12. Cykliczna i linearna koncepcja czasu:

Czas w ujęciu Nowego Testamentu (a więc w chrześcijaństwie) to ciągłe następstwo chwil. Taki sposób postrzegania czasu nazywamy czasem linearnym. Przeszłość zawsze daje możliwość przyszłości, zawsze czegoś można oczekiwać. Na teraźniejszość chrześcijanie patrzą z perspektywy przeszłości (bo wspominają narodziny, życie i śmierć Chrystusa) i z perspektywy przyszłości (bo oczekują Jego powtórnego przyjścia). Zatem linia najlepiej obrazuje ciągłość tych wydarzeń.

W świecie hellenistycznym czas ujmowano jako kolisty. Czas miał zamykać się w nieskończenie powtarzającym się kręgu, który nie dawał żadnej możliwości wyjścia. Ruchy ludzi, rzeczy, wydarzenia ciągle się powtarzają. Przyszłość w tym rozumieniu nie jest wyzwoleniem, nie ma żadnego przejścia od przeszłości do przyszłości. Jest tylko przejście od „tu” do „gdzie indziej” (czyli coś w rodzaju błędnego koła:)

13. Czas w chrześcijaństwie:

Można zacząć odpowiadać od tego, co w pytaniu 12. (że czas w rozumieniu chrześcijan jest linearny). Oprócz tego:

Chrystus jest przez chrześcijan uważany za początek i koniec, zarówno w odniesieniu do człowieka, jak i do rzeczy. Dlatego uznaje się Go za punkt wyjścia w interpretacji wszystkich epok świata.

Zdarzenia nadają znaczenie czasowi i ukierunkowują go ( nie odwrotnie), dlatego lata trzeba liczyć od narodzin Chrystusa (od tego b. istotnego zdarzenia). Cała przeszłość i przyszłość czerpią swe ukierunkowanie od Chrystusa.

Ważne pojęcia w koncepcji czasu: 1) idea wieczności – traktowana jako pewna odmiana czasu, atrybut Boga; inaczej – czas nieskończony, nieograniczony, nieskończone trwanie Boskiego czasu. 2)czas historyczny – czas ograniczony w historii zbawienia.

Czas historyczny i wieczność jednoczą się w relacji liniowej; wieczność otacza, nakłada się na czas historyczny.

1) aion hutos – czas, którego początkiem jest Stworzenie a końcem Paruzja (powtórne przyjście Chrystusa na świat), tu dzieje naszego zbawienia spełniają się całkowicie, czas teraźniejszy; 2) aion ek tu aionos – istnieje względem aion hutos, rozciąga się nieograniczenie przed Stworzeniem, tutaj przygotowane zostały dzieje naszego zbawienia, Boży plan, ; 3) aion mellon – następuje po aion hutos, czas nadchodzący, związany z przyjściem Chrystusa; wieńczy całe Stworzenie i wiedzie je do jego wypełnienia.

Wszystkie te czasy się w sobie zawierają, mieszczą się w sobie, dopełniają – stąd czas linearny.

W tradycji hebrajskiej punkt najważniejszy wyznaczono na granicy między teraźniejszością a przyszłością, w momencie przyjścia Mesjasza. Natomiast w chrześcijańskiej koncepcji (opartej na NT) punkt najważniejszy, środek ustawia się we wnętrzu teraźniejszości = przejście od starego do nowego czasu dokonuje się w czasie doświadczonym przez ludzkość (przy narodzinach Chrystusa). Era Mesjasza nie jest umieszczona w przyszłości, bo chrześcijanie już tego Mesjasza się doczekali. Jedyna różnica pomiędzy koncepcją czasu w tradycji hebrajskiej i chrześcijańskiej.

Chrystus Panem wszystkich czasów, jednoczy je w sobie, przeszłość się w Nim spełnia, a przyszłość się w Nim zapowiada. Czas teraźniejszy może się dopełnić i zakończyć dopiero w chwili drugiego przyjścia. Dlatego czas ludzkości (czyli czas teraźniejszy) jest czasem Chrystusa, a On jest ośrodkiem całej historii.

-Jan Ewangelista posługuje się w opisie określeniem hora – godzina. Pojawia się to słowo wtedy, gdy Chrystus zapowiadał swoją godzinę. Wszystkie Jego czyny kierują się ku tej określonej godzinie, w niej Jego posłannictwo musi się spełnić. Godzina Jego śmierci.

