UNIWERSYTET EKONOMICZNY W KRAKOWIE
Reformy fiskalne w Polsce – założenia a rzeczywistość
IZABELA CHMIEL
MARIUSZ ŁUKASZCZYK
GRUPA 2023
KRAKÓW 2011
Polityka fiskalna jest to ogół działań państwa kształtujących budżet państwa poprzez zmiany we wpływach (np. podatki, zadłużenia publicznego) wydatkach państwa np. ( subwencje, inwestycje państwowe, itp.).
Zgodnie z poglądami szkoły keynesowskiej działania te mają na celu zmniejszenie bezrobocia (wzrost aktywności gospodarczej) – mówimy wtedy o polityce ekspansywnej lub ograniczenie inflacji – polityka restrykcyjna. W wykorzystaniu aktywnej polityki fiskalnej pojawiają się pewne trudności, związane m.in. z opóźnieniem czasowym i niepewnością jej skutków, a w odniesieniu do ekspansywnej polityki fiskalnej dodatkowym ograniczeniem może być także deficyt budżetowy . Podstawową częścią składową polityki fiskalnej jest polityka podatkowa , określająca cele poboru podatków oraz sposoby ich realizacji.
W efekcie polityka fiskalna działa poprzez proces kształtowania polityki pieniężnej i wydatków publicznych w celu:
łagodzenia wahań cykli koniunkturalnych
utrzymania tendencji wzrostowej gospodarki przy wysokim zatrudnieniu, a niskiej i niezmiennej inflacji - stabilizacja cen .
Polityka fiskalna dopomaga w stabilizacji gospodarki narodowej tak długo, jak długo instytucje rządowe śledząc trendy rynkowe są w stanie skutecznie przewidywać ich makroekonomiczne skutki i podejmować aktywne działania. Nowoczesny system fiskalny bazuje również na wbudowanych mechanizmach ekonomicznych pełniących rolę automatycznych stabilizatorów gospodarki. Pozwalają one utrzymać stabilność gospodarki zanim stosowne organy podejmą decyzje w konkretnych sprawach. Do automatycznych stabilizatorów należą m.in.: progresywny i procentowy system podatkowy, zasiłki dla bezrobotnych i transfery socjalne.
Ekspansywna polityka fiskalna - polega na obniżaniu podatków i zwiększaniu wydatków na konsumpcję i inwestycję lub finansowaniu deficytu budżetu państwa za pomocą długu publicznego, który powstaje przy sprzedaży obligacji skarbowych na rynku kapitałowym. Z deficytem budżetowym mamy do czynienia, gdy wydatki rządowe na cele konsumpcyjne i inwestycyjne są większe niż wpływy do budżetu z tytułu podatków. Wydatki mogą być większe dzięki temu, iż państwo angażuje czasowo wolne środki pieniężne w zwiększanie popytu globalnego oraz sprzedaje różnym instytucjom i obywatelom obligacje skarbowe.
Instrumenty polityki fiskalnej
makroekonomiczne – dochody budżetu państwa, wydatki budzetu państwa, deficyt i nadwyżki budżetowe, dług publiczny
mikroekonomiczne – podatek, opłata, cło, dotacja, subwencja, bon skarbowy, obligacja skarbowa, poręczenia i gwarancje rządowe