PKB - wartość dóbr finalnych wytworzonych przez czynniki produkcji znajdujące się na terenie danego kraju, niezależnie czyją są własnością

dobro finalne - dobro nabyte przez ostatecznego użytkownika, które nie zużywa się w całości

metody liczenia PKB:

• (wydatkowa) suma dóbr i usług finalnych

• suma wartości dodanych

• (dochodowa) suma dochodów czynników produkcji

PNB - miara całkowitych dochodów osiąganych przez obywateli danego kraju niezależnie od miejsca świadczenia usług przez czynniki produkcji

podatki:

• pośrednie (T_P) np. VAT, akcyza

• bezpośrednie (dochodowe):

• od przedsiębiorstw

• od ludności

wydatki:

• rządowe (G) - za dobra i usługi

• transferowe (B) - za nic

PKB = AD = C + I + G

DN = PNN - T_P

DK = PKN - T_P

odpływy: S + T

dopływy: B + I + G

S + T = B + I + G

sektor prywatny: S - I

sektor państwowy: G + B - T

S - I = G + B - T

DO = DN + B + (odsetki netto) - N_Z - T_{przedsiębiorstw} - U_społ.

N_Z - nierozdzielone zyski przedsiębiorstw

U_społ. - ubezpieczenia społeczne

DD = DO - T_osobisty

prawo Keynesa - wielkość produkcji wytworzona w gospodarce zależy od popytu globalnego

prawo Saya - własna produkcja tworzy dla siebie własny popyt

AD - popyt globalny:

• popyt konsumpcyjny (C)

• popyt inwestycyjny (I)

AD = C + I

Rola deficytu budżetowego:

(+) zwiększa AD

(+) może wpływać na wzrost gospodarczy

(+) może ograniczać bezrobocie

(+) zwiększa ilość dóbr publicznych

(-) może powodować inflację

(-) może zwiększać stopę procentową

(-) wysoki koszt obsługi długu

(-) „dzieci płacą długi rodziców”

NT - podatki netto

NT = T - B

pieniądz - spłecznie akceptowane dobro pełniące 4 funkcje:

• miernika wartości

• środka obiegu (cyrkulacji i wymiany)

• środka płatniczego (rachunki w przyszłości)

• tezauryzacji (gromadzenia)

prawo Kopernika-Grishama - pieniądz gorszy wypiera lepszy

płynność - cecha aktywów określająca możliwość szybkiej zamiany na inne aktywa

miary pieniądza:

• (baza monetarna) M0 = G_O + G_B

• M1 = G_O + bezodsetkowe depozyty na żądanie)

• M2 = M1 + małe rachunki oszczędnościowe

• M3 = M2 + duże rachunki oszczędnościowe + rachunki w walutach obcych

• L = M3 + obligacje skarbowe + weksle

system bankowy - powiązania między NBP a bankami kom. i między bankami kom.:

• gromadzą depozyty

• udzielają kredytów

• prowadzą rozliczenia

• prowadzą usługi doradcze

• uczestniczą aktynie w restrukturyzacji przedsiębiorstw

rodzaje banków kom.:

• detaliczne/inwestycyjne

• uniwersalne/specjalistyczne

S_M = M0 - m_KP

S_M - podaż pieniądza (ilość pieniądza w gospodarce)

m_KP - mnożnik kreacji pieniądza

G_O - gotówka w obiegu

G_B - gotówka w bankach

D - depozyty

g - stopa ubytku gotówki z systemu bankowego

a - stopa rezerw obowiązkowych

funkcje NBP:

• emisyjna (wydaje pieniądze i organizuje obieg)

• banku państwa (prowadzi rozliczenia z innymi krajami, może regulować kursy walut)

• finansuje deficyt budżetowy (dodruk lub kredyt)

• prowadzi politykę pieniężną (restrykcyjna zmniejsza S_M, ekspansywna zwiększa S_M)

• sporządza analizy i prognozy

• bank banków (licencje, nadzór, ustalanie wskażników)

instrumenty banku centralnego służące zmianie S_M:

• stopa rezerw obowiązkowych (↓↑)

• stopa redyskontowa (kredyty pod zastaw weksli) (↓↑)

• stopa lombardowa (kredyty pod zastaw papierów wartościowych) (↓↑)

• operacje otwartego rynku (sprzedaż (↓) lub zakup (↑) papierów wartościowych przez NBP)

M_D - popyt na pieniądz (ilość pieniądza, jaką zamierzają utrzymywać niebankowe podmioty gospodarcze)

koncepcje popytu pieniądza:

• ilościowa i monetarystyczna

• preferencji płynności Keynesa

ilościowe równanie pieniądza Keynesa:

V - szybkość obiegu pieniądza (liczba transakcji, które obsługuje złotówka w danym okresie)

P - poziom cen

Y - poziom dochodu realnego

k - zasoby transakcyjne - relacja między gotówką utrzymywaną przez podmioty w gospodarce a ich dochodami

---