-w języku biblijny pojawia się jeszcze jedno określenie czasu – kairos – jest to czas wyznaczony przez zdarzenie i dla zdarzenia. Zdarzenie to jest wybrane przez Boga jako ściśle określony cel. Podstawowym kairosem jest Chrystus i Jego życie. W jego obrębie są inne kairoi (liczba mnoga:) Są one ukierunkowane na siebie i na kairos Jezusa.

Chrześcijanie odczytują także czas w ramach liturgii, która służy uczczeniu pamięci Chrystusa, Jego czynów doczesnych. Dzieli się na cykl roczny i tygodniowy. W cyklu tygodniowym mieści się niedziela – uroczyste sprawowanie Eucharystii jako pamiątki Zmartwychwstania Jezusa. Cykl roczny jest oparty na kairosie Jezusa. Mamy tu takie święta, jak: Wielki Tydzień (pamiątka Męki, Śmierci i Zmartwychwstania), Wielki Post (przygotowanie do świąt wielkanocnych), Oktawa Wielkanocna (kontynuacja przeżywania świąt wielkanocnych), Adwent (przygotowanie do Bożego Narodzenia), Boże Narodzenie, Zielone Świątki (pamiątka Zesłania Ducha Świętego).

Wnioski:

Czas to wewnętrzny rytm historii, rozwija się między 2 biegunami dwóch przyjść Jezusa – tego z czasów Palestyny i tego, które nastąpi w „ostatni dzień” świata. Protagonistą tego czasu nie jest jednostka, ale cały lud Boży. Czas liturgiczny to rytm społeczności.

19. Waloryzowanie przestrzeni a ludzkie ciało. Człowiek jako miara.

Człowiek jest miarą wszystkich rzeczy. Podstawowe zasady organizacji przestrzeni wynikają z postawy i struktury ludzkiego ciała oraz relacji pomiędzy ludźmi. Ważne jest to, że ciało jest sferą żyjącą („ciałem żyjącym”), a przestrzeń została skonstruowana przez człowieka. Wiedza geograficzna o położeniu jakiegoś miejsca przyda nam się dopiero wtedy, gdy umiemy ją odnieść do stron naszego ciała. Człowiek przez swoją obecność przypisuje przestrzeni jakiś schemat.

Postawa stojąca - jest godna, pełna rezerwy; kojarzona z osiągnięciami, nadaje pewien ład.

Pozycja leżąca – jest pokorna, oznacza akceptację naszej biologicznej kondycji.

Wysoko – wszystko, co wyżej jest lepsze, doskonalsze; kojarzone z Bogiem, który jest wysoko w niebie; mówi się o wysokiej pozycji społecznej (nie wielkiej czy małej); wysokie budynki to te najważniejsze, dawniej istniał prestiż wysokiego piętra (spogląda się na świat z góry). Wśród niektórych ludów istnieje przekonanie, że żyją na wierzchołku świata albo ich święte miejsce jest szczytem Ziemi; że jest i w centrum świata, i w najwyższym jego punkcie.

Kształt i postawa ludzkiego ciała określają też przestrzeń jako tył-przód oraz prawa-lewa:

Przestrzeń z przodu – jest jasna, widoczna, większa od tej z tyłu, „oświecona”, kojarzy się z przyszłością, jest godna (twarz ludzka wzbudza respekt), ma w sobie męski i świetlisty element jang.

Przestrzeń z tyłu – „ciemna”, świecka, nie widać jej, kojarzy się z przeszłością; posiada element jin – kobiecy i ciemny.

Prawa i lewa strona, w stosunku do przodu i tyłu, mają znaczenie drugorzędne:

Prawą stronę ceni się wyżej od lewej; związana z nią jest święta siła, źródło wszystkiego, co dobre; strona życia i światła.

Lewa strona – jest antytezą, oznacza świeckie, nieczyste, niepewne, słabe; jest to ciemny świat niższy, śmierć.

Człowiek jest miarą kierunków, położenia i odległości. Np. to samo słowo w starożytnym Egipcie oznaczało twarz i południe; Ludowe miary długości pochodzą od części ciała – długość i szerokość kciuka, łokieć, na rozpiętość ramion, ilość kroków;

na miary pojemności składają się: ilość garści, naręcza. Niektóre przedmioty wykonane przez człowieka służą do pomiarów długości, powierzchni (koszyk, płaszcz) itp.

Elementy ludzkiego ciała dostarczają jednostek miary długości, objętości, pojemności, ale nie powierzchni.

Człowiek odległość jakiegoś innego człowieka, przedmiotu lub miejsca liczy zawsze od siebie. Rozróżnienie – bliski i daleki - wyrażają relacje międzyludzkie; być blisko tzn. być w jakiejś zażyłości, nie chodzi tylko o geograficzne sąsiedztwo.