1. Definicje sztuki

Antyczna i średniowieczna definicja sztuki: Wyraz sztuka (łac.ars, grec. techne) w starożytności i średniowieczu oznaczały tyle, co umiejętność, znajomość ściśle określonych reguł i postępowanie zgodnie z nimi, czyli tyle, co rzemiosło. Nie powstał podział na sztuki rzemieślnicze i artystyczne, dzielono natomiast je ze względu na to, czy angażują tylko umysł, czy też wymagają także wysiłku fizycznego. Te pierwsze nazywano sztukami wyzwolonymi (artes liberales) a ostatnie pospolitymi (artes vulgares), w średniowieczu zaś pospolite przemianowano na mechaniczne. Sztuki wyzwolone były uważane za wiele wyższe niż mechaniczne. Sztuk wyzwolonych wymieniano siedem: gramatyka, retoryka, logika, arytmetyka, geometria, astronomia i muzyka. W średniowieczu sztuki mechaniczne (wśród których była również rzeźba, malarstwo, czy architektura ) usiłowano, dla zachowania symetrii sprowadzić również do siedmiu, a że było ich znacznie więcej, wymieniano te uznane za najważniejsze, czyli mające wymiar utylitarny (sztuki nazywane dziś pięknymi nie mieściły się więc na wykazach sztuk).

Renesansowa definicja sztuki

W Odrodzeniu pozycja społeczna artystów rośnie, zaczęli oni dążyć do podniesienia statusu swej profesji i oddzielenia od rzemiosła, toteż aspirują do miana uczonych, podnosząc rzeźbę, architekturę i malarstwo do rangi nauki, tym bardziej, że współgrało to z ich dążeniami, by obliczyć swe dzieła z matematyczną dokładnością. Dopiero później pojawił się sprzeciw wobec tej ścisłej koncepcji, sztuka oddzieliła się także od nauk. Pomimo, że miano świadomość, że sztuki są czymś różnym od nauk i rzemiosł, nie było pomysłu, co łączy to, co dziś nazywamy sztukami pięknymi. Początkowo uważano, że jest to rysunek, i mówiono o sztukach rysunkowych, nie wiedziano jednak, na jakiej podstawie dołączyć do tego muzykę, taniec i teatr. Próbowano wyróżnić też sztuki umysłowe, muzyczne, pamięciowe, obrazowe.

Sztuki piękne

W XVII i XVIII wieku trwały spory na temat nazewnictwa w dziedzinie sztuki. Dopiero w połowie XVIII wieku francuski filozof oświeceniowy, Charles Batteux, wprowadził termin sztuki piękne (beaux-arts), zaliczając do nich malarstwo, rzeźbę, architekturę, muzykę, wymowę, poezję, taniec i teatr^[3]

Sztuka począwszy od XIX wieku uniezależnia się od rzemiosła i wiąże ściślej z pojęciem twórczości, oryginalności, indywidualizmu i nowatorstwa. Materią sztuki są dzieła sztuki, a ich autorzy (według idealnego modelu) stają się artystami motywowanymi wewnętrznym przymusem tworzenia, czy też potrzebą wyrażenia uczuć, rozwiązania problemów własnych lub ogólnoludzkich, niedającymi się ograniczyć wyłącznie do funkcji dostarczyciela wrażeń estetycznych.

Współczesne definicje sztuki

Sztuka dzisiejsza, począwszy od dadaizmu i surrealizmu, nie odpowiada już takiej definicji, piękno w procesie estetyzacji rzeczywistości wyszło poza sztukę, a dla niej samej nie jest już nie tylko wartością wyróżniającą, ale nawet nie jest niezbędne. W ciągu swej długiej historii pojęcie sztuka z bardzo szerokiego, o precyzyjnie wytyczonych granicach znacznie zawęziło swój obszar, ale też jego granice wyraźnie się zatarły.

W społeczeństwach współczesnych, w dużej części zawłaszczona przez przemysł rozrywkowy, sztuka stała się też w pewnej mierze kolejną gałęzią przemysłu.

