1. RODZAJE BEZROBOCIA I METODY ZWALCZANIA

Bezrobocie oznacza taką sytuację na rynku pracy, kiedy to nie wszyscy zdolni do pracy, a chcący pracować, znajdują zatrudnienie.

Rodzaje i metody zwalczania

1. BEZROBOCIE FRYKCYJNE (PRZEJÅšCIOWE)

Występuje wtedy, gdy ludzie przechodzą z jednego miejsca pracy na drugie, wymagające podobnych kwalifikacji. Jest wywołane przez zwykłe wahania popytu i podaży, zwykle ma charakter czasowy- trwa od kilku do kilkunastu tygodni, jest charakterystyczne dla każdego dynamicznego społeczeństwa. Do tej kategorii zalicza się również osoby chwilowo pozbawione pracy ze względu na zmianę zawodu. Bezrobocie frykcyjne jest wynikiem niedopasowań na rynku pracy, które może mieć miejsce nawet w sytuacji równowagi ogólnej. Bezrobocie frykcyjne tworzą również osoby o ułomnościach fizycznych lub psychicznych, które niemal zawsze uniemożliwiają im podjęcie pracy zawodowej. To bezrobocie będzie więc zawsze występowało w gospodarce, lecz dla niektórych będzie stanem przejściowym; jedynie ci, którzy nie będą chcieli zmienić zawodu, miejsca lub stanowiska pracy, będą pozostawać dobrowolnie bezrobotnymi.

ZWALCZANIE

Poważną rolę w zwalczaniu bezrobocia frykcyjnego może pełnić państwo. Szczególnie ważnym narzędziem w jego niwelowaniu może być pośrednictwo pracy, którego istota sprowadza się do zorganizowanej działalności polegającej na informowaniu poszukujących pracy o wolnych miejscach, a pracodawców o wolnej sile roboczej.

1. BEZROBOCIE STRUKTURALNE

Wynika ze zmian w strukturze gospodarki narodowej, sprawiających, że pewne przedsiębiorstwa lub nawet całe gałęzie gospodarki przestają istnieć, a pojawiają się nowe. Określenie bezrobocie strukturalne dotyczy takiego rodzaju bezrobocia, które powstaje ze względu na rozbieżność ludzkich kwalifikacji i rodzaju oferowanej pracy w warunkach zmieniającego się popytu i produkcji. Może też być skutkiem postępu technicznego, rozumianego z jednej strony jako zastępowanie części pracy ludzkiej pracą maszyn i urządzeń, a z drugiej strony jako proces wprowadzania do produkcji nowych wyrobów w miejsce dotychczas wytwarzanych. Ta druga część może być zlikwidowana przez przekwalifikowanie się- pojawia się przecież nowa produkcja. Bezrobocie strukturalne może być wywołane również przez zmianę technologii, czynniki geograficzne, demograficzne, lub konkurencję zagraniczną. Może ono trwać latami, aż do chwili, gdy robotnicy uzyskają nowe kwalifikacje, dostosują się do nowej sytuacji na rynku pracy.

ZWALCZANIE

Wymaga zastosowania przez państwo narzędzi o charakterze mikroekonomicznym, które muszą być nastawione na tworzenie nowych miejsc pracy. Szczególnie ważną rolę mogą pełnić również roboty publiczne, które powinny być organizowane przede wszystkim na szczeblu lokalnych, regionalnych lub ogólnokrajowych inwestycji infrastrukturalnych. Ważnym instrumentem jest stwarzanie przez państwo preferencyjnych warunków dla rozwoju drobnej przedsiębiorczości- należy uruchomić system doradztwa co do pożądanych dziedzin wytwórczości, zapewnić szkolenia, pomóc w finansowaniu niezbędnych inwestycji. Ważnym instrumentem zwalczania bezrobocia strukturalnego jest tworzenie przez państwo nowych miejsc pracy w już istniejących przedsiębiorstwach prywatnych. Jedną z form tego działania jest dotowanie bezpośrednie, polegające na dotowaniu przez państwo całości lub części płac i wydatków na ubezpieczenia społeczne. Inną formą jest przyznawanie dodatkowych ulg podatkowych dla tych przedsiębiorstw, które tworzą dodatkowe miejsca pracy.

1. BEZROBOCIE KONIUNKTURALNE

Bezrobocie typu keynesowskiego, które występuje wtedy, gdy popyt zmniejszył się, a płace i ceny nie zdążyły dostosować się, a płace i ceny nie zdążyły się dostosować, co przeszkodziło przywróceniu pełnego zatrudnienia. Bezrobocie spowodowane niedostatkiem popytu zostanie zlikwidowane wtedy, gdy płace i ceny obniżą się tak, że spowoduje to wzrost realnej podaży pieniądza i spadek stopy procentowej w stopniu niezbędnym do tego, aby popyt globalny powrócił do poziomu umożliwiającego pełne zatrudnienie.

ZWALCZANIE

Do zwalczania tego typu bezrobocia potrzebny jest zestaw działań zaczerpnięty z arsenału polityki makroekonomicznej. Należą do nich: polityka fiskalna (podatkowa oraz wydatków z budżetu państwa) i polityka pieniężno-kredytowa. Ukierunkowane są one na regulowanie popytu na rynku towarowym.

1. BEZROBOCIE KLASYCZNE

Rodzaj bezrobocia pojawiający się wtedy, kiedy płaca jest rozmyślnie utrzymywana powyżej poziomu równowagi. Wynikać to może bądź z działań związków zawodowych, bądź z ustawodawstwa określającego wysokość płac minimalnych (płace wyższe od poziomu równowagi). Powstające w ten sposób bezrobocie jest dobrowolnym dlatego, że związki zawodowe działają z woli pracowników.

