Konspekt lekcji biologii

przeprowadzonej w klasie III gimnazjum

dla uczniów z niepełnosprawnością intelektualną w stopniu lekkim

Temat: Budowa i funkcje układ pokarmowego człowieka.

Cele operacyjne:

1. Wiadomości – uczeń:

• Wymienia narządy wchodzące w skład układu pokarmowego.

• Wyjaśnia procesy zachodzące w jamie ustnej, żołądku jelicie cienkim i grubym.

• Dokonuje podziału pokarmów ze względu na pełnione funkcje: budulcowe, energetyczne, regulujące.

• Wymienia sposoby zapobiegania chorobom zakaźnym układu pokarmowego (salmonelle, żółtaczka, dur brzuszny).

• Wyjaśnia pojęcia: ,,enzymy trawienne”.

1. Umiejętności- uczeń

   • Charakteryzuje proces trawienia pokarmów.

   • Omawia zasady zdrowego żywienia (higiena spożywania i przygotowania posiłków).

   • Potrafi wskazać produkty stanowiące tzw. ,, zdrową żywność”

   • Omawia choroby, które są wynikiem niewłaściwego odżywiania ( cukrzyca typu II, anoreksja, bulimia).

   • Wskazuje, jaką rolę pełnią witaminy w organizmie człowieka i czym grozi ich niedobór.

   • Układa i analizuje jadłospis dzienny dla ucznia klasy III gimnazjum.

   • Wie, jakie badania lekarskie powinien wykonać kandydat do zawodu kucharza, piekarza, sprzedawcy.

c. Postawy- uczeń

• Jest przekonany o konieczności właściwego doboru składników odżywczych w codziennej diecie.

• Dąży do przestrzegania zasad higieny spożywania posiłków w celu zachowania zdrowia.

Metody:

• badawcza

• słowna (objaśniająca, poglądowa),

• praca z podręcznikiem i kartą pracy.

Strategia:

• Operacyjna

Forma pracy:

• indywidualna

• grupowa

Środki dydaktyczne: karta pracy, podręcznik, plansze poglądowe (budowa układu pokarmowego, piramida zdrowego odżywiania, podział produktów spożywczych na budulcowe, energetyczne, regulujące) model anatomiczny – człowieka; ,, Piramida zdrowego odżywiania się”, produkty spożywcze: konserwa, jogurt, jabłko, zupa ,, błyskawiczna”;

Przebieg zajęć:

FAZA WSTĘPNA

1. Sprawy organizacyjne:

• sprawdzenie obecności i zapis tematu lekcji

• sprawdzenie pracy domowej

• kontrola wiadomości:

  • Proszę wymienić choroby układu pokarmowego?

  • Jakie znasz pasożyty przewodu pokarmowego?

  • Jaką chorobę układu pokarmowego nazywamy chorobą ,,brudnych rąk”?

  • Jak można zapobiegać chorobom zakaźnym układu pokarmowego?

2. Nawiązanie do tematu:

Uczniowie rozwiązują rebus i zapisują hasło przewodnie lekcji

,, Prawidłowe odżywianie jest podstawowym warunkiem zdrowia”

FAZA REALIZAYJNA

Praca w oparciu o karty pracy:

1. Omówienie budowy i funkcji, jaką pełni układ pokarmowy człowieka.

   • wskazywanie i nazywanie poszczególnych narządów;

   • określanie funkcji, jaką pełnią narządy wchodzące w skład układu pokarmowego.

   • wyjaśnienie znaczenia procesu trawienia- rozkład pokarmu ,,mechaniczny”(rozdrabnianie pokarmu, miażdżenie przez zęby) i trawienie

,, enzymatyczne” (narządy wspomagające pracę układu pokarmowego: ślinianki,

wątroba i trzustka).

• Zwrócenie uwagi na chorobę, jaką jest cukrzyca: przyczyny, przebieg i leczenie (znaczenie diety).

1. Produkty spożywcze jako źródło energii

   1. Podział produktów spożywczych na produkty, które są:

• źródłem energii (energetyczne)

• budują ciało człowieka (budulcowe)

• są niezbędne do prawidłowego przebiegu procesów życiowych (regulujące)

  1. Omówienie zasad prawidłowego odżywiania się w oparciu o ,, Piramidę zdrowego odżywania się” .

• Higiena przygotowania i spożywania posiłków (wskazówki higieniczne; spożywanie żywności świeżej- ćwiczenia w praktycznym odczytywaniu daty przydatności produktów do spożycia z opakowań).

• Przyczyny zatruć pokarmowych i sposoby zapobiegania im.

  1. Wyjaśnienie pojęcia ,,zdrowe odżywianie się”

• Podział produktów spożywczych na dwie kategorie: ,, zdrowe” , czyli takie, które należy spożywać codziennie i ,, niezdrowe” czyli, te których spożywanie w nadmiarze przyczynia się do powstawania chorób ( np.,, fast- food”).

FAZA PODSUMOWUJĄCA

3. Ewaluacja zajęć:

• Wskazanie przyczyn powstawania chorób zakaźnych przewodu pokarmowego.

• Ocena pracy uczniów

• Zadanie pracy domowej (karta pracy)

  1. Napisz, jakie badania powinna wykonać do ,, książeczki pracowniczej” osoba, która będzie wykonywać zawód piekarza lub cukiernika (kontakt z produktami spożywczymi).

  2. Zaznacz prawidłową odpowiedź ,dotyczącą zasad zdrowego odżywiania się.

  3. Zadanie dla chętnych (Ankieta – ,, Sprawdź, czy prawidłowo się odżywiasz!”)

Karta pracy

imię i nazwisko ucznia .......................................

Zadanie 1.

Podpisz poszczególne części układu pokarmowego na schemacie i połącz opis z właściwym narządem.

.

Zadanie 2 Napisz, jaką funkcję pełnią poszczególne części układu pokarmowego (uzupełnij tabelę).

Część układu pokarmowego	FUNKCJE
jama ustna
Gardło	przełykanie kęsów pokarmu
	przesuwanie pokarmu do żołądka
żołądek

jelito cienkie
	wchłanianie wody, formowanie kału
odbytnica	wydalanie kału

Zdanie 3 Dokończ zdania.

• Trawienie mechaniczne pokarmu zachodzi w jamie ustnej przy udziale .............................

• Trawienie chemiczne zachodzi w żołądku , wątrobie, trzustce przy udziale .......................

trawiennych. (skreśl, co drugą literę).

E	K	N	O	Z	D	Y	B	M	R	Ó	J	W	X

• Osoby, których trzustka nie pracuje prawidłowo muszą dostarczać do organizmu insulinę

Choroba ta nazywana jest .............................................................................................................

4.Składniki pokarmowe dzielimy na trzy grupy:

1. budulcowe (białka)

2. energetyczne (węglowodany i tłuszcze)

3. regulujące (witaminy, sole mineralne)

Składnik pokarmowy	Grupa produktów, które są źródłem danego składnika
Białko	mięso drobiowe, jaja, mleko, fasola, groch, bób
Tłuszcze	zwierzęce: masło, smalec roślinne: olej
Węglowodany	Pieczywo, wyroby mączne, kasze, słodycze, owoce, warzywa
Składniki mineralne	mleko, ser, jaj, jarzyny, ryby
Witaminy	owoce: głóg, czarne jagody, porzeczki, pomarańcze, cytryny, marchew, kapusta, pomidory, tran

Podaj przykłady produktów spożywczych : budulcowych, energetycznych, regulujących (skorzystaj z tabeli)

PRODUKTY SPOŻYWCZE

Zadanie 5

Wymień zasady prawidłowego odżywiania się (uzupełnij zdania)

• Każdy człowiek powinien codziennie spożywać ..................................posiłków.

1. ...........................................................2...............................................................

2. ............................................................4.......................................5....................................

• Człowiek, aby być zdrowym musi pamiętać w swej diecie o pożywaniu dużej

ilości pokarmu bogatego w ........................................................................

• Należy pamiętać iż pokarm, który spożywamy powinien być .................................................

• Zawsze pamiętamy o higienie przygotowywania i spożywania ................................................

Przed każdym posiłkiem należy ........................................................................................................

• WEGETARIANIN – to osoba, która w swej diecie żywieniowej nie uwzględnia

posiłków, zawierających......................................................................................................

Zadanie 6

• Kupując produkty spożywcze zwracamy baczną uwagę na ...................................................

• Uczniowie otrzymują opakowane produkty spożywcze: konserwę, jogurt, budyń.

  Każdy uczeń ma za zadanie:

• podać datę przydatności produktu do spożycia;

• określić, czy dany produkt jest świeży czy też przeterminowany.

WNIOSEK

• Żywność przeterminowana nie powinna być spożywana, ponieważ grozi to

...............................................................................................................................

Zadanie 7

Dokonaj podziału produktów na dwie kategorie (uczniowie klasyfikują produkty przygotowane przez nauczyciela: jabłka, czekolada, słodycze, ,,zupy błyskawiczne”, warzywa, chipsy, ser, jogurt, coca- cola, lizaki, mleko, wędlina, olej)

• ,, zdrowe”- takie, które powinniśmy spożywać codziennie

• ,, niezdrowe”- te, które w nadmiarze szkodzą.

Produkty ,,zdrowe” to: ………………………………………………………………………

Produkty ,, niezdrowe” to: …………………………………………………………………..

Zadanie 8

Uzasadnij, który z wymienionych poniżej jadłospisów spełnia warunek ,,zdrowego odżywiania się” (praca w grupach dwuosobowych).

Jadłospis nr 1	Jadłospis nr 2
Śniadanie: Białe pieczywo, masło, ser, wędlina, pomidor, ser żółty, kakao. II śniadanie Chleb razowy, jogurt, herbat Obiad Zupa pomidorowa z makaronem, Mięso z kurczaka, ziemniaki, surówka, kompot Podwieczorek budyń, owoce Kolacja: pieczywo, masło, pasta rybna, herbata	Śniadanie: margaryna, chleb, dżem, herbata II śniadanie chipsy Obiad duża zapiekanka, coca- cola, deser: lody, pączki, cukierki czekoladowe Kolacja: frytki , majonez, wędlina, oranżada

Zadani 9 Najczęstszą przyczyną chorób układu pokarmowego jest:

Właściwe odpowiedzi podkreśl

• spożywanie urozmaiconego pożywienia

• spożywanie dużych ilości słodyczy

• jedzenie posiłków w pośpiechu i nerwowej atmosferze

• dbanie o higienę osobistą

• przejadanie się lub niedojadanie

• spożywanie potraw zbyt gorących i zbyt zimnych

PIRAMIDA ZDROWEGO ODŻYWIANIA

Im niżej, tym więcej.
Taką "piramidę zdrowia" opracowali lekarze.
Jedz najwięcej produktów z podstawy,
najmniej tego , co przy wierzchołku.

Dokładnie przeanalizuj piramidę zdrowego odżywiania się a następnie uzupełnij schemat:

1. Najwięcej powinniśmy spożywać produktów

.......................................................................................................................................................

1. Codziennie powinniśmy spożywać w dużych ilościach:

......................................................................................................................................................

1. Najmniej powinniśmy spożywać:

........................................................................................................................................................

PRACA DOMOWA

Zaznacz prawidłową odpowiedź znakiem ,,X” a.Choroby, które wynikają z nieprawidłowego odżywiania to : angina anoreksja grypa b. Do pasożytów przewodu pokarmowego nie należy: owsiki tasiemiec kleszcz glista ludzka c. Chorobą ,,brudnych rąk” nazywamy: reumatyzm żółtaczkę anemię
SPRAWDŹ, CZY ODŻYWIASZ SIĘ PRAWIDŁOWO
Zastanów się nad własnym sposobem żywienia i odpowiedz na podane poniżej pytania - wstaw ,,X” w jedną kratką przy każdym pytaniu. Arkusz ten wypełniasz tylko dla siebie.
1. Czy spożywasz posiłki regularnie, co najmniej trzy w ciągu dnia, o tych samych godzinach? 2. Czy codziennie jadasz rano śniadanie przed wyjściem z domu? 3. Czy utrzymujesz prawidłową wagę ciała? 4. Czy zwracasz uwagę ,aby Twoje posiłki były urozmaicone tzn. zawierały wiele różnych produktów? 5. Czy jadasz przynajmniej raz dziennie ciemne pieczywo ? 6. Czy wypijasz codziennie około 2 szklanek mleka (lub jogurtu, kefiru) i zjadasz biały ser? 7. Czy przynajmniej 2 razy w tygodniu przygotowujesz posiłki z ryb zamiast mięsa? 8. Czy jesz codziennie owoce i warzywa? 9. Czy więcej jadasz tłuszczów roślinnych (margaryny, oleje) niż zwierzęcych (masło, smalec)? 10. Czy starasz się ograniczać spożycie słodyczy i słodkich napojów? 11. Czy ograniczasz spożycie soli kuchennej ? 12. Czy unikasz picia alkoholu?

Podlicz liczbę odpowiedzi TAK = |__| punktów
12-10 punktów - Możesz sobie pogratulować: odżywiasz się prawidłowo, chroniąc w ten sposób swoje zdrowie. 9-7 punktów - Świadczy o tym, że starasz się podchodzić racjonalnie do żywienia, lecz może warto zrobić pewne korekty. 6 i mniej punktów - Powinieneś uzupełnić swoją wiedzę,

1. Napisz, jakie badania powinna wykonać do ,, książeczki pracowniczej” osoba, która będzie wykonywać zawód piekarza lub cukiernika (ma kontakt z produktami spożywczymi).

Opracowała Beata Rosińska