Rezygnacja z definicji

W XX wieku zaliczono sztukę do grupy pojęć otwartych (termin stworzony przez Ludwiga Wittgensteina), czyli takich, które grupują w sposób luźny przedmioty nie mające wyraźnych cech wspólnych, jedynie coś, co Wittgenstein określił jako "podobieństwo rodzinne" a więc taki, że nie sposób podać dla takiej grupy cech koniecznych i wystarczających. To ujęcie spotkało się z krytyką, ze względu na to, iż na jej mocy w poczet sztuki można było zaliczyć wszystko^[4].

Definicja Alternatywna

Opierająca się na formule alternatywnej "bądź-bądź"

Sztuka jest odtwarzaniem rzeczy, bądź konstruowaniem form, bądź wyrażaniem przeżyć – jeśli wytwór tego odtwarzania, konstruowania, wyrażania jest zdolny zachwycać, bądź wzruszać, bądź wstrząsać

Tatarkiewicz, W., Dzieje Sześciu Pojęć, Warszawa, PWN, 1988, s.52

Nominatywna definicja sztuki

Cechą łączną dla wszystkich dzieł sztuki ma być intencja, z jaką dzieło zostało powołane do życia. Jeśli twórca wytwarza je z intencją stworzenia dzieła, to dany wytwór dziełem bezwzględnie jest. Koresponduje to z powiedzeniem Donalda Judda, że sztuką jest to, co się za sztukę uważa. Taka definicja z kolei uniemożliwia wartościowanie wytworów, podobnie jak w poprzednim przypadku, wszystko, co autor uzna za sztukę, musi nią zostać, bez względu na poziom, jaki reprezentuje.

Definicja kontekstualna

To czy przedmiot, bądź wydarzenie stanie się dziełem sztuki zależy od tego, czy ogół ludzi sztuki, tzw. artworld^[5] to za sztukę uzna na mocy intersubiektywnych opinii. Ważny tu jest kontekst aktualnego stanu teorii sztuki, a także miejsca i czasu, nie wszystko bowiem jest możliwe w każdym miejscu i czasie. Taki punkt widzenia zdecydowanie oddziela sztukę od wartości estetycznych. Pojęcie sztuki kontekstualnej wprowadził w Polsce Jan Świdziński .

Instytucjonalna definicja sztuki]

Ujęcie bardzo podobne do powyższego, tylko, że artworld jest tu rozumiany jako zajmujące się sztuką instytucje społeczne w szerokim tego słowa znaczeniu. Zaznaczyć trzeba, że tak rozumiany artworld nie posiada ściśle sformalizowanej struktury, uznanie danego przedmiotu za dzieło sztuki nie ma kształtu formalnego, urzędowego nadania. To rozumienie sztuki równie mocno jak poprzednie odrywa sztukę od wartości estetycznych.

Modele działania w sztuce Atkinsona

Terry Atkinson wyróżnia cztery modele działania w sztuce:

• Konstruowanie przedmiotów, których forma ma wszystkie cechy niezbędne do tego, aby dany przedmiot uznać za dzieło sztuki. (np. malowanie obrazu)

• Dodawanie nowych cech do tych, które już zostały ustalone jako właściwe dziełu sztuki. (np. Magdalena Abakanowicz tworząc po raz pierwszy przestrzenną kompozycję z tkaniny artystycznej)

• Uznawanie dowolnych przedmiotów za dzieła sztuki, jeśli tylko zostaną umieszczone w kontekście sytuującym je jako takie. (np. Marcel Duchamp Fontanna

• Tworzenie teoretycznych obiektów o cechach tautologicznych, będących wypowiedzią sztuki o sztuce (konceptualizm, metasztuka)

2. Modernizm –
Modernizm, sztuka nowoczesna, ang. modern art – umowny okres w dziejach sztuki, którego ramy czasowe wyznacza się od lat 60. XIX wieku (w związku z impresjonizmem) do lat 70. XX wieku (konceptualizm). Sztuka nowoczesna silnie związana jest z pojęciem modernizmu w filozofii i zjawiskiem awangardy. Terminu modern art, we w miarę skrystalizowanej formie użył jako pierwszy Joris-Karl Huysman w 1883.

