ZAGADNIENIA EGZAMINACYJNE Z PEDAGOGIKI PORÓWNAWCZEJ

1. Główne kierunki zainteresowań i kierunki przemian w pedagogice porównawczej.

2. Rozwój edukacji oraz tendencje unifikacyjne jako źródło ukonstytuowania się pedagogiki porównawczej.

3. Kierunki podstawowych analiz na przykładzie Beradey'a i Kandela.

4. Nowe obszary zainteresowań pedagogiki porównawczej oraz związane z tym dylematy.

5. Kontekst i ekwiwalencja jako podstawowe kategorie w badaniach porównawczych.

6. Zasady postępowania metodologicznego.

7. Metodologiczne tradycje. Koncepcje i paradygmaty badawcze.

8. Problemy obecne w badaniach porównawczych.

9. Wpływ czynników społecznych, kulturowych, ekonomicznych, politycznych i demograficznych na kształt systemu kształcenia i politykę edukacyjną.

10. Między konserwatyzmem a liberalizmem - dylematy teorii i praktyki edukacyjnej w kontekście napięć ideologicznych.

11. Przesłanki i zasady tworzenia i modyfikowania systemów edukacyjnych. System edukacyjny w perspektywie teorii systemowych. Istota teorii systemowej, budowa systemu - komponenty, zasady tworzenia.

12. Problem zmian systemowych - złożoność.

13. Analiza porównawcza wybranych systemów edukacyjnych, ze szczególnym uwzględnieniem osób o specjalnych potrzebach

14. Źródła i inspiracje współczesnych modeli edukacyjnych. Podstawowe modele edukacyjne - model tradycyjny, progresywistyczny i nowoczesny.

15. Realizacja modeli w systemach europejskich i pozaeuropejskich.

16. Tendencje do upowszechniania się modelu progresywistycznego w kontekście amerykanizacji świata.

17. Teoretyczne podstawy polskiego systemu edukacji. Stan polskiej oświaty. Kierunki przemian.

18. Edukacja w Polsce na tle rozwiązań edukacyjnych w innych krajach.

19. Uczestnictwo Polski w budowaniu międzynarodowej przestrzeni edukacyjnej.

20. Zróżnicowanie poziomu rozwoju systemów edukacyjnych i ich źródła. Bieda edukacyjna a bieda ekonomiczna na przykładzie krajów afrykańskich i południowoamerykańskich. Niski poziom alfabetyzacji i segregacja jako podstawowe problemy.

21. Niwelowanie różnic edukacyjnych poprzez międzynarodowe programy wyrównywania szans, na przykładzie działań UNESCO.

22. Problem dostępu do kształcenia i równości szans edukacyjnych w perspektywie ideologii konserwatywnej i liberalnej.

23. Poziom upowszechnienia edukacji i wynikające z tego konsekwencje

24. Charakterystyka treści: przyszłe kierunki zmian w perspektywie diagnozy społecznej oraz krótko- i dalekookresowych strategii rozwoju.

25. Możliwości i ograniczenia wynikające z zastosowania techniki i technologii w kształceniu. Edukacja wirtualna a edukacja tradycyjna - obawy przed zmierzchem tradycyjnego nauczania i wychowania.

26. „Ucz się albo giń” - rozwój edukacji permanentnej na świecie.

27. Rozwój edukacji alternatywnej i ustawicznej (long life education) w formie tradycyjnej i nowoczesnej (long distance education). Zmierzch tradycyjnych form kształcenia.

28. Rzeczywiste trendy w obszarze reform edukacyjnych w kontekście znanych modeli (Kupisiewicz).

Umiejętności przydatne podczas egzaminu:

- dokonywanie analiz porównawczych systemów i wybranych problemów edukacyjnych,

- krytyczne ocenianie zjawisk edukacyjnych w Polsce i na świecie,

- projektowanie rozwiązań dla systemów i instytucji edukacyjnych,

- dostrzeganie zależności między zjawiskami społecznymi, kulturowymi itd. a edukacją, oraz zależności w obrębie samej edukacji.

Do tego konieczna jest wiedza z obszaru przedmiotu!!!

Literatura:

Gutek G., Filozoficzne i ideologiczne podstawy edukacji, GWP, Gdańsk 2003 (fragm.).

Pachociński R., Oświata XXI wieku. Kierunki przeobrażeń, IBE, Warszawa 1999.

Pachociński R., Pedagogika porównawcza.

Prucha J., Pedagogika porównawcza. Podstawy międzynarodowych badań oświatowych, PWN, Warszawa 2004.

Rabczuk W., Polityka edukacyjna Unii Europejskiej. Nowe konteksty, Wyd. Comandor, Warszawa 2007.

Świętochowska U., Systemy edukacyjne cywilizacji przełomu XX i XXI wieku, Wyd. Adam Marszałek, Toruń 2000.

Dokumenty:

1. Deklaracja Education for all

2. Deklaracja Education for peace

3. Dokumenty dot. Gender mainstreaming

4. Strategia Lizbońska

5. Deklaracja Bolońska

6. Deklaracja Kopenhaska

7. Ustawa o systemie oświaty z dn. 7 września 1991 r.

8. Ustawa prawo o szkolnictwie wyższym z dn. 27 lipca 2005r.

Dodatkowo polecam lekturę raportów edukacyjnych PIRLS, TALIS, PISA.

Polecam znajomość jednego z pozaeuropejskich systemów oraz dobrą znajomość czynników wyznaczających kształt edukacji.

---