ZWALCZANIE

W grę nie wchodzą działania zmierzające do obniżenia bezrobocia klasycznego, gdyż wymagałoby to kroków ukierunkowanych na osłabienie siły związków zawodowych, a działania zmierzające do obniżenia płacy spotkałyby się ze sprzeciwem zatrudnionej większości.

1. BEZROBOCIE UKRYTE

Dotyczy ludzi nie ujętych w statystykach dotyczących bezrobocia, ponieważ są oni zatrudnieni w niepełnym wymiarze, albo też pracują na stanowiskach nie wymagających posiadanych przez nich kwalifikacji, albo też zostali zniechęceni do poszukiwania pracy po długim okresie prób.

ZWALCZANIE

Wszystkie instrumenty zwalczania tego rodzaju bezrobocia powinny prowadzić do przyspieszenia tempa wzrostu gospodarczego danego kraju.

Istnieje ścisły związek pomiędzy tempem wzrostu gospodarczego, a poziomem bezrobocia. Związek ten nazywamy prawem Okuna.

1. RODZAJE KURSU WALUTOWEGO

Kurs walutowy jest to cena jednej waluty wyrażona w innej walucie. Kurs walutowy określa zatem ilość waluty, jaka może być nabyta za jedną złotówkę. W gospodarce rynkowej kurs walutowy określa relacje cen między poszczególnymi krajami, stąd zmiana kursu oznacza zmianę relacji cen między rynkami poszczególnych krajów. Potrzeba istnienia kursu walutowego wynika z faktu używania w poszczególnych krajach odmiennych walut. Mamy jednak do czynienia z odejściem większości krajów Europy Zachodniej od walut narodowych w ramach Unii Europejskiej. Należy także wspomnieć, że niektóre kraje, do których należy Polska, stosują tzw. Pośrednie notowania kursu walutowego, tj. liczbę jednostek waluty własnej za jednostkę waluty obcej, co jest istotne z punktu widzenia interpretacji zmian wysokości kursu w jednostkach absolutnych. Wówczas interpretujemy zmiany dokładnie odwrotnie. Wzrost wartości kursu np. euro z 3 do 4 zł, oznacza jego spadek, czyli deprecjację, a zmniejszenie wartości z 4 do 3 zł oznacza jego wzrost, czyli aprecjację.

Rodzaje kursu walutowego

1. Podział ze względu na czas funkcjonowania kursu walutowego

1. Kurs wolnorynkowy- kształtowany wyłącznie przez popyt i podaż na waluty obce na krajowym rynku walutowym. Państwo może nieoficjalnie dokonywać interwencji poprzez zakup lub sprzedaż waluty obcej.

2. Kurs czarnorynkowy- kształtowany przez niezalegalizowane transakcje kupna i sprzedaży, który powstaje, gdy oficjalny kurs waluty jest na poziomie niezgodnym z układem popytu i podaży.

3. Kurs płynny (elastyczny)- ustalany jest przede wszystkim przez interakcję między popytem a podażą walut, ale czasami jest korylowany przez władze walutowe przez interwencję na rynkach walutowych, gdzie walutą interwencyjną jest USD. Interwencja ta ma na celu wpłynięcie na kształtowanie się relacji waluty krajowej do waluty obcej. Wyróżniamy zatem następujące odmiany płynnego kursu walutowego:

- sterowany- poziom kursu jest ustalony przez rynek, ale tylko w pewnym paśmie wahań bank centralny ustala kurs centralny i granice wahań; gdy kurs wykazuje tendencje do wypadnięcia poza przedział, bank centralny interweniuje

-czysty- poziom kursu ustalany jest przez rynek, nie ma interwencji ze strony banku centralnego

1. Kurs stały krótkookresowy (pełzający)- jest to kurs stały, który ulega zmianom w wyniku zwiększenia tempa inflacji w danym kraju w stosunku do zagranicy. Co miesiąc określa się zmianę tego kursu

2. Kurs sztywny- jest to kurs niezmienny w długim okresie czasu

1. Podział ze wzglądu na zmienność kursu

1. Kursy parytetowe- gdzie następuje dostosowanie kursu waluty krajowej w stosunku do wybranej waluty obcej

2. Kursy nieparytetowe- gdzie nie następuje dostosowanie kursu waluty krajowej do waluty obcej przez ingerencję państwa

1. MODELE UJĘCIA PRZEDSIĘBIORCZOŚCI

Przedsiębiorczość to zdolność do podejmowania przedsięwzięć dla celów zarobkowych. W węższym znaczeniu to cecha psychiczna (zespół cech), determinująca osiąganie sukcesów w organizowaniu i kierowaniu firmą.

Wyróżnia się następujące ujęcia definicji przedsiębiorczości:

- przedsiębiorczość w znaczeniu podstawowym, tzw. Fundamentalne lub klasyczne, odwołujące się do ekonomicznych funkcji działań przedsiębiorcy w gospodarce

- przedsiębiorczość definiowana na gruncie psychologii, które to podejście koncentruje się na cechach osobowych i charakterystyce personalnej przedsiębiorcy

- przedsiębiorczość jako rodzaj menadżerskiego zachowania (podejścia) i postrzegające ją jako specyficzny sposób zarządzania

- przedsiębiorczość rozumiana w szerokim znaczeniu uwzględniającym czynniki społeczno-kulturowe