeli sześciolatek:

 wymawia dźwięki w taki sposób, że jego wypowiedź

jest często niezrozumiała dla osoby badającej;

 różne dźwięki wymawia nieprawidłowo, tzn. zamiast

oczekiwanej głoski wymawia inną
(np. zamiast „k, g” wymawia „t, d”; zamiast „s, z, c, з”
wymawia „ś, ź, ć, зз”; zamiast s̆, z̆, c̆, з̆ wymawia „s, z, c, з”;
zamiast „r” wymawia „l” lub „u ̭”);

PRZEBIEG BADANIA

SZEŚCIOLATKÓW (cd)

3. OCENA WYMAWIANIA DŹWIĘKÓW MOWY I WYRAZÓW

(cd)

 ubezdźwięcznia głoski dźwięczne

(np. zamiast „b” wymawia „p”; zamiast „z” wymawia „s”;
zamiast „z̆” wymawia „s̆” itd.);

 „r” wymawia jako „r francuskie” lub międzyzębowe lub

inaczej zniekształcone;

 wsuwa język miedzy zęby lub układa język i wargi przy

wymawianiu „ś, ź, ć, зз, s, z, c, з, s̆, z̆, c̆, з̆ tak, że głoski
te są w efekcie nienaturalne, świszczące;

 przestawia sylaby w obrębie wyrazu lub skraca wyrazy;
 ma głos chrapliwy albo matowy, albo nosowy, albo zbyt

wysoki;

 ma zbyt powolne lub zbyt szybkie tempo wypowiedzi;
 ma objawy jąkania.

PRZEBIEG BADANIA

SZEŚCIOLATKÓW (cd)

4.

OCENA BUDOWY I SPRAWNOŚCI APARATU

ARTYKULACYJNEGO

 W celu wykrycia nieprawidłowości w budowie i funkcjonowaniu

warg, języka (także wędzidełka podjęzykowego) i podniebienia

miękkiego, w budowie podniebienia twardego oraz w stanie

zgryzu prowadzi się obserwację budowy aparatu artykulacyjnego

oraz poleca się wykonanie kilku układów narządów

artykulacyjnych (tę część przeprowadza się przed lustrem):

 cmokanie;
 nadymanie policzków;
 wysuwanie i chowanie języka;
 szerokie otwieranie warg;
 zamykanie zębów z jednoczesnym cofaniem kącików warg

(„szeroki uśmiech”);

 unoszenie języka (zabawa w kotka, który pije mleko);
 kląskanie (zabawa w konika);
 oblizywanie językiem warg, wargi są szeroko otwarte;
 „grot” (język jest wysunięty z ust, nie opiera się o zęby,

jest „ostro” zakończony);

 naprzemienne dotykanie – „ostro” zakończonym czubkiem

języka – zębów i dziąseł.

PRZEBIEG BADANIA

SZEŚCIOLATKÓW (cd)

4. OCENA BUDOWY I SPRAWNOŚCI APARATU

ARTYKULACYJNEGO (cd)

 Ocena budowy i sprawności aparatu

artykulacyjnego jest negatywna, jeżeli u dziecka
obserwuje się jakąkolwiek nieprawidłowość w
budowie wymienionych części aparatu
artykulacyjnego lub w jego funkcjonowaniu,
wyrażającą się niemożnością wykonania
któregokolwiek ze sprawdzanych układów i ruchów.

PRZESIEWOWY

TEST

LOGOPEDYCZNY

Zbigniew Tarkowski

Budowa Przesiewowego Testu

Logopedycznego

• PTL składa się z podręcznika, protokołów badań i pomocy.
• Jest przeznaczony dla dzieci w wieku 4 – 8 lat.
• Jest narzędziem wystandaryzowanym.

• Jego zasadniczą część stanowią:
 cztery podtesty: Rozumienie, Słownik, Gramatyka, Wymowa
 oraz dwie niewystandaryzowane próby: Płynność Mówienia,

Głos.

1. Podtest 1: ROZUMIENIE ZDAŃ
 Podtest składa się z 6 zdań, których treść dziecko przedstawia za

pomocą figurek psa i kota oraz kredki (np. „Połóż kredkę między

psem a kotem.”).

 W podteście 1. nie przewiduje się ćwiczeń wstępnych.
 Z badanym dzieckiem przeprowadza się wszystkie próby.
 Za poprawną odpowiedź otrzymuje 1 pkt., za błędną lub brak

odpowiedzi – 0 pkt.

Budowa Przesiewowego Testu

Logopedycznego (cd)

2. Podtest 2: SŁOWNIK
 Jest to podtest dwuczęściowy, który przeprowadzony jest w

całości bez ćwiczeń wstępnych.

 Rozwiązując część 1. (Nazywanie kolorów) dziecko ma

podać nazwy kolorów 10 kredek.

 Za każdą odpowiedź otrzymuje 1 pkt., odpowiedź

niepoprawna lub jej brak oceniany jest jako 0 pkt.



CZĘŚĆ A Nazwy kolorów

 Przeznaczona jest wyłącznie dla dzieci młodszych (4 – 5

lat).

 Dzieci starsze wykonują tę próbę bez problemów i dlatego

otrzymują 10 pkt., nie wykonując tego zadania.

Budowa Przesiewowego Testu

Logopedycznego (cd)

2. Podtest 2: SŁOWNIK (cd)



CZĘŚĆ B Nazwy zwierząt i roślin

 Przeznaczona jest dla wszystkich dzieci (w wieku 4 – 8 lat).
 Mają one w ciągu 1 minuty wymienić jak najwięcej nazw

zwierząt, a następnie w tym samym czasie – podać jak
najwięcej nazw roślin.