Zakres pojęcia sztuki nowoczesnej wiąże się z nowymi koncepcjami sztuki i dzieła, zwracającymi się ku pogłębianiu refleksji nad językiem sztuki, artystycznemu eksperymentowi, stosowaniu nowych technik i materiałów, wiarą w głębokie związki kultury i techniki, a przede wszystkim z ideą postępu (liniowy rozwój sztuki i historii).

Sztuka modernistyczna opiera się na postawach o oświeceniowym rodowodzie, a więc na racjonalizmie, liberalizmie i wspomnianej już idei postępu.

Termin modernizm w węższym, obecnie rzadko stosowanym znaczeniu, oznacza też sztukę przełomu XIX i XX wieku (secesja).

3. Realizm

• kierunek artystyczny w malarstwie drugiej połowy XIX wieku;

• naśladowczy sposób przedstawiania rzeczywistości (wierny i obiektywny);, zakładający wierne odtwarzanie rzeczywistości i kwestionujący akademizm (stosowanie ideałów antycznych i renesansowych);

• obrazy realistyczne to głównie sceny rodzajowe z życia prostych ludzi, namalowane przy pomocy uproszczonych środków wyrazu, o spokojnej palecie i kompozycji.

• Przedstawiciele: Gustave Courbet, Jean-Francois Millet, Honor Daumier, Józef Chełmoński i Aleksander Gierymski.

Terminu "realizm" używa się do określenia prądu literackiego, który powstał w latach dwudziestych XIX wieku we Francji.

Realizm magiczny – tendencja estetyczna w literaturze, sztukach plastycznych i filmie. Malarstwo realizmu magicznego pokazuje na pozór zwyczajny świat, który jednak odbiega od normalności.

5. Impresjonizm

• Impresjonizm (fr. impressionisme < łac. impressio 'odbicie', 'wrażenie') – nurt w sztuce europejskiej, a później także amerykańskiej, który został zapoczątkowany przez grupę paryskich artystów studiujących w Atelier Gleyère oraz w Académie Suisse w drugiej połowie XIX wieku.

• Charakterystyczną cechą malarstwa i rzeźby impresjonistycznej było "złapanie uciekających chwil". Nazwa kierunku została ironicznie nadana przez krytyka sztuki oraz dziennikarza Louisa Leroy i pochodzi od tytułu obrazu Claude'a Moneta Impresja, wschód słońca.

• Przedstawiciele: Claude Monet, August Renoir, Edgar Degas, Eugène Boudin, Camille Pissarro, Claude Debussy, Mary Cassatt, Georges Lacombe, Berthe Morisot, Leon Wyczółkowski,

6. Awangarda

• Awangarda: (franc. avant garde – "straż przednia") – zespół tendencji i trendów w sztuce XX wieku, zjawisko pojawiło się ok. 1910 roku i wiązało się z powstaniem nowych kierunków w sztuce (np. kubizm, dadaizm, surrealizm itd.) Cechy wspólne wszystkich kierunków: pionierstwo

• zdystansowane podejście do sztuki zastanej

• pogarda dla kanonów wytworzonych w przeszłości

• częste teoretyzowanie na temat podejmowanych działań (często, z wyjątkiem kubizmu, teorie wyprzedzały praktykę)

• traktowanie sztuki jako prekursora i animatora społecznego postępu

• czerpanie inspiracji z nauki i techniki, (kubiści z teorii względności, surrealiści z psychoanalizy, futuryści z techniki)

7. M. Duchamp

• Marcel Duchamp

• Urodzony w 1887 francuski malarz

• Związany z kubizmem, dadaizmem, surrealizmem;

• Twórczość opierała się na kompozycjach przestrzennych, zestawiany z konkretnych przedmiotów (tzw. ready mades)

• Dzieła: Fontanna, Panna młoda rozebrana przez swoich zalotników (Wielka szyba)

8. Jackson Pollock/action painting.

• Pollock [pọlək] Jackson

• Urodzony w Cody (stan Wyoming) malarz amerykański

• Jeden z czołowych twórców ekspresjonizmu abstrakcyjnego

• Uprawiał action painting, a swoim wielkoformatowym kompozycjom zamiast tytułów nadawał zwykle numery (Numer 2, Numer 32).

Action painting, action-art (ang.), malarstwo gestu – technika malarska i nurt wewnątrz ekspresjonizmu abstrakcyjnego, polegający na wykorzystaniu spontanicznego, nieskrępowanego regułami malarskimi gestu bezpośredniego rozlewania (chlapania) farby na płótno.

Swój początek miał w Ameryce, w latach 40. XX wieku a terminu action painting po raz pierwszy użył Harold Rosenberg w 1952 roku do opisu twórczości Jacksona Pollocka

Action painting wyrasta z założenia, że obraz nie jest ukończonym dziełem, ale zapisem procesu twórczego. W tym rozumieniu fizyczny akt malowania był uznawany za podstawowy środek ekspresji, stając się zresztą bezpośrednią inspiracją do powstania happeningu.

9. Minimal art.
Minimalizm, sztuka minimalna (ang. minimalism albo minimal art)

• nurt w sztuce, rozwijający się w latach 60. XX wieku.

• Twórcy dążyli do ograniczenia w dziele środków plastycznych. Operowano jedynie uproszczoną bryłą, podstawowymi kształtami (okrąg, trójkąt, prostokąt), gładkimi powierzchniami oraz wielkościami i skalą (powstawały tak często monumentalne obiekty). W dziełach tych wyeliminowano "ślad autorski" tworząc prace o anonimowej atmosferze. Tendencja ta odwoływała się do pierwotnych form architektury i fascynacji produkcją przemysłową (pokrewna postawa do konstruktywizmu). Powstawały w ten sposób obrazy o prostych podziałach np. modułowych lub całkiem gładkie, obiekty-rzeźby jako proste bryły, lub zestawy brył, czasami budzące architektoniczne skojarzenia.

Interpretacje tych dzieł nasuwają skojarzenia dotyczące: spokoju, kontemplacji, medytacji, bezruchu, ciszy. Dzieła te mają w sobie też rodzaj sterylności, gdzie każde zakłócenie może przeszkadzać, charakteryzują się precyzją wykonania. Istotnym ośrodkiem tej sztuki była galeria "Dwan Gallery" w Los Angeles.

• Postawa tej sztuki była realizowana również w takich kierunkach jak: konceptualizm, sztuka ziemi, mail art.

• Przedstawiciele: Sol LeWitt, Robert Morris, Donald Judd, Carl Andre, Robert Duran

10. Pop - art/ E. Warhol/R. Hamilton.

• pop-art (z angielskiego popular art - "sztuka popularna, powszechna"), kierunek sztuki współczesnej, którego twórcy używają form dobitnych, uproszczonych, nawiązujących do środowiska wielkomiejskiego.

• Prąd artystyczny w sztuce po II wojnie światowej, wywodzący się z ekspresjonizmu abstrakcyjnego.

• Wywodził się częściowo z dadaizmu. Charakteryzuje się zaskakującą różnorodnością technik, tematyki (np. puszki konserw, kanapki, butelki coca-coli), prostotą i świadomym lekceważeniem tradycji rzemiosła w sztuce.
  Założeniem pop-artu było rozpowszechnianie dzieł za pomocą środków masowego przekazu.
  
  A. warhol Początkowo współpracował jako plastyk z działami reklamowymi czasopism Glamour, Vogue, Dance Magazin i innych. Tworzył olejne lub serigraficzne (drukowanie sitowe) kopie gazetowych reklam i fotosów, opakowań (butelki coca-coli, puszki z zupą Campbella), banknotów oraz zwielokrotnione portrety słynnych gwiazd. Próbował wyeliminować z pojęcia sztuki ideę dzieła wykonywanego ręcznie.
  Dalsza twórczość Warhola, coraz bardziej kontrowersyjna, przebiegała w atmosferze skandali i potyczek z cenzurą. Filmy realizował przy udziale transwestytów i "supergwiazd" nowojorskiego undergroundu

R. Hamilton -

11. Kubizm analityczny/syntetyczny.

Kubizm – kierunek w sztukach plastycznych, głównie malarstwie i rzeźbie, który rozwinął się we Francji na początku XX wieku, poszukujący nowych zasad budowy przestrzennej dzieła przez odrzucenie reguł perspektywy i geometryczne uproszczenie elementów kompozycji.

Kubizm analityczny - trwał w latach 1907–12. Jego cechy główne, pozwalające na łatwe odróżnienie od innych odmian kierunku, to monochromatyczna paleta, ograniczona do czerni, brązów, szarości. Pojawiające się na płótnach formy są sztywne, geometryczne. Obiekty wydają się być rozbite na pryzmatyczne fragmenty, złożone na powrót niezgodnie z ich wcześniejszą pozycją, ale widzeniem artysty. Dla odmiany kompozycję cechowała delikatność i zawiłość.

Kubizm syntetyczny - Miał miejsce w okresie od 1914 roku do lat dwudziestych. W porównaniu z kubizmem analitycznym, był prostszy, nie deformował aż tak bardzo przedmiotów, stosował żywsze barwy. Cechą charakterystyczną jest także dołączenie kolażu. Różne przedmioty, doklejone do powierzchni obrazu, pełnią taką samą funkcję, jak powierzchnie zamalowane.

12. Futuryzm –

• (łac. Futurus – przyszły) – awangardowy kierunek w sztuce.

• Narodził się we Włoszech na początku XX wieku.

• Założeniem futuryzmu było „patrzenie w przyszłość” – odrzucenie przeszłości i tradycji. Pozbycie się akademii, bibliotek jako manifest – manifest buntu – Marinetti i Boccioni ogłosili pierwszy Manifest futuryzmu

Futuryści agresywnie atakowali dziedzictwo kulturowe.
Traktowali tradycję jako „nienawistny hamulec”, który krępuje swobodę twórczą.
Cechą futuryzmu była gwałtowność, agresywność, kult przemocy, wojny

Włochy – Marinetti, Boccioni
Rosja – Siewierianin, Marienhof

13. Konstruktywizm - termin użyty przez Tatlina. Kierunek w rosyjskiej sztuce nowoczesnej, rozwijający się w latach 1913-1925. Obejmuje twórczość Tatlina, Rodczenka, Gabo. Eksponowanie konstrukcji dzieła jako maszynę.
Konstruktywiści uważali, że sztuka nie polega na dekorowaniu, lecz na znalezieniu funkcji przestrzeni i przedmiotu adekwatnej do potrzeby.
Konstruktywizm odbił się szerokim echem w sztuce światowej lat 20. i 30. stanowiąc np. punkt wyjścia w nauczaniu Bauhausu.

14. Dadaizm - międzynarodowy ruch artystyczno-literacki w sztuce XX wieku, którego głównymi hasłami były dowolność wyrazu artystycznego, zerwanie z wszelką tradycją i swoboda twórcza odrzucająca istniejące kanony.

15. Asamblaż - (fr. assemblage - gromadzenie, zbieranie, zbiór) - w sztuce - kompozycja z przedmiotów gotowych, trójwymiarowa odmiana kolażu. Dzieło złożone z rozmaitych przedmiotów codziennego użytku, znalezionych odpadków, bezużytecznych fragmentów rzeczy. Asamblaż bierze się z przekonania o wartościach wyrazowych zwykłych, pospolitych przedmiotów i możliwości podniesienia ich do rangi dzieła sztuki, chęci prowokacji tradycyjnych gustów i sprzeciwu wobec sztuki abstrakcyjnej.

16. Surrealizm - kierunek w sztuce powstały w 1924 we Francji. W założeniach miał to być bunt przeciw klasycyzmowi, realizmowi, empiryzmowi, racjonalizmowi, utylitaryzmowi i konwencjom w sztuce. Teoretykiem tego nurtu był filozof i poeta André Breton.
W malarstwie założeniem surrealizmu było "wyrażanie wizualne percepcji wewnętrznej". Artyści starali się wykreować obrazy burzące logiczny porządek rzeczywistości. Często były to wizje groteskowe, z pogranicza jawy, snu, fantazji, halucynacji, a odsunięte od racjonalizmu.
Jako istotną inspirację dla dzieł surrealistów przyjmuje się malarstwo Hieronima Boscha, żyjącego na przełomie XV i XVI wieku.
Korzystali oni z doświadczeń dadaizmu.
Surrealiści zafascynowani byli hipnozą, pismem automatycznym, mediumizmem - psychoanalizą

17. Socrealizm w PL. - Kierunek w sztuce, określany jako metoda twórcza, istniejący od 1934 w sztuce radzieckiej, a następnie w pozostałych krajach socjalistycznych.
Miał tam oficjalny status podstawowej i jedynej metody twórczości artystycznej.

Poezja socrealistyczna cechowała się skrajnie konwencjonalną formą, używaniem wieloosobowego podmiotu lirycznego i patosem, ale główną jej cechą było służalcze, propagandowe zakłamanie.

Malarstwo i rzeźba. Realizm socjalistyczny cechował się ograniczoną tematyką: portrety przywódców, wizerunki pracy i życia ludu, sceny batalistyczne.

Socrealistyczna sztuka nawiązywała formalnie do klasycyzmu, a tematycznie często do ludowości.

Głównymi reprezentantami socrealizmu w sztuce radzieckiej byli Isaak Brodski (Lenin w Smolnym), Aleksander Gierasimow (Stalin i Woroszyłow na Kremlu), Boris Joganson (Przesłuchanie komunisty). Głównym dziełem socrealizmu w rzeźbie jest Robotnik i kołchoźnica Wiery Muchiny

W Polsce symbolem obrazu socrealistycznego jest Podaj cegłę Aleksandra Kobzdeja. Gorącymi zwolennikami realizmu socjalistycznego byli też Juliusz i Helena Krajewscy (Podziękowanie traktorzyście) oraz Włodzimierz Zakrzewski (Towarzysz Bierut wśród robotników).

W rzeźbie dominowały rzeźba architektoniczna (Pałac Kultury i Nauki oraz Plac Konstytucji w Warszawie), pomnikowa (Marian Konieczny pomnik Lenina w Nowej Hucie) oraz popiersia (głównie z gipsu) działaczy komunistycznych. Kolekcja dzieł realizmu socjalistycznego znajduje się w pałacu Zamoyskich w Kozłówce koło Lubartowa.

Architektura miała wyrażać siłę i potęgę państwa, a nie piękno czy elegancję. Styl państwowy ZSRR.
Styl krytykowany głównie za brak funkcjonalności, nieekonomiczne wykorzystanie materiałów i surową formę, przez lata realnego socjalizmu ograniczający postęp w architekturze państw ZSRR.
budynek Ministerstwa Rolnictwa, Pałac Kultury i Nauki, Fontanna "Przyjaźń Narodów".

18. III Rzesza.

19. Alina Szapocznikow - rzeźbiarka i grafik. Fascynowało ją forma, tworzywo, barwa. Początkowo tworzyła pełne ekspresji, uproszczone rzeźby figuralne (Pierwsza miłość 1954). Po 1969 roku zaczęła stosować tworzywa sztuczne (poliester, poliuretan) wykonując odlewy własnego ciała, multiplikowane w barwnych żywicach syntetycznych, czasem z dodaniem efektów świetlnych.

20. Magdalena Abakanowicz – rzeźbiarka. Specjalizuje się w tworzeniu dużych, figuralnych kompozycji przestrzennych w oparciu o tkaninę, z wykorzystaniem także innych materiałów, jak kamień, drewno i brąz – zwanych od jej nazwiska abakanami. Częstym elementem jej twórczości są zwielokrotnione sylwetki ludzkie stojące w pewnym porządku.

21. Jerzy Bereś - rzeźbiarz, autor akcji i performer. Prace mają charakter wypowiedzi polityczno-etycznej, głosił postulat wartości "aktu twórczego" nad przedmiotem.

• Żywy Pomnik "Arena" we Wrocławiu
  Pomnik Władysława Jagiełły w Nidzicy

22. Sztuka krytyczna – nurt w polskiej sztuce lat 90. Zalicza się umownie zjawiska artystyczne w sposób krytyczny komentujące sytuacje społeczne. W historii sztuki termin ten jest wiązany ze sztuką zachodnią lat 70.
Główne strategie artystyczne nurtu krytycznego to zawłaszczanie języka rozmaitych dyskursów.
Rola sztuki krytycznej lat 90. sprowadzała się do krytycznego opisu rzeczywistości i tworzenia komentarzy na temat współczesności. Jej krytyczną funkcję należy rozumieć jako ujawnianie, ukazanie tego, co nieoczywiste, podskórne, niejasne, marginalne.
W sztuce Katarzyny Kozyry (ur. 1963). Jej prace: Więzy krwi (1995), Olimpia (1996), obie Łaźnie (1997 i 1999) ujawniają strategie wykluczenia obecne w naszej kulturze, wskazując na wykluczenie osób chorych, starszych, niepełnosprawnych. Artystka kieruje naszą uwagę na problem widzialności i niewidzialności określonych typów ciał oraz wpisania ciała w różne konstrukcje władzy.

23. Zofia Kulik/Z. Libera.

Zofia Kulik - W latach 70 - 80. pracowała z Przemysławem Kwiekiem w duecie KwieKulik - zajmowała się głownie działalnością performance.
Od połowy lat 80. tworzy fotokolaże - kolekcje gestów powstające w wyniku wielokrotnego, punktowego naświetlania materiału fotograficznego i rzutowania na niego poszczególnych elementów układu.

Zajmuje się tematyką władzy, totalitaryzmu, relacji gender.

Z. Libera –

• Uznawany za prekursora sztuki krytycznej, tzw. sztuki ciała oraz estetyki queer, którą wprowadził pod koniec lat 80. w swoich fotograficznych autoportretach.

• W pracach analizuje i krytykuje przyjęte konwencje, kulturę (masową), tradycyjne modele wychowania. Bada relacje między sposobem wychowywania dzieci a ogólnie przyjętym postrzeganiem cielesności.

• Lego. Obóz koncentracyjny,1996 - porusza kwestię skomercjalizowania Holocaustu, czynienia z niego "źródła rozrywki".

  • Połączenie rzeczywistości obozu koncentracyjnego (rzeczywistość, jak twierdzi wielu nieprzedstawialną i niewyobrażalną) z rzeczywistością dziecięcych zabawek (a więc świata kojarzonego z niewinnością i bezpieczeństwem)

• Co robi łączniczka?, 2005 – książka, której współautorem jest Darek Foks, dotyczy wydarzeń powstania warszawskiego, jednak celem nie jest opowiadanie historii. Artystów interesuje, w jaki sposób dzieje historyczne funkcjonują w pamięci zbiorowej, jak są odtwarzane przez współczesne media, jakim rodzajom fabularyzacji ulegają i jakie stereotypy przyjmują. Do książki zostały dołączone fotokolaże, w których gwiazdy kina przełomu lat 50. i 60. zostają przedstawione na tle zniszczeń wojennych. Jest to kolejna próba ukazania traumatycznego przeżycia w sztucznej, pozytywnej scenerii.

24. Sztuka po Auschwitz.