ABC - 55 LAT SŁUZBY BHP, BECHAPOWIEC

W tym roku mija 55 lat od utworzenia służby bhp. Jednak w Polsce historia tej służby sięga roku 1920, kiedy to w ówczesnym województwie śląskim, w badaniu przyczyn wypadków przy pracy, zaczął uczestniczyć przedstawiciel wyznaczony przez radę zakładową. Wróćmy jednak do oficjalnej daty utworzenia służby bhp, którą jest 1 sierpnia 1953 r., czyli data podpisania uchwały nr 592 Prezydium Rządu w sprawie zapewnienia postępu w dziedzinie bezpieczeństwa i higieny pracy (M. P. z 1953 r. Nr A-83, poz. 979).
Czytając dzisiaj uchwałę nr 592 trudno niekiedy powstrzymać rozbawienie propagandowym optymizmem, ale równocześnie trzeba docenić poważne potraktowanie zagadnień bezpieczeństwa pracy, kwalifikacji pracowników oraz pozycji tworzonej służby.
Ministrowie zostali zobowiązani do utworzenia w ministerstwach samodzielnego stanowiska głównego inspektora bezpieczeństwa i higieny pracy. Uchwała zastrzega, że do obsady tych stanowisk należy przewidzieć osoby posiadające wyższe techniczne wykształcenie.
Główny inspektor podlegał bezpośrednio ministrowi lub wyznaczonemu przez ministra podsekretarzowi stanu. Do zadań głównych inspektorów należało m.in.: opracowywanie projektów przepisów oraz programów szkoleń w zakresie bhp, nadzór nad szkoleniami, inicjowanie stałych lub objazdowych, tzw. gabinetów ochrony pracy, analizowanie przyczyn wypadkowości i chorób zawodowych, opiniowanie planów nakładów finansowych na bhp oraz kontrola ich prawidłowego wykorzystania, opiniowanie pod względem bhp projektów inwestycyjnych ministerstwa, organizowanie okresowych konferencji i odpraw resortowych celem wymiany doświadczeń w zakresie bhp oraz wytyczania kierunków działania w poszczególnych gałęziach gospodarki, współpraca z placówkami naukowymi w zakresie wykrywania przyczyn wypadków przy pracy oraz współpraca z centralami związków zawodowych i organami państwowego nadzoru nad warunkami pracy.
Ministrowie zostali ponadto zobowiązani do utworzenia w centralnych zarządach (później zjednoczeniach) przemysłu samodzielnych stanowisk starszego inspektora bezpieczeństwa i higieny pracy - również z wymogiem wyższego wykształcenia technicznego.
Następnie prezydium rządu postanowiło, że w większych zakładach pracy oraz w zakładach pracy o znacznym stopniu zagrożenia bezpieczeństwa życia i zdrowia pracowników należy utworzyć jedno- lub wieloosobowe stanowiska starszych inżynierów, inżynierów lub techników bezpieczeństwa i higieny pracy. (...) Stanowiska starszych inżynierów bezpieczeństwa i higieny pracy mogą być tworzone w zakładach pracy zatrudniających ponad 1.000 osób lub w mniejszych zakładach prący, zatrudniających jednak nie mniej niż 500 osób, ale w których z charakteru procesu produkcyjnego i znacznego stopnia zagrożenia życia i zdrowia pracowników wynika konieczność powołania osoby o wysokich kwalifikacjach technicznych.
W zakładach pracy, w których nie tworzy się samodzielnych stanowisk do spraw bezpieczeństwa t higieny pracy, za stan bezpieczeństwa i higieny pracy odpowiada kierownik zakładu pracy, który może wyznaczyć pracownika do spraw bezpieczeństwa i higieny pracy. (...)
Personel inżynieryjno-techniczny bezpieczeństwa i higieny pracy powinien posiadać następujące kwalifikacje:
- starszy inżynier bezpieczeństwa i higieny pracy — ukończone wyższe studia techniczne odpowiednie dla danej gałęzi gospodarki narodowej i 3 lata praktyki zawodowej oraz świadectwo z ukończenia kursu bezpieczeństwa i higieny pracy dla personelu inżynieryjno-technicznego;
- inżynier bezpieczeństwa i higieny pracy — ukończone wyższe studia techniczne oraz świadectwo z ukończenia kursu bezpieczeństwa i higieny pracy dla personelu inżynieryjno-technicznego;
- technik bezpieczeństwa i higieny pracy: w przemyśle i budownictwie — co najmniej ukończoną zasadniczą szkołę zawodową, najmniej 3 lata praktyki zawodowej w danej specjalności (łącznie z pracą w służbie bezpieczeństwa i higieny pracy) oraz świadectwo z ukończenia kursu bhp.
Przewodniczący Państwowej Komisji Planowania Gospodarczego został zobowiązany do wydania, w porozumieniu z ministrem pracy, Instrukcji w sprawie organizacji i zakresu działania służby bezpieczeństwa i higieny pracy w przedsiębiorstwach i zakładach pracy.
Ministrowie zostali zobowiązani do przygotowania, w terminie 3 miesięcy planów i programów szkoleń kadry inżynieryjno-technicznej w zakładach pracy, a we wszystkich zakładach pracy, w których po dniu 1 stycznia 1952 r. nie było przeprowadzone szkolenie w zakresie ochrony pracy, należy przeprowadzić szkolenie w ciągu IV kwartału 1953 r. w rozmiarze co najmniej 20 godzin w ramach obowiązkowego szkolenia zakładowego poza godzinami pracy.
Minister Szkolnictwa Wyższego został zobowiązany do powołania (również do 31 października 1953 r.) komisji ds. organizacji studiów w zakresie ochrony pracy w wyższych szkołach technicznych, w tym wprowadzenie obowiązkowej nauki o ochronie pracy we wszystkich wyższych szkołach technicznych, (...).
Podobne zadania zostały wyznaczone dla średniego, technicznego szkolnictwa zawodowego oraz dla akademii i średnich szkół medycznych. Nauka o ochronie pracy miała być wprowadzona w roku szkolnym 1953/54.