 Za każdą poprawną nazwę dziecko otrzymuje 1 pkt., a za

błędną – 0 pkt.

 Odpowiedź poprawną stanowi zarówno desygnat (np.

„róża”) jak i kategoria (np. „kwiat”).

Budowa Przesiewowego Testu

Logopedycznego (cd)

3. Podtest 3: GRAMATYKA
 Rozwiązując ten podtest dziecko próbuje ułożyć 8 zdań z

podanych w formie słownikowej słów bodźcowych.

 Rozpoczynamy od ćwiczeń wstępnych, które służą

sprawdzeniu, że badany dobrze rozumie instrukcję.

 Po rozwiązaniu podanych przykładów przechodzimy do

zasadniczych zadań.

 Za każdą poprawną odpowiedź dajemy 1 pkt., a za złą lub

brak odpowiedzi – 0 pkt.

Budowa Przesiewowego Testu

Logopedycznego (cd)

4. Podtest 4: WYMOWA
 Składa się z dwóch części, które przeprowadzamy w całości z

każdym dzieckiem.



CZĘŚĆ A Powtarzanie sylab

 Służy do oceny poprawności fonetycznej powtarzanych sylab w

izolacji i ciągu fonicznym (np. „sza – sa – sia”).



CZĘŚĆ B Nazywanie obrazków

 Stanowi wybiórczy kwestionariusz obrazkowy , ukierunkowany

na ocenę głosek, których wymowa sprawia dzieciom najwięcej
trudności.

 Badany ma nazwać obrazki przedstawione na 5 planszach.

 Podtest 4. nie zawiera ćwiczeń wstępnych.
 Każda poprawna odpowiedź oceniana jest 1pkt., odpowiedź

błędna lub jej brak – 0 pkt.

Budowa Przesiewowego Testu

Logopedycznego (cd)

Próba 1: PŁYNNOŚĆ MÓWIENIA

 W czasie badania rejestrujemy wszelkie symptomy

niepłynności mówienia (zaznaczamy w protokole badania).

Próba 2: GŁOS

 Staramy się wychwycić i zaznaczyć objawy wskazujące na

zaburzenia głosu (zaznaczamy w protokole badania).

Warunki przeprowadzenia PTL

 Podstawowym warunkiem uzyskania wartościowych

wyników badania jest dobry kontakt dziecka z
badającym.

 Nie wolno przeprowadzać badań, gdy dziecko jest

zmęczone, napięte, niechętne.

 PTL przeprowadzany jest zawsze indywidualnie w

takim pomieszczeniu, gdzie nie ma obawy, że ktoś zakłóci
przebieg badania.

 W czasie badania dziecko siedzi przy stole naprzeciw

badającego.

 Badanie prowadzimy w dobrym tempie.
 Staramy się przeprowadzić wszystkie próby podczas

jednego spotkania.

 Badanie przerywamy, gdy dziecko objawia zniechęcenie

lub zmęczenia. Możemy je dokończyć w innym czasie.

Obliczanie wyników badań PTL

 Technika obliczeń zastosowana w PTL jest prosta.

Najpierw ustalamy wyniki surowe stanowiące sumy
poprawnych odpowiedzi w poszczególnych podtestach.

 Kolejnym krokiem obliczeń jest wpisanie wyników

surowych w odpowiednie rubryki tabeli. Ocena i ich
podsumowanie.

 Uzyskamy w ten sposób wynik w całym teście, który

przeliczamy na steny. Aby tego dokonać sięgamy do
tabeli norm. Następnie na podstawie przedziału
stenów ustalamy słowną ocenę wyników uzyskanych
w PTL.

Interpretacja wyników badań PTL

 Interpretacja wyników badań może być ilościowa i

jakościowa.

 Interpretacja ilościowa polega na porównaniu wyników

surowych z normami i ustaleniu oceny słownej. Jeżeli jest ona
niska wskazuje to na opóźniony rozwój mowy. W przypadku
oceny przeciętnej i wysokiej mamy do czynienia z prawidłowym
tempem rozwoju mowy, aczkolwiek w pewnych przypadkach mogą
one wskazywać na występowanie różnych parcjalnych trudności.

 Interpretacja jakościowa polega na szczegółowej analizie

poszczególnych podtestów. Niskie wyniki uzyskane we wszystkich
próbach sugerują występowanie globalnego opóźnienia rozwoju
mowy, towarzyszącego afazji, głębokiemu niedosłuchowi lub
upośledzeniu umysłowemu (patrz tabela). Trudności występujące
w Podteście 4. mogą wskazywać na opóźniony rozwój artykulacji
albo dyslalię, albo dyzartrię, albo afazję motoryczną. O
rozpoznaniu właściwego zaburzenia zdecyduje ich etiologia.

Interpretacja wyników badań PTL (cd)

 Jeśli w czasie badania obserwujemy objawy

niepłynności mówienia, to rozpoznanie idzie w kierunku
jąkania, rozwojowej niepłynności mówienia, dyzartrii lub
afazji.

 Zatem przy pomocy PTL możemy dokonać wstępnej ,

orientacyjnej diagnozy zaburzeń mowy.

-----------------------------------------------------------------------------

--------------------------



Ważnym uzupełnieniem PTL jest Karta Rozwoju Mowy
Dziecka zawierająca następujące elementy:

1. problem;
2. dane biograficzne;
3. dane aktualne;
4. obserwacja;
5. rozmowa;
6. wnioski.