METODA XYZ
W momencie gdy stosujemy analizę XYZ poszczególne rodzaje materiałów dzielone są na trzy podstawowe grupy:
- grupa X (regularne zapotrzebowanie), czyli materiały, na które jest regularne zapotrzebowanie przy założeniu możliwości występowania niewielkich wahań, jak również wysoką dokładnością prognozowania poziomu tego zapotrzebowania (zużycia), ciągłe zużycie, wahania okazyjne równające się wielkości niedostatków < 20 % stałego zużycia.
- grupa Y (wahania sezonowe występujące w popycie), materiały te charakteryzują się zapotrzebowaniem mającym charakter wahań sezonowych lub/i występowaniu istotnego przyrostu ze średnią trafnością prognoz; zużycie podlega silnym wahaniom wynoszącym 20-50 % stałego zużycia.
- grupa Z (zapotrzebowanie występujące sporadycznie), materiały te zakwalifikowane do grupy Z charakteryzują się bardzo nieregularnym zapotrzebowaniem i niską dokładnością jego prognoz; zużycie podlega silnym wahaniom wynoszącym > 50 % zużycia stałego.
Jeżeli analiza XYZ zostanie włączona przez sferę zaopatrzenia jako instrument wsparcia decyzyjnego to na jej podstawie może okazać się celowe aby dla materiałów zakwalifikowanych do grupy X opracować system zaopatrzenia zsynchronizowanego z procesami produkcyjnymi, dla grupy Y, system zaopatrzenia z zadaniem utworzenia określonego poziomu zapasów magazynowych, a w odniesieniu do grupy Z system zaopatrzenia zgodny z nieregularnymi potrzebami.
Istotną cechą materiałów w analizie XYZ jest dokładność prognozowania poziomu ich zapotrzebowania (zużycia).
Celowe jest łączne stosowanie analizy ABC i XYZ.
POŁĄCZENIE ANALIZ ABC i XYZ
W poniższej tabeli ukazane jest powiązanie obu metod, co ułatwia podjęcie odpowiednich działań w sferze gospodarki materiałowej.
Materiały w polu XA powinny być traktowane ze szczególną starannością, z uwagi na wysoką wartość, a ich zapasy powinny być niskie, ponieważ występuje wysoka dokładność prognozowanie ich zużycia.
Materiały w polu ZC, dla nich dokonuje się rutynowych działań w sferze gospodarki zaopatrzeniowej z powodu niskiej wartości. Poziom ich powinien być dość wysoki, gdyż istnieje niska dokładność prognozy poziomu zapotrzebowania na nie.
Dokładność diagnozy Wartościowość
A B C
X Wysoki poziom wartości zużycia
Średni poziom wartości zużycia Niski poziom wartosci zużycia
Wysoka dokładność prognozy
Y Wysoki poziom wartości zużycia
Średni poziom wartości zużycia Niski poziom wartosci zużycia
Średnia dokładność prognozy
Z Wysoki poziom wartości zużycia
Średni poziom wartości zużycia Niski poziom wartosci zużycia
Niska dokładność prognozy
To jaki wybrać rodzaj zaopatrzenia w zależności od charakterystyki materiałów przedstawia poniższy schemat.
Wynika z niego, że bardzo mała ilość pozycji dostaw może być objęta systemem Just-in-Time. Choć w praktyce trudno o stworzenie takiego modelu gospodarki materiałowej.