1.Czym dla Greków była filozofia i filozofowie?
Filozofia Starożytnej Grecji
Filozofia starożytna Europy to filozofia grecka.
Termin „filozofia” wprowadzony został przez Greków.
Słowo „Filozofia” pochodzi od greckiego: „phileo”- lubię i „sophia”- mądrość i oznacza dosłownie zamiłowanie do mądrości. („Filozofia jest zmierzaniem i chęcią posiadania mądrości, a nie jej posiadaniem”)
Powstanie filozofii oznaczało dla Greków przejście od mitów i umiejętności o charakterze praktycznym do nauki o charakterze teoretycznym. („Umiejętności praktyczne, z praktyki zrodzone i praktyce służące, nie były nauką, lecz jedynie materiałem dla nauki, natomiast przedstawiciele religii, umiejętności praktycznych i mądrości życiowej, czyli poeci kosmogeniczni, technicy i mędrcy byli jedynie poprzednikami filozofów a nie prawdziwymi filozofami.”- to z książki:-)) Filozofia miała być więc wiedzą naukową, która zawierałaby jedynie wiadomości uporządkowane, zanalizowane i udowodnione- czyli byłaby nauką, która wymagaby nie tylko umienia, ale i rozumienia.
Metodą filozofii greckiej było- LOGOS- rozumowe poznawanie świata, wyjaśnianie zjawisk za pomocą rozumu i logicznego myślenia. (Nie odwoływano się więc do religijnych pojęć czy opowieści.)
Pierwsze koncepcje filozoficzne pojawiły się w koloniach greckich około VII-VI w. p.n.e. Początkowo filozofowie próbowali odpowiedzieć na pytania dotyczące powstania i natury świata, dlatego etap ten nazywany jest filozofią przyrody. Przedstawiciele tego okresu bywają określani mianem naiwnych materialistów, pomimo, że Grecy nie posiadali jeszcze pojęcia materii. Byli oni przekonani o realnym istnieniu wyłącznie przyrody, charakteryzującej się materialnością, siłą, życiem i duszą.
Przedmiotem filozofii było to, iż chciano poznać CAŁOŚĆ- WYJAŚNIĆ NATURĘ WSZYSTKIEGO, CAŁĄ RZECZYWISTOŚĆ, CAŁY BYT. Na całość tą składają się nie tylko części, lecz liczą się też wszelkie powiązania. (Co, z czego wynika, co jest przyczyną a co skutkiem?). Całość jest tu poszukiwaniem początku, pierwszej zasady, która porządkuje tą całość i jest równocześnie ostateczną przyczyną tej całości.
Myślicielem, który jako pierwszy rozpoczął takie dociekania filozoficzne był Tales z Miletu usiłujący wyjaśnić pochodzenie świata. Poszukując odpowiedzi na pytanie:, co było na początku?, jako pierwszy udzielił odpowiedzi nie mitologicznej, to jest nieodwołującej się do udziału bóstw. Wskazując na wodę jako na pierwotny, podstawowy element, z którego wyłoniła się CAŁA przyroda, Tales nie opierał się na religii, lecz na przyrodzonych ludziom możliwościach poznawczych. Uznawał wodę za konstytutywny element świata, ponieważ jest życiodajna. Najwyższą formą istnienia przyrody jest życie, a warunkiem jego istnienia jest wilgoć; brak wody powoduje obumieranie przyrody. Spostrzeżenia te stanowiły przesłankę dla wniosku, że woda jest zasadniczym czynnikiem świata.
Zasługa Talesa tkwi w postawieniu pytania i w sposobie odpowiedzi, a nie w samej treści odpowiedzi. Tales dążył do uzyskania teoretycznego wyjaśnienia postawionego pytania i w ten sposób realizował charakterystyczny dla myślenia filozoficznego cel poznawczy.
Punktem wyjścia filozofii jest - jak później powie Platon - zdziwienie nad światem, a celem zdobycie prawdy. Właśnie Tales uznawany jest za pierwszego człowieka, który dążył do zrozumienia problemu i wszedł na drogę formułowania teorii, to jest zanalizowanych, dowiedzionych, uporządkowanych i spójnych twierdzeń, których wartość jest niezależna od praktycznych korzyści.
Pojęcie BEZINTERESOWNOŚĆ- wiąże się z tym, że filozofia nie ma żadnych celów praktycznych lecz jedynie cele teoretyczne- czyli służy bezinteresownej kontemplacji.
Pitaoras- twórca terminu Filozofia =”Kocham miłuję mądrość”= „Miłość mądrości”-czyli filozofia jest zaprzyjaźnieniem się z mądrością.
Pitagoras objaśnia właśnie tą „bezinteresowność” postawy filozoficznej. Odwołuje się do Olimpiady. Mówi, że na zawody przychodzą różni ludzie i każdy ma w tym jakiś własny cel. Jednak pośród tych ludzi najcenniejszą postawą charakteryzują się ci widzowie, którzy są tam bezinteresownie ( to właśnie jest postawa bezinteresownej kontemplacji).
Powtórzę, że wg. .Platona początkiem, punktem wyjścia filozofii jest ZDZIWIENIE NAD ŚWIATEM, CIEKAWOŚĆ, z czego wynika chęć poznania, zdobycie prawdy. Człowiek stojący wobec całej filozofii jest na początku zdziwiony (Platon: „To stan bardzo znamienny dla filozofa dziwić się”), pragnie zaspokoić swą ciekawość, dlatego też dąży do poznania. Filozofia jest, więc (podobnie jak religia) strukturalnie nieusuwalna z ludzkiej świadomości, psychiki. Nie da się wyeliminować potrzeby zaspokojenia ciekawości.
„Nie jest człowiekiem, kto nie filozofuje”- G. Pico Della Mirandola
„Każdy człowiek jest filozofem”- A. Gramci