PLAN WYWIADU
PYTANIE BADAWCZE:
Pytanie badawcze zawiera dwa elementy:
„obszar życia” OB (np. praca; relacje z jakąś osobą - np. siostra, mama, przyjaciel; zainteresowania; hobby; nauka itd.) wybrany na podstawie pierwszej rozmowy
teoretyczny. Np. podstawowym pojęciem teorii Maslowa są potrzeby i związana z nimi motywacja, która wpływa na zachowanie człowieka. Pytanie badawcze powinno odnosić się do kwestii ustalenia, jaka z potrzeb najsilniej motywuje OB.
Pytanie badawcze = teoria + obszar , czyli np.:
Jaka potrzeba najsilniej motywuje Osobę Badaną (teoria) w wyborze kierunku studiów (obszar)?
Przez pryzmat jakiej potrzeby Osoba Badana opisuje (teoria) swoją relację z dziewczyną (obszar)?
Jaka potrzeba dominuje w (teoria) relacji Osoby Badanej z mamą (obszar)?
WSKAŹNIKI
Czyli to, co nam pozwoli poznać odpowiedź na postawione wcześniej pytanie badawcze. Musimy wiedzieć: PO CZYM POZNAMY, że OB motywowana jest najsilniej tą, a nie inną potrzebą. Musimy opracować do każdej z potrzeb wskaźniki. Później, w analizie rozmowy/badania testem im więcej znajdziemy wskaźników danej potrzeby tym większe będzie prawdopodobieństwo, że właśnie ta, a nie inna potrzeba motywuje zachowanie OB.
Wskaźnik składa się z dwóch części:
obszaru określonego w pytaniu badawczym
teorii (która nam mówi, jakie są konkretne przejawy danej potrzeby).
Np. teoria Maslowa mówi między innymi, że osoby motywowane P. BEZPIECZEŃSTWA mają potrzebę struktury, porządku, stałego rytmu, prawa i ograniczeń; potrzebują przewidywalności; szukają opieki/opiekuna i oparcia; mają chęć stabilizacji; przejawiają objawy lęku, strachu; dążą do stałości (np. stałej pracy, posiadania środków finansowych i zabezpieczeń); potrzebują mieć poczucie wpływu i kontroli nad otoczeniem zewnętrznym; często utożsamiają się z nauką, religią lub filozofią, unikają sytuacji nieprzewidywalnych, nowych, nieoczekiwanych, itd.
Wskaźnik = teoria + obszar , czyli np. wskaźniki potrzeby bezpieczeństwa np. dla pytania: Jaka potrzeba najsilniej motywuje OB w relacji z dziewczyną?
Odwoływanie się w opisie relacji z dziewczyną do aspektu kontroli*
Podkreślanie aspektu przewidywalności jako ważnego dla OB aspektu jej relacji z dziewczyną;
Odwoływanie się do wymiaru stałości, jako ważnego dla OB aspektu relacji z dziewczyną;
Odwoływanie się w opisie relacji z dziewczyną do wymiaru pewności;
Podkreślanie w wypowiedziach dotyczących relacji z dziewczyną wagi aspektu opieki;
Opisywanie relacji z dziewczyną ze szczególnym uwzględnieniem aspektu porządku;
Podkreślanie wagi aspektu stabilności w opisie relacji z dziewczyną
W opisie relacji z dziewczyną podkreślanie wagi aspektu zagrożenia
Opisywanie relacji z dziewczyną przez pryzmat aspektu strachu jako dominującego uczucia w tej relacji;
Podkreślanie w wypowiedziach dotyczących relacji z dziewczyną aspektu zachowań zapobiegawczych;
* „aspekt” (tu np. „kontroli”) ma w domyśle dwa wymiary: zarówno „pozytywny” jak i „negatywny” (np. zarówno posiadanie kontroli, ale też jej brak).
Fragmenty wskaźników napisane szarą czcionką zakładają, że dany wymiar jest dla OB w danej relacji istotny. Jest to ważne z tego powodu, że człowiek przechodząc na kolejny poziom potrzeb, nie „zapomina” zupełnie o potrzebach niższych, niemniej nie determinują one jego zachowania. Oznacza to na przykład, że może je dostrzegać i o nich mówić. Dodatkowo fragmenty te podkreślają że odwołujemy się do treści wypowiedzi OB (to są dostępne nam dane) a nie do jej zachowań (rzeczywistość „obiektywna” nie jest dla nas dostępna)
OPERACJONALIZACJA
Czyli etap, w którym zastanawiamy się jak zdobyć potrzebne nam informacje (wskaźniki). Dla nas wskaźnikiem będzie konkretna treść zawarta w wypowiedzi OB. Trzeba zastanowić się nad tym, jak uzyskać od niej daną treść, czyli jakie pytania jej zadać. Ostatni etap przygotowań do wywiadu polega na tym, żeby pomyśleć jakie pytania (przykładowe) zadane Osobie Badanej pozwolą jej na swobodną wypowiedź. Tutaj trzeba pamiętać, że musimy OB dać swobodę wypowiedzi - tj. spontanicznego wyboru treści (a tym samym naszych wskaźników).
Operacjonalizacja = pytanie, które swoją konstrukcją nie zasugeruje OB wypowiedzi z poziomu konkretnej potrzeby.
OPERACJONALIZACJA NIE ODNOSI SIĘ DO TEORII, A JEDYNIE DO OBSZARU OKREŚLONEGO PYTANIEM BADAWCZYM !!!
DOBRA OPERACJONALIZACJA np. dla pytania badawczego: Jaka potrzeba najsilniej motywuje Osobę Badaną w relacji z dziewczyną?
Opowiedz nam o swojej dziewczynie.
Jak byś scharakteryzował swoją dziewczynę?
Co jest dla Ciebie szczególnie ważne w tym związku?
ZŁA OPERACJONALIZACJA np. dla tego pytania:
Czy ważne jest dla Ciebie bezpieczeństwo w związku? (sugeruje w odpowiedzi użycie wskaźnika potrzeby bezpieczeństwa)
Jaką rolę w twoich kontaktach z dziewczyną odgrywa to, że potrafisz przewidzieć jej zachowania? (sugeruje użycie odpowiedzi wskaźnika potrzeby bezpieczeństwa)
Jak się zachowujesz w sytuacjach, gdy Twoja dziewczyna zaskakuje Cię swoim zachowaniem? (sugeruje użycie odpowiedzi wskaźnika potrzeby bezpieczeństwa)