MODELE KRYZYSÓW WALUTOWYCH

1. Ogólnie o przyczynach i następstwach kryzysu walutowego

Istotą kryzysu walutowego jest nagła utrata zaufania do danej waluty. Pojawia się przekonanie, że jej dewaluacja jest nieuchronna. Za wybuch kryzysu walutowego można uznać początek gwałtownego odpływu kapitału. Bank Centralny zaczyna bronić kursu , co prowadzi do zmniejszenia się rezerw walutowych. Gdy rezerwy walutowe stają się już za małe, albo koszty obrony kursu zbyt duże - następuje dewaluacja. Najbardziej klasycznym symptomem kryzysu walutowego jest raptowny i znaczny spadek kursu. Możliwość przewidzenia wybuchu kryzysu walutowego można porównać do możliwości przewidzenia wybuchu wulkanu. Podobieństwo polega na tym, że nawet jeśli można w obu przypadkach obserwować zwiastuny grożącego niebezpieczeństwa, to i tak nie sposób dokładnie przewidzieć, kiedy i czy w ogóle wybuch nastąpi.

2. Ataki spekulacyjne

Niemożność dokładnego przewidzenia wybuchu kryzysu walutowego wynika między innymi z tego, że czynnikiem, który go powoduje, jest zwykle zaskoczenie inwestorów pojawieniem się dla nich nieoczekiwanie złej informacji. Inwestorzy krótkoterminowi (spekulanci) wykorzystują nastrój paniki na rynku do przeprowadzenia ataku spekulacyjnego, raptownie wycofują swój kapitał, co prowadzi do spadku rezerw walutowych. Natomiast gdy brakuje powodów do paniki sam atak spekulacyjny ja wywołuje (ludzie obserwują, że poważni inwestorzy wycofują pieniądze z banku i ulegając autorytetowi robią to samo - wzmaga to falę odpływającego kapitału). Warto tu podkreślić, że stosowanie przez dany kraj stałego kursu walutowego ułatwia atak spekulacyjny, ponieważ władze monetarne muszą od razu interweniować i od samego początku tracą rezerwy dewizowe. Inwestorzy liczą w takiej sytuacji na to, że jeśli atak spekulacyjny będzie dostatecznie gwałtowny, to w pewnym momencie bankowi centralnemu zabraknie albo rezerw albo determinacji do dalszej obrony kursu.

3. Modele kryzysów walutowych

odzwierciedlają ewolucje poglądów na temat przyczyn kryzysów walutowych.

1. Kryzys pierwszej generacji (Paul Krugman) - teoretyczna koncepcja

Nadmierne wydatki rządu powodują powstanie dużego deficytu budżetowego. W wyniku dużych wydatków budżetowych rośnie popyt krajowy i import. Finansowanie deficytu emisją pieniądza wywołuje inflację. Relatywnie tanieje import i pogarsza się konkurencyjność eksportu, co dodatkowo powiększa deficyt w obrotach handlowych. Następuje szybki spadek rezerw walutowych. Dewaluacja staje się nieunikniona (jest ona już tylko kwestią czasu). Następuje atak spekulacyjny, który przyspiesza dewaluację i kryzys walutowy.

G (nadmierny) deficytu budż. emisja pieniądza inflacja

tanieje Z, X deficytu w obrotach handlowych rezerw walutowych oczekiwania dewaluacji atak spekulacyjny dewaluacja

Przykład: kraje Ameryki Łacińskiej

2. Kryzysy drugiej generacji (Maurice Obstfeld) - teoretyczna koncepcja

Założenia modelu:

• Wielość możliwych stanów równowagi

Wynika z tego, że istnieją różne alternatywne kombinacje poziomu kursu walutowego i stosowanej przez dany kraj polityki gospodarczej, które zapewniaja równowagę bilansu płatniczego ( długookresowa stabilność poziomu rezerw walutowych)

• Koncepcja ataku spekulacyjnego jako samospełniającej się przepowiedni

Spekulanci widząc, że występują różne połączenia wysokości kursu i polityki gospodarczej, mogą tak gwałtownie przeprowadzić atak spekulacyjny, że dany kraj nie będzie chciał ponosić zbyt dużych kosztów obrony swojej waluty i pogodzi się ostatecznie z obniżeniem jej kursu do nowego poziomu równowagi i odpowiednio dostosuje swoją politykę gospodarczą

Model ten uwypukla role dużych inwestorów, którzy są w stanie przeprowadzić operacje spekulacyjne na tak dużą skalę, że wywołuje to panikę na rynku i masową ucieczkę kapitału

Ataki spekulacyjne Bank Centralny stopę %

Przykład: kryzys funta w 1992 i franka francuskiego w 1993

1. Model elektyczny

Patrz tabelka i adnotacje pod tabelką

Przykład: kraje azjatyckie

---