Twórczość Lermontowa.
Lermontow, jak każdy romantyk pisał wiersze programowe o roli artysty w społeczeństwie. W utworach „Poeta” (1838), „Nie ufaj sobie” (1839), „Dziennikarz, czytelnik i pisarz” (1840), „Prorok” (1841) deklarował prawo twórcy do ingerowania w problemy współczesności. Zaakceptował dekabrystowskie pojmowanie poety jako wodza narodu, powołanego do sądzenia społeczeństwa.
Lermontow głosi prawo jednostki do buntu nie tylko w „Demonie”, ale też utworze „Mcyri” (1839). Bohaterem poematu jest mnich gruziński, który przed śmiercią opowiada dzieje swojej ucieczki. Myślą przewodnią utworu jest dążenie do wolności. Lermontow opisał stany emocjonalne i przeżycia - niewolę, pragnienie wolności, ucieczkę, zwycięstwo i dramat powrotu do klasztoru. Głosi pochwałę wolności, której bohater doświadczył na krótko.
„Skarbnikowi z Tambowa” (1837-1838) - jest to tzw. poemat żartobliwy. Cechą charakterystyczną tej odmiany gatunkowej jest ironia romantyczna. Autor wykorzystał w utworze anegdotę o żonie, którą mąż przegrał w karty.
„Dziwny człowiek” (1831) - szlachetny młodzieniec przeciwstawia się wrogiemu otoczeniu. Celem utworu miał być sąd nad społeczeństwem. Główny bohater na skutek nieszczęść wariuje i umiera. Szlachetny bohater padł ofiarą intryg społeczeństwa- dobro przeciwstawia się złu i przegrywa.
Najwybitniejszym dramatem Lermontowa jest „Maskarada” (1835-1836). Fabuła przypomina „Demona”. Dusza głównego bohatera Arbienina zmaga się między dobrem i złem. Przeciwstawiona została mu kochająca żona Nina. Arbienin szuka ratunku w miłości do niej i ponosi klęskę. Tak jak w „Demonie” Lermontow opierał się tutaj o tezę Schellinga na temat dobra i zła. Oba pojęcia, zgodnie z tezami myśliciela niemieckiego, mają wspólne źródło. Zło jest zbuntowanym dobrem (i odwrotnie) i nie zawsze należy je potępiać, podobnie jak nie każde dobro zasługuje na aprobatę.
Jeśli chodzi o utwory prozatorskie to jest to:
-Utwór „Wadim” (1833-1834)- powieść nie została ukończona. Miała ukazać powstanie chłopskie. Główny bohater - myśliciel działający w imię narodu.
-„Księżna Ligowska” (1836). Dotyczy czasów współczesnych, akcja rozgrywa się w Petersburgu w środowisku arystokratycznym. Przeplatają się równolegle trzy wątki - perypetie miłosne głównego bohatera, jego intryga salonowa oraz konflikt z urzędnikiem.
-Trzecim utworem prozatorskim jest „Bohater naszych czasów” o którym już wcześniej pisałam.