Kaolin (Kaolinum)
Synonimy:
GLINKA BIAŁA. BOLBUS ALBA. ARGILLA. NAZWY HANDLOWE: TALKUMIN. GLEITOL.
Wzór:
Jest to substancja pochodzenia mineralnego, zawierająca przede wszystkim kaolinit o wzorze: Al2O3 . SiO2 . 2H2O
Znane są złoża kaolinu, które zawierają do 99% czystego kaolinitu, a tylko 1% innych domieszek, które oddziela się przez szlamowanie.
Prócz naturalnego krzemianu glinu w handlu spotykamy syntetyczny o składzie:
Al2Si6O15 . 2H2O albo Al2O3 . 6SiO2 . 2H2O, który stosowany jest głównie jako środek wiążący kwas solny
w schorzeniach żołądka.
Postać i właściwości:
Delikatne, białe, miękkie w dotyku płatki o układzie heksagonalnym. Spotykane w handlu poszczególne gatunki kaolinitu różnią się wielkością cząstek.
Rozpuszczalność:
W wodzie ulega łatwo dyspersji. Jest odporny na działanie na działanie kwasów i zasad, zmiana jego właściwości może nastąpić dopiero w dużych stężeniach, po dłuższym czasie działania w wysokiej temperaturze.
Zastosowanie:
ADSORBENT do produkcji granulatów i tabletek. .Służy jako ADSORBENT W PRODUKCJI ORGANOPREPARATÓW. Adsorpcja płynnych wyciągów z tkanek zwierzęcych, potem selektywna elucja (wymywanie), co pozwala na usuwanie substancji białkowych z równoczesnym wydzieleniem substancji czynnych (np. hormonów).
Spełnia rolę środka POŚLIZGOWEGO, zwłaszcza przy tabletkowaniu substancji zawierających wodę krystalizacyjną, ma bowiem zdolność jej wiązania. Otrzymane tabletki są jednak twarde i mają przedłużony czas rozpadu. Posiada właściwości podobne do talku, w porównaniu a nim wykazuje zdolność wiązania do 3% wody, co ułatwia tabletkowanie substancji zawierających wodę krystalizacyjną.
Dla zwiększenia właściwości poślizgowych kaolinu można go mieszać z 15% parafiny stałej rozpuszczonej w eterze.
Stosowany (łącznie z bentonitem i talkiem) do produkcji PUDRÓW I ZASYPEK z powodu swej zdolności do chłonięcia cieczy np.: potu, także do stabilizowania ZAWIESIN I PAST.
Używany jako substancja WYPEŁNIAJĄCA w tabletkach. Gdy substancja lecznicza jest stosowana w zbyt małych dawkach aby powstała tabletka.
Używany jako substancja dodawana do maści i kremów PROMIENOOCHRONNYCH.
Powstaje nieprzezroczysty krem, pochłaniający promieniowanie UV.
Bentonit (Bentonitum)
Synonimy:
Veegum - jest to specjalnie oczyszczona odmiana. Pęczniejąca glinka.
Wzór:
Al2O3 . 4SiO2 . H2O
Naturalna glinka kopalna zawierająca głównie minerał montmorilonit, Są to naturalne, uwodnione krzemiany glinu, w których atomy glinu i krzemu mogą być częściowo zastąpione innymi pierwiastkami jak magnez, żelazo, wapń.
Postać i właściwości:
Biały lub prawie biały proszek, tworzy płaskie płytki, bentonit do celów farmaceutycznych powinien być uwolniony przede wszystkim od żelaza. Z wodą tworzy tiksotropowy żel, substancja ma dużą zdolność pęcznienia. Według FP V badanie na pęcznienie przeprowadza się w 100 ml wody, 2g substancji po czasie 2h powinno zajmować objętość nie mniejszą niż 15 ml. W obrazie mikroskopowym substancji przeważają cząstki wielkości od 1mm do 3mm oraz nieliczne od 50 mm do 100 mm. Zwilżone roztworem błękitu metylenowego cząstki zabarwiają się intensywnie na niebiesko, jest to odróżnienie od talku [7].
Rozpuszczalność:
Substancja nierozpuszczalna w wodzie i rozpuszczalnikach organicznych.
Zastosowanie:
ZAWIESINY-Substancja zwiększająca lepkość fazy rozpraszającej w celu zmniejszenia szybkości sedymentacji cząstek fazy stałej, zgodnie z prawem Stokesa. Dodatek tej substancji stabilizuje zawiesinę również w inny sposób: cząsteczki koloidów ochronnych zostają zaadsorbowane na powierzchni cząstek fazy stałej i tworzą otoczkę zapobiegającą ich łączeniu. Bentonit należy do koloidów lipofobowych.
Tworzy tiksotropowy żel, po wstrząśnięciu takiej zawiesiny tiksotropowa faza zewnętrzna z formy żelu przechodzi w zol, co umożliwia dokładne dawkowanie. Po odstawieniu preparat przechodzi ponownie w stabilny żel[3].
Substancje dyspergujące i zwiększające lepkość fazy rozpraszającej w wodnych zawiesinach:
Krzemian glinowo-potasowy, stęż. 0,5-2,5%, przygotowywany. w temp. pokojowej.
Bentonit, stęż 0,5-5%, przygotowywany po zwilżeniu glicerolem w temp. pokojowej.
Krzemionka koloidalna, stęż.2-10%, przygotowywany. w temp. pokojowej[3].
EMULSJE - Stosowany jako emulgator nieorganiczny, w postaci zmikronizowanej (obok wodorotlenku glinu, węglanu magnezu, krzemionki). Cząstki substancji adsorbują się na powierzchni międzyfazowej, utrudniając łączenie się kropel fazy rozproszonej. Może tworzyć zarówno emulsje o/w, jak i w/o.
Jest substancją ROZSADZAJĄCĄ, w środowisku wodnym pęcznieje i przyspiesza rozpad tabletek i granulatów. Część dodaje się przed granulacją, a część do gotowego granulatu.
Zbyt duża ilość bentonitu powoduje obniżenie wskaźników wytrzymałościowych (patrz - krzemionka koloidalna).
Jest ADSORBENTEM umożliwiającym wprowadzanie do tabletek substancji płynnych i lotnych.
Stosowany jako beztłuszczowa PODSTAWA MAŚCIOWA. Podłoże hydrożelowe, o właściwościach tiksotropowych, daje się rozsmarowywać na skórze. W odróżnieniu od krzemionki koloidalnej, nie tworzy żeli z rozpuszczalnikami niepolarnymi. Do otrzymania hydrożelu konieczne jest stężenie 15 - 20% bentonitu.
Homogenne preparaty można uzyskać rozpraszając bentonit na powierzchnię wody.
Po kilku godzinach pęcznienia preparat nadaje się do stosowania. W celu skrócenia czasu pęcznienia należy stosować gorącą wodę (80 -90oC).
W skład podłoża bentonitowego wchodzą:
6. Bentonit 10 - 18 cz.
7. Glicerol 10 cz.
Woda ad 100 cz.
Podłoże bentonitowe jest trwałe w zakresie pH 4,5 - 10,5. Wyjaławianie termiczne nie powoduje zmiany jego lepkości. Maści sporządzane na podłożu bentonitowym dobrze uwalniają środek leczniczy i nie powodują podrażnień skóry. Podłoże wymaga dodatku środków konserwujących oraz substancji higroskopijnych utrudniających parowanie wody.
Podłoże bentonitowe (obok żelu krzemionkowego) jest najlepszym podłożem dla skóry trądzikowej.
Bentonit jest związkiem o dużej zdolności wchłaniania łoju. Ilość wchłoniętego łoju przekracza dziesięciokrotnie ilość nałożonego preparatu. Bentonit nie zmniejsza ilości wydzielonego łoju, ale poprzez jego wiązanie powoduje dobre efekty kosmetyczne, poprzez ustąpienie tłustego połysku skóry.
Stosowany do produkcji PAST DO ZĘBÓW jako substancja wiążąca i nadająca im gęstą konsystencję.
Stosowany w lipofilowych MAŚCIACH OCHRONNYCH. Ten rodzaj maści chroni przed substancjami rozpuszczalnymi w tłuszczach. Tworzy na skórze izolującą hydrofilową warstwę ochronną.
Powstały żel pozostaje w powierzchniowej warstwie skóry i łatwo zmywa się z wodą.
CZOPKI - zwiększa lepkość i zapobiega sedymentacji zawieszonej w podłożu substancji leczniczej.