DYMORFIZM PŁCIOWY - dwukierunkowe ukształtowanie związane z płcią osobnika, przejawiające się w cechach morfologicznych, fizjologicznych, motorycznych, psychicznych itp. Różnice te są uwarunkowane genetycznie.

di - podwójnie morphe - kształt

PŁEĆ - zespół morfologicznych i fizjologicznych cech żywego organizmu, zwanych cechami płciowymi, warunkujących udział tego organizmu w rozmnażaniu płciowym.

RODZAJE PŁCI

1. PŁEĆ CHROMOSOMALNA - zależy od zestawu chromosomów płciowych, przekazanych przez rodziców.

XX płeć żeńska (homogametyczna)

XY płeć męska (heterogametyczna)

3. PŁEĆ GONADALNA - zależy od typu gonady (jądra u mężczyzn, jajniki u kobiet)

4. PŁEĆ HORMONALNA (metaboliczna)- zależy od ilości i jakości hormonów płciowych (estrogenów u kobiet i androgenów u mężczyzn).

5. PŁEĆ SOMATYCZNA (fenotypowa) - wyznacza ukształtowanie zewnętrznych

wewnętrznych narządów płciowych oraz innych cech somatycznych (wysokość, masa ciała, proporcje budowy, typ owłosienia).

6. PŁEĆ METRYKALNA (prawna) - ustalona po urodzeniu w oparciu o cechy płci somatycznej, na podstawie budowy zewnętrznych narządów płciowych.

7. PŁEĆ PSYCHICZNA - poczucie przynależności do określonej płci, kształtowane w toku rozwoju osobniczego.

RZĘDOWOŚĆ PŁCI

I - rzędowe (płeć gonadalna) - zdeterminowane przez chromosomy płciowe, co warunkuje rozwój zewnętrznych i wewnętrznych narządów płciowych oraz dróg wyprowadzających.

2. PŁEĆ CHROMATYNOWA - występowanie w jądrach komórek nabłonkowych kobiet ciałek Barra (chromatyna płciowa X) lub ich brak u mężczyzn.

II - rzędowe (płeć somatyczna) - zespół różnic morfologicznych, które rozwijają się pod wpływem hormonów płci. Dotyczą różnic w proporcjach ciała, umięśnieniu, otłuszczeniu, owłosieniu itd.

III - rzędowe (płeć fenotypowa) - uwarunkowane czynnikami wewnątrzwydzielniczymi, lecz ulegają wpływom środowiska. Ostatecznie kształtują się w okresie dojrzewania (przejawy zachowań seksualnych związanych z instynktem płci).

IV - rzędowe - cywilizacyjno kulturowe czynniki wzmagające cechy płci (wychowywanie dziewczynki i chłopca: forma językowa „on”, „ona”, cechy ubioru, wybór zabawek, sportu, zawodu